• Το Σάββατο 1 Δεκέμβρη η ΤΕ Ηρακλείου Κρήτης διοργανώνει εκδήλωση στις 8 μ.μ., στο κινηματοθέατρο «Αστόρια». Θα μιλήσει ο Αντρέας Κοκοσάλης, Γραμματέας της ΤΕ Ηρακλείου. Το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης περιλαμβάνει μουσικοθεατρική παράσταση σε σκηνοθεσία Λευτέρη Χαρωνίτη, με τίτλο «100 χρόνια ΚΚΕ: Την πιο όμορφη θάλασσα δεν την ταξιδέψαμε ακόμη...».

Το Σάββατο 8 Δεκέμβρη, η ΤΕ Χανίων διοργανώνει στις 8 μ.μ., στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» (παλιό τελωνείο), μεγάλη μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «100 χρόνια ΚΚΕ - Την πιο όμορφη θάλασσα δεν την έχουμε ακόμα ταξιδέψει...», σε σκηνοθεσία Λευτέρη Χαρωνίτη.

Το Σάββατο 1 Δεκέμβρη, η ΚΟΒ Τυρνάβου πραγματοποιεί εκδήλωση στις 6 μ.μ., στο Δημοτικό Θέατρο Τυρνάβου, όπου θα προβληθεί η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Το τελευταίο σημείωμα», ενώ στο φουαγιέ του θεάτρου θα υπάρχει έκθεση με αρχειακό υλικό.

Την Κυριακή 2 Δεκέμβρη:

-- Η ΚΟ Εύβοιας του ΚΚΕ και το Παράρτημα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, στις 11 π.μ., στο μνημείο του Ανάποδου (Δερβένι), διοργανώνουν εκδήλωση τιμής για το Ανεξάρτητο Τάγμα Εύβοιας του ΔΣΕ και τους αρχηγούς του, Θύμιο Καψή (Ανάποδο) και Γιώργη Βλαχούτσικο (Ευβοιώτη). Θα μιλήσει ο Θανάσης Παππάς, μέλος του Γραφείου της ΕΠ Ανατ. Στερεάς - Εύβοιας του ΚΚΕ. Θα ακολουθήσει λαϊκό γλέντι στην ταβέρνα «Ο Ικαρος» (Προκόπι).

-- Οι ΚΟ Χαλκίδας του ΚΚΕ καλούν στη θεατρική παράσταση «Το φως που καίει» του Κώστα Βάρναλη από τη Θεατρική Ομάδα της ΚΝΕ, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο της Περιφ. Ενότητας Εύβοιας (Χαϊνά 93, Χαλκίδα).

Μουσικοθεατρική εκδήλωση - αφιέρωμα στο εργατικό-λαϊκό τραγούδι, με τίτλο «Η εργατιά σπάει του κόσμου τα δεσμά», διοργανώνει η ΚΟΒ Κέντρου Αγ. Τριάδας Περιστερίου του ΚΚΕ, το Σάββατο 8 Δεκέμβρη στις 6.30 μ.μ., στο αμφιθέατρο δημαρχείου Περιστερίου.

Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, και θα ακολουθήσει αφιέρωμα - αναδρομή στην εκατοντάχρονη πορεία του ΚΚΕ, με τη συνοδεία μεγάλης μουσικής ορχήστρας, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Κώστα Ματσίγκου.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Γιώργος Αετόπουλος, Κώστας Καρμπάς, Βασίλης Κασούρας, Λάμπρος Καφκούλας, Σωτήρης Μπαλλάς, Δημήτρης Νικολούδης, Κωνσταντίνα Πάλλα, Βασίλης Πρατσινάκης, Ανθή Τατσιούλη, Μαρία Φραγκούλη.

Μιλώντας στον «Ριζοσπάστη» για την προετοιμασία της εκδήλωσης, ο Αριστείδης Θάνος, μέλος του Γραφείου Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, σημείωσε: «Δεκάδες μέλη και φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ, όλων των ηλικιών, χωρίς να λογαριάζουν κόπο και χρόνο και μετά το σχόλασμα από τη δουλειά, τη σχολή ή την πρακτική τους άσκηση, συμμετέχουν στις πρόβες, ώστε στις 9 Δεκέμβρη να είναι όλα έτοιμα. Μια δουλειά σχεδιασμένη σε όλες της τις λεπτομέρειες, συλλογική, με μεράκι και με εθελοντική προσφορά, χαρακτηριστικά άλλωστε που είναι κοινά και γνώριμα σε ό,τι προετοιμάζουν οι κομμουνιστές. Μαζί μ' αυτούς και δεκάδες ντόπιοι καλλιτέχνες, συντελεστές της μεγάλης μουσικοθεατρικής παράστασης.

Με τη μεγάλη αυτή εκδήλωση θα κορυφωθούν οι δεκάδες που προηγήθηκαν από την ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας στο 5χρονο των εορτασμών. Προηγήθηκαν η μεγάλη εκδήλωση για τις δίκες στο Εκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης την περίοδο 1946-1951, η εκδήλωση για τα 80 χρόνια από τον ματωμένο Μάη του '36, οι εκδηλώσεις τιμής στους αλύγιστους της ταξικής πάλης, όπως αυτήν για τα 70 χρόνια από την εκτέλεση της Κούλας Ελευθεριάδου, στελέχους του ΚΚΕ, και δεκάδες άλλες εκδηλώσεις σε κλάδους και σε πόλεις της περιοχής που ανέδειξαν την Ιστορία του Κόμματος.

Οι Οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ στη Θεσσαλονίκη απευθύνουν κάλεσμα μαζικής συμμετοχής σε εργαζόμενους και νεολαία. Στόχος είναι να αποτελέσει αυτή η εκδήλωση έναν κορυφαίο σταθμό, ένα μαχητικό μήνυμα συστράτευσης με το ΚΚΕ παντού!

Το κάλεσμά μας αφορά κάθε εργαζόμενο, άνεργο, αυτοαπασχολούμενο, κάθε νέο και νέα. Αφορά όλους εκείνους που εδώ και χρόνια δίνουμε μαζί μικρές και μεγάλες μάχες. Αφορά παλιούς μας φίλους, προοδευτικούς ανθρώπους που μπορεί να χώρισαν οι δρόμοι μας τα τελευταία χρόνια, όμως τώρα προβληματίζονται, ανακάμπτουν στο πλάι μας, παρακολουθούν την πρωτοπόρα δράση μας, λένε "ευτυχώς που έμεινε όρθιο το ΚΚΕ κι έμεινε ζωντανή η ελπίδα...". Ηδη οι γειτονιές της πόλης, από τον Φοίνικα Καλαμαριάς μέχρι τον Εύοσμο, και από την Τούμπα μέχρι τη Σταυρούπολη, "παίρνουν χρώμα". Το κόκκινο χρώμα του αγώνα, το κόκκινο χρώμα του ΚΚΕ.

Οι ΚΟΒ προετοιμάζουν την εκδήλωση και με πανεξόρμηση του "Ριζοσπάστη" αυτό και το επόμενο Σαββατοκύριακο, ενώ παράλληλα δίνουν και τη μάχη για την επιτυχία της Οικονομικής Εξόρμησης. 100 χρόνια ΚΚΕ. Γράψαμε Ιστορία, συνεχίζουμε, θα νικήσουμε!».

Η κατάταξη των ΚΟ με βάση το ποσοστό κάλυψης του πλάνου. Στην 5η θέση η ΚΟ Δυτικής Ελλάδας

Το αποτέλεσμα αυτό είναι συνάρτηση μιας σειράς παραγόντων.

Καθοριστικός παράγοντας είναι η σωστή και έγκαιρη προετοιμασία, συζήτηση στα όργανα και στις ΚΟΒ, για την αναγκαιότητα να πιαστούν τα πλάνα που καθορίστηκαν, για να έχουμε τα μέσα να διεξάγουμε με την ένταση που χρειάζεται τον πολιτικό και μαζικό αγώνα, μπροστά και σε μια χρονιά που θα διεξαχθούν πολλαπλές εκλογικές αναμετρήσεις: Των ευρωεκλογών, των τοπικών και περιφερειακών εκλογών, που θα γίνουν το Μάη του 2019, και τις βουλευτικές εκλογές, όποτε αυτές γίνουν μέχρι και τον επόμενο Οκτώβρη.

Επίσης, της πρωτοβουλίας των κομματικών μελών, όπως π.χ. στο Ληξούρι που αξιοποίησαν τον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου 17-18 Νοέμβρη με τα ντοκουμέντα του Ιδρυτικού Συνεδρίου του Κόμματος και συνδύασαν τη διακίνηση με την Οικονομική Εξόρμηση, με κόψιμο κουπονιού.

Κρίσιμα ζητήματα για την ΚΟ, προκειμένου να συνεχίσει στον ίδιο ρυθμό είναι:

Αποφασιστικός, σταθερός δημιουργικός έλεγχος, που θα βοηθάει όχι μόνο η κάθε ΤΟ, η κάθε ΚΟΒ, το κάθε μέλος να πιάνει τα προσωπικά του πλάνα, αλλά και να γίνονται συνολικά βήματα μπροστά στην κάλυψη όλων των δεικτών που έχει αποφασίσει η Γραμματεία της ΚΕ.

Αυτό σημαίνει επιμονή στο «κλείσιμο» της Δευτέρας, που να συνδυάζεται με έλεγχο σε όλους τους δείκτες, καθορισμός των στόχων μέχρι την επόμενη Δευτέρα.

Να πάμε ακόμα πιο πλατιά, έχουμε πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες, ιδιαίτερα σήμερα που εκτιμάμε και φαίνεται καθημερινά ότι πλατιές μάζες εργαζομένων, μικρομεσαίων αυτοαπασχολουμένων και αγροτών τείνουν ευήκοον ους στις προτάσεις του Κόμματος, προσεγγίζουν και προσβλέπουν στο ΚΚΕ.

Οι 30 Τομεακές Οργανώσεις με την καλύτερη απόδοση μέχρι στιγμής

Να αξιοποιήσουμε τις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο σε όλες τις ΤΟ και με τις οποίες απευθυνόμαστε πλατιά σε κόσμο που τώρα μας προσεγγίζει.

Να δυναμώσει η δουλειά με τις συσκέψεις, τις ατομικές συζητήσεις με όλο αυτόν τον κόσμο.

Σ' αυτήν τη μάχη να αξιοποιήσουμε το ημερολόγιο της ΕΠ με στιγμές από την Ιστορία του Κόμματος στην περιοχή τις δεκαετίες του '30 και '40. Εχουμε σημαντική πείρα για την αξιοποίηση τέτοιων «εργαλείων» από τα προηγούμενα χρόνια.

Πιστεύουμε ότι παίρνοντας όλα τα μέτρα ελέγχου στη συνέχεια και αξιοποιώντας όλες τις εφεδρείες - και έχουμε πολλές - έχουμε όλο τον κόσμο που συναντηθήκαμε σε μεγάλους και μικρούς αγώνες στην περιοχή, μπορούμε να διακριθούμε.

Και βέβαια, σημαντική ώθηση στη δουλειά μας δίνει η άμιλλα μεταξύ των ΤΟ που έχει κηρύξει η ΕΠ, στη βάση των συνδυασμένων κριτηρίων που έχει αποφασίσει η Γραμματεία της ΚΕ και καθορίζει τα παρακάτω βραβεία: Για την 1η ΤΟ τη σημαία της ΚΟ και εξοπλισμό μέχρι 600 ευρώ. Για τη 2η ΤΟ εξοπλισμό μέχρι 400 ευρώ. Για την 3η ΤΟ ετήσια συνδρομή στη «Σύγχρονη Εποχή».

Eurokinissi

Επίσης, το ΠΑΜΕ - που μέσα σε αυτό συσπειρώνονται και δρουν και οι κομμουνιστές - είναι η πιο σοβαρή συνδικαλιστική δύναμη στη χώρα.

Και... κάποιοι ήλπιζαν ότι δεν θα υπήρχε το ΚΚΕ για 100 χρόνια, αλλά είναι εδώ, ζωντανό και του εύχομαι να τα χιλιάσει!

Ακολουθώντας τον κόκκινο Ερικ Χομπσμπάουμ, αφιερώνουμε στα γενέθλια του ΚΚΕ την απάντησή του: Αν ένας επαναστάτης σήμερα κρατούσε στο ένα χέρι το όπλο του και στο άλλο ένα βιβλίο, ποιο βιβλίο θα του δίνατε; «Θα του έδινα ένα βιβλίο με οδηγίες πώς να χρησιμοποιεί το όπλο του και πώς να κάνει ανταρτοπόλεμο!».

Το ΚΚΕ με το σύνολο του έργου του, επαναστατικό, αγωνιστικό, συνδικαλιστικό, πολιτικό, ιδεολογικό, επιστημονικό, πολιτισμικό και εκδοτικό γράφει Ιστορία για τους ανθρώπους που εργάζονται όλη την ημέρα για να ζήσουν και θα ήθελαν να «διαβάσουν» το βράδυ μετά τη δουλειά για να είναι σε εγρήγορση. Ολες οι αναφορές στα γενέθλια του ΚΚΕ μπορούν να μας θυμίζουν αγωνιστικά τόσο τη χρονιά της Οκτωβριανής Επανάστασης, αλλά και την ημέρα που ο Χίτλερ έγινε καγκελάριος της Γερμανίας και όλα τα αντικαπιταλιστικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής. Γιορτάζουμε τα 100 χρόνια σε μιαν εποχή, όπου σημειώνεται άνοδος στις αντικαπιταλιστικές διαμαρτυρίες, τις οποίες πυροδοτούν οι παγκόσμιες ανισότητες και φαίνεται ασφαλές το συμπέρασμα ότι θα υπάρχουν πολλά στοιχεία της Ρωσικής Επανάστασης που θα συνεχίζουν να εμπνέουν σε αγώνες και αντιστάσεις ενάντια στο κεφάλαιο και πολλά επίσης σημαίνοντα που μας χρησιμεύουν ως προειδοποίηση.

Οι λόγοι για να θεωρεί κανείς σημαντικό τη συμπλήρωση εκατό χρόνων ζωής και λειτουργίας ενός κόμματος όπως είναι το ΚΚΕ μπορεί να είναι πολλοί: Ιστορικοί, δηλαδή συναισθηματικοί, ηθικοί αλλά κατά κύριο λόγο ιδεολογικοί και πολιτικοί και - ακόμα σημαντικότερο - άμεσα πρακτικοί, καθώς όλοι μας καθημερινά καλούμαστε να απαντήσουμε στα πολιτικής φύσης ερωτήματα που συνεχώς θέτει η ζωή.

Ιδιαίτερα καλείται να απαντήσει όποιος είναι ταγμένος στην πάλη για έναν κόσμο δικαιότερο, σε αντιστοιχία με οράματα και αρχές, όπως είναι η εξάλειψη της φτώχειας και της κοινωνικής αδικίας, του ρατσισμού και των πολέμων, της διάσωσης - σε τελική ανάλυση - του ανθρώπινου είδους και του φυσικού περιβάλλοντος.

Σήμερα οι αγώνες των λαών περνούν μέσα από την κατάδειξη του βασικού ενόχου των δεινών της ανθρωπότητας, του κεφαλαίου, με το αχαλίνωτο εκ μέρους του κυνήγι του κέρδους. Και όλα πρέπει να τείνουν σε ένα μεγάλο στρατηγικό στόχο, τον αγώνα για την κοινωνικοποίηση - με την μία ή άλλη ιστορική μορφή - των μεγάλων μέσων παραγωγής.

Κάθε άνθρωπος που ανήκει στην Αριστερά αλλά και ακόμα ευρύτερα δεν μπορεί παρά να βλέπει επομένως και σήμερα ως θετική την παρουσία του ΚΚΕ στο πολιτικό σκηνικό.

Οσο και να διαφοροποιείται ή να διαφωνεί κανείς σε βασικά ή όχι σημεία, δεν μπορεί να παραβλέπει τη θετική επίδραση των αγώνων που το ΚΚΕ διεξάγει σε επιμέρους, βασικούς τομείς, όπως, για παράδειγμα, είναι ο χώρος του πολιτισμού, η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, η τοπική αυτοδιοίκηση, η αντιπαράθεση στο φασισμό ή ο συνδικαλισμός.

Αλλά και το ίδιο το ΚΚΕ, πιστεύω, δεν θεωρεί ότι οι ιστορικές περγαμηνές που διαθέτει αρκούν από μόνες τους να προσδώσουν στη δράση του - με αυτόματο τρόπο - έναν πρωταγωνιστικό ή πρωτοποριακό ρόλο. Αυτό μπορεί να το κάνουν, αντίθετα, οι συνεπείς, καθημερινοί αγώνες και ιδιαίτερα ο συνεχής διάλογος με την κοινωνία και ειδικά με τις δυνάμεις της εκείνες - με πρώτους τους εργαζόμενους - που ενδιαφέρονται και μπορούν να αλλάξουν ριζικά και μόνιμα τα πράγματα.

Μόνο αυτή η σύμπραξη και ο ειλικρινής διάλογος μπορούν να δώσουν απαντήσεις στα διλήμματα που θέτει η ζωή και να οδηγήσουν έτσι, κάτω από ορισμένες συνθήκες, και στην εκπλήρωση του στρατηγικού στόχου, που είναι η κοινωνική αλλαγή, ο σοσιαλισμός.

(Απόσπασμα από συνέντευξη στην εφημερίδα «Νέα Κρήτη»)

Οσο κι αν μπολιάζονται

τα δέντρα

τα παρακλάδια είναι στείρα

και ξεραίνονται.

Οι ρίζες όμως δεν αλλάζουνε.

Νέοι κορμοί ορθώνονται.

Βγάζουνε φρέσκα φύλλα

και γνήσιους καρπούς

όπως τους πρώτους

που τρέφουνε και δυναμώνουν

την πίστη για το μέλλον μας.

το Κόμμα που τα εκατό τα χρόνια του τιμούμε,

δεν ήρθε απ' τον ουρανό με το γαλάζιο χρώμα,

δεν έπεσε απ' τα σύννεφα, δε φύτρωσε απ' το χώμα.

Γεννήθηκε απ' τα βάσανα, απ' του λαού τις ρίζες

απ' τον αγώνα της ζωής κι απ' τις κρυφές ελπίδες

για Πρόοδο, για Προκοπή, για Λευτεριά και Ειρήνη

και στον Αγώνα οδηγός για τ' Αύριο να γίνει.

Καράβι ορθόπλωρο, στητό, σκαρί γεροδεμένο,

πάντα μπροστά, πάντα ψηλά, στη ρότα του στραμμένο

να κυματίζει αγέρωχη, περήφανη κι ωραία

στο πιο ψηλό κατάρτι του η κόκκινη σημαία.

Αγέραστο κι αλύγιστο το δρόμο του δε χάνει,

ώσπου ν' αράξει μιαν αυγή στης Νίκης το λιμάνι.

Δάφνη χλωρή κι αμάραντη στ' αθάνατα παιδιά μας,

που έπεσαν για τη ζωή και για τη Λευτεριά μας!

Τιμή και δόξα αμάραντη, αθάνατη κι αιώνια

στο τιμημένο ΚουΚουΕ, στα εκατό του χρόνια!

Οι αγώνες του από το χτες μέχρι και το σήμερα είναι μεγάλη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές και για όλους εμάς που ονειρευόμαστε ένα καλύτερο μέλλον.

100 ΠΕΡΑΣΑΝ ΧΡΟΝΙΑ

Ηταν δύσκολος ο δρόμος, μ' αστραπές και με βροντές

Με εκτελέσεις και συλλήψεις, ξερονήσια, φυλακές.

Στα βουνά και μες στις πόλεις, στα λιμάνια, στο γιαπί

Ησουν πάντα ο μπροστάρης, η σπορά της νέας ζωής.

Εκατό πέρασαν χρόνια κι ας αλλάξανε οι καιροί

Εχω πάντα στην ψυχή, τρία γράμματα αιώνια.

Εκατό πέρασαν χρόνια κι ήταν μέσα στη φωτιά

Εχω πάντα στην καρδιά, τρία γράμματα αιώνια.

Από αυτούς τους αγώνες διδαχθήκαμε και εμπνευστήκαμε κι εμείς και συνεχίζουμε τον ίδιο δρόμο αταλάντευτα, πάντα δίπλα στο Κόμμα μας, σ' αυτό που φέτος γιορτάζει τα 100 χρόνια του. Και είναι ιδιαίτερη τιμή μου που συμμετέχω στη μεγάλη εκδήλωση για τα 100χρονα που θα γίνει στο Παλαί ντε Σπορ.

Δύο είναι τα κριτήρια για να ελεγχθεί ο ταξικός χαρακτήρας μιας πολιτικής οργάνωσης, εν προκειμένω του ΚΚΕ, αλλά και η αξιοπιστία του προγραμματικού της λόγου με την έννοια τι μπορεί να κάνει, μέχρι πού να φτάσει. Το ένα αφορά στην κοινωνική βάση της οργάνωσης (ταξικές θέσεις των μελών της), και το δεύτερο, αν αυτή έχει αυτονομηθεί ως οργανισμός από άτομα και πρακτικές, ώστε ο προγραμματικός της λόγος να είναι ενιαίος. Το πρώτο κριτήριο πληρούται σε ένα βαθμό, αν μια πολιτική οργάνωση διαθέτει ικανοποιητικά και αντιπροσωπευτικά ερείσματα στους χώρους δουλειάς, στα εργοτάξια, στην πόλη, στο χωριό κ.α. Εκεί που παράγεται ο κοινωνικός πλούτος και γίνεται αντικείμενο ιδιοποίησης. Εδώ λαμβάνουν χώρα οι διεργασίες που φέρνουν τις ταξικές θέσεις κοντά στην ταξική συνείδηση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης (κόμμα).

Η σύγκλιση ταξικής θέσης και ταξικής συνείδησης είναι το πλέον καθοριστικό στοιχείο για να προσδιορίσουμε τον ταξικό χαρακτήρα μιας πολιτικής οργάνωσης. Και αυτό επειδή αλλιώς ο καθένας/μία μπορεί να ισχυρίζεται ότι κάνει ταξικό, αντικαπιταλιστικό αγώνα, πόσο μάλλον, όταν πολλοί, αποσυνδέοντας την ταξική συνείδηση από την ταξική θέση διατείνονται πως οι κοινωνικές τάξεις υπάρχουν μόνο «μέσα στην ταξική πάλη» ως κινηματικές δράσεις. Εδώ όμως πρόκειται για μια εξωιστορική αντίληψη της κοινωνικής δράσης, πόσο μάλλον όταν ο διαχωρισμός της δομής (ταξικές θέσεις) από την Ιστορία (κοινωνική συνείδηση) αφήνει την κοινωνική δράση στο συγκυριακό και στο συμπτωματικό, επομένως και στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν, μάλιστα, οι κοινωνικές τάξεις και το εργατικό κίνημα έχουν «μικροαστικοποιηθεί», δεν διακατέχονται δηλαδή από αυθορμητισμό και ακτιβισμό, ό,τι κινείται, - όπως «αγανακτισμένοι», «πλατείες» κ.ά. -, μπορεί να θεωρηθεί ταξική πρακτική, ταξική πάλη. Οπως γίνεται αντιληπτό οι θέσεις αυτές καθιστούν περιττή την πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης.

Ωστόσο οι εργάτες - σε αντίθεση με τα μέλη των μεσοαστικών και αστικών στρωμάτων που διαθέτουν μέσα και πόρους και βασίζονται στο κράτος - εξαρτώνται αποκλειστικά σχεδόν από το συλλογικό απόθεμα της τάξης τους (πολιτικός λόγος, οργανωσιακοί πόροι, συλλογική μνήμη κ.ά.). Εχουν ακριβώς γι' αυτό μεγαλύτερη ανάγκη ενός πολιτικού οργανισμού που θα διασφαλίζει την πολιτικο-οργανωτική και ιστορικο-βιωματική συνέχεια της τάξης τους. Την αναγκαιότητα αυτού του οργανισμού που θα πηγαίνει πέρα από τα άτομα με τις βιωματικές μεταπτώσεις και τις συνειδησιακές ανακολουθίες και ιδιωτεύσεις και θα έχει αυτονομηθεί από αυτά ως οργανισμός (κόμμα), μπορεί να εκφράσει για ιστορικούς και κοινωνικο-πολιτισμικούς λόγους μόνο το ΚΚΕ. Αυτό είναι το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, αν θέλουμε να θέσουμε το πρόβλημα στη σωστή του διάταξη και εδώ θα προσδιοριστεί η κοινωνική μηχανική (πολιτικό υποκείμενο, μορφές οργάνωσης, κοινωνικές συμμαχίες κ.λπ.) που θα μας βγάλει μπροστά.

Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης ότι το ΚΚΕ διασφαλίζει όχι μόνο την πολιτική αλλά και την ιστορικο-βιωματική συνέχεια της ελληνικής εργατικής τάξης, όπως αναπαρίσταται στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή συνιστά συμβολικό, πολιτισμικό και οργανωσιακό πόρο (μεταφορά γνώσης, οργανωτικών πρακτικών, πολιτικής κουλτούρας, εμπειριών ζωής κ.λπ.). Με αυτήν την έννοια, ο πολιτικός οργανισμός έχει μνήμη που συμβάλλει, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του ΚΚΕ, για πάνω από έναν αιώνα, στον ταξικό αυτοπροσδιορισμό της ελληνικής εργατικής τάξης αλλά και στον κοινωνικό αυτοπροσδιορισμό της ελληνικής κοινωνίας.

Αθήνα 4 Δεκέμβρη 1944. Χιλιάδες λαού στην κηδεία των θυμάτων της προηγούμενης μέρας. Ανάμεσά τους τα μαυροφορεμένα κορίτσια, κρατώντας το πανό που έγραφε: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα - ΕΑΜ»

Μετά από μάχες 33 ημερών στην Αθήνα και τον Πειραιά, οι δυνάμεις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ νικήθηκαν, αν και μπορούσαν να είχαν νικήσει κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Στην αρνητική έκβαση της σύγκρουσης συντέλεσαν μια σειρά από παράγοντες σε στρατιωτικό επίπεδο, όπως η μη έγκαιρη συγκέντρωση δυνάμεων στην πρωτεύουσα (το επίκεντρο των μαχών), η μη γενίκευση των μαχών στην υπόλοιπη Ελλάδα, η καθυστερημένη εμπλοκή του ΕΛΑΣ με τα βρετανικά στρατεύματα, η αξιοποίηση των κύριων και πλέον αξιόμαχων μονάδων του ΕΛΑΣ, υπό τον Αρη Βελουχιώτη, σε δευτερεύουσας σημασίας στόχους (εναντίον του Ζέρβα στην Ηπειρο), κ.ά.

Τα βαθύτερα όμως αίτια της αρνητικής έκβασης της σύγκρουσης (που είχαν αντανάκλαση και σε στρατιωτικό επίπεδο) είχαν τις ρίζες τους στη στρατηγική του Κόμματος. Αντί από τις πρώτες κιόλας μέρες της απελευθέρωσης να θέσει στην ημερήσια διάταξη την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας, έθεσε σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης ως στόχο τη συμβολή του στη λεγόμενη «ομαλή δημοκρατική εξέλιξη». Και αυτό, παρά το γεγονός ότι ο υπάρχων συσχετισμός δυνάμεων ήταν σαφώς υπέρ του ΕΑΜικού κινήματος και σε βάρος των αστικών πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων.

Κυριακή 3 Δεκέμβρη 1944. Συνολικά η αστυνομία σκότωσε 23 και τραυμάτισε 140, ανάμεσά τους και πολλές γυναίκες

Κατά παράβαση των συμφωνιών, η διαταγή διάλυσης των στρατιωτικών σχηματισμών δεν περιελάμβανε την Ορεινή Ταξιαρχία και τον Ιερό Λόχο, συνολικής δύναμης 4.500 ανδρών, που γίνονταν πολύ περισσότεροι με την πρόσθεση της Χωροφυλακής, της Αστυνομίας κι άλλων ένοπλων αστικών δυνάμεων. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε την αιτία των γεγονότων που ακολούθησαν.

Η μάχη του Δεκέμβρη έλαβε το χαρακτήρα της άμυνας απέναντι στην αστική επιθετικότητα. Η ένοπλη λαϊκή δύναμη χρησιμοποιήθηκε τελικά μόνο ως μέσο πίεσης για έναν «έντιμο συμβιβασμό».

Στις 30 Νοέμβρη ο πρωθυπουργός Παπανδρέου και ο Βρετανός στρατηγός Σκόμπι απαίτησαν τελεσιγραφικά τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής.

Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ αρνήθηκαν να υποκύψουν στους αστικούς εκβιασμούς. Οπως τόνισε ο Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Γ. Σιάντος απευθυνόμενος στην ΚΕ του ΕΑΜ την 1η Δεκέμβρη: «Αν τώρα τολμήσουν δυναμικές λύσεις, φανταστείτε τι θα τολμήσουν μεθαύριο, στην περίπτωση που θ' αποστρατευόταν ο ΕΛΑΣ...». Την ίδια μέρα οι υπουργοί του ΕΑΜ παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ ο ΕΛΑΣ τέθηκε σε επιφυλακή.

Από την άλλη μεριά, ο ταξικός αντίπαλος είχε ήδη αρχίσει να κινείται, με την Ορεινή Ταξιαρχία να ακροβολίζεται στους λόφους του Υμηττού, νέες βρετανικές δυνάμεις να αποβιβάζονται στο Φάληρο και τον Ζέρβα να μεταβαίνει στην Ηπειρο όπου βρισκόταν ο κύριος όγκος του ΕΔΕΣ. Στις 2 Δεκέμβρη το υπουργικό συμβούλιο - δίχως πλέον τους αντιπροσώπους του ΕΑΜ - υπέγραψε τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ και κήρυξε γενική επιστράτευση.

Βρετανικά άρματα καταλαμβάνουν τα γραφεία του ΕΑΜ

Στην αρχική φάση των μαχών σε Αθήνα και Πειραιά ο ΕΛΑΣ παρέταξε το Α' Σώμα Στρατού (την 1η και 2η Ταξιαρχία Αθηνών με 4 Συντάγματα, το 5οΑνεξάρτητο Σύνταγμα Περιχώρων και το 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Πειραιά), καθώς και τη 2η Μεραρχία (Αττικοβοιωτίας). Σύνολο: 10.350 μαχητές. Στην πορεία οι δυνάμεις αυτές ενισχύθηκαν με μονάδες του ΕΛΑΣ που κινητοποιήθηκαν από τις γύρω περιοχές ξεπερνώντας τις 16.000. Ο οπλισμός τους ήταν περιορισμένος, ελαφρύς και προερχόταν κυρίως από «λάφυρα» του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.

Οι αστικές δυνάμεις αποτελούνταν αρχικά από την Ορεινή Ταξιαρχία, τη Χωροφυλακή, την Αστυνομία Πόλεων, τα Τάγματα Εθνοφυλακής, την «Χ», τον ΕΔΕΣ Αθήνας και τους ταγματασφαλίτες που στρατωνίζονταν στου Γουδή. Σύνολο: 11.000 άνδρες. Σε αυτούς προστέθηκαν στη συνέχεια άλλοι 12.000 ταγματασφαλίτες (που η κυβέρνηση συγκέντρωσε στην πρωτεύουσα από διάφορα σημεία της χώρας και τους επανεξόπλισε) καθώς και σημαντικές βρετανικές δυνάμεις, που σταδιακά έφτασαν τις 60.000 άνδρες. Η αστική πλευρά διέθετε άφθονο και βαρύ οπλισμό, συνεπικουρούμενο από πυροβολικό, άρματα μάχης, αεροπορία και τη δύναμη πυρός του βρετανικού στόλου.

Χάρτης από έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, που απεικονίζει τα 28 κατειλημμένα από το μαχόμενο λαό αστυνομικά τμήματα (σημειωμένα σε κόκκινο κύκλο)

Από τις σημαντικότερες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ κατά τον Δεκέμβρη του 1944 ξεχωρίζουν: Η συντριβή των Χιτών στο Θησείο (4/12). Η μάχη κατά του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη (από τις 6/12), που γλίτωσε μόνο χάρη στην επέμβαση των βρετανικών τανκς. Η μάχη της Καισαριανής (ξεκίνησε στις 6/12 και το μέτωπό της κράτησε 25 μέρες) - το «Στάλινγκραντ της Ελλάδας» όπως τη χαρακτήρισε ο «Ριζοσπάστης».Η άλωση της Σχολής Ευελπίδων (11/12). Η νικηφόρα επίθεση κατά των βρετανικών εγκαταστάσεων στα «Παραπήγματα» (12/12). Η κατάληψη του Αρχηγείου της Βρετανικής Αεροπορίας στην Κηφισιά (19/12), κ.ά.

Απαράμιλλος υπήρξε ο ηρωισμός: Των μαχητών του λόχου Σπουδαστών «Λόρδος Βύρων» στη μάχη του Πολυτεχνείου (5 - 6/12) και των Εξαρχείων (1 - 2/1/1945). Της διμοιρίας των ανταρτοΕΠΟΝιτών, που με δυναμική έφοδο κατέλαβε τον άρτια οχυρωμένο και πολλαπλάσια υπερασπιζόμενο λόφο του Αράπη (12/12). Των 15 ΕΛΑΣιτών, που με επικεφαλής τον Καπετάνιο του Τάγματος Καισαριανής Ορέστη και τον Διοικητή του 3ου Λόχου Βουτυρά, πολέμησαν περικυκλωμένοι μέχρι την τελευταία σφαίρα (13/12). Σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, το πτώμα του Καπετάν Ορέστη είχε 50 χτυπήματα από μαχαίρι στο στήθος και το κεφάλι. Των 30 ΕΛΑΣιτών υπερασπιστών της Καστέλλας, που έπεσαν όλοι μαχόμενοι επί ώρες σώμα με σώμα (16/12). Των ΕΛΑΣιτών υπερασπιστών του εργοστασίου ΦΙΞ, που χρειάστηκε να εμβολιστεί με άρματα μάχης, για να καμφθεί η αντίστασή τους (17/12). Των ΕΛΑΣιτών μαχητών της Ομόνοιας, που προτίμησαν να θαφτούν στα χαλάσματα των βομβαρδισμών, παρά να παραδοθούν (2/1/1945). Τα παραδείγματα είναι πράγματι πολλά.

Δίπλα στον ένοπλο λαό στάθηκαν οι άοπλες λαϊκές μάζες, που ρίχτηκαν με αυτοθυσία και ηρωισμό στη μάχη των οδοφραγμάτων (μόνο στον Πειραιά στις 5 - 6 Δεκέμβρη υψώθηκαν σχεδόν 2.000 οδοφράγματα), στη στελέχωση των λαϊκών οργανώσεων, στη στήριξη των Λαϊκών Επιτροπών, των δικτύων - δομών Υγείας κ.λπ. Οι Λαϊκές Επιτροπές συγκρότησαν ένα αξιοθαύμαστο δίκτυο καταγραφής, συγκέντρωσης και διανομής των διαθέσιμων αποθεμάτων της πρωτεύουσας. Χιλιάδες τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης μοιράστηκαν στις λαϊκές συνοικίες, εκατοντάδες συσσίτια οργανώθηκαν για τα παιδιά, τους απόρους, τους πρόσφυγες των βομβαρδισμών κ.λπ.

Ακόμη, καθώς ο αριθμός των τραυματιών μεταξύ των μαχητών αλλά και των αμάχων αυξανόταν συνεχώς, οργανώθηκαν δεκάδες νοσοκομειακές μονάδες από τις πρώτες κιόλας μέρες των μαχών, στις οποίες συμμετείχαν εθελοντικά εκατοντάδες γιατροί, νοσοκόμοι και νοσοκόμες καθώς και ανειδίκευτοι πολίτες, που αυτόκλητα έσπευδαν να βοηθήσουν την υπόθεση του αγώνα, όπως μπορούσε ο καθένας, μέρα και νύχτα. Γύρω τους εκτεινόταν ένα ευρύ και καλά οργανωμένο δίκτυο τραυματιοφορέων, που με κίνδυνο της ζωής τους και πενιχρά - συχνά αυτοσχέδια - μέσα έφεραν σε πέρας το έργο της διακομιδής των τραυματισμένων. Ο εξοπλισμός των μονάδων γινόταν με ευθύνη των λαϊκών οργανώσεων, ενώ τα πάντα προέρχονταν από προσφορές. Η καθαριότητα και λειτουργία τους υπήρξε υποδειγματική.

Τόσο στις λαϊκές μαζικές οργανώσεις όσο και στα μάχιμα τμήματα του ΕΛΑΣ διακρίθηκαν το Δεκέμβρη πολλές γυναίκες, που ήδη από την περίοδο της Κατοχής είχαν ενταχθεί μαζικά στο ΚΚΕ και στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.

Ενδεικτικό της δυναμικής του ένοπλου λαϊκού κινήματος ήταν το γεγονός ότι οι Βρετανοί εξέταζαν σοβαρά ακόμη και το ενδεχόμενο αποχώρησης των δυνάμεών τους από την Αθήνα και σύμπτυξής τους στο Φάληρο και το αεροδρόμιο του Χασανίου (Ελληνικό), μέχρι τουλάχιστον να συγκεντρωθούν οι ενισχύσεις που απαιτούνταν για την επικράτησή τους επί του ΕΛΑΣ. Ο Σκόμπι παρουσίασε τα παραπάνω στο πολεμικό συμβούλιο που συνήλθε στις 11/12 με τη συμμετοχή και του Διοικητή της Ορεινής Ταξιαρχίας Θρ. Τσακαλώτου, ο οποίος αντέδρασε έντονα και ειδοποίησε σχετικά τον Γ. Παπανδρέου. Εντονα όμως αντέδρασε και το Λονδίνο, που διέταξε τον Σκόμπι να κρατήσει πάση θυσία τις θέσεις του μέχρι να καταφθάσουν οι ενισχύσεις που ήδη ήταν καθ' οδόν. Η απόσπαση βρετανικών στρατευμάτων από το μέτωπο της Ιταλίας (κατά των Γερμανών) στο μέτωπο της Αθήνας (κατά του ένοπλου λαϊκού κινήματος) είναι χαρακτηριστικό των προτεραιοτήτων των αστικών δυνάμεων (εγχώριων και διεθνών).

Από τις 20 Δεκέμβρη, η πλάστιγγα της σύγκρουσης άρχισε να γέρνει σαφώς προς την πλευρά των αστικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα, στις περιοχές που καταλαμβάνονταν από τον ταξικό αντίπαλο, εκατοντάδες άνθρωποι συλλαμβάνονταν, φυλακίζονταν, κλείνονταν σε στρατόπεδα, βασανίζονταν, μόνο και με την υποψία της συνεργασίας τους με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Η πείνα αποτέλεσε επίσης βασικό όπλο των αστικών δυνάμεων: Ηδη από τις 4/12 η UNRRA είχε διακόψει τη διανομή τροφίμων στην πρωτεύουσα, ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός παρεμποδιζόταν, ενώ βρετανικά αεροπλάνα στόχευαν σκοπίμως τα συσσίτια των Λαϊκών Επιτροπών.

Στις 25 Δεκέμβρη κατέφθασε στην Αθήνα ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ου. Τσόρτσιλ και στις 26 - 27 πραγματοποιήθηκε διάσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών με τη συμμετοχή εκπροσώπων του αστικού πολιτικού συστήματος και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Οταν ο Γ. Σιάντος ρώτησε τον προεδρεύοντα αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό για το αντικείμενο της διάσκεψης, εκείνος του είπε: «Για να παραδώσετε τα όπλα». Για να λάβει την απάντηση: «Αν μας καλέσατε γι' αυτό, ελάτε να τα πάρετε. Νέο Λίβανο δεν πρόκειται να 'χουμε».Η διάσκεψη έληξε χωρίς αποτέλεσμα και οι μάχες συνεχίστηκαν.

Τα μεσάνυχτα της 4 προς 5 Γενάρη, η ΚΕ του ΕΛΑΣ, αξιολογώντας τις εξελίξεις στα πεδία των μαχών (τη συντριπτική υπεροπλία του αντιπάλου, τη μη δυνατότητα άμεσης ενίσχυσης του ΕΛΑΣ και τον κίνδυνο υπερφαλάγγισης των δυνάμεών του στην πρωτεύουσα), εξέδωσε διαταγή για γενική σύμπτυξη προς Πεντέλη - Πάρνηθα. Η σύμπτυξη του ΕΛΑΣ πραγματοποιήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας έως το πρωί, με απόλυτη πειθαρχία και συνοχή. Χιλιάδες άοπλοι πολίτες, μέλη των μαζικών λαϊκών οργανώσεων, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, ακολούθησαν τον ΕΛΑΣ σε αυτήν την πορεία. Στις 11 Γενάρη υπογράφτηκε ανακωχή, σύμφωνα με την οποία ο ΕΛΑΣ υποχρεωνόταν να αποσυρθεί από την Αττική και από μια σειρά άλλες περιοχές.

Μετά την ανακωχή, η αντικομμουνιστική προπαγάνδα κορυφώθηκε σε σημείο παροξυσμού. Μία από τις πολλές - μυθιστορηματικές όσο και ψεύτικες - περιγραφές του «μακελειού της Αθήνας» από την κυβερνητική εφημερίδα «Η ΕΛΛΑΣ» στις 18/1/1945, με την «αρχηγίνα της ΟΠΛΑ» να «χοροπηδά πάνω σε μισοπεθαμένους πατριώτες από τα μαρτύρια (...) αφρίζοντας: - Σκοτώστε και αυτόν. Και κείνον (...) Βγάλτε τους και τα μάτια. Και τη γλώσσα!», είναι χαρακτηριστική.

Οι «αποκαλύψεις» ομαδικών τάφων και άλλων «ανείπωτων εγκλημάτων» των κομμουνιστών ήταν καθημερινές. Δεκάδες πτώματα ξεθάβονταν από τα νεκροταφεία, παραμορφώνονταν και στοιβάζονταν σε σωρούς. Σε αυτά προσθέτονταν και δεκάδες άλλα, βασανισθέντων από τους ταγματασφαλίτες, Χίτες κ.λπ., δολοφονηθέντων από τους βρετανικούς βομβαρδισμούς των λαϊκών συνοικισμών κ.ο.κ. Κόσμος συγκεντρωνόταν με τη βία για να γίνει «μάρτυρας» των δήθεν αποτελεσμάτων της «κόκκινης τρομοκρατίας», ενώ συχνά καλούνταν και ξένοι δημοσιογράφοι, προκειμένου να προσδώσουν διεθνή διάσταση (και «πιστοποίηση») σε όλο αυτό το μακάβριο θέατρο.

Οι προβοκάτσιες ήταν τόσο κακότεχνα στημένες, που εμφανίζονταν ως «εκτελεσθέντες από την ΟΠΛΑ» ακόμα και άτομα που βρίσκονταν εν ζωή. «Η εφημερίδα "Εθνος"», π.χ., «έγραψε στις 14/2/45 και ότι η σύζυγος του Ταγματάρχη Γεωργίου Παρασκευή και η κόρη του Πόπη εξετελέσθησαν υπό της ΟΠΛΑ. Φαίνεται όμως ότι κι αυτές "ανέστησαν εκ νεκρών", αλλιώς δεν εξηγείται πως σήμερα ζουν και βασιλεύουν!» («Ριζοσπάστης», 3/3/1945).

Στους στημένους «ομαδικούς τάφους» του Περιστερίου, του Γαλατσίου, της Κυψέλης κ.λπ., βρέθηκαν ακόμη και πτώματα ΕΛΑΣιτών - κομμουνιστών! Οπως π.χ. της Μαρίας Πανά, εθελόντριας στο νοσοκομείο του ΕΛΑΣ Νέας Σμύρνης και κατόπιν στο συνεργείο του ΕΛΑΣ Υμηττού, η οποία παρουσιάστηκε στις 26/5/1945 από τις εφημερίδες «Βραδυνή» και «Ασύρματος» ως «συλληφθείσα υπό των ελασιτών» και κατόπιν «κακοποιηθείσα», «βιασθείσα» και «εκτελεσθείσα». 'Η της 18χρονης Χρυσούλας Κωτσάκη, μέλους του ΚΚΕ, που ενώ δολοφονήθηκε από Χίτες, το πτώμα της ξεθάφτηκε και μεταφέρθηκε σε «έκθεση πτωμάτων» δήθεν δολοφονηθέντων του ΕΛΑΣ το Μάρτη του 1945 (Φιλιώ Τόλια, «Γυναίκες - Από την Αντίσταση στο Δεκέμβρη», στο «Δεκέμβρης του '44 - Κρίσιμη ταξική σύγκρουση», επ. Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2014, σελ. 166 - 167).

Κατά τη «συνήθη» πρακτική, η πτωματολογία υπήρξε αυθαίρετη και ως προς τους αριθμούς. Ετσι, εκτός από τους 1.800 εκτελεσθέντες που δήλωσε η Ιατροδικαστική Υπηρεσία έως τον Απρίλη του 1945 (δίχως η ίδια να αναφέρει από ποιους), άλλες αστικές εκτιμήσεις εκτείνονται από 4.000 έως 6.000 (Στ. Καλύβας, «Καθημερινή», 7/12/2014) φτάνοντας ακόμη και τις 65.000 («Δημοκρατία», 4/12/2013).

Ανάλογη υπήρξε η αστική σπέκουλα και προπαγάνδα σχετικά με τους αιχμαλώτους - ομήρους του ΕΛΑΣ. Στις 14/1/1945 η εφημερίδα «Η ΕΛΛΑΣ» έκανε λόγο για 40.000 ομήρους του ΕΛΑΣ, για γυναικόπαιδα που «δέρονται ανηλεώς ή θανατώνονται», για ομαδικές εκτελέσεις εν ψυχρώ κ.λπ. Στον ίδιο τόνο, 7 δεκαετίες αργότερα, σχετικό αφιέρωμα της «Καθημερινής» (7/12/2014) μιλούσε για «παραλογισμό» και «θηριωδία» που «άφησαν το ΚΚΕ με ένα στίγμα το οποίο οι ηγέτες του προσπαθούν να σβήσουν μέχρι σήμερα»!

Ολη η παραπάνω αστική προπαγάνδα της πτωματολογίας εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς:

-- Την ηθικοπολιτική απαξίωση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, την αμαύρωση του ρόλου και του κύρους τους στη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (με προεκτάσεις βεβαίως και στο σήμερα).

-- Τον εξαγνισμό των αστικών δυνάμεων, είτε αυτών που συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις Κατοχής, είτε εκείνων που παρέμειναν στην απραξία εντός και εκτός Ελλάδας, φιλογερμανικών και φιλοβρετανικών, «δεξιών» και «κεντρώων».

-- Την αντιστροφή της πραγματικότητας, «εξαφανίζοντας» τις ωμότητες και φρικαλεότητες της αστικής πλευράς και εμφανίζοντάς τις ως «έργα και ημέρες» του εξεγερμένου λαϊκού κινήματος, του ΚΚΕ. Οι βομβαρδισμοί και οι μαζικές δολοφονίες αμάχων δεν υπήρξαν ποτέ στην πρακτική/λογική των ΕΑΜ - ΚΚΕ. Ηταν όμως ξεκάθαρα στην πρακτική/λογική των αστικών δυνάμεων, όπως καταμαρτυρεί ο ίδιος ο Θρ. Τσακαλώτος, προτείνοντας τον βομβαρδισμό «Καισαριανής και Κοκκινιάς, όπου ήσαν συγκεντρωμέναι αι οικογένειαι των κομμουνιστών», με σκοπό να «πονέσουν δι' απώλειαν περιουσιών και προσφιλών προσώπων» (Θρασύβουλος Τσακαλώτος, «40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος», εκδ. «Ακρόπολις», Αθήνα, 1960, σελ. 618).

-- Τον ξορκισμό της επαναστατικής - ταξικής βίας και τη νομιμοποίηση της αστικής - ταξικής βίας. Η άσκηση λαϊκής βίας απέναντι σε μια μειοψηφία - δυνάστη της πλειοψηφίας του πληθυσμού θεωρείται καταστροφική, αλόγιστη, άσκοπη, δόλια, πραξικοπηματική κ.ο.κ. Αντιθέτως, η άσκηση βίας από τη μεριά της αστικής τάξης, του κράτους και των συμμάχων της, θεωρείται λελογισμένη, θεμιτή, δικαιολογημένη.

Βεβαίως, σε μια ένοπλη σύγκρουση, όπου μάλιστα ο αντίπαλος είναι ο βασανιστής, ο χαφιές, ο μαυραγορίτης, ο κάθε στυλοβάτης μιας σειράς δεινών που έπληξαν το λαό μας επί 4 χρόνια, είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν σωρευμένη λαϊκή οργή και υπερβασίες, δίχως ωστόσο να είναι αυτές που χαρακτήριζαν τον ένοπλο λαϊκό αγώνα και δίχως να απαλείφουν το κύριο ζήτημα:

-- Οτι το ΚΚΕ και το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ εκπροσωπούσαν το λαϊκό δίκιο. Οι όποιες - υπαρκτές - υπερβασίες συνέβησαν ως εξαιρέσεις (αυθόρμητα ή άλλες ως προβοκάτσιες) και όχι ως αποτέλεσμα κάποιας συλλογικής - γενικής κατεύθυνσης ή πρακτικής. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Ν. Ζαχαριάδης στη 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1945): «Οι πράξεις που κάνουν τα μέλη του Κόμματος δημιουργούν ευθύνες και για το ίδιο. Μα μια που το ΚΚΕ δεν έδωσε τέτοια γραμμή (...) δεν δημιουργείται ζήτημα ηθικής τάξης για το ΚΚΕ. Γιατί το Κόμμα μας έχει το θάρρος να διακηρύξει ότι τέτοιες περιπτώσεις, όπως του Κορώνη (καθηγητής Πολυτεχνείου), είτε της ηθοποιού Παπαδάκη δεν μπορούν να βρουν δικαίωση και πρέπει να καταδικαστούν ανοιχτά» (Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ - Εγγραφο 585133).

Ειδικά, όσον αφορά τους αιχμαλώτους, ήδη από τις 5 Δεκέμβρη το Α' ΣΣ του ΕΛΑΣ είχε εκδώσει διαταγή για «τα αναγκαία μέτρα διά την ασφάλειαν της ζωής των συλλαμβανομένων αιχμαλώτων (αστυνομικών, χωροφυλάκων κ.λπ.)», τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως «απαγορεύεται η κακομεταχείρισις και η αφαίρεσις της ζωής αυτών».

Επιπλέον, αποκρύπτεται σκοπίμως, πως ο ΕΛΑΣ άρχισε να χρησιμοποιεί το μέτρο της «ομηρίας», μόλις μετά τις 18 Δεκέμβρη και μόνο αφού είχε ήδη επιστρατευτεί από τον αντίπαλο μαζικά πολύ νωρίτερα, ως ύστατο μέτρο ασφαλείας και αντιστάθμισμα στους χιλιάδες ΕΑΜίτες ομήρους που κρατούσαν οι Βρετανοί και ο Ζέρβας. Βεβαίως, η απάντηση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στην ομηρία της αστικής πλευράς όφειλε να είναι περισσότερο μελετημένη και στοχευμένη.

Ολα «τα παραπάνω βρίσκονται στον αντίποδα της πτωματολογίας και της προβοκάτσιας, ακόμα και όταν γίνονταν υπερβασίες, που παρουσιάζονται σε όλους τους μεγάλους ξεσηκωμούς. Οταν έχουν προηγηθεί χρόνια θανάτων από την πείνα, την ώρα που λίγοι θησαύριζαν, όταν έχουν εκτελεστεί χιλιάδες, όταν πολλοί και πολλές έχουν βασανιστεί και φυλακιστεί, όταν αμέτρητοι έχουν ξεσπιτωθεί, η σωρευμένη αγανάκτηση και το μίσος ξεπηδούν αυθόρμητα, γίνονται υλική δύναμη άσκησης μιας δίκαιης τρομοκρατίας που μαζί με τα ξερά συμπαρασύρει και χλωρά» (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1939 - 1949, Β1 Τόμος, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 420 - 421).

Οπως πολύ χαρακτηριστικά έγραψε ο Μ. Γκόρκι στις αναμνήσεις του για τον Λένιν: «Συχνά μου τύχαινε να μιλώ με τον Λένιν για τη σκληρότητα της επαναστατικής τακτικής και πράξης.

- Τι θέλετε σεις; -έκπληκτος και με θυμό με ρωτούσε-. Είναι δυνατό να επικρατήσει ανθρωπισμός σε μια τέτοια πρωτοφανέρωτη άγρια συμπλοκή; Πού να υπάρχει θέση ευσπλαχνίας και μεγαλοψυχίας εδώ; (...) Σαν αρκούδα ορμάει η αντεπανάσταση και μεις -τι λοιπόν; Δεν είμαστε υποχρεωμένοι, δεν έχουμε δικαίωμα να αγωνισθούμε, να αντισταθούμε; Μα, συγχωράτε μας, δεν είμαστε βλάκες. Εμείς ξέρουμε: Κείνο που το θέλουμε εμείς, κανένας δεν μπορεί να το κάνει, εκτός από μας. (...) -Με ποιο μέτρο μετράτε σεις την ποσότητα των απαραίτητων ή των περίσσιων χτυπημάτων στη σύγκρουση; -με ρώτησε αυτός μια φορά ύστερα από φλογερή συζήτηση. Σ' αυτό το απλό ερώτημα μπόρεσα να απαντήσω μόνο με λυρισμό. Νομίζω ότι άλλη απάντηση από το όχι, δεν υπάρχει».

Η στάση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να μην υποχωρήσουν στην αξίωση της ντόπιας αστικής τάξης και των διεθνών συμμάχων της για αφοπλισμό του λαϊκού κινήματος ήταν σωστή και επιβεβλημένη. Μια τέτοια υποχώρηση θα σήμαινε την απόλυτη πολιτική και ηθική απαξίωση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, ενώ θα τσάκιζε το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Τουναντίον, η ενεργός, ένοπλη απάντηση στους αστικούς εκβιασμούς έδειξε πως το ΚΚΕ και το εργατικό - λαϊκό κίνημα διέθεταν ταξικά αντανακλαστικά και εφεδρείες, επιλέγοντας τα όπλα και όχι τις αλυσίδες, τόσο το Δεκέμβρη του 1944, όσο και αργότερα, κατά την τρίχρονη εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Στο πλαίσιο αυτό, το Σάββατο 1 Δεκέμβρη θα παρουσιαστεί στις 7 μ.μ. (ώρα προσέλευσης 6.30 μ.μ.), στην Αίθουσα Συνεδρίων στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό, η θεατρική παράσταση «Το φως που καίει» του Κ. Βάρναλη από τη θεατρική ομάδα της ΚΝΕ. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Επίσης, την Κυριακή 2 Δεκέμβρη, στις 11 π.μ., θα γίνει λογοτεχνικός περίπατος. Η εκκίνηση θα γίνει από την είσοδο του Εθνικού Κήπου (Λεωφ. Αμαλίας) και η κατάληξη θα είναι στην οικία του Παπαδιαμάντη στου Ψυρρή.

Την ερχόμενη βδομάδα και συγκεκριμένα το Σάββατο 8 Δεκέμβρη, στις 6 μ.μ. (ώρα προσέλευσης 5.30 μ.μ.), θα γίνει στην Αίθουσα Συνεδρίων στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό συναυλία του Θάνου Μικρούτσικου πάνω στο έργο του Ν. Καββαδία,με τρία πιάνα και πνευστά. Ερμηνεύουν οι: Ρίτα Αντωνοπούλου, Κώστας Θωμαΐδης, Χρήστος Θηβαίος. Η είσοδος θα γίνεται με προσκλήσεις που διατίθενται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Αντίστοιχα, την Κυριακή 9 Δεκέμβρη, στις 11 π.μ., θα γίνει λογοτεχνικός περίπατος. Η εκκίνηση θα γίνει από την πλατεία Ομόνοιας («Βενέτης») και η κατάληξή του θα είναι στη Δεξαμενή (Κολωνάκι).

Το Συνέδριο θα διεξαχθεί το Σάββατο 15/12/2018 και την Κυριακή 16/12/2018 από τις 10 το πρωί έως τις 8 το βράδυ, στην Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ (Λεωφ. Ηρακλείου 145, Περισσός).

Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα αναλυτικά ολόκληρο το πρόγραμμα του Συνεδρίου, με τα θέματα των εισηγήσεων και των παρεμβάσεων που θα γίνουν στις τρεις ενότητες.

Οι εργασίες του Συνεδρίου θα ανοίξουν το Σάββατο με καλλιτεχνικό άνοιγμα και χαιρετισμό του Δημήτρη Κουτσούμπα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ενώ την εναρκτήρια ομιλία με θέμα «Στα ίχνη μιας λογοτεχνίας "χρήσιμης" για τη σύγχρονη εποχή» θα κάνει η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού.

Θα ακολουθήσει η 1η Ενότητα του Συνεδρίου, με θέμα «Οι πρόδρομοι σοσιαλιστές λογοτέχνες και η εποχή τους (1880-1917)».

Οι εισηγήσεις που θα γίνουν έχουν ως εξής:

• Το διεθνές και εσωτερικό ιστορικό πλαίσιο από την Παρισινή Κομμούνα έως το τέλος του Α' Παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού Πολέμου.- Κώστας Σκολαρίκος, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
• Από το Δημοτικισμό στο Σοσιαλισμό 1880-1918. -Χαράλαμπος - Δημήτρης Γουνελάς, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ.
• Κώστας Παρορίτης: Ενας πρωτοπόρος κομμουνιστής λογοτέχνης. -Στέλιος Φώκος, φιλόλογος, συγγραφέας.
• Αίνος στον Κωνσταντίνο Θεοτόκη. -Γιάννης Δάλλας, ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής.
• Το ιστορικό περιοδικό των δημοτικιστών «O Νουμάς». -Βαγγελιώ Πλατανιά, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ, φιλόλογος.
• Ο Κωστής Παλαμάς στο μεταίχμιο δύο αιώνων. Μία απόπειρα ιστορικής προσέγγισης του ποιητικού του έργου. -Γρηγόρης Δελημάρης, υποψήφιος διδάκτορας Ιστορίας.
• Γεώργιος Βιζυηνός, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ανδρέας Καρκαβίτσας: Από την ηθογραφία στη ρεαλιστική και κοινωνική πεζογραφία. -Δήμητρα Μπεχλικούδη, διδάκτορας Φιλολογίας, συγγραφέας.

Επίσης θα γίνουν οι εξής παρεμβάσεις:

• Δημοσθένης Βουτυράς. Πρωτοπόρος του ελληνικού αστικού διηγήματος. -Αντώνης Καλόβουλος, φιλόλογος.
• Οι εργάτες του Ηλιου και της Θάλασσας: Οι σφουγγαράδες στην ελληνική λογοτεχνία. -Μάρκος Σκόρδος, ιδιωτικός υπάλληλος.

Θα ακολουθήσει η 2η ενότητα με θέμα «Η πρωτοπορία στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου (1917-1939)».

Οι εισηγήσεις που θα γίνουν έχουν ως εξής:

• Το διεθνές και εσωτερικό ιστορικό πλαίσιο στο Μεσοπόλεμο. -Αναστάσης Γκίκας, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
• Η νεοελληνική λογοτεχνία ανάμεσα σε δύο πολέμους: Ιστορικές και κοινωνικές όψεις της εξέλιξης των λογοτεχνικών ρευμάτων στο Μεσοπόλεμο. -Μαρία Πεσκετζή, διδάκτορας Φιλολογίας, συγγραφέας, μέλος ΔΣ Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων.
• Η αισθητική σκέψη του Κώστα Βάρναλη στο Μεσοπόλεμο (1922-1939). -Μαρία Αντωνοπούλου, υποψήφια διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ.
• Ο Ρίτσος του Μεσοπολέμου (με έμφαση στα πρώιμα ποιήματα και πεζά του, 1924-1934). -Γιώργος Ανδρειωμένος, καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
• Γαλάτεια Καζαντζάκη: «Ο κόσμος που πεθαίνει και ο κόσμος που έρχεται». Η θέση της γυναίκας σ' αυτόν. -Ερη Ρίτσου, λογοτέχνης.
• Πέτρος Πικρός: Ο «ρεπόρτερ» του σκληρού αστικού τοπίου του Μεσοπολέμου. -Νίκη Κυριαζή, φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση.
• Το λογοτεχνικό έργο της Ελλης Αλεξίου - μια μορφή της παιδαγωγικής της δράσης. -Ρίτα Νικολαΐδου, διευθύντρια του περιοδικού «Θέματα Παιδείας», φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση.
• Μέλπω Αξιώτη: Η δύσκολη πορεία από τη «Σύμπτωση» στον επαναστατικό «Χορό». -Αννεκε Ιωαννάτου, διδάκτορας Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης.
• Ενας προοδευτικός σονετογράφος: Ο Αλέξης Νέβας. -Γιώργος Κεντρωτής, καθηγητής Θεωρίας και Πράξης της Μετάφρασης του Ιόνιου Πανεπιστημίου.

Το πρωί της Κυριακής θα συνεχιστούν οι εισηγήσεις στη δεύτερη ενότητα για την πρωτοπορία στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου, ως εξής:

• Η ταξική διάσταση στα μεσοπολεμικά διηγήματα του Θέμου Κορνάρου. -Βασίλης Μόσχος, φιλόλογος, υποψήφιος διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
• Η επαναστατική ταξική πένα του Γιώργου Κοτζιούλα (Δεκαπενταετία 1925-1940). -Κώστας Κοτζιούλας, φιλόλογος.
• Κωνσταντίνος Καβάφης, Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Ρίτσος. -Μιχάλης Μερακλής, ομότιμος καθηγητής Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου.

Επίσης θα γίνουν οι εξής παρεμβάσεις:

• Γιoσέφ Ελιγιά, ο ταπεινός εργάτης των γραμμάτων. -Σίσσυ Πολυκάρπου, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της Κομματικής Οργάνωσης Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση.
• «Τρόχισε κείνα τα σπαθιά του λόγου που μ' αρέσουν». -Θάνος Μικρούτσικος, μουσικοσυνθέτης.
• Νικηφόρος Βρεττάκος: Τα πρώτα βήματα ενός επαρχιώτη ποιητή στην Αθήνα και η πρώτη προσέγγιση στο ΚΚΕ. -Χρύσα Καροπούλου, φιλόλογος.
• Λιλίκα Νάκου: ...Την έπνιγε η αδικία. -Λιλή Γάτη, λογοτέχνης.
• Βασίλης Ρώτας: Η λογοτεχνική & θεατρική περιπλάνησή του κατά την περίοδο 1908-1939. Συμβολή στην ιδεολογική ενίσχυση του εργατικού και ταξικού κοινωνικού κινήματος. -Θανάσης Καραγιάννης, διδάκτορας Επιστημών Αγωγής/Παιδικής Λογοτεχνίας.
• Γιώργος Δενδρινός: Ενας πρόωρα χαμένος επαναστάτης συγγραφέας. -Βαγγέλης Σακκάτος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.
• Προσωπικές εξομολογήσεις της Ελλης Αλεξίου (μαρτυρία). - Εύα Νικολαΐδου, δημοσιογράφος.

Θα ακολουθήσει η 3η ενότητα με θέμα «Εμμεσες επιδράσεις της κομμουνιστικής ιδεολογίας στη μεσοπολεμική λογοτεχνία».

Οι εισηγήσεις που θα γίνουν έχουν ως εξής:

• Η ποιητική «γενιά του '20»: Η αμφισβήτηση, η αποστροφή και η καταδίκη της αστικής κοινωνίας. -Νατάσσα Αβραμίδου, φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση, μέλος ΔΣ Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων.
• Το μυθιστόρημα του Μεσοπολέμου. -Αλέξανδρος Βαλσαμής, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.
• Υπερρεαλισμός και κομμουνιστικό κίνημα: Μία παροδική συνάντηση. -Γιώργος Μηλιώνης, δημοσιογράφος, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.
• Ιδεολογικές κατευθύνσεις στην προσπάθεια της «γενιάς του '30» για ανανέωση. -Ντίνος Τζαβάρας, φιλόλογος, μέλος της Πολιτιστικής Επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ.
• Οψεις της αστικής ιδεολογίας και του αντικομμουνισμού στον ελληνικό Μεσοπόλεμο: Το «Ελεύθερο Πνεύμα» και η «Αργώ» του Γ. Θεοτοκά. -Μπάμπης Παπαδόπουλος, φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση, μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων.
• Ο Αντικομμουνισμός της «ΙΔΕΑΣ» (Ιαν. 1933 - Μάρτ. 1934). -Γεωργία Λαδογιάννη, καθηγήτρια Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
• Για τη μαρξιστική αισθητική στα χρόνια του ελληνικού Μεσοπολέμου. -Βασίλης Αλεξίου, αναπληρωτής καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ.

Επίσης θα γίνουν οι εξής παρεμβάσεις:

• Η επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης στο έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου. -Λεωνίδας Εμπειρίκος, ιστορικός.
• Ο Σικελιανός το Μεσοπόλεμο. -Αννα Λάζου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ.
• «Η χυδαία πράξη». -Τάσος Ψαρράς, σκηνοθέτης.
• Διαβάζοντας τους «Νέους Βωμούς». -Αγης Πεταλάς, δικηγόρος, λογοτέχνης.

Το Συνέδριο θα κλείσει την Κυριακή στις 7 μ.μ., με καλλιτεχνικό πρόγραμμα, με συναυλία με μελοποιημένη ποίηση της περιόδου.

Οι Οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ απευθύνουν πλατύ κάλεσμα στους εργαζόμενους και στη νεολαία να βρεθούν στις κινηματογραφικές αίθουσες για να παρακολουθήσουν την παραγωγή, στην οποία συνέβαλαν εθελοντικά πάνω από εκατό συντελεστές.

Στην Αθήνα το Ντοκιμαντέρ προβάλλεται στο «Studio New Star Art Cinema» (Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής), καθημερινά, σε δύο προβολές: 5 μ.μ. και 7 μ.μ.

Στη Θεσσαλονίκη: Δημοτικός Κινηματογράφος Ευόσμου (μέχρι την Κυριακή 9/12, κάθε μέρα στις 6 μ.μ.) και Δημοτικός κινηματογράφος Νεάπολης - Συκεών (καθημερινά εως Δευτέρα 3/12 και από Πέμπτη 6/12 εως Κυριακή 9/12, στις 7.30 μ.μ.)

Επίσης, μέχρι στιγμής έχουν ανακοινωθεί οι εξής κινηματογράφοι:

Αίγιο: «Απόλλων», 4/12, 9.30 μ.μ.

Αγιος Νικόλαος Κρήτης: «REX»

Αγρίνιο: «Ανεσις»

Αίγινα: «Σινέ Τιτίνα», 6/12 και 7/12 στις 8.30 μ.μ., 8/12 στις 6.30 μ.μ. και 8.30 μ.μ., 9/12 στις 11.30 π.μ. και 6.30 μ.μ.

Αλεξανδρούπολη: «Ηλύσια»

Αμαλιάδα: «Cine Cinema»

Αμφισσα: Κορδώνειο Πνευματικό Κέντρο και Κινηματογραφική Λέσχη

Ανδρος: Κινηματογραφική Λέσχη

Αργος: «VALIA plus Cinema», 3/12 - 5/12, 6 μ.μ.

Αρτα: «Σινέ Παλλάς»

Βέροια: «Cinema Σταρ», 2/12 - 5/12

Γιάννενα: Πνευματικό Κέντρο

Γρεβενά: Δημοτικός Κινηματογράφος, 3/12 - 5/12

Γύθειο: Κινηματογραφική Λέσχη

Δράμα: «Ολυμπία», 1/12 και 2/12 στις 7.30 μ.μ.

Ζάκυνθος: «Φώσκολος»

Ηράκλειο: «Cine Studio Βιτσέντζος Κορνάρος», 7/12 - 12/12, 6 μ.μ.

Ικαρία: Δημοτικός Κινηματογράφος Αγίου Κηρύκου

Ιωάννινα: Πνευματικό Κέντρο

Καβάλα: «Απόλλων», 3/12 - 5/12, 7.30 μ.μ.

Καλαμάτα: «Cine Center», 3/12 και 5/12

Καστοριά: «City Center Cinemas»

Κατερίνη: «Ευκαρπίδη», 3/12 - 6/12, 5.30 μ.μ.

Κέρκυρα: «Σινέ Ορφεύς», 10/12 - 12/12, 7.30 μ.μ.

Κιλκίς: «Αστρον»

Κοζάνη: «Ολύμπιον», 4/12 και 5/12, 7 μ.μ.

Κόρινθος: «Apollon Cinemas», 3/12 - 5/12, 7.30 μ.μ.

Κως: «Cine Orfeas»

Λευκάδα: Πνευματικό Κέντρο

Λέσβος: «Cine Αρίων», 3/12 και 4/12, 7 μ.μ.

Λήμνος: «Μαρούλα», 3/12 και 4/12, 8 μ.μ.

Λάρισα: «Cine Victoria», 10/12 - 12/12, 7.30 μ.μ.

Πάτρα: «Πάνθεον», από 1/12 έως 3/12 στις 9.45 μ.μ.

Πύργος: «Ορφέας»

Ρέθυμνο: «CINE Απόλλων»

Ρόδος: «Pallas 5 Cinemas Center», 6/12, 7/12, 10/12

Σάμος: «Cine Olympia», 1/12 και 2/12, 6 μ.μ.

Σέρρες: «Σινεμά Κρόνιο»

Σπάρτη: «Cinema Center»

Σύρος: «Παλλάς» (Ερμούπολη)

Τρίκαλα: «Τηλέμαχος»

Φλώρινα: Πολιτιστικό Κέντρο, αίθουσα «Θεόδωρος Αγγελόπουλος», 1/12

Χανιά: «Αττικόν», 1/12, 2/12, 6.15 μ.μ.

Χίος: «Premiere», 1/12, 2/12, 6 μ.μ.

Κύπρος: «Πάνθεον Λευκωσία», 10/12 - 13/12

Διανομή «NEW STAR»

Ο «Ριζοσπάστης» έριξε μια ματιά στο βιβλίο εντυπώσεων, στο οποίο από την πρώτη μέρα λειτουργίας της Εκθεσης οι επισκέπτες αποτυπώνουν τις σκέψεις τους για τα συγκλονιστικά ντοκουμέντα. Η συγκίνηση, η περηφάνια για το ΚΚΕ και για το λαό μας, που μεγαλούργησε όποτε έκανε υπόθεσή του την ανατρεπτική πολιτική του Κόμματος, είναι έκδηλες σε κάθε σελίδα του βιβλίου. Λόγια όμορφα κι απλά, μετρημένα και πάντα με συναίσθηση της ηρωικής κληρονομιάς που παραλαμβάνουν οι σημερινές γενιές. Ακολουθούν μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές αφιερώσεις.

«Μπράβο σύντροφοι!! Αυτά χρειάζονται για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι. Αγώνες με αίμα και θυσία για την τάξη μας που συνεχίζονται», αναφέρει η Θ. Θ. από την ΚΟΒ ΕΥΔΑΠ.

«Πολλή δουλειά παιδιά, μπράβο σας. Συγκίνηση, μνήμες χαμένες στο διάβα του χρόνου έγιναν ένα ντόμινο αναμνήσεων, από μια εικόνα, από μια λέξη. Από τα 12 μέσα στην ιστορία... της ιστορίας. Μου δώσατε πολλά με αυτή την έκθεση. Είμαι σίγουρη, ο ΕΛΑΣίτης πατέρας μου θα ήταν ευχαριστημένος εάν την έβλεπε», αναφέρεται σε μια άλλη, ιδιαίτερη αφιέρωση.

Ενώ η Δ. Ι. δίνει συγχαρητήρια για την «υπέροχη έκθεση που ενθαρρύνει τον κόσμο μέσα από την Ιστορία του Κόμματος και της ΚΝΕ να πάει ένα ακόμα βήμα παραπέρα τις γνώσεις του, να πεισμωθεί ακόμη περισσότερο να συνεχίσει την αλύγιστη πάλη για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό».

Η Μ. Γ. στο μήνυμά της αναφέρει: «Ευχαριστούμε το Κόμμα μας, το τιμημένο ΚΚΕ, που μέσα από τέτοιες ξεχωριστές πρωτοβουλίες, μας βοηθά να αναπτύξουμε τις γνώσεις μας και το πνεύμα μας. Εμπνεόμαστε από τους ήρωες κομμουνιστές που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται μέχρι σήμερα για να προχωρήσουμε στις "λεωφόρους του μέλλοντος". Η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω. "Την ορμή μας την έχουμε από τους αιώνες. Θα βγούμε νικητές κι ας είναι οι θυσίες μας βαριές"».

«ΚΚΕ, μια ζωή αγώνων και θυσιών για το συμφέρον της εργατικής τάξης. Μεγάλη η συγκίνηση για τη δράση του από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Παρακολουθώντας όλα τα ιστορικά γεγονότα κυρίως η νεολαία μας θα παίρνει δύναμη για τους αγώνες που μέλλονται να έλθουν», αναφέρεται σε άλλο σημείο.

Οι Ε. Τ. και Ι. Κ. συμπυκνώνουν τις όμορφες σκέψεις τους σε μόλις τέσσερις αράδες και αναφέρουν: «100 χρόνια ΚΚΕ / Ετσι μάθαμε / Ετσι πειστήκαμε / Ετσι συνεχίζουμε, πιστοί στο σφυροδρέπανο. / Ζήτω η ΚΝΕ, ζήτω το ΚΚΕ».

Μέλη της ΚΝΕ από το Μαθηματικό Αθήνας γράφουν επίσης: «Υπέροχη έκθεση. Η 100χρονη Ιστορία του ΚΚΕ, ο δρόμος που βάδιζε, που βαδίζει μας γεμίζει υπερηφάνεια. Τώρα ο δρόμος αυτός είναι δικός μας, όρκος βαρύς και τον βαδίζουμε μέχρι την τελική νίκη. Ζήτω το τιμημένο ΚΚΕ. Ζήτω η ηρωική ΚΝΕ».

Η Δ. Ε., σε προσωπικό τόνο απευθύνεται στο Κόμμα: «Τίποτα το περισσότερο και τίποτα λιγότερο απ' αυτό που είσαι ΚΚΕ. Η έκθεση αυτή, τα 100 χρόνια ζωής σου και ζωής των ανθρώπων που σε ακολουθούν».

Στον ίδιο τόνο και η Ν. Α.: «ΚΚΕ σε ευχαριστούμε που υπάρχεις».

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και μηνύματα επιβράβευσης για τους συντρόφους που επιφορτίστηκαν με το καθήκον της οργανωμένης ξενάγησης σε ομαδικές επισκέψεις: «Συγχαρητήρια για τη διάλεξη και την έκθεση», «καταπληκτική παρουσίαση», «Θαυμάσια ξενάγηση», «Πολύ καλή δουλειά. Ο τρόπος παρουσίασης άριστος» και «μια διαφορετική ξενάγηση, γεμάτη Ιστορία για κάποιον που αναζητά την πολιτική του ταυτότητα. Μπράβο για την προσπάθεια».

Ανάλογα είναι και τα σχόλια για όσους συνέβαλαν στη διάσωση του Αρχείου του Κόμματος: «Πολύ καλή δουλειά, συγχαρητήρια στους ανθρώπους που εργάστηκαν για να διασωθεί αυτό το αρχειακό υλικό, μπράβο».

Η ΤΟ ΑΣΟΕΕ της ΚΝΕ δανείζεται λόγια του Λένιν και γράφει: «Είναι σκληρή νομοτέλεια, αλλά η νίκη γεννιέται μέσα από αλλεπάλληλες ήττες. Η μάζα που ηττήθηκε δεν ξεχνά. Μελετάει και περιμένει...».

Σημείωμα εκ μέρους της Οργάνωσης των ναυτεργατών αναφέρει: «Ευχαριστούμε όλους τους συντελεστές της έκθεσης που πραγματικά αναδεικνύει την ηρωική Ιστορία του ΚΚΕ».

Ο εργάτης Α. Γ. γράφει: «Εξαιρετική έκθεση, αντάξια των 100 χρόνων του τιμημένου ΚΚΕ».

Ο Π. Τ., ερχόμενος από τη Ροδόπη, αναφέρει: «Δεν υπάρχει μέτρο γης που να μην είναι ποτισμένο από το αίμα και τους αγώνες των κομμουνιστών σε όλη την πατρίδα. 100 χρόνια ΚΚΕ. Με αγώνες τιμάμε τους νεκρούς μας».

Οι Μ. Μ. και Α. Ν. αποχαιρετούν την Εκθεση «με την ευχή να γιορτάσουμε τα 200 στο σοσιαλισμό».

«Η οικογένειά μου έδωσε αγώνες και αίμα για το ΚΚΕ και τις αξίες του. Είμαι και θα πεθάνω περήφανος γι' αυτό», γράφει ο Θ. Π..

Παραίνεση για οργανωμένη δράση χωρίς ...χάσιμο χρόνου είναι ουσιαστικά το μήνυμα του Σ. Κ.: «Εκανα το βήμα στα 51 μου χρόνια. Το βρήκα αργά για μένα, νωρίς για το λαό»!

Τους στίχους του Τούρκου κομμουνιστή ποιητή δανείζεται η ΟΒ των Ηλεκτρολόγων ΕΜΠ της ΚΝΕ: «...Θα τον αλλάξουμε τον κόσμο / Θα το βουλιάξουμε αυτό το πειρατικό / που να σκάσει ο διάολος...».

Η Δ. Κ. γράφει: «Ζωντανή Ιστορία για τους αγώνες της εργατικής τάξης με πρωτοπόρο το Κόμμα μας, το ΚΚΕ. Φανταστική εικόνα, φανταστική ξενάγηση. Ευχαριστούμε. Και σε άλλους αγώνες».

Οι μαθητικές ΟΒ Καλλιθέας και Μοσχάτου - Ταύρου γράφουν ότι η έκθεση «μας βοήθησε όλους να βγάλουμε συμπεράσματα για τις μάχες του σήμερα. Και όπως χαρακτηριστικά είπε ένας μαθητής από τη Σιβιτανίδειο "τι να πρωτοδιακρίνεις από αυτή την έκθεση..."».

Ο Δ. Κ. γράφει: «Μια έκθεση, ένας αιώνας Ιστορίας ταυτισμένος με τους αγώνες του εργατικού κινήματος. Ακόμα και να διαφωνεί κάποιος με το ΚΚΕ, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει την προσφορά του στο κίνημα και στις λαϊκές κατακτήσεις».

«Συγκίνηση και θαυμασμός για τις τόσες θυσίες και το αίμα που έδωσαν τα μέλη του ΚΚΕ. Μας δίδαξαν πώς είναι να στέκεσαι όρθιος! Κόντρα σε κάθε δύναμη καταστολής! 100 χρόνια προσφοράς στο λαό», γράφει η Μ. Σ.

«Πολύ καλή δουλειά γιατί υπάρχει δράση», αναφέρεται σε άλλο μήνυμα, ενώ η ΤΟ Πανεπιστημίου Πειραιά της ΚΝΕ παίρνοντας θάρρος γράφει: «Φεύγουμε με βαθιά συγκίνηση και πίστη, αισιοδοξία ότι θα τα καταφέρουμε. Ζήτω τα 100 χρόνια του ΚΚΕ».

«Βαθιά συγκίνηση, ευγνωμοσύνη και δύναμη για νέους αγώνες, για ό,τι καθορίζει τον "ΑΝΘΡΩΠΟ". Ευχαριστώ πολύ», είναι μια ακόμα αφιέρωση που ξεχωρίζει.

Στο βιβλίο δεν λείπουν και οι ξενόγλωσσες αφιερώσεις. Μετρήσαμε 12 διαφορετικές γλώσσες με μηνύματα για την Εκθεση, οι περισσότερες από τις οποίες γράφτηκαν κατά την επίσκεψη των αντιπροσωπειών των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που παραβρέθηκαν στην Αθήνα για την 20ή Διεθνή Συνάντηση.

Το Σάββατο 1 Δεκέμβρη, τελευταία μέρα της έκθεσης, το ωράριο θα είναι 10 π.μ. - 8 μ.μ.

Η Εκθεση λειτουργεί στο Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου Αθηναίων «Μελίνα» (Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, στο Θησείο). Ο κοντινότερος σταθμός πρόσβασης είναι αυτός του μετρό «Κεραμεικός».

-- Να φύγει από το υπερταμείο.

-- Να αποκατασταθεί άμεσα με ευθύνη του κράτους και να αναδειχθεί ως ιστορικό μνημείο.

-- Να δοθεί στην τοπική κοινωνία, ώστε να μπορεί να αξιοποιείται για την ανάδειξη της Ιστορίας του λαϊκού κινήματος του τόπου.

Σημειώνεται ότι πρόσφατα βρέθηκαν τα αρχεία των φυλακών του Ιτζεδίν στις φυλακές Αλικαρνασσού, τα οποία φυλάσσονται αυτήν τη στιγμή στις φυλακές τις Αγιάς. Με την επεξεργασία αυτού του αρχειακού υλικού, η ΚΟ Χανίων του ΚΚΕ απαιτεί να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση από όποιον ενδιαφέρεται, να έρθουν νέα στοιχεία στο φως που θα συμπληρώσουν τη γνώση για όλη την πορεία λειτουργίας της φυλακής.

Κρατούμενοι στο προαύλιο του Ιτζεδίν τη δεκαετία του '50

Το φρούριο αυτό έγινε τόπος κράτησης και μαρτυρίου για εκατοντάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές. Την περίοδο 1930 - 1931 υπάρχουν οι καταγγελίες 40 κομμουνιστών για βασανισμό, οι οποίοι κρατούνταν με βάση το «Ιδιώνυμο» του Βενιζέλου.

Το 1948 μεταφέρθηκαν από τη Γυάρο οι πρώτοι κομμουνιστές πολιτικοί κρατούμενοι, πολλοί από αυτούς καταδικασμένοι σε θάνατο. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν κρατούμενοι από άλλες φυλακές, ώσπου ο αριθμός τους έφτασε περίπου τους 400.

Από τα πιο γνωστά στελέχη του ΚΚΕ που κρατήθηκαν εκεί είναι τα μέλη της ΚΕ Γιώργης Ερυθριάδης (Πετρής), ο οποίος και εξοντώθηκε μέσα στη φυλακή, ο Μήτσος Παπαρήγας, ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο Κώστας Λουλές, ο Γιώργης Τρικαλινός. Ανάμεσα στα εκατοντάδες στελέχη του ΚΚΕ που πέρασαν από το Ιτζεδίν ήταν και ο Αρης Βελουχιώτης.

Υπολογίζεται ότι μέχρι το 1964 βασανίστηκαν στο Ιτζεδίν περίπου 400 κομμουνιστές και αντιστασιακοί, ενώ στα κελιά που κρατούνταν οι μελλοθάνατοι κομμουνιστές πριν οδηγηθούν στο απόσπασμα υπάρχουν ακόμα χαραγμένα τα ονόματα και τα τελευταία λόγια κάποιων από αυτούς.

Το 1928, εγκαθίσταται στο νότιο τμήμα της περιοχής το Πολεμικό Ναυτικό, λογικά με τη συναίνεση της διοίκησης των φυλακών, δεδομένου ότι η παρουσία του ενίσχυε την ασφάλεια και φρούρηση των κρατουμένων.

Ως φυλακή λειτούργησε μέχρι το 1971, οπότε και έκλεισε οριστικά.

Το 1975, το υπουργείο Δικαιοσύνης παραχωρεί για χρήση το εντός του τείχους συγκρότημα του φρουρίου Ιτζεδίν στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και την Υπηρεσία του Ναυστάθμου Κρήτης.

Το 1986 το φρούριο χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο και πλέον υπάγεται και στις αρμοδιότητες του υπουργείου Πολιτισμού - συγκεκριμένα στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Κρήτης.

Από το 2007 περνάει στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ).

Το Δεκέμβρη του 2011 η ΚΕΔ συγχωνεύθηκε με την (τότε) εταιρεία «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα» λαμβάνοντας την επωνυμία ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου), ενώ πρόσφατα πέρασε στο υπερταμείο με την ενσωμάτωση του ΕΤΑΔ στο οποίο ανήκει σήμερα.

Ο ιστορικός αυτός τόπος, λοιπόν, που αποτελεί μνημείο για το λαό μας, εκτός από το ότι έχει παραχωρηθεί στο υπερταμείο, κυριολεκτικά ρημάζει. Δεν έχει γίνει καμιά εργασία συντήρησης και δεν είναι επισκέψιμος. Κάθε μέρα που περνάει τα γέρικα κτίσματα φθείρονται όλο και περισσότερο. Σοβάδες ξηλώνονται, σκουριασμένα σίδερα ξεπροβάλλουν από παντού, με την αλμύρα της θάλασσας να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την άσχημη κατάσταση και να κάνει άμεσα αναγκαίες τις εργασίες αποκατάστασης.

Τμήμα οροφής έτοιμο να καταρρέυσει

Η αρχιτεκτονική και η ιστορία του κτιρίου είναι ικανές για να χαρακτηριστεί και να αξιοποιηθεί ως μνημείο. Μάλιστα, αυτό το κτίριο έχει εμπνεύσει και τον κόσμο της τέχνης. Εκεί γυρίστηκαν από τον Παντελή Βούλγαρη σκηνές της ταινίας του «Τα πέτρινα χρόνια».

Το ΚΚΕ, οι Οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ στα Χανιά, εδώ και χρόνια έχουν στην προμετωπίδα τους τη διεκδίκηση της διάσωσης του ιστορικού αυτού τόπου. Οι πρωτοβουλίες που παίρνουν είναι συνεχείς. Από τη διοργάνωση εκεί των Φεστιβάλ της ΚΝΕ και άλλων εκδηλώσεων, ώστε να αναδεικνύεται η αξία του και να γίνεται σημείο αναφοράς για τη νεολαία, μέχρι παρεμβάσεις στην Τοπική Διοίκηση, αγωνιστικές κινητοποιήσεις κ.ο.κ. Εκεί έχουν πραγματοποιηθεί ιστορικοί περίπατοι, με ξεναγούς κομμουνιστές που έζησαν ως έγκλειστοι στο φρούριο, όπως ο Λευτέρης Ηλιάκης, ενώ η Οργάνωση Χανίων της ΚΝΕ έχει εκδώσει και dvd για το Ιτζεδίν, που κυκλοφόρησε το 2008. Μάλιστα, το Ιτζεδίν είχαν επισκεφθεί εκατοντάδες νέοι που συμμετείχαν στο 22ο Αντιιμπεριαλιστικό Διήμερο της ΚΝΕ, το οποίο πραγματοποιήθηκε στα Χανιά το 2013. Ενώ οι αλύγιστοι του κολαστηρίου του Ιτζεδίν ήταν στο επίκεντρο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ 100 χρόνια ΚΚΕ - 50 χρόνια ΚΝΕ στα Χανιά τον περασμένο Σεπτέμβρη.

Σελίδες από την μπροσούρα των Οργανώσεων Χανίων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ

Μια ξεχωριστή πρωτοβουλία των Οργανώσεων Χανίων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, που εντάσσεται στην προσπάθεια να διασωθεί το μνημείο, είναι η έκδοση μπροσούρας που κυκλοφόρησαν στο πλαίσιο της 100ής επετείου ίδρυσης του Κόμματος. Η έκδοση περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό από τη φυλακή του Ιτζεδίν, όπως και ιστορικές αναφορές, μαρτυρίες κρατουμένων από τα βασανιστήρια και τις συνθήκες κράτησης κ.ά.

Στις σελίδες της έκδοσης βρίσκουμε στοιχεία από τη ζωή και τη δράση των κομμουνιστών στις φυλακές, όπως από την προσπάθειά τους να οργανώσουν τη ζωή τους κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες, από τη μετατροπή των κάτεργων σε κάστρα μόρφωσης και πολιτισμού, διαπαιδαγώγησης και πνευματικής καλλιέργειας. Για παράδειγμα, σώζεται (στην μπροσούρα περιλαμβάνεται το εξώφυλλο) βιβλίο Ιταλικών που χρησιμοποιούσαν οι πολιτικοί κρατούμενοι στο κολαστήριο του Ιτζεδίν για να μάθουν την ιταλική γλώσσα, στο πλαίσιο των μαθημάτων αυτομόρφωσης. Η μελέτη των κλασικών του μαρξισμού ήταν κάτω από καθεστώς απόλυτης απαγόρευσης, οπότε γινόταν από ξενόγλωσσα βιβλία, αρκετά από τα οποία μεταφράστηκαν στις φυλακές του Ιτζεδίν.

Η πολιτιστική δραστηριότητα ήταν πλούσια. Εδώ γράφτηκαν μυθιστορήματα, πεζογραφήματα, ανθολογίες ποιητικές. Δημιουργήθηκαν θεατρικές ομάδες παρουσιάζοντας έργα τους διεθνούς και ελληνικού ρεπερτορίου: Μολιέρος, Σαίξπηρ, Μπρεχτ, Ψαθάς, Μπόγρης.

Θεατρικές παραστάσεις πραγματοποιούνταν κάθε μήνα, ενώ τα σκετς περιλαμβάνονταν στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα».

Δεκάδες ήταν οι εκτελέσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Ιτζεδίν. Αυτές σταμάτησαν το 1952 και μέσα στην μπροσούρα της ΚΟ Χανίων περιλαμβάνεται μια συγκλονιστική μαρτυρία, του Βαγγέλη Βολουδάκη, έγκλειστου κι αυτού στο Ιτζεδίν, ο οποίος θυμάται έναν πολιτικό κρατούμενο, καταδικασμένο 104 φορές σε θάνατο! Καταγράφει επίσης την περήφανη στάση του Αντρέα Φρούσιου, καθηγητή, που έκανε μάθημα στον πρώτο θάλαμο όταν τον φώναξαν για την εκτέλεση μαζί με πολλούς κρατούμενους: «Μας λέει "παιδιά εγώ πάω για εκτέλεση, σταματάμε το μάθημα", με ψυχραιμία (...) "Σύντροφοι, άλλη μια ζωή αν είχα, πάλι τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσα. Το δρόμο του ΚΚΕ" (...) Μετά τους πήραν στην απομόνωση. Ολη νύχτα αυτοί τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια. Και το πρωί πριν τα ξημερώματα, με το "γεια σας αδέρφια" τους πάνε για εκτέλεση».