Από την υπογραφή της PESCO πέρυσι

Η ίδια η «παγκόσμια στρατηγική» της ΕΕ παραπέμπει σε παραπέρα κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητάς της, ενώ έχει και ως κεντρική αντίληψη τη λεγόμενη «ολοκληρωμένη προσέγγιση» των συγκρούσεων και των «κρίσεων», ώστε για τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις να αξιοποιούνται όλα τα μέσα, στρατιωτικά και αστυνομικά, δικαστικά, εμπορικά, η «αναπτυξιακή βοήθεια» κ.ο.κ.

Παράλληλα, η ΕΕ υιοθετεί το δόγμα των ΗΠΑ ότι η εξωτερική ασφάλεια συνδέεται άρρηκτα με την εσωτερική, χρησιμοποιώντας έτσι το κατάλληλο πρόσχημα για επεμβάσεις σε όλο τον κόσμο αλλά και για ένταση της καταστολής στο εσωτερικό, δίνει βάρος στη δυνατότητα «ταχείας αντίδρασης» με συνδυασμό στρατιωτικών και μη δυνατοτήτων, επιστρατεύει στην κατεύθυνση αυτή όλο το πλέγμα των μηχανισμών καταστολής, στο όνομα της καταπολέμησης της «τρομοκρατίας», των «υβριδικών απειλών» κ.λπ.

Τα παραπάνω αποτυπώθηκαν και στις συζητήσεις που έγιναν πρόσφατα στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, με συμμετοχή και των υπουργών Αμυνας, καθώς και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, με το Προσφυγικό να αναδεικνύεται σε ένα από τα βασικά προσχήματα ώστε η ιμπεριαλιστική ένωση να πατήσει πόδι σε ζώνες όπου διακυβεύονται συμφέροντα των επιχειρηματικών της ομίλων.

Εξάλλου, με βάση την «Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας» (ΚΠΑΑ) και την «Παγκόσμια Στρατηγική» της ΕΕ, τα τελευταία 8 χρόνια αναπτύχθηκαν 24 στρατιωτικές επεμβάσεις της ΕΕ σε 3 ηπείρους και αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη 16 επιχειρήσεις της ανά τον κόσμο.

Σε αυτό το φόντο και ενώ οι σχέσεις με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα οξύνονται, η ιμπεριαλιστική ένωση, με «πρωτοστάτες» τις Γερμανία και Γαλλία, κάνει προσπάθεια να αναπτύξει τις «αυτοτελείς» στρατιωτικές της δυνατότητες.

«Εμβληματικότερη» τέτοια περίπτωση είναι η λεγόμενη «Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία» (PESCO), που έχει αποφασιστεί ήδη από το Δεκέμβρη του 2017. Αφορά την εξέλιξη νέων όπλων και άλλων μέσων, ενώ θα είναι στενά συνδεδεμένη με τη «Συντονισμένη Αμυντική Αναθεώρηση» - ένα είδος στρατιωτικού «ευρωπαϊκού εξαμήνου» - όπου θα καθορίζονται οι στόχοι και θα ελέγχεται η υλοποίηση των Εθνικών Σχεδίων Εφαρμογής.

Ηδη τα σχέδια στο πλαίσιο της PESCO, που την περασμένη άνοιξη ξεκίνησαν από 17, πλέον φτάνουν τα 34, όπως καταλήχτηκε στην πιο πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας της ΕΕ το Νοέμβρη, ενδεικτικό κι αυτό της «ταχύτητας» που ανεβάζουν τα ευρωενωσιακά επιτελεία.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ έχει δηλώσει ήδη συμμετοχή σε 14 από τα 34 συνολικά «συνεργατικά σχέδια» της ΕΕ, ενώ από κοινού με την Κύπρο έσπευσε να δηλώσει την Ελλάδα φιλοξενούσα χώρα της σχολής πρακτόρων της ΕΕ, αναδεικνύοντας την πρεμούρα της αστικής τάξης να παίξει «πρωταγωνιστικό ρόλο» στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό για το λαό.

Η ΕΕ έχει προϋπολογίσει πακτωλό χρημάτων γι' αυτές τις υποθέσεις. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της PESCO, η Κομισιόν έχει προβλέψει για την περίοδο 2021 - 2027 συγχρηματοδότηση από τον κοινοτικό προϋπολογισμό για την έρευνα, την τεχνολογία και την ανάπτυξη στρατιωτικών προγραμμάτων, ύψους 13 δισ. ευρώ.

Το κονδύλι αυτό, που όλα δείχνουν ότι θα αυξηθεί και παραπέρα, εντάσσεται στο λεγόμενο Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας, που επιχειρώντας να δώσει απάντηση στην υστέρηση της ΕΕ σε σχέση με τους ανταγωνιστές της στον τομέα της πολεμικής βιομηχανίας (παρότι βρίσκεται στη δεύτερη θέση σε σύνολο πολεμικών δαπανών), θα τροφοδοτήσει με «ζεστό» χρήμα τους σχετικούς μονοπωλιακούς ομίλους, για την προώθηση συνεργασιών παραγωγής και διάθεσης κοινών οπλικών συστημάτων, σε τομείς όπως η κατασκευή μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), κρυπτογραφημένων λογισμικών, μεταφορές στρατιωτικών δυνάμεων κ.ά.

Σημειωτέον, πρόσφατα η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας αποκάλυψε ότι η Γερμανία και η Γαλλία επεξεργάζονται νέες προτάσεις για την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «θέλουν να γίνουν η κινητήριος δύναμη της ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης και να θέσουν σε εφαρμογή το Αμυντικό Ταμείο με έξυπνο τρόπο».

Παράλληλα, τα ιμπεριαλιστικά επιτελεία της ΕΕ προωθούν τα σχέδια της λεγόμενης «στρατιωτικής κινητικότητας», την οποία χαρακτηρίζουν «κεντρικό στρατηγικό εργαλείο» για τον ενεργότερο ρόλο που θέλει να παίξει η ιμπεριαλιστική ένωση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οπως χαρακτηριστικά λεγόταν σε έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου που υπερψηφίστηκε προ ημερών: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (...) λαμβάνοντας υπόψη ότι η συλλογική ασφάλεια και άμυνα των κρατών - μελών της ΕΕ και η ικανότητά τους να παρεμβαίνουν σε κρίσεις στο εξωτερικό εξαρτώνται ουσιαστικά από την ικανότητα μετακίνησης των στρατευμάτων και του μη στρατιωτικού προσωπικού διαχείρισης κρίσεων, της μετακίνησης του υλικού και του εξοπλισμού στο έδαφος άλλων κρατών - μελών και εκτός της ΕΕ, ελεύθερα και ταχέως (...) υπογραμμίζει ότι η στρατιωτική κινητικότητα αποτελεί ένα κεντρικό στρατηγικό εργαλείο, το οποίο επιτρέπει στην ΕΕ να επιδιώκει τα συμφέροντά της στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας αποτελεσματικά και με τρόπο συμπληρωματικό με άλλους οργανισμούς, όπως το ΝΑΤΟ».

Η στρατιωτική κινητικότητα ήταν εξάλλου και ο υπ' αριθμόν 1 στρατηγικός στόχος του ΝΑΤΟ για το 2018, αναδεικνύοντας την ευθυγράμμιση εδώ βασικών στοχεύσεων των δύο πόλων του ευρωατλαντικού άξονα, στην ανάγκη τους να βελτιώσουν υποδομές και να απαλείψουν γραφειοκρατικές διαδικασίες, επιτρέποντας την ταχύτερη μετακίνηση δυνάμεών τους στα ανατολικά και στα νότια, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την επιθετική διάταξη των ΝΑΤΟ και ΕΕ απέναντι στη Ρωσία, όχι μόνο στη συνοριογραμμή στην Ανατολική Ευρώπη αλλά και στις θέσεις που παίρνει, μαζί και η Κίνα, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Από την εν λόγω έκθεση, ωστόσο, δεν λείπουν και διαπιστώσεις ακριβώς για τις αντιθέσεις που οξύνονται ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ, αλλά και ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, βάζοντας επιπλέον εμπόδια στην πιο γρήγορη υλοποίηση των σχεδιασμών. Ετσι, υπογραμμίζεται με νόημα ότι «η κατανόηση του κοινού στρατηγικού στόχου και της ανάπτυξης ενός κοινού σχεδίου και της συνεργασίας μεταξύ των κρατών - μελών είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για την επιτυχία» του σχεδίου, ενώ οι αντιθέσεις αυτές αποτυπώνονται και στην «απογοήτευση» των συντακτών του κειμένου «για τη διαρκή απουσία μιας λευκής βίβλου της ΕΕ για την άμυνα, που θα μπορούσε να παρέχει μια οριζόντια αίσθηση σκοπού».

Οι αντιθέσεις, που «βγάζουν μάτι», αποτυπώνονται τόσο στην αντιπαράθεση γύρω από τον προσανατολισμό και την ταχύτητα με την οποία προχωράνε τα σχέδια αυτά όσο και στις σχέσεις της ΕΕ με το ΝΑΤΟ. Επίσης, στις «ενστάσεις» των ΗΠΑ για την ανάπτυξη των «αυτοτελών» ικανοτήτων της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, τη μέρα της υπογραφής της συμφωνίας από 23 χώρες της ΕΕ για την PESCO, το Δεκέμβρη 2017, δήλωσε: «Υπάρχει μία σαφής συμφωνία που θα περιληφθεί στο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με την οποία η κοινή άμυνα αποτελεί αποστολή του ΝΑΤΟ και μόνο του ΝΑΤΟ».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο ίδιος ο γγ του ΝΑΤΟ έχει σπεύσει ουκ ολίγες φορές να τονίσει ότι η ανάπτυξη των ευρωενωσιακών στρατιωτικών δυνατοτήτων είναι ευπρόσδεκτη, καθώς θα ενισχύσει συνολικά το οπλοστάσιο του ΝΑΤΟ, αλλά πρέπει να γίνεται «συμπληρωματικά» και όχι «ανταγωνιστικά» προς το ΝΑΤΟ.

Τα ίδια καταγράφονται και στις σχετικές αποφάσεις της ΕΕ, αλλά και στην Κοινή Δήλωση ΕΕ - ΝΑΤΟ που υπεγράφη στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες τον περασμένο Ιούλη, προωθώντας παραπέρα τη στρατηγική συνεργασία της ΕΕ με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε μια σειρά από τομείς.

Συνολικά, όπως αποτυπώνουν και τα παραπάνω, οι σχέσεις της ΕΕ με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ είναι σύνθετες και αντιφατικές. Συνυπάρχει η συνεργασία και αξιοποίηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΝΑΤΟικής πολεμικής μηχανής με τα αντιτιθέμενα γεωπολιτικά συμφέροντα και τις διεθνείς συμμαχίες των αστικών τάξεων των κρατών - μελών, ιδίως των ισχυρότερων καπιταλιστικών χωρών.

Χαρακτηριστικά είναι και τα όσα καταγράφονται σε πρόσφατη έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για την ΚΠΑΑ, όπου σημειώνεται ότι το Ευρωκοινοβούλιο «υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα των διατλαντικών δεσμών για την ασφάλεια και την άμυνα των δημοκρατιών της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής· εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία του για την τρέχουσα κατάσταση αυτής της σχέσης και καλεί όλες τις υπεύθυνες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να ενισχύσουν περαιτέρω και όχι να υπονομεύσουν την κρίσιμη αυτή σχέση, τονίζει την ανάγκη να αποφευχθούν δευτερογενείς επιπτώσεις στους διατλαντικούς δεσμούς ασφάλειας εξ αφορμής των πρόσφατων δυσκολιών στον τομέα των εμπορικών σχέσεων», ενώ «τονίζει ότι οι πολυμερείς σχέσεις, στις οποίες η Ευρώπη είναι βαθιά προσηλωμένη, τίθενται όλο και περισσότερο υπό αμφισβήτηση από τη στάση των ΗΠΑ και άλλων παγκόσμιων δυνάμεων».

Στο φόντο της προδιαγεγραμμένης πορείας προς μια νέα καπιταλιστική κρίση, οι αντιθέσεις που οξύνονται στο εσωτερικό της ΕΕ και στο έδαφος της καπιταλιστικής ανισομετρίας, δοκιμάζοντας τη συνοχή της, όπως αποτυπώνουν και εξελίξεις όπως το Brexit, η αντιπαράθεση γύρω από τον κρατικό προϋπολογισμό της Ιταλίας, η άνοδος αστικών πολιτικών δυνάμεων που επιχειρούν να επαναδιαπραγματευτούν για λογαριασμό των αστικών τους τάξεων τους όρους συμμετοχής στην ιμπεριαλιστική ένωση, ενόψει και των επερχόμενων ευρωεκλογών φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ.

Οι αντιθέσεις αυτές και οι αντιπαραθέσεις, μάλιστα, «μασκαρεύονται» από αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις - όπως π.χ. κάνει κατά κόρον ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας - ως μια αντιπαράθεση μεταξύ «προοδευτικών» και «αντιδραστικών» δυνάμεων, σε μια προσπάθεια να στρατευτούν οι λαοί κάτω από τις σημαίες του ενός ή του άλλου στρατοπέδου στις αστικές αντιπαραθέσεις.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι εξελίξεις δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Τα σχέδια για τη θωράκιση της κερδοφορίας των μονοπωλίων της ΕΕ ενόψει των επερχόμενων «κλυδωνισμών», μέσα από την παραπέρα επίθεση στην εργατική τάξη και τους λαούς, όπως και τα σχετικά με αυτά σχέδια που αφορούν την όξυνση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, στοιχεία των οποίων παρουσιάζει παρακάτω ο «Ριζοσπάστης», αποδεικνύουν ότι ο αντιδραστικός χαρακτήρας της ΕΕ ως ένωσης των μονοπωλίων είναι ανεπίστρεπτος. Η ΕΕ όχι μόνο δεν μπορεί να γίνει φιλεργατική ή φιλολαϊκή, όπως ισχυρίζονται αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις, αλλά θα γίνεται συνεχώς πιο αντιδραστική και επιθετική απέναντι στους λαούς.

Ο ελληνικός λαός μπορεί και πρέπει με τη θέληση και τη δράση του να επιλέξει την έξοδο της χώρας από την ΕΕ, να βάλει αυτόν το στόχο στην προμετωπίδα των συνθημάτων του, διεκδικώντας ταυτόχρονα τα κλειδιά της οικονομίας και της εξουσίας. Αυτό, και όχι η μάταιη προσπάθεια για τον «εξανθρωπισμό» του συστήματος και της ιμπεριαλιστικής ένωσης, αποτελεί τη μόνη πραγματική εναλλακτική προς όφελός του και αξίζει κάθε θυσία.

Associated Press

«Η κορυφή, όσον αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης, είναι πιθανότατα πίσω μας, όχι μόνο στην Ευρωζώνη αλλά και στις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες», προειδοποιούσε νωρίτερα φέτος ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Kλ. Ρέγκλινγκ, στο πλαίσιο της ετήσιας Συνόδου του ΔΝΤ. Αναφορικά δε με την προετοιμασία νέων μηχανισμών στήριξης σε κράτη, ο επικεφαλής του ΕSM σημείωνε ότι «θα ήταν πιθανόν πιο υγιές για την Ευρωζώνη συνολικά να σταθεροποιεί έγκαιρα μεμονωμένες χώρες της, με τη βοήθεια μικρότερων και πιο βραχυπρόθεσμων δανείων έκτακτης ανάγκης, παρά να περιμένουμε μέχρι να ξεσπάσει μια μεγάλη κρίση και να χρειάζεται ένα πλήρες πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής».

Από την πλευρά της, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, αναφορικά με τα ευρήματα της έκθεσης που παρουσίασε ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός για την παγκόσμια οικονομία, εστίασε στην τόνωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, δηλαδή των παρεμβάσεων που αφορούν στην ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου, αλλά και στην έγκαιρη διαμόρφωση αποθεματικών ασφαλείας, προκειμένου, όπως είπε, να υπάρχει περιθώριο δράσης όταν θα έρθει η επόμενη κρίση.

Την ίδια ώρα, οι ρυθμοί ανάκαμψης και μεγέθυνσης του ΑΕΠ σε επίπεδο Ευρωζώνης έχουν ήδη χτυπήσει «ταβάνι» στο έτος 2017. Σήμερα, και ενώ για τα επόμενα χρόνια προδιαγράφονται σαφείς τάσεις επιβράδυνσης, η πιθανότητα της επανόδου σε ρυθμούς που εμφανίζονταν πριν από την εκδήλωση της προηγούμενης κρίσης (2008) αποδεικνύεται «όνειρο θερινής νυκτός».

Σε αυτό το φόντο, η εμφανιζόμενη «συγχρονισμένη ενίσχυση» του ΑΕΠ αποτελεί το έναυσμα για τον επόμενο κύκλο συγχρονισμένης κατρακύλας, για τον οποίο άλλωστε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο προειδοποιούν και οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί.

Χαρακτηριστικές είναι οι φετινές εκθέσεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Μεταξύ αυτών:

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφορικά με τους «κινδύνους» που εμφανίζονται στη μεσοπρόθεσμη περίοδο, επικεντρώνει στις «υψηλές τιμές των περιουσιακών στοιχείων στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές», στους κινδύνους «δυσμενέστερων εξελίξεων λόγω της αβέβαιης έκβασης των διαπραγματεύσεων για το Brexit», όπως και σε εκείνους που συνδέονται με γεωπολιτικές εντάσεις καθώς και με «πιο εσωστρεφείς και προστατευτικές πολιτικές». Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «μεσοπρόθεσμα, οι υψηλές τιμές των περιουσιακών στοιχείων στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές ενδεχομένως να επηρεαστούν αρνητικά λόγω της επανεκτίμησης των κινδύνων και των θεμελιωδών μεγεθών».

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται:

-- Η αύξηση της παγκόσμιας αβεβαιότητας, οι εντάσεις στο διεθνές εμπόριο και οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου, που θα έχουν αρνητικές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη.

-- Η «υπερθέρμανση» της αμερικανικής οικονομίας, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχύτερη από την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων, γεγονός που θα είχε πολλές αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις, πέραν των ΗΠΑ, ιδίως στις αναδυόμενες αγορές που είναι ευάλωτες σε αλλαγές των ροών κεφαλαίων και εκτεθειμένες σε χρέος εκφρασμένο σε δολάρια ΗΠΑ. Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε όξυνση των εντάσεων στις χρηματαγορές.

-- Η αναμενόμενη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ θα μπορούσε να τροφοδοτήσει περαιτέρω εντάσεις στο εμπόριο με την Κίνα, με αποτέλεσμα «να αυξηθεί ο κίνδυνος άτακτης προσαρμογής στην Κίνα».

• Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μέσω του οικονομικού δελτίου της, τονίζει: «Οι καθοδικοί κίνδυνοι συνεχίζουν να σχετίζονται κυρίως με παγκόσμιους παράγοντες, περιλαμβανομένων των εξελίξεων στις αγορές συναλλάγματος».

Οπως διαπιστώνεται από την ΕΚΤ με βάση και τα δεδομένα προηγούμενων περιόδων, «οι γεωπολιτικές εντάσεις αποτελούν βασικό καθοδικό κίνδυνο για την ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, παρόλο που το μέγεθος και ο τόπος εκδήλωσής τους ποικίλλουν διαχρονικά, από τη σύρραξη στη Μέση Ανατολή και τις εντάσεις με τη Βόρεια Κορέα και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, μέχρι τις πολιτικές εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ και τις συνέπειές τους για τις προσφυγικές ροές προς την ΕΕ». Επιπλέον, εντοπίζονται κίνδυνοι, όπως «οι προθέσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης στους τομείς της δημοσιονομικής και, κυρίως, της εμπορικής πολιτικής», που με τη σειρά τους «θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές αρνητικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία».

Παράλληλα, η ΕΚΤ σε έκθεση με τίτλο «Οι μακροοικονομικές επιπτώσεις της φορολογικής μεταρρύθμισης στις ΗΠΑ» επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «πριν από τη μεταρρύθμιση, ο συντελεστής φορολογίας επιχειρήσεων στις ΗΠΑ ήταν υψηλότερος από αυτόν όλων των μεγάλων χωρών της Ευρωζώνης, ενώ μετά τη μεταρρύθμιση είναι πιο κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο των συντελεστών που ισχύουν στις χώρες αυτές». Η Ευρωζώνη, σημειώνει η ΕΚΤ, θα επηρεαστεί και από τις αλλαγές στον διεθνή φορολογικό χάρτη, οι συνέπειες των οποίων είναι πολύ αβέβαιες και πολύπλοκες. Καταρχάς, οι χαμηλότεροι εταιρικοί φορολογικοί συντελεστές στις ΗΠΑ αυξάνουν την ελκυστικότητα της χώρας σε σχέση με άλλες χώρες, κάτι που θα επηρεάσει τα κίνητρα των επιχειρήσεων για επενδύσεις.

Την ίδια ώρα, εκθέσεις και «απόψεις» των ιμπεριαλιστικών οργανισμών εστιάζουν στο ζήτημα της διαμόρφωσης νέων μηχανισμών και χρηματοδοτικών εργαλείων, «για τους δύσκολους καιρούς» στην Ευρωζώνη, όπως ζητά η πλευρά του ΔΝΤ. Σε γενικές γραμμές, η έκθεση του ΔΝΤ εστιάζει στην «προικοδότηση» του ταμείου διασώσεων της Ευρωζώνης με τη συμβολή των κρατών - μελών, ανάλογα και με το ύψος του ΑΕΠ που εμφανίζει το καθένα από αυτά. Η πρόταση του ΔΝΤ, εφόσον «περπατούσε» στην πράξη, θα αποτελούσε πεδίο ανταγωνισμών και στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, ενώ βέβαια τα αστικά επιτελεία στη Γερμανία ήδη έσπευσαν να την απορρίψουν. Σε αυτό το φόντο, με βάση τις ποσοστώσεις που προτείνονται από το ΔΝΤ, οι ετήσιες «συνδρομές» του γερμανικού κράτους διαμορφώνονται σε περισσότερα από 11 δισ. ευρώ. Οπως τόνισε ο επικεφαλής του ινστιτούτου οικονομικών ερευνών (DIW) της Γερμανίας, «δεν πρόκειται κάποια συγκεκριμένα κράτη μονίμως να πληρώνουν και να χρηματοδοτούν άλλα»...

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόταση για «την περαιτέρω ενίσχυση του παγκόσμιου ρόλου του ευρώ», έτσι ώστε - όπως χαρακτηριστικά τονίζεται - «να αντικατοπτρίζει την πολιτική, οικονομική και χρηματοπιστωτική βαρύτητα της Ευρωζώνης και να στηρίζει μια ισορροπημένη διεθνή πολιτική και οικονομική τάξη, βασισμένη σε κανόνες». Σε αυτό το πλαίσιο, και ως πρώτο βήμα, η Κομισιόν εξέδωσε «σύσταση για την προώθηση της ευρύτερης χρήσης του ευρώ στις διεθνείς ενεργειακές συμφωνίες και συναλλαγές». Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «με τον τρόπο αυτό θα υποστηριχθεί ο στόχος της ΕΕ να οικοδομήσει μια Ενεργειακή Ενωση που κατοχυρώνει τον ασφαλή, βιώσιμο και προσβάσιμο ενεργειακό εφοδιασμό».

Την ίδια ώρα, στην πορεία για την «εμβάθυνση» εκδηλώνονται έντονες οι ενδοαστικές αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, με φόντο βέβαια τον επιμερισμό της χασούρας και των κινδύνων που εγκυμονεί το ξέσπασμα νέων κλυδωνισμών.

Η απόπειρα για την επίτευξη ενός συμβιβασμού αποτυπώνεται στην τρέχουσα πρόταση της Κομισιόν αναφορικά με την εμβάθυνση της ΟΝΕ, από την οποία, για την ώρα, «απουσιάζει» συγκεκριμένη «λύση» γύρω από τον τρόπο και τις πηγές χρηματοδότησης των υπό διαμόρφωση αναβαθμισμένων μηχανισμών διάσωσης κρατών και τραπεζών.

Μεταξύ άλλων η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει:

-- Σε ό,τι αφορά τον ESM, να αναλάβει αναβαθμισμένο ρόλο στο σχεδιασμό και την παρακολούθηση των προγραμμάτων χρηματοοικονομικής βοήθειας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μάλιστα, σε επίπεδο Γιούρογκρουπ έχουν συζητηθεί «θέματα βιωσιμότητας των κρατικών χρεών» και ειδικότερα η ενδεχόμενη θέσπιση «ρητρών συλλογικής δράσης», δηλαδή το υποχρεωτικό «κούρεμα» και για τις μερίδες των μεγαλοπιστωτών που δεν θα «επιλέξουν» τη λεγόμενη εθελοντική συμμετοχή τους σε αυτό.

-- Παράλληλα, ο αναβαθμισμένος ΕSM σχεδιάζεται να αναλάβει και το ρόλο «διασώστη» «ύστατης καταφυγής» για τράπεζες της Ευρωζώνης που θα βρεθούν αντιμέτωπες με κινδύνους κατάρρευσης, και αφού βέβαια προηγουμένως θα έχουν εξαντληθεί τα άλλα διαθέσιμα μέσα (π.χ. ανακεφαλαιοποιήσεις, «κουρέματα» κ.ά.).

-- Η Τραπεζική Ενωση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «θα πρέπει να ολοκληρωθεί με παράλληλη επίτευξη της μείωσης και του επιμερισμού των κινδύνων» («κόκκινα» δάνεια κ.ά.)

Τα επίδικα αφορούν στη διαμόρφωση «ενιαίου ταμείου εξυγίανσης των τραπεζών» καθώς και το «ενιαίο σύστημα εγγύησης των καταθέσεων».

Να σημειωθεί ότι τα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση του «ενιαίου ταμείου εξυγίανσης των τραπεζών» αλλά και αυτά για την «εγγύηση των καταθέσεων» θα προέλθουν από τις ευρωπαϊκές τράπεζες, με σταδιακές εκταμιεύσεις σε ορίζοντα ετών. Η προοπτική αυτή αποτελεί ένα ακόμη πεδίο ενδοαστικής διαπάλης γύρω από τον επιμερισμό των κινδύνων.

Βδομάδα έντασης της τουρκικής επιθετικότητας σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο ήταν αυτή που πέρασε, καθώς κλιμακώθηκαν οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου, προβάλλοντας απαράδεκτες διεκδικήσεις.

Κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης Ερντογάν επανέλαβαν ότι «στην Κύπρο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρόκειται να επιτραπεί κανένα βήμα που δεν συμπεριλαμβάνει την Τουρκία, ούτε και κανένα τετελεσμένο». Επανέφεραν τα περί «γαλάζιας πατρίδας», μιλώντας για στρατιωτικές «επιχειρήσεις» που γίνονται «στην 780 χιλιάδων χιλιομέτρων πατρίδα μας και στα 462 χιλιάδες χιλιόμετρα της μπλε πατρίδας μας, αλλά και πέραν των συνόρων μας, γιατί αυτή είναι η γεωγραφική μοίρα της Τουρκίας».

Κάλεσαν επίσης όσους «ονειρεύονται "μηδέν (τουρκικές) εγγυήσεις και μηδέν στρατεύματα"» στην Κύπρο «να ξυπνήσουν από αυτό το όνειρο, ας το εγκαταλείψουν, τέτοιο πράγμα δεν θα συμβεί ποτέ», ισχυριζόμενοι ότι η Κύπρος αποτελεί «εθνική υπόθεση για την Τουρκία». Ενδεικτική ήταν και η νέα NAVTEX που εξέδωσε η Τουρκία την Κυριακή, ενώ ξεκινούσε η συνάντηση του Κύπριου Προέδρου με την ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, «δεσμεύοντας» μεγάλη θαλάσσια περιοχή νότια της Κύπρου, εντός των «οικοπέδων» 5, 6, 7 και 8 της κυπριακής ΑΟΖ, για πολυεθνική άσκηση.

Μέσα σε όλα αυτά, η ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ, είχε σειρά «δημιουργικών» - κατά τα λεγόμενα όλων - συναντήσεων και με τις δύο πλευρές στην Κύπρο, όπου θα επιστρέψει στις αρχές Γενάρη.

Παρέμβαση για το Κυπριακό έκανε και ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Γουές Μίτσελ, με συνέντευξή του την περασμένη βδομάδα, όπου αναγνωρίζει ότι «η Κύπρος είναι μια κυρίαρχη χώρα» και «έχει πόρους τους οποίους μπορεί να εκμεταλλευθεί», αλλά «ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση της Κύπρου θα το κάνει (σ.σ. την εκμετάλλευση των πόρων) με τρόπο που να είναι δίκαιος, με τη συμμετοχή όλων».

«Πώς θα το χειριστούν αυτό οι Κύπριοι; Ελπίζω να τους συμπεριλάβουν όλους...», ήταν το στίγμα της δήλωσης του Αμερικανού αξιωματούχου, ο οποίος θεώρησε επίσης σκόπιμο να εκφράσει την ικανοποίησή του, «διότι οι τελευταίες τουρκικές κινήσεις δεν ήταν εξίσου επιθετικές με δραστηριότητες που είδαμε στις αρχές του χρόνου».

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τους όρους και το αν τελικά θα ξεκινήσει νέος γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό, είναι σίγουρο πως αυτός θα γίνει στο πλαίσιο που διαμορφώνουν τα διχοτομικά σενάρια και ο αμερικανοΝΑΤΟικός σχεδιασμός στην περιοχή, ανταγωνιστικά προς τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Γι' αυτό άλλωστε οι προτάσεις για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ ήρθαν ξανά στο προσκήνιο, με ορισμένους να λένε μάλιστα ότι πρωτεργάτης σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η ελληνική κυβέρνηση, που ούτως ή άλλως αποκτά όλο και περισσότερες «διακρίσεις» στην υπεράσπιση των αμερικανοΝΑΤΟικών συμφερόντων...

Αμερικανικά στρατεύματα στη Συρία

Οπως ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος, «οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την απόσυρση στρατευμάτων από τη Συρία» επειδή «μπαίνουν στην επόμενη φάση της εκστρατείας» εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» και της «τρομοκρατίας», ξεκαθαρίζοντας ότι «είμαστε έτοιμοι να δεσμευτούμε ξανά σε όλα τα επίπεδα, για να υπερασπιστούμε τα αμερικανικά συμφέροντα...».

Αυτήν ακριβώς την «υπεράσπιση των αμερικανικών συμφερόντων» εξυπηρετούν μια σειρά στοχευμένες κινήσεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιφέρεια που εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή μέχρι τη Βόρεια Αφρική και από την Κασπία μέχρι τα Βαλκάνια, στην «καρδιά» της οποίας βρίσκεται η Νοτιοανατολική Μεσόγειος.

Τέτοιες είναι: Η μελετημένη συμμετοχή σε σχήματα πολυμερούς συνεργασίας (βλέπε αναλυτικά θέμα σελ. 11). Η δραστική ενίσχυση της στρατιωτικής τους παρουσίας, αξιοποιώντας παλιές και νέες υποδομές σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και αναβαθμίζοντας «αμυντικές συνεργασίες» με δυνάμεις όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος.

Η άφιξη επιχειρηματικών κολοσσών, όπως η «ExxonMobil» (που «ενεργοποιείται» σε κυπριακή αλλά και ελληνική ΑΟΖ), των οποίων τα σχέδια «ξετυλίγονται» με φόντο ευρύτερες επιδιώξεις για τον ενεργειακό εφοδιασμό μεγάλων αγορών, σε Ευρώπη και αλλού. Και βέβαια, η σταθερή στρατιωτική παρουσία στην Ανατ. Μεσόγειο, με ισχυρή ναυτική δύναμη και προβολή ισχύος μέχρι τα «βάθη» της Μέσης Ανατολής.

Ολα αυτά μαρτυρούν οτιδήποτε άλλο εκτός από απόσυρση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την περιοχή της Ανατ. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Ωστόσο, τα ακριβή κίνητρα και ο σχεδιασμός πίσω από την απόφαση αυτή των ΗΠΑ, η οποία προκάλεσε διαμάχη και στο εσωτερικό τους, δεν έχουν ακόμα αποκαλυφθεί και σίγουρα χρειάζεται να συνυπολογιστούν πολλοί παράγοντες, που συνθέτουν τη «μεγάλη εικόνα». Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε φάση «αναπροσαρμογής» της διείσδυσης των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιφέρεια, υπολογίζοντας τα δεδομένα που δημιουργεί η «επόμενη μέρα» στη Συρία.

Μια πλευρά που δείχνει να ξεχωρίζει είναι αυτή των σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας. Δεν περνάει απαρατήρητο ότι οι ανακοινώσεις Τραμπ για «απόσυρση από τη Συρία» έγιναν περίπου μια βδομάδα μετά την εξαγγελία της Τουρκίας ότι ετοιμάζει νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία, με στόχο την «αντιμετώπιση» των Κούρδων, που αποτελούν εστία ανησυχίας και κινδύνου για την Αγκυρα, στην προοπτική δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στα νότια σύνορά της.

Την Παρασκευή πάντως ο Ερντογάν δήλωσε ότι οι αμερικανικές ανακοινώσεις και συνολικές εξελίξεις «μας έκαναν να αποφασίσουμε να περιμένουμε για λίγο», υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «στις κατ' ιδίαν συναντήσεις και τηλεφωνικές μας συνομιλίες διαπιστώσαμε ότι σκεφτόμαστε παρόμοια με τον Τραμπ σε πολλά ζητήματα στο Συριακό. Τις τελευταίες μέρες κατορθώσαμε να ακούσουμε από την αμερικανική κυβέρνηση τα πιο καθαρά και ελπιδοφόρα λόγια εδώ και καιρό».

Εξίσου σημαντική είναι και η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου ότι «εξετάζεται» η πιθανότητα έκδοσης του Γκιουλέν (του ισλαμιστή επιχειρηματία ιμάμη που η Τουρκία θεωρεί πρωτεργάτη της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016 και ζητά να εκδοθεί από τις ΗΠΑ, όπου ζει αυτοεξόριστος).

Την ίδια ώρα, οι υπηρεσίες του αμερικανικού Πενταγώνου (Defense Security Cooperation Agency) έδιναν το «πράσινο φως» για πιθανή πώληση πυραύλων «Πάτριοτ» στην Τουρκία, με την υποσημείωση ότι αυτή «παραμένει ουσιώδες συστατικό στοιχείο των προσπαθειών της στρατηγικής μας για την Εθνική Ασφάλεια και την Εθνική Αμυνα να ανταγωνιστούν (άλλες) μεγάλες δυνάμεις και στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή».

Το ίδιο στίγμα εκπέμπουν και οι επισημάνσεις του βοηθού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ, που σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» αναγνώριζε ότι «οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία είναι δύσκολες αλλά κρίσιμες» και εξηγούσε: «Ο ρόλος που παίζει η Τουρκία στη Μέση Ανατολή, υποστηρίζοντας τις προσπάθειές μας εναντίον του "Ισλαμικού Κράτους", η θέση του Ιντσιρλίκ, η συνεργασία μας στον τομέα επιβολής του νόμου ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Μας είναι πραγματικά απαραίτητη. Αλλά είναι μια δύσκολη σχέση...». Αναφερόμενος ειδικά στη Συρία, τόνιζε ότι με τους Τούρκους «εργαζόμαστε για να βρούμε ένα συμβιβασμό (σ.σ. "modus vivendi")...».

Η φράση του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου πως οι ΗΠΑ «κατέστησαν σαφές ότι έχουν άλλους τρόπους να ασκήσουν επιρροή στην περιοχή» ίσως εξηγεί καλύτερα απ' όλους την απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη Συρία.

Γαλλία και Γερμανία μίλησαν για «μονομερή αποχώρηση», με την πρώτη να τονίζει ότι η στάση των ΗΠΑ «μάς κάνει να εξετάζουμε ακόμα περισσότερο την ανάγκη να έχουμε μία αυτονομία λήψης αποφάσεων, μία αυτονομία στρατηγικής στην Ευρώπη... Μπορούμε να έχουμε διαφορετικές προτεραιότητες από τις ΗΠΑ». Και τη δεύτερη να εκτιμά ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ μπορεί «να θέσει σε κίνδυνο τις επιτυχίες που έχουν καταγραφεί», εκτιμώντας ότι «η μάχη εναντίον του "Ισλαμικού Κράτους" αποφασίζεται μακροπρόθεσμα στρατιωτικά αλλά και πολιτικά».

Ο δε Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε ικανοποιημένος και χαρακτήρισε «δίκαιη» την αποχώρηση των ΗΠΑ, με την εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα να εντοπίζει ότι «μπορεί να προκύψει μια πραγματική, ρεαλιστική προοπτική για την πολιτική διευθέτηση». Σημειωτέον, στην εφ' όλης της ύλης συνέντευξη Τύπου που έδωσε την Πέμπτη ο Πούτιν, αναφερόμενος αναλυτικά στην κατάσταση στη Συρία ξεχώρισε τη σημασία των «συμβιβασμών» μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας «προς όφελος των εξελίξεων στη Συρία, προς όφελος της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της ενίσχυσης των (διμερών) σχέσεών μας».

Σημείωσε ότι οι ρωσοτουρκικές σχέσεις βελτιώνονται και ότι «η Τουρκία, παρότι είναι χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της ως μέλος της συμμαχίας, ταυτόχρονα ακολουθεί ανεξάρτητη πολιτική», προσθέτοντας ότι «αυτό το εκτιμούμε, καθώς δημιουργεί όρους προβλεψιμότητας και σταθερότητας στις σχέσεις μας»...

Στα όσα ακολούθησαν τις αμερικανικές ανακοινώσεις, σίγουρα ξεχωρίζει η συνάντηση που έσπευσαν να κλείσουν οι Κούρδοι της Συρίας με την κυβέρνηση της Γαλλίας, την Παρασκευή.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, σε συνάντηση με τον εκπρόσωπο του Μακρόν Φρανσουά Σενεμά, η εκπρόσωπος του «Συριακού Δημοκρατικού Συμβουλίου» Ιλχάμ Αχμάντ κάλεσε τη Γαλλία - επικαλούμενη μάλιστα και την ιδιότητά της ως μέλους του ΝΑΤΟ - να αναλάβει σημαντικότερο ρόλο στη Συρία, αναφέροντας ότι «ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας θα είναι δύσκολος, διότι οι δυνάμεις μας θα είναι υποχρεωμένες να υποχωρήσουν από τις γραμμές του μετώπου κατά του ISIS (...) για να λάβουν θέση στα σύνορα με την Τουρκία ώστε να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενη επίθεση».

Τα «απόνερα» των ανακοινώσεων για τη Συρία έφεραν αντιδράσεις από Αμερικανούς αξιωματούχους και παραίτηση του υπουργού Αμυνας Τζέιμς Μάτις, επιβεβαιώνοντας την ενδοαστική διαμάχη στις ΗΠΑ για κεντρικές επιλογές της κυβέρνησης Τραμπ.

Ο Μάτις αναφέρει σε σχετική επιστολή προς τον Τραμπ ότι «έχετε κάθε δικαίωμα να έχετε έναν υπουργό Αμυνας του οποίου οι απόψεις είναι καλύτερα ευθυγραμμισμένες με τις δικές σας». Σημειώνει ότι «μία από τις βασικές πεποιθήσεις που είχα πάντα είναι ότι η δύναμή μας ως έθνους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δύναμη του μοναδικού και συνεκτικού συστήματος συμμαχιών και σχέσεων συνεργασίας που έχουμε» και ότι χωρίς να επιδεικνύεται «σεβασμός» στους συμμάχους και τους εταίρους της Ουάσιγκτον «δεν μπορούμε να υπερασπίζουμε τα συμφέροντά μας».

Αναφέρει τέλος ότι «πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί και ξεκάθαροι στην προσέγγισή μας απέναντι σε χώρες των οποίων τα στρατηγικά συμφέροντα συγκρούονται όλο και περισσότερο με τα δικά μας», ονοματίζοντας τη Ρωσία και την Κίνα.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το φόντο των εξελίξεων φωτίζει μια παρέμβαση που έκανε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Σάλιβαν, που μεσοβδόμαδα επισκέφτηκε τα Σκόπια, από όπου κατήγγειλε ότι η Ρωσία «αντιτίθεται στη συμφωνία των Πρεσπών και ουδείς αμφιβάλλει ότι θα κάνει τα πάντα για να προωθήσει το δικό της συμφέρον και να υπονομεύσει τη διαδικασία εφαρμογής της συμφωνίας».

Ο Σάλιβαν μίλησε σε εκδήλωση που οργανώθηκε στο πανεπιστήμιο Κύριλλου και Μεθόδιου και πρώτα εξήγησε χρήσιμες πλευρές της συμφωνίας των Πρεσπών, που περιέγραψε ως «έναν δύσκολο συμβιβασμό, που χρειάστηκε χρόνο, υπομονή και θαρραλέα ηγετική στάση». Είπε λοιπόν ότι πρόκειται για έναν συμβιβασμό που επιτεύχθηκε για «να προχωρήσουν οι στρατηγικοί στόχοι για μεγαλύτερη σταθερότητα και ευημερία στην περιοχή, στόχους που οι φίλοι σας σε Αμερική και Ευρώπη μοιράζονται...».

Αφού αναγνώρισε ότι «όπως σε κάθε συμβιβασμό, έτσι και τώρα οι δύο πλευρές νιώθουν ότι κάτι έχασαν», αλλά και ότι οι ΗΠΑ ανυπομονούν να υποδεχτούν σύντομα τη Μακεδονία στο ΝΑΤΟ ως «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», επισήμανε:

«Ο κόσμος, όπως γνωρίζετε, έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια. Η σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων έχει επιστρέψει στο προσκήνιο - κάποιοι θα έλεγαν ότι ποτέ δεν έφυγε - και η Μακεδονία βλέπει ότι δέχεται τις προσπάθειες της Ρωσίας να υπονομεύσει την ανεξαρτησία της και να εμποδίσει τη δημοκρατική επιλογή των πολιτών της Μακεδονίας και άλλων εθνών της περιοχής που πιστεύουν ότι το μέλλον τους βρίσκεται στη Δύση...».

Και συνεχίζοντας να εξηγεί ότι «το βασικότερο επίκεντρο της επίσκεψής μου στην περιοχή είναι η αντιμετώπιση της κακόβουλης επιρροής της Ρωσίας», υποστήριξε ότι «στόχος της Ρωσίας είναι να εμποδίσει την εθνική κυριαρχία των χωρών που βρίσκονται στα δυτικά της σύνορα». Είπε ότι «η Ρωσία δεν αποτελεί φίλο των μικρών εθνών» και «το όραμά της είναι νεο-ιμπεριαλιστικό» και αναφέρθηκε κατά σειρά σε όλα τα μέτωπα στα οποία ξεπροβάλλουν καθαρά οι βαθιές αντιθέσεις και κόντρες ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση: Στενά του Κερτς, Ουκρανία, Γεωργία.

Κατά τ' άλλα ο Σάλιβαν τόνισε ότι «η Μακεδονία αποτελεί ισχυρό εταίρο και στο Συνασπισμό για την αντιμετώπιση του ISIS», σημειώνοντας πως το 2019 θα γίνει νέα άσκηση Αμερικανών - Σκοπιανών στρατιωτών στο Κρίβολακ, περιοχή στη νότια ΠΓΔΜ που το τελευταίο εξάμηνο επανέρχεται σε συζητήσεις για «εναλλακτικές» σχετικά με τη διενέργεια αμερικανοΝΑΤΟικών γυμνασίων στην ευρύτερη περιφέρεια. Μάλιστα, τον περασμένο Αύγουστο στο Κρίβολακ έγινε η αμερικανο-σκοπιανή άσκηση «Decisive Strike 2019» («Αποφασιστικό Χτύπημα 2019»). Τότε Αμερικανοί αξιωματούχοι σημείωναν ότι επρόκειτο και για ένα είδος «τεστ» για το αν το πεδίο μπορεί όντως να αξιοποιηθεί για ακόμα μεγαλύτερες ασκήσεις και συνεκπαιδεύσεις. Επισήμαιναν ότι το πεδίο ασκήσεων του Κρίβολακ παρέχει παρόμοιες δυνατότητες με άλλα, μεγαλύτερα, σε χώρες όπως η Γερμανία (πεδίο του Γκράφενβοερ), αλλά επειδή βρίσκεται στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Τέτοιες εκτιμήσεις και προτάσεις για την αξία που αποκτά η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στα Βαλκάνια αποκτούν νέα σημασία, υπό το φως των νέων εξελίξεων και σε περιοχές όπως η Συρία, από όπου η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι «αποσύρει» τα στρατεύματα, καθώς περνά στην «επόμενη φάση» ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»...

Copyright 2018 The Associated

Η βάση «Bondsteel» στο Κόσσοβο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες βάσεις των ΗΠΑ διεθνώς (φωτ. από επίσκεψη του Κοσσοβάρου «πρωθυπουργού» Χαραντινάι τον Αύγουστο)

Τη βδομάδα που πέρασε, η Ρωσία εξέφρασε την «ανησυχία» της για τις εξελίξεις συνολικά στα Βαλκάνια (όπου προχωρά ορμητικά η αμερικανοΝΑΤΟική διείσδυση), προκαλώντας συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) για την απόφαση της κυβέρνησης των Κοσσοβάρων Αλβανών να προχωρήσουν σε μετατροπή των «Δυνάμεων Ασφαλείας» σε τακτικό στρατό.

Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση, ο πρέσβης της Ρωσίας στο ΣΑ, Βασίλι Νεμπέζνια, κατήγγειλε την απόφαση ως παραβίαση του Ψηφίσματος 1244 του ΟΗΕ (που θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο σερβική επικράτεια) και ζήτησε την άμεση ακύρωσή της. Περιέγραψε τον αποκαλούμενο «κοσσοβάρικο στρατό» ως «υπαρξιακή απειλή» για τους Σέρβους, ενώ επέκρινε και την απόφαση των κοσσοβάρικων αρχών να επιβάλουν δασμούς σε μια σειρά εισαγόμενα από τη Σερβία προϊόντα, ενώ σχολιάζοντας τη στάση ειδικά της ΕΕ για τις τελευταίες εξελίξεις στα Βαλκάνια, δήλωσε «πολύ απογοητευμένος».

Οπως είπε, «από τη μία πλευρά (η ΕΕ) ισχυρίζεται ότι παίζει το ρόλο ενός αντικειμενικού μεσολαβητή και, από την άλλη, παραβλέπει την παράνομη δημιουργία του κοσσοβάρικου στρατού. Η αντίδραση της ΕΕ στην τελευταία απόφαση της Πρίστινας μπορεί να αποκληθεί μόνο "ακίνδυνη"» (στα Αγγλικά χρησιμοποιήθηκε ο όρος «toothless» = «ξεδοντιασμένος») και προειδοποίησε ότι «η εξέλιξη αυτή επαναφέρει τον κίνδυνο νέων συγκρούσεων στα Βαλκάνια, μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις συνεχώς επαναλαμβάνονται».

Από τη μεριά των ΗΠΑ, πάντως, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε μεσοβδόμαδα να υπενθυμίσει ότι «το Κόσσοβο αποτελεί κρίσιμο εταίρο στις προσπάθειές μας να εγγυηθούμε την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλη την Ευρώπη», με επιστολή του στον ηγέτη του Κοσσόβου, Χασίμ Θάτσι.

Με αυτήν ο Τραμπ περιέγραψε ξανά τη σημασία που τα Βαλκάνια έχουν για την υπεράσπιση της «ευρωπαϊκής ασφάλειας» (προφανώς πρώτα και κύρια από τη Ρωσία) και κάλεσε την ηγεσία του Κοσσόβου να αξιοποιήσει τη «μοναδική ευκαιρία» που (όπως ανέφερε) υπάρχει για «ειρηνευτική συμφωνία» με τη Σερβία. Κάλεσε την κοσσοβάρικη ηγεσία να σταθεί «με ενιαία φωνή κατά τις ειρηνευτικές συνομιλίες» και να απέχει «από ενέργειες που θα καθιστούσαν πιο δύσκολη την επίτευξη συμφωνίας».

Υποστήριξε ότι «η αποτυχία να επωφεληθείτε από αυτήν τη μοναδική ευκαιρία (σ.σ. για συμφωνία με τη Σερβία) θα ήταν μια τραγική οπισθοδρόμηση, καθώς είναι απίθανο να παρουσιαστεί σύντομα μια νέα ευκαιρία για μια συνολική ειρήνη» και επανέλαβε ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να στηρίξει προσπάθειες για συμφωνία «που θα εξισορροπεί τα συμφέροντα Σερβίας και Κοσσόβου».

Τέλος, δήλωσε ότι θα χαιρόταν να υποδεχτεί στο Λευκό Οίκο τους Προέδρους του Κοσσόβου και της Σερβίας στο πλαίσιο επίτευξης μιας τέτοιας «ιστορικής συμφωνίας». Να σημειωθεί ότι ο Τραμπ έστειλε αντίστοιχη επιστολή και στον Πρόεδρο της Σερβίας (η οποία θυμίζουμε διατηρεί σημαντικές σχέσεις και με τη Ρωσία) Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Τις δικές της κινήσεις προσπαθεί να ενισχύσει και η ΕΕ, που οργάνωσε μάλιστα άτυπη Σύνοδο με τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. «Οι εταίροι της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια (σ.σ. Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο, Μαυροβούνιο, Σερβία και ΠΓΔΜ) πρέπει σήμερα περισσότερο από ποτέ να εργαστούν από κοινού για να υλοποιηθεί ο κοινός στόχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της σταθεροποίησης της ειρήνης και ασφάλειας και για να επενδύσουν στην περαιτέρω περιφερειακή συνεργασία...», δήλωσε μετά από τη συνάντηση η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.

Επιπλέον, η Μογκερίνι είχε στις αρχές της βδομάδας χωριστές συναντήσεις με την πρωθυπουργό της Σερβίας Αννα Μπρνάμπιτς. «Η δέσμευση της Σερβίας για εξομάλυνση των σχέσεων με το Κόσσοβο είναι κρίσιμο θέμα για την πρόοδο της ενταξιακής της πορείας», είπε η Μογκερίνι, εκφράζοντας ξανά τις προσδοκίες της ΕΕ «Σερβία και Κόσσοβο να ανταποκριθούν σύντομα στη δέσμευσή τους για διάλογο».

Μάλιστα, η Μογκερίνι ζήτησε την άμεση ακύρωση των δασμών που πρόσφατα επέβαλαν οι κοσσοβάρικες αρχές σε προϊόντα προερχόμενα από τη Σερβία, ενώ για το θέμα του «κοσσοβάρικου στρατού» είπε ότι «τα όσα προβλέπονται (σήμερα) για τις "Δυνάμεις Ασφαλείας του Κοσσόβου" θα έπρεπε να αλλάξουν μόνο μέσα μια σταδιακή και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία σε συμφωνία με το "Σύνταγμα" του Κοσσόβου».

Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Μογκερίνι - Μπρνάμπιτς, δημοσιογράφος αναφέρθηκε σε «δύο διαδικασίες που "τρέχουν" παράλληλα όσον αφορά το Κόσσοβο: Εναν διάλογο εδώ στις Βρυξέλλες και μια συγκεκριμένη διπλωματική "εκστρατεία" που η Σερβία οργανώνει αλλού», προκαλώντας την παρέμβαση της Μπρνάμπιτς, που υπογράμμισε: «Είναι λογικό η Πρίστινα να έχει παρασκηνιακές επαφές με χώρες, αλλά το Βελιγράδι να μην μπορεί να έχει επαφές με κάποιες...».

Η ίδια είπε ότι η δημιουργία κοσσοβάρικου στρατού αποτελεί τη «μεγαλύτερη απειλή για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα». Αλλά και ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, είπε ότι δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία Τραμπ και όλο νόημα πρόσθεσε ότι παρατηρεί πως προχωρούν «πολλές διαφορετικές πρωτοβουλίες» για τα Βαλκάνια.

Πολύτιμες υπηρεσίες για την προώθηση των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών στα Βαλκάνια προσφέρει φυσικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, κατά τη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον Σέρβο Πρόεδρο Βούτσιτς, υπογράμμισε ότι η συμφωνία με το Κόσσοβο «είναι μια δύσκολη προσπάθεια από την οποία η Σερβία δεν πρέπει να αποπροσανατολιστεί».

Εφερε μάλιστα ως παράδειγμα συνεργασίας τη συμφωνία των Πρεσπών, ενώ χρησιμοποίησε ακόμα και την κατάσταση στο Κυπριακό, για να υποστηρίξει πως η εμπειρία δείχνει ότι «η μη λύση δημιουργεί δυσχερέστερο περιβάλλον για την επόμενη μέρα». Πάντως, ο Βούτσιτς υποστήριξε ότι «δεν βρισκόμαστε κοντά σε οποιαδήποτε λύση».

Στην ίδια κατεύθυνση αναμένονται να αξιοποιηθούν και τα αποτελέσματα της 6ης τετραμερούς Συνάντησης Βουλγαρίας - Ελλάδας - Ρουμανίας - Σερβίας που ξεκίνησε την Παρασκευή.

Αλλωστε, μην ξεχνάμε ότι στο Ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά τον «Στρατηγικό Διάλογο» ΗΠΑ - Ελλάδας, οι ΗΠΑ «επαίνεσαν την ηγεσία και το όραμα της Ελλάδας για την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας και συνεργασίας, ιδίως με τις πρωτοβουλίες της Αθήνας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, ώστε να διασφαλιστούν κοινά, περιφερειακά οφέλη σε Οικονομία και Ασφάλεια». Ενώ ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο, στο πλαίσιο του «Διαλόγου», ξεκαθάρισε ότι η διευρυμένη συνεργασία Ελλάδας - ΗΠΑ αλλά και ειδικά η συμφωνία των Πρεσπών θα συμβάλουν στη μείωση της «κακόβουλης ρωσικής επιρροής» στην περιοχή.

INTIME NEWS

Από την 5η Τριμερή Συνάντηση Κορυφής Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ

Το στοιχείο που ξεχώρισε τη βδομάδα που πέρασε, δεν είναι άλλο από την επιχείρηση παραπέρα «αναβάθμισης» των σχημάτων ευρωατλαντικής «σταθερότητας» στα οποία πρωτοστατεί η κυβέρνηση σε Ανατολική Μεσόγειο και Βαλκάνια, ως βασικό στοιχείο στον σχεδιασμό των ΗΠΑ για τον έλεγχο των πηγών και των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Αλ. Τσίπρας έσπευσε την Πέμπτη στο Ισραήλ για την τριμερή Σύνοδο Κορυφής με Κύπρο και Ισραήλ, όπου για πρώτη φορά εκπροσωπήθηκαν και οι ΗΠΑ διά του πρεσβευτή τους στο Ισραήλ, ενώ την Παρασκευή βρέθηκε στο Βελιγράδι για διμερή συνάντηση με τον Σέρβο Πρόεδρο και τις εργασίες του λεγόμενου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Σερβίας. Το δε Σάββατο προγραμματιζόταν τετραμερής Σύνοδος Κορυφής με συμμετέχοντες τον Πρόεδρο της Σερβίας και τους πρωθυπουργούς Βουλγαρίας, Ελλάδας και Ρουμανίας.

Λίγες ώρες μετά τον «Στρατηγικό Διάλογο» με την Ελλάδα και περιγράφοντας πώς το σχέδιο των ΗΠΑ για την περιοχή περνάει μέσα από την αναβάθμιση της τριμερούς Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ με την παρουσία και των ΗΠΑ, ο βοηθός ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Γ. Μίτσελ, έλεγε σε συνέντευξή του: «Είναι μέρος της στρατηγικής μας στην Ανατολική Μεσόγειο να ενισχύσουμε τον ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή και ο πιο φυσικός τρόπος είναι να αυξήσουμε την επίσημη συμμετοχή μας σε αυτό το σχήμα... Μπορούμε να εξερευνήσουμε πολλά με αυτές τις τρεις χώρες. Η συνεργασία μας δεν αποκλείει κανέναν, δεν στοχεύει σε κανέναν. Πρώτον, είναι ένας φυσικός τρόπος να αυξήσουμε τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα. Οπως γνωρίζετε, η Ανατολική Μεσόγειος είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους και θέλουμε να παίξει ρόλο στη διαφοροποίηση πηγών Ενέργειας. Δεύτερον, έχουμε πολλά κοινά στην πολιτική ασφαλείας με αυτά τα τρία κράτη. Μοιραζόμαστε κοινή στρατηγική άποψη. Και τρίτον, είναι ένας τρόπος να μπει ένα όριο στις ιρανικές προσπάθειες να ανοίξουν ένα παράθυρο στη Μεσόγειο μέσω της Συρίας. Εχουμε αυξημένη ρωσική και κινεζική δραστηριότητα στην περιοχή».

Το σχέδιο αυτό επαναδιατυπώθηκε και κατά την 5η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, όπου στο επίκεντρο βρέθηκε το ζήτημα του αγωγού φυσικού αερίου «East Med», για τον οποίο ανακοινώθηκε ότι θα είναι το κύριο θέμα συζήτησης και στην επόμενη τριμερή, τον Φλεβάρη του 2019 στην Κρήτη, όπου θα υπογραφεί και επισήμως η συμφωνία για την κατασκευή του.

Συγκεκριμένα, στην τριμερή ο Αμερικανός πρέσβης Ντ. Φρίντμαν σημείωσε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν την τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, την οποία χαρακτήρισε «άγκυρα σταθερότητας στην περιοχή και εδράζεται στα κοινά συμφέροντα και στις κοινές αξίες που μοιράζεται και η Αμερική». Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν απολύτως» την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «East Med», που χαρακτήρισε «μείζονος σημασίας για τη σταθερότητα», προκειμένου στο όνομα των «διαφοροποιημένων πηγών Ενέργειας» και της «ενεργειακής ασφάλειας» της ΕΕ, να μειωθεί η προμήθεια φυσικού αερίου της Ρωσίας προς χώρες της Ευρώπης.

Δίνοντας, εξάλλου, το «στίγμα» των όσων δρομολογούνται, ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, σημείωσε ότι «ο "East Med" δεν είναι απλά ένα ενεργειακό project, αλλά ένα project με ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία και σημασία. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε τη ροή, τη μεταφορά των ενεργειακών πηγών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Και υπό αυτήν την έννοια, στόχος μας είναι σε αυτήν τη συνεργασία να συμπεριληφθούν στο μέλλον και άλλες χώρες. Και άλλες χώρες με πηγές Ενέργειας στην περιοχή. Δεν αποκλείουμε κανέναν, αλλά καταθέτουμε την αποφασιστικότητά μας να προχωρήσουμε σε μια συνεργασία, που - επαναλαμβάνω - έχει τόσο οικονομική αξία, εμπορική αξία, όσο και γεωπολιτική αξία».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο και αναφερόμενος στο Κυπριακό, όπου ξαναζεσταίνονται τα διχοτομικά σχέδια με επίκεντρο τις αντιπαραθέσεις και τα παζάρια για τη «συνεκμετάλλευση» του ενεργειακού πλούτου με την Τουρκία και το ψευδοκράτος, ο Αλ. Τσίπρας μίλησε για «δίκαιη και βιώσιμη λύση προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, με κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση του κατοχικού στρατού» και για την ανάγκη να υπάρξει «σεβασμός του διεθνούς δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, με σεβασμό ειδικά στο δικαίωμα της Κύπρου να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην ΑΟΖ της».

Παράλληλα, εξέφρασε την «ανησυχία» των τριών για τις εξελίξεις στη Συρία, μετά και τις ανακοινώσεις για την αναδιάταξη των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή και «για τον μελλοντικό ρόλο τρίτων χωρών στην περιοχή, της Τουρκίας και του Ιράν» και ανέφερε ότι με το κράτος του Ισραήλ αποφάσισαν «να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας στον τομέα της ασφάλειας και των πληροφοριών».

Αξίζει δε να σημειώσουμε ότι σε συνεχείς συνεντεύξεις του, ο αναπ. υπουργός Εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλος επανέλαβε μέσα στη βδομάδα ότι μέσα από τις πρωτοβουλίες αυτές, όπως και τα υπόλοιπα σχήματα (π.χ. «Διάσκεψη της Ρόδου» όπου μετέχουν ευρωπαϊκά και αραβικά κράτη), στόχος είναι να αναδειχτεί «ένα σύστημα περιφερειακής ασφάλειας», προφανώς κομμένο και ραμμένο στα ευρωατλαντικά «πρότυπα», ενώ ανώτατοι στρατιωτικοί παράγοντες που μετείχαν στον «Στρατηγικό Διάλογο» με τις ΗΠΑ, σημείωναν μέσα στη βδομάδα ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει προτείνει στους Αμερικανούς ακόμα και την είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, με το πρόσχημα ότι έτσι θα καταργηθεί το καθεστώς των εγγυήσεων, παραπέμποντας σε κάθε περίπτωση σε σχήμα συνεργασίας που θα βάζει το ΝΑΤΟ στο νησί από την πίσω πόρτα.

Υπό το πρίσμα των παραπάνω, όσο και της προσπάθειας των ΗΠΑ για τη διατήρηση της Τουρκίας στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και των παζαριών που διεξάγει με ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, πρέπει να «διαβαστεί» και η νέα κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας τις προηγούμενες μέρες (βλέπε και σελ. 8), με την επαναφορά των πάγιων και απαράδεκτων διεκδικήσεων της τουρκικής αστικής τάξης και τις «υπενθυμίσεις» πως «στην Κύπρο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρόκειται να επιτραπεί κανένα βήμα που δεν συμπεριλαμβάνει την Τουρκία, ούτε και κανένα τετελεσμένο».

Υπό αυτό το πρίσμα, όσο και του ρόλου «διαύλου» των ΗΠΑ που έχει αναλάβει απέναντι στην Τουρκία, πρέπει να «διαβαστεί» και η προσπάθεια της κυβέρνησης, που παρά τις «κορόνες» καλλιεργεί επικίνδυνο εφησυχασμό ότι ο λαός δεν κινδυνεύει, επειδή η Ελλάδα αποτελεί τον «προτιμώμενο εταίρο» τους στην περιοχή. Κρύβοντας, δηλαδή, τους πολύ μεγάλους κινδύνους που συνεπάγεται η εμπλοκή για το λαό μας, είτε στην περίπτωση μιας παραπέρα κλιμάκωσης στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας, με «αιχμή του δόρατος» στην αντιπαράθεση τη χώρα μας, είτε στην περίπτωση ενός πρόσκαιρου συμβιβασμού που είναι δεδομένο ότι θα ακουμπάει τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου.

Σε ό,τι αφορά τη συνάντηση της Παρασκευής με τον Σέρβο Πρόεδρο, σε αυτήν αναδείχθηκε για μια ακόμα φορά ότι η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της αναβαθμισμένης συνεργασίας με τις ΗΠΑ, αναλαμβάνει και ρόλο «μαντατοφόρου» στην περιοχή, προς τις χώρες εκείνες που διατηρούν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρωσία, όπως είναι η Σερβία, ενώ ταυτόχρονα μπαίνει μπροστά για να υλοποιηθούν τα έργα υποδομών που κουμπώνουν πάνω σε σχέδια ευρωατλαντικών ομίλων σε Ενέργεια και Διαμετακόμιση.

Οι «ρόλοι» αυτοί αποτυπώθηκαν και στις κοινές δηλώσεις του Αλ. Τσίπρα με τον Σέρβο Πρόεδρο, με τον πρωθυπουργό να εμφανίζεται ως «διαμεσολαβητής» των ΗΠΑ για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου, προτρέποντας τον Σέρβο Πρόεδρο να συνεχίσει τις προσπάθειες και «να αναρωτηθούμε αν η πολιτική της αδράνειας μπορεί να δώσει προοπτική» και φέρνοντας μάλιστα ως παράδειγμα τόσο τη ΝΑΤΟικής κοπής συμφωνία των Πρεσπών, όσο και το Κυπριακό, για να υποστηρίξει πως η εμπειρία είναι ότι «η μη λύση δημιουργεί δυσχερέστερο περιβάλλον για την επόμενη μέρα»!

Στο ίδιο, άλλωστε, πλαίσιο εντάσσονται και η δέσμευση που ανέλαβε ότι «μετά την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών από τα Κοινοβούλια των χωρών μας (σ.σ. Ελλάδας και ΠΓΔΜ) θα προχωρήσουμε σε τριμερή συνεργασία για την αναβάθμιση του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, του Βελιγραδίου ως διαμετακομιστικών κέντρων και μετά θα προχωρήσουμε στο σύμφωνο οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Σερβίας».

Σε σχόλιό του στο διαδίκτυο, εξάλλου, μιλούσε για «ιστορικές ευκαιρίες που ανοίγονται με την υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών για την περιοχή μας», προσθέτοντας ότι με τον Σέρβο Πρόεδρο συζήτησαν την προοπτική σχετικής τριμερούς συνεργασίας «στα πεδία των μεταφορών, της Ενέργειας, του εμπορίου και της αστυνομικής συνεργασίας».

Οσο για την τετραμερή Ελλάδας - Σερβίας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας, του Σαββάτου, ο Αλ. Τσίπρας έγραφε ότι «βασίζεται σε τομείς ιδιαίτερου εμπορικού ενδιαφέροντος, που μπορούν να δώσουν επιπρόσθετη αξία στην προοπτική των Βαλκανίων», συνδυάζοντας την τέτοια υπόθεση με «την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας», την οποία όπως είπε «υποστηρίζουμε σταθερά».

Ολα αυτά με ξεκάθαρο υπόβαθρο τους ανταγωνισμούς ΗΠΑ/ΝΑΤΟ - Ρωσίας που κλιμακώνονται και ενώ, σύμφωνα με το αμερικανικό ΥΠΕΞ, η Ελλάδα αποτελεί «κέντρο βάρους» για τις ΗΠΑ στο γεωγραφικό τόξο που εκτείνεται από την Πολωνία μέχρι το επόμενο «στρατιωτικά ισχυρό κράτος», που είναι το Ισραήλ, με ό,τι αυτό σημαίνει και για τα Βαλκάνια.

Δεν περνά μάλιστα απαρατήρητο ότι η εν λόγω τετραμερής αντιμετωπίζεται από τις ΗΠΑ περίπου ως «αναγκαίο συμπλήρωμα» της τριμερούς με την Κύπρο και το Ισραήλ, αφού τα Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος θεωρούνται «ενιαίος χώρος» για τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Καθόλου τυχαία, στην προηγούμενη τετραμερή βαλκανική σύνοδο που έγινε στις αρχές Νοέμβρη, συμμετείχε για πρώτη φορά και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπ. Νετανιάχου.

Τα παραπάνω, που παρουσιάζονται από την κυβέρνηση ως «γεωστρατηγική αναβάθμιση», χρειάζεται να σημάνουν «καμπανάκι» για τους εργαζόμενους. Να δυναμώσουν η αντιιμπεριαλιστική πάλη και η αλληλεγγύη με τους γείτονες λαούς, να βρεθεί στο στόχαστρο η στρατηγική του κεφαλαίου, που τσακίζει δικαιώματα και λαϊκές ανάγκες, μπλέκοντας ταυτόχρονα το λαό σε μεγάλες περιπέτειες και κινδύνους.

Δυνάμεις του ουκρανικού στρατού σε πολεμική προετοιμασία

Θυμίζουμε ότι στις 25 Νοέμβρη, τρία ουκρανικά πολεμικά πλοία και το πλήρωμά τους συνελήφθησαν από τις ρωσικές αρχές, όταν επιχείρησαν να διασχίσουν τον πορθμό Κερτς, ο οποίος μετά την ενσωμάτωση της Κριμαίας ελέγχεται από τη Ρωσία, χωρίς να σταματήσουν για τον καθιερωμένο έλεγχο.

Οι 24 Ουκρανοί ναύτες κρατούνται ακόμη στη Ρωσία με την κατηγορία της παραβίασης συνόρων, θα δικαστούν από ρωσικό δικαστήριο και αντιμετωπίζουν ποινή έως και 2 χρόνια φυλάκιση.

Η ρωσική πλευρά κάνει λόγο για «στημένη πρόκληση» της Ουκρανίας και των «δυτικών συμμάχων» της. Η ουκρανική κυβέρνηση έθεσε σε ισχύ στρατιωτικό νόμο σε ορισμένες περιοχές της χώρας για 30 μέρες. Εκτοτε δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα χωρίς να συντηρείται η ένταση και χωρίς να εντείνονται οι πιέσεις ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ προς τη Ρωσία, που απαντά με αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή.

Σε μια πιο πρόσφατη εξέλιξη, ο Ουκρανός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας και Αμυνας, Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ, ανακοίνωσε πως πλοία του Πολεμικού Ναυτικού θα επιχειρήσουν να διασχίσουν ξανά τα Στενά Κερτς, προσκαλώντας «συμμάχους» και «διεθνείς οργανισμούς» «να συμμετάσχουν στον διάπλου από τα ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας προς τα ουκρανικά λιμάνια της Αζοφικής» για «να αποδείξουμε ότι η Ουκρανία δεν παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες».

Γίνεται φανερό και μ' αυτόν τον τρόπο ότι ξεδιπλώνεται ο επόμενος κρίκος του σχεδιασμού από την πλευρά των ΑμερικανοΝΑΤΟικών να συντηρήσουν την ένταση και να αυξήσουν την πίεση στη Ρωσία, αποκτώντας πρόσχημα για τη μετακίνηση ισχυρότερων στρατιωτικών δυνάμεων περιμετρικά της Μαύρης Θάλασσας, που δυναμιτίζει επικίνδυνα την ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση στην ευρύτερη περιοχή.

Είχαν προηγηθεί στην τελευταία σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ απειλές για αύξηση της ΝΑΤΟικής παρουσίας στη Μαύρη Θάλασσα και το τελεσίγραφο στη Ρωσία να «συμμορφωθεί» με τη συμφωνία για τα πυρηνικά μεσαίου βεληνεκούς, με τη ρωσική πλευρά να απαντάει ότι δεν παραβιάζει αυτήν τη συμφωνία και ότι αν αναπτυχθούν τέτοιοι πύραυλοι στην Ευρώπη, θα παρατάξει και η ίδια αντίστοιχα όπλα στο έδαφός της.

Χαρακτηριστική είναι και η απάντηση της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρίας Ζαχάροβα, στον Ουκρανό υπουργό Αμυνας. Σχολιάζοντας την προαναγγελία μιας νέας διέλευσης ουκρανικών πλοίων από τα Στενά του Κερτς, είπε ότι πρόκειται για την «αναγγελία μιας ακόμη στημένης πρόκλησης (...) Είναι απολύτως ανεύθυνη και στοχεύει μόνο στο να επιδεινώσει την κατάσταση».

Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία του 2012 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας προβλέπει ότι για τη διέλευση πολεμικών και εμπορικών πλοίων απαιτείται έγκαιρη ενημέρωση της άλλης χώρας και έγκριση από αυτήν. Από το 2014, που η Κριμαία ενσωματώθηκε στη Ρωσία, η τελευταία έχει τον πλήρη έλεγχο του Κερτς και έχει αυξήσει τους ελέγχους.

Δείγμα της αντιπαράθεσης που κλιμακώνεται είναι και καταγγελίες, την περασμένη βδομάδα, του αναπληρωτή επικεφαλής της πολιτοφυλακής της αυτοαποκαλούμενης «Λαϊκής Δημοκρατίας» του Ντονέτσκ, Εντουαρντ Μπασούριν, για «ενδεχόμενη ουκρανική επίθεση το διάστημα 24 - 25 Δεκέμβρη», ως πρόφαση για να επεκτείνει η ουκρανική κυβέρνηση τον στρατιωτικό νόμο, που λήγει στις 26 Δεκέμβρη.

Επίσης, καταγγέλθηκε ότι στην περιοχή της Γκορλόφκα ήδη δρουν Βρετανοί κομάντος που έχουν ενταχθεί στην ομάδα κρούσης της προετοιμαζόμενης επιχείρησης, αλλά και βρετανικές υπηρεσίες που σχεδιάζουν δολιοφθορές.

Αλλά και ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, μίλησε για σχεδιαζόμενη ουκρανική προβοκάτσια που είναι σε εξέλιξη, καταγγέλλοντας σχέδια της ουκρανικής κυβέρνησης για «μια ένοπλη πρόκληση στα σύνορα με τη Ρωσία, στα σύνορα με την Κριμαία, το τελευταίο δεκαήμερο του Δεκέμβρη».

Σύμφωνα με στοιχεία που έχει η Ρωσία, συνέχισε, ο Ουκρανός Πρόεδρος, Π. Ποροσένκο, συζητά με τους «δυτικούς συμμάχους» του την «επερχόμενη πρόκληση στην Κριμαία»: «Τον συμβουλεύουν να διατηρήσει εχθρικές ενέργειες χαμηλής έντασης, ώστε να τους δώσει πάτημα να συνεχίσουν την προπαγάνδα για τη ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας και για να δικαιολογούν την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας», είπε, προσθέτοντας ότι οι αρμόδιες ρωσικές υπηρεσίες εργάζονται για να αποτρέψουν τα σχέδια.

«Η απάντηση είναι: Θα το μετανιώσουν. Είναι η χώρα μας, είναι τα σύνορά μας. Δεν θα επιτρέψουμε (σ.σ. στην ουκρανική κυβέρνηση) να προωθήσει τα συμφέροντά της, όπως αυτή το βλέπει, και να παραβιάσει τα δικαιώματα των κατοίκων της Κριμαίας», είπε ο Λαβρόφ.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Ρωσία ενισχύει τη στρατιωτική της παρουσία στην Κριμαία, με τη μετακίνηση εκεί άνω των δέκα μαχητικών αεροσκαφών στο αεροδρόμιο Μπελμπέκ, ενώ την περασμένη βδομάδα οι ρωσικές ομάδες μάχης ενός τάγματος των πυραυλικών συστημάτων «S-400 Triumf», που σταθμεύουν στην Κριμαία, πραγματοποίησαν αεροπορικές ασκήσεις ανίχνευσης στόχων και απώθησης μιας εικονικής εχθρικής επίθεσης, όπως μετέδωσε το Γραφείο Τύπου του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας.

Ταυτόχρονα, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για την Ουκρανία, Κερτ Βόλκερ, επανέφερε το ενδεχόμενο να αυξηθεί η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, ασκώντας πίεση και προς άλλους «συμμάχους»: «Στη Μαύρη Θάλασσα η Τουρκία διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο. Θέλουμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία για την ασφάλεια στη Μαύρη Θάλασσα και την ελεύθερη ναυσιπλοΐα (...) Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να εξετάσουμε τώρα, όπως να αυξήσουμε την παρουσία μας στη Μαύρη Θάλασσα είτε σε διμερή βάση είτε υπό την ασπίδα της ΕΕ».

Το περιστατικό στον πορθμό Κερτς αξιοποιείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων, και για να μπει μια «σφήνα» στις σχέσεις που αναπτύσσει η ΕΕ ή κράτη - μέλη της με τη Ρωσία. Η ΕΕ καταδικάζει τη «ρωσική επιθετικότητα» στην Αζοφική και Μαύρη Θάλασσα, απαιτεί την απελευθέρωση των 24 Ουκρανών ναυτών, ωστόσο δεν έχει προχωρήσει σε πιο «αποφασιστικές κινήσεις» απέναντι στη Ρωσία.

Σημαντικοί παράγοντες είναι οι αντιθέσεις και στο εσωτερικό της ΕΕ, η διαφορετική στάση κάθε κράτους - μέλους απέναντι στη Ρωσία ανάλογα και με τους οικονομικούς και άλλους δεσμούς, τα γεωπολιτικά σχέδια κ.λπ.

Χαρακτηριστική είναι δήλωση Ρώσου βουλευτή, που κάλεσε σε αποκλιμάκωση της έντασης στην Αζοφική και επαίνεσε την πρόθεση της Γερμανίδας καγκελαρίου, Αγκελα Μέρκελ, «να μεσολαβήσει σε άμεσες διαπραγματεύσεις Ρωσίας - Ουκρανίας».

Με δεδομένα τη σύγκρουση ΗΠΑ - ΕΕ σε μια σειρά από μέτωπα όπου έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα (εμπόριο, ενεργειακά, συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν κ.ά.) και τον φόβο να υπάρξει μεγαλύτερη προσέγγιση με τη Ρωσία, η αμερικανική κυβέρνηση πιέζει τους Ευρωπαίους για πιο «έμπρακτη» αντιμετώπιση της «ρωσικής επιθετικότητας».

Σε συνομιλίες του με Ευρωπαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, την περασμένη βδομάδα, ο Κ. Βόλκερ κάλεσε την ΕΕ να επεξεργαστεί μια «καλά συντονισμένη απάντηση και στάση της Δύσης» απέναντι στο επεισόδιο στα Στενά Κερτς. «Δεν είναι προς το συμφέρον της Ουκρανίας ή οποιουδήποτε η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία να έχει διμερή δυναμική μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας», πρόσθεσε.

Πιο συγκεκριμένα, κάλεσε την ΕΕ να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι οποίες να σχετίζονται με το επεισόδιο στο Κερτς και τη μη εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ (για την Ανατ. Ουκρανία), να παρακολουθεί την κατάσταση στην περιοχή ακόμη και με την «ανάπτυξη ενός ή δύο πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα, για να δείξουν παρουσία».

Θεωρεί πιθανό η ΕΕ να εξετάσει και περαιτέρω περιορισμούς απέναντι στη Μόσχα, όπως την απαγόρευση των ρωσικών πλοίων στα ευρωπαϊκά λιμάνια, όπως έχει προτείνει ο Ουκρανός Πρόεδρος, Πέτρο Ποροσένκο. Ο Βόλκερ εκτίμησε ακόμη ότι μέσα στους επόμενους δύο μήνες η ΕΕ ενδέχεται να καταρτίσει νέα λίστα κυρώσεων.

Θυμίζουμε ότι την περασμένη βδομάδα η ΕΕ ανανέωσε τις υπάρχουσες κυρώσεις κατά της Ρωσίας για άλλους έξι μήνες, ενώ λίγες μέρες μετά το επεισόδιο στο Κερτς είχαν απορριφθεί νέες κυρώσεις που σχετίζονται με αυτό, στις οποίες είχαν αντιταχθεί - μεταξύ άλλων - η Γερμανία και η Γαλλία.

Στο μεταξύ, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε τη Δευτέρα ψήφισμα που κατέθεσε η Ουκρανία για το «πρόβλημα στρατιωτικοποίησης» της Κριμαίας και τμημάτων της Αζοφικής και της Μαύρης Θάλασσας. Το ψήφισμα υποστήριξαν 66 χώρες, 19 το καταψήφισαν και 72 απείχαν.

Το κείμενο αναφέρει ότι η παρουσία του ρωσικού στρατού στην Κριμαία αντιβαίνει στην εθνική κυριαρχία, στην πολιτική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, ενώ καταδικάζει τη Ρωσία για την κατασκευή της γέφυρας στα Στενά του Κερτς. Μάλιστα, η Γενική Συνέλευση απέρριψε τις τροπολογίες που πρότειναν Ιράν και Συρία, για την «εξισορρόπηση» του κειμένου και με παραπομπές στις συμφωνίες του Μινσκ (που παραβιάζονται και από την ουκρανική πλευρά).