Η συγκεκριμένη συλλεκτική έκδοση περιλαμβάνει νέα, αναθεωρημένη ηχογράφηση των δύο έργων που μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος το 1976 - «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», σε ποιητική απόδοση Γιάννη Ρίτσου, και «Καντάτα για τη Μακρόνησο» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου - και είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια ηρωικής ζωής και δράσης του ΚΚΕ.

Το βιβλίο - cd περιλαμβάνει την ομιλία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, στο Γαλάτσι, στην πρώτη από τις τρεις συναυλίες που αφιέρωσε τον Μάρτη του 2018 ο συνθέτης στα 100χρονα του Κόμματος. Ακολουθούν κείμενο του Θάνου Μικρούτσικου καθώς και στοιχεία από τη ζωή και το έργο των δύο μεγάλων ποιητών. Ξεχωρίζουν, ακόμα, το πλούσιο φωτογραφικό υλικό αλλά και κριτικές που έχουν γραφτεί στον ελληνικό και ξένο Τύπο για τον Θ. Μικρούτσικο.

Οπως σημειώνει ο συνθέτης, «η "Καντάτα για τη Μακρόνησο" είναι ένα έργο που δεν ανήκει μόνο στους δημιουργούς του. Ανήκει σε όσους αγωνίστηκαν και πάλεψαν μέσα από τις γραμμές του Κόμματος αλλά και δίπλα σ' αυτό, σε χρόνους ζοφερούς. Σε όσους εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και αντιστάθηκαν. Σε όσους πάλεψαν για μια δίκαιη κοινωνία (...).

Μπήκαμε στο στούντιο ενθουσιασμένοι και ηχογραφήσαμε εκ νέου τα δύο αυτά οριακά μου έργα. Το αποτέλεσμα έξοχο χάρη στους μουσικούς, στους τεχνικούς, στο στούντιο και τους δύο σπάνιους συνεργάτες μου που τραγούδησαν εκπληκτικά. Την Ρίτα Αντωνοπούλου και τον Κώστα Θωμαΐδη. Τους ευχαριστώ όλους από την καρδιά μου για την ψυχική ανάταση που μου χάρισαν»

FOTIS KARABETSOS

Απογευματάκι στην οδό Κόρακα, με τον αγαπημένο μου ποιητή Γιάννη Ρίτσο καθισμένη απέναντί του, σε μια από κείνες τις καθιερωμένες επισκέψεις μου. Και τώρα θα ακούσουμε έναν νεαρό συνθέτη, μου είπε χαμογελαστός, έναν σπουδαγμένο μουσικό, μακρύς, πολύ μακρύς θα είναι ο δρόμος του, να το θυμάσαι. Θάνος Μικρούτσικος, μεγάλο ταλέντο. Εκανα να πω ότι τον γνωρίζω, μετάνιωσα. Μελοποίησε, συνέχιζε ο Ρίτσος, ποιήματά μου από τον «Πέτρινο χρόνο». Τολμηρός, πρωτοποριακός, μοναδική η σύνθεσή του, πρόσθεσε, και πάτησε το κουμπί στο κασετόφωνο. Αναυδη όχι μόνο για την πραγματικά συγκλονιστική «Καντάτα για την Μακρόνησο» του Θάνου, αλλά και γιατί μέσα από αυτήν ανυψώνονταν και αναδεικνύονταν σε όλη τη διαχρονική δυναμική τους αυτά τα ασύλληπτης ταπεινότητας και απόφασης «επικαιρικά», όπως τα είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος ο ποιητής, ποιήματα. Πολύ πιο πέρα από τον χρόνο και τον τόπο τους. Προβολή στο μέλλον, ύμνος και δόξα στον άνθρωπο και τους αγώνες του. Με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη.

Και περνούσαν τα χρόνια. Ακάματος ο Θάνος, ανεξάντλητος, ακοίμητος. Από τη μια μουσική σύνθεση στην άλλη, με τους αγαπημένους του ποιητές, μουσικούς, τραγουδιστές. Της εποχής μας πάντα εμβληματικός εκφραστής, αλλά και του παρελθόντος και του μέλλοντός μας. Χρωματίζοντας, εμπλουτίζοντας κάθε φορά και αλλιώς τη συγκυρία. Δεν ήταν όμως μόνο το πηγαίο, το εμπνευσμένα επεξεργασμένο μουσικό ταλέντο του. Ηταν και οι πηγαίες, μαθηματικά επεξεργασμένες οργανωτικές, οραματικές, κυρίως, ικανότητές του. Πάντα είχε κάτι να προτείνει, κάτι να σχεδιάσει για τον πολιτισμό, για τη ζωή. Εύστοχος, γενναιόδωρος. Επαναστάτης, κομμουνιστής, αγωνιστής μέχρις εσχάτων, κατορθώνοντας το ακατόρθωτο: Να ανυψώσει σε δίδαγμα κοινωνικής ευθύνης και γενναιότητας τη συνομιλία του με τον θάνατο.

Ανθρωπος με πλατιά μόρφωση, πραγματικός διανοούμενος, συνέχισε στον δρόμο που είχε ανοίξει ο Μίκης Θεοδωράκης, φέρνοντας, μέσω της μουσικής του, όχι μόνο την ελληνική μα και την παγκόσμια ποίηση στα χείλη μας. Μαζί του τραγουδήσαμε την αγάπη, τον έρωτα, τον αγώνα για το δίκιο, την πάλη για ένα καλύτερο αύριο. Και τους ποιητές του δεν τους είχε προσεγγίσει μόνο συναισθηματικά, τους είχε μελετήσει, τους είχε κατανοήσει και για τούτο με τις νότες του ανέδειξε μοναδικά το έργο τους, με ήχους καινούργιους που μας έγιναν τόσο οικείοι.

Φίλος πραγματικός για τους φίλους του, με έγνοια πάντα για τους άλλους. Γενναιόδωρος απέναντι σε όλους, δεν παρέλειψε ποτέ να μνημονεύει όσους βόηθησαν τον ίδιο στο ξεκίνημά του, βοηθώντας με τη σειρά του αυτούς που τον πλησίαζαν.

Ανθρωπος ανήσυχος, πάντα σε αναζήτηση, δεν δίσταζε να ασκεί ο ίδιος κριτική στις επιλογές του χωρίς ίχνος εγωισμού και να επανατοποθετείται, πάντα με γνώμονα το καλό του τόπου του και του λαού του.

Αγωνιστής, ως την τελευταία του στιγμή, έφευγε από το νοσοκομείο μετά τις θεραπείες του, για να διευθύνει στις συναυλίες για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ.

Γενναίος στη ζωή του και απέναντι στον θάνατο με τη σκέψη πάντα στους συνανθρώπους του. Η τελευταία του έκκληση, από το δωμάτιο του νοσοκομείου όπου βρισκόταν, ήταν «φέτος αντί για δώρα δώστε αίμα».

Δύσκολα συναντά κανείς στη ζωή του ανθρώπους σαν τον Θάνο. Είμαι τυχερή που τον συνάντησα. Είμαστε όλοι τυχεροί που έχουμε το έργο του, τη μουσική του και τα λόγια του, όλα όσα μας είπε προσβλέποντας σ' έναν νέο, όμορφο, σωστό, δίκαιο κόσμο.

«Αν είναι ο θάνατος πάντοτε - δεύτερος είναι.

Η ελευθερία πάντοτε είναι πρώτη».

Αυτή η ελευθερία, για την οποία πάλεψε ο Θάνος Μικρούτσικος, ας είναι ο στόχος μας και η παρηγοριά στη θλίψη μας.

Από το 1995 που συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά, μέχρι την τελευταία του πνοή, ήταν ο άνθρωπος που μου εμπιστεύτηκε να ενορχηστρώσω και να ερμηνεύσω τη μουσική του και τα τραγούδια του.

Ηταν ο παραγωγός της πρώτης συνθετικής μου απόπειρας.

Ηταν ο φίλος, ο δάσκαλος και ο συνεργάτης, μέχρι το τέλος.

Ηταν ο άνθρωπος που στα δύσκολα δεν κρυβόταν, αλλά έβγαινε μπροστά.

Μου λείπει ήδη πάρα πολύ και είναι σίγουρο πως θα μας λείψει περισσότερο τα επόμενα χρόνια.

Θάνο μου αγαπημένε σε ευχαριστώ για το υπέροχο ταξίδι.

FOTIS KARABETSOS

Περνώντας τα χρόνια και αλλάζοντας γειτονιές, χάρη στα τραγούδια του ουσιαστικά δεν ξεκόψαμε ποτέ. Προσωπικά, σε δύσκολες και σκοτεινές ώρες τον ένιωθα πολύ κοντά, ασπίδα και δόρυ οι αδρές μουσικές του, ζευγαρωμένες με σταράτους στίχους. Δεν ακούς Μικρούτσικο απλώνοντας την αρίδα σου στον καναπέ με μισόκλειστα βλέφαρα. Ακούς έχοντας τα μάτια ανοιχτά, να ταξιδεύουν στα γραφτά της Ιστορίας, σε νίκες και ήττες των ανθρώπων σε κάθε γωνιά της Γης, σε πάθη, έρωτες, καημούς και μικρές ταπεινές στιγμές. Ναι, ο λιτός, σχεδόν αυστηρός ρυθμός του τραντάζει αισθήσεις, ξυπνάει αισθήματα και δίνει τέμπο στην ανθρώπινη περιπέτεια. Δεν μπερδεύεις τα τραγούδια του με άλλων συνθετών, ούτε τον χάνεις μέσα στο πλήθος. Εκρηκτικός, νεανικός, ονειροπόλος, συντροφικός.

Εχω αρχίσει να θέλω πάλι να ζήσω, το είπε σαν να του ξέφυγε. Ας ζούσε περισσότερο, για να χαρεί ό,τι εκείνος ήθελε. Τα Καπετανιανά του στην Κρήτη. 'Η το πολυπόθητο ταξίδι στην Ισπανία με τον γιο του τον Στέργιο, να δουν στο «Καμπ Νου» την Μπάρτσα και τον Μέσι.

Η είδηση του θανάτου του προκάλεσε μεγάλη θλίψη και συγκίνηση. «Μην αφήσετε καμιά στιγμή στη ζωή σας να πάει χαμένη. Ρουφήξτε κάθε δευτερόλεπτο. Ο χρόνος τρέχει τόσο γρήγορα. Διευρύνετε τις γνώσεις σας μέχρι τέλους. Συνεχώς να ονειρεύεστε», ήταν η τελευταία του αναφορά μέσα από το νοσοκομείο. Μαζί με εκείνο: «Να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι».

Ηταν ένας μεγάλος καλλιτέχνης, που είχε να προσφέρει ακόμα πολλά. Ομως, το μήνυμα που στέλνουν τα τραγούδια του, η στάση ζωής του, στέκει σαν πυξίδα: «Μη σταματήσεις να ονειρεύεσαι, να σπρώχνεις τα όριά σου, να κατακτήσεις το αδύνατο».

Στη μουσική του πορεία, ο Θάνος Μικρούτσικος ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής. Δεν εφησύχασε ποτέ. Εχει γράψει όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική. Συνεργάστηκε με πολλούς Ελληνες και ξένους σκηνοθέτες, γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο.

Συνεργάστηκε επίσης με όλους σχεδόν τους σημαντικούς Ελληνες ερμηνευτές και μουσικούς και με πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες.

Κρατάμε σφιχτά στην καρδιά μας τα τραγούδια του, με τα οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές, με τα οποία γνωρίσαμε και αγαπήσαμε την ποίηση, με τα οποία αγωνιστήκαμε και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε «κρατώντας ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο».

Τιμώντας την προσφορά του στην ανάπτυξη μιας πραγματικά πρωτοπόρας τέχνης, που έγινε κτήμα του λαού και των αγώνων του, ο «Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου» καταγράφει ορισμένες από τις πιο όμορφες στιγμές της συμπόρευσης του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη με το ΚΚΕ, δηλώσεις αγαπημένων ανθρώπων με τους οποίους συνεργάστηκε και ένα μικρό απάνθισμα από δικά του λόγια, για τους ποιητές που επηρέασαν και ενέπνευσαν το σπουδαίο έργο του...

*Από το τραγούδι «Της γοργόνας το φτερό», σε στίχους Α. Αλκαίου.

Τη Δευτέρα 20 Γενάρη, στις 8.30 μ.μ. στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, οι Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστος Θηβαίος, Κώστας Θωμαΐδης, Γιάννης Κότσιρας, Γιώργος Μεράντζας, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Μίλτος Πασχαλίδης θα τραγουδήσουν τα πιο αγαπημένα μας τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου.

Αποσπάσματα από τη βιογραφία του Θάνου Μικρούτσικου θα διαβάσει ο Οδυσσέας Ιωάννου. Την καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς έχει αναλάβει ο Θύμιος Παπαδόπουλος.

Βλ. Μαγιακόφσκι

Με λόγια του ίδιου του συνθέτη μέσα από συνεντεύξεις του στον «Ριζοσπάστη», αλλά και από παρεμβάσεις του στα Επιστημονικά Συνέδρια και τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, ρίχνουμε μια «ματιά» σε κάποιους από τους ποιητές που τον καθόρισαν.

«Δασκάλους στη μουσική είχα πολλούς», έλεγε ο Θ. Μικρούτσικος και συνέχιζε: «Αν όμως πρέπει να αναφερθώ σε έναν, αυτός είναι ο μέγιστος ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Τον επισκεπτόμουν νέος, στη διάρκεια της δικτατορίας, κάθε βδομάδα στο σπίτι του στα Πατήσια. Πολύωρες συζητήσεις, σοφές συμβουλές από αυτόν τον εξαίσιο άνθρωπο στον νέο συνθέτη.

"Γράφε για ό,τι σε καίει. Σε καίει ο έρωτας; Γράφε. Η μοναξιά σου; Γράφε. Ο αγώνας ενάντια στη βία του φασισμού; Γράφε. Ενας ωραίος περίπατος στη θάλασσα ή στο δάσος; Γράφε, αλλά πρόσεχε. Το θέμα δεν ορίζει την αξία του έργου. Αυτό που έχει σημασία είναι το αδιάσπαστο περιεχομένου και φόρμας. Κάθε νέο περιεχόμενο απαιτεί μια νέα φόρμα, γιατί η φόρμα είναι κοινωνική εμπειρία αποκρυσταλλωμένη. Θα σεβαστείς ό,τι γράφτηκε στο παρελθόν αλλά δεν θα το μιμηθείς". Οι συμβουλές του να μην ψάχνω για το φαίνεσθαι αλλά για το είναι με οδήγησαν στις κατοπινές μελοποιήσεις να προσπαθώ να ανακαλύψω τις κρυμμένες πλευρές που κάθε μεγάλο ποίημα φέρνει.

Ο Ρίτσος φτάνει στο ζενίθ της δημιουργίας του όταν συνθέτει τα ποιήματα - μονολόγους, τα οποία συγκροτούν την "Τέταρτη Διάσταση". Ο Λουί Αραγκόν όταν η "Σονάτα του Σεληνόφωτος" εκδόθηκε στα Γαλλικά δήλωσε ότι "ο Ρίτσος έγραψε το σπουδαιότερο ποίημα του 20ού αιώνα". Αυτά τα μεγάλα ποιήματα που δεν έχουν προηγούμενο στην ευρωπαϊκή ποίηση δημιουργούν έναν πρωτότυπο οικουμενικό κόσμο χωρίς να μπορεί ο αναγνώστης να προσδιορίσει τον τόπο και το χρόνο. Οσο και να προσπαθήσει κανείς δεν θα βρει συγγένειες παρά μόνο αν πάει πολύ πίσω, στους αρχαίους τραγικούς. Αυτά είναι τα στοιχεία που καθιστούν τον Ρίτσο μοναδική περίπτωση στην ποίηση του 20ού αιώνα στη χώρα μας κι από τις πιο σπουδαίες φωνές παγκοσμίως».

Γ. Ρίτσος

«"Η Τέχνη δεν πρέπει να αντανακλά σαν τον καθρέφτη μα σα φακός να μεγεθύνει", με αυτή του τη φράση ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι», σύμφωνα με τον Θ. Μικρούτσικο, «ο σπουδαιότερος ποιητής της Σοβιετικής Ενωσης, προσδιορίζει την ποίησή του. Φουτουριστής, εξπρεσιονιστής, ρεαλιστής με όλα αυτά τα στοιχεία να συνδυάζονται ταυτοχρόνως στην ποίησή του, εξέφρασε την πιο απελευθερωμένη κοινωνία που γνώρισε ποτέ ο κόσμος, τη δεκαετία του '20 στη Σοβιετική Ενωση.

Η ποίηση του Μαγιακόφσκι είναι σαν ένα βέλος που σκίζει τον χρόνο. Τόση δύναμη έχουν οι στίχοι του. Επρεπε, λοιπόν, εγώ, ακολουθώντας το κείμενο, που είναι πολύ δύσκολο ρυθμικά, να το κάνω να ρέει στον ακροατή σαν ποτάμι».

Ποιήματα του Μαγιακόφσκι έχει μελοποιήσει στη «Σπουδή για ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη» και στο «Εμπάργκο».

Με αφορμή συναυλία που έδωσε στον Περισσό με έργα του Ν. Χικμέτ θυμόταν πώς γνώρισε τον Τούρκο ποιητή: «Ενα ανοιξιάτικο βράδυ του 1966. Φοιτητής στο Πανεπιστήμιο είχα γυρίσει το βράδυ στο σπίτι μου εξαντλημένος από μία διαδήλωση από τις πολλές που γίνονταν τότε καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας. Μας είχαν επιτεθεί οι ακροδεξιοί της ΕΚΟΦ με καδρόνια, σίδερα και ξύλα στα Προπύλαια με τη συμπαράσταση της αστυνομίας. Κατέληξα στο σπίτι μου στην Κυψέλη. Ψόφιος απ' την κούραση, έπεσα στο κρεβάτι για να κοιμηθώ. Πήρα στα χέρια μου ένα βιβλίο για να το ξεφυλλίσω και να κλείσουν τα μάτια μου. Ολη τη νύχτα διάβαζα. Με είχε συνταράξει. Ηταν "Οι Ρομαντικοί" του Ναζίμ Χικμέτ. Στις 7 το πρωί το είχα τελειώσει και από τότε παρέμεινα αιώνιος θαυμαστής του. Το 1970, στην πιο σκληρή περίοδο της χούντας, αρχίζω να μελοποιώ ποιήματά του.

Α. Αλκαίος

Ποιήματα του Ν. Χικμέτ έχει μελοποιήσει στα «Πολιτικά Τραγούδια».

Σύμφωνα με τον Θ. Μικρούτσικο, ο Μπρεχτ είναι «ο σημαντικότερος και υποδειγματικότερος μαρξιστής καλλιτέχνης του 20ού αιώνα». Κατά τον συνθέτη, τα βασικότερα στοιχεία της μπρεχτικής ιδεολογίας και αισθητικής είναι:

«Στο έργο τέχνης πρέπει να υπάρχει από πλευράς δημιουργού διαλεκτική σύνθεση έμπνευσης - σκέψης, καρδιάς - μυαλού.

Η ανθρώπινη δυστυχία έχει ιστορικό και όχι φυσικό χαρακτήρα.

Η σκέψη του ανθρώπου αλλοτριώνεται, ένεκα των οικονομικών σχέσεων που υφίστανται σε μια ταξική κοινωνία, με αποτέλεσμα την τύφλωση των καταπιεζομένων αναφορικά με τα ίδια τα αίτια της καταπίεσής τους.

Η Τέχνη από μόνη της δεν αλλάζει τον κόσμο. Μπορεί όμως να συμβάλει στη δημιουργία ενεργητικών και συνειδητοποιημένων θεατών και ακροατών, που στη συνέχεια μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο».

Σχετικά με τη δική του εργασία πάνω στον Μπρεχτ, ο Θάνος θυμάται: «Το '72 αρχίζω και καταπιάνομαι με τον Μπρεχτ γνωρίζοντας όμως και τη μουσική τού Χανς Αϊσλερ και την αποστασιοποίηση. Τον ολοκληρώνω το '77 σε μία φόρμα που ήταν σαν μια ατομική βόμβα τότε, στην ελληνική μουσική, το ελληνικό τραγούδι. Ακόμα και σήμερα, όταν το ακούμε ολοκληρωμένο, είναι ένα έργο πάρα πολύ περίεργο ηχητικά. Είναι τρομακτικά δύσκολο για τους μουσικούς, τον τραγουδιστή, γιατί ακριβώς πρέπει να τηρήσουν κατά γράμμα την αποστασιοποίηση. Μερικές φορές πήγαινα να ολοκληρώσω ένα τραγούδι, το έκοβα, για να μην είναι τόσο κυκλικό, τόσο τραγουδίσιμο και ταυτίζεται ο κόσμος με αυτό. Μου ξέφυγε το "Αννα μην κλαις"»...

Μπ. Μπρεχτ

Για τον Θ. Μικρούτσικο, η μελοποίηση του Καββαδία είναι η αιχμή του δόρατος της τραγουδοποιίας του. «Είναι ένα έργο που έχει περάσει με ένταση σε τρεις γενιές και πάμε για την τέταρτη, όχι όμως ως έργο μνήμης, αλλά το ζουν ως δικό τους έργο.

Ο Καββαδίας με το "Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία", ερμηνευόμενο ως "κατάκτησε το αδύνατο", έχει ένα διαχρονικά πολιτικό μήνυμα, πολύ πιο σημαντικό από άλλα επικαιρικά».

Οι «Εφτά Νάνοι στο S/S Cyrenia» είναι το τραγούδι της ζωής του. Μέχρι και το καλοκαίρι του 2019 ο συνθέτης δεν παύει να το δουλεύει. Η ερμηνεία του, πότε δυναμική, πότε σπαρακτική, πότε πιο εσωτερική... Εκείνος είχε πει: «Κοίτα τι συμβαίνει... Ξεκινάω... Στο πρώτο λεπτό; Στα 30 δευτερόλεπτα, στο 1,5 λεπτό; Είμαι εγώ μόνος μου. Χωρίς κανέναν από κάτω. Μόνος μου. Και αισθάνομαι ότι απογειώνομαι, μαζί με το πιάνο, γιατί είναι προέκταση των χεριών μου το πιάνο σε αυτό το τραγούδι... Βεβαίως, ως φιλόδοξος καλλιτέχνης. Γυρίζω για το χειροκρότημα»...

Ν. Καββαδίας

Η σχέση του Θ. Μικρούτσικου με τον Αλκαίο κρατά χρόνια. «Το 1978 διάβαζα τον "Ριζοσπάστη" ένα πρωί και έπεσε το μάτι μου σε ένα ποίημα, το οποίο πραγματικά μου 'κανε μεγάλη εντύπωση, υπογραφόταν Αλκης Αλκαίος. Μέσα σε δυο μέρες το είχα μελοποιήσει, με τίτλο "Φλεβάρης 1848". Εψαχνα να τον βρω, τίποτα. Διότι αυτό δεν ήταν το όνομά του, το όνομά του ήταν - όπως έμαθα μετά - Βαγγέλης Λιάρος. Βρεθήκαμε, μου έδωσε την άδεια και ξεκίνησε μία σχέση ζωής.

Πάντοτε του 'λεγα πως είσαι κατά βάθος ένας ποιητής που υποδύεται τον στιχουργό. Είναι ο ποιητής και στιχουργός που άλλαξε τη ροή του ελληνικού τραγουδιού. Εξέφρασε την προσωπική αγωνία ενός εκάστου, αλλά και την καθολική αγωνία της γενιάς μας».

Στίχους του Αλκαίου έχει στους δίσκους «Τραγούδια της Λευτεριάς», «Εμπάργκο», «Στου αιώνα την παράγκα», «Υπέροχα μονάχοι».

Ο Μικρούτσικος επέστρεφε συχνά στα «Τροπάρια για Φονιάδες» του Μ. Ελευθερίου. Οπως ανέφερε, «είναι κείμενα αιμάτινα, που απαιτούν κλειδιά για να ξεκλειδώσεις τα σύμβολα και που επιδέχονται πολλών αναγνώσεων, γιατί έχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα ακόμα και ως προς τα ερωτήματα.

Ν. Χικμέτ

Ποιήματά του έχει μελοποιήσει στα: «Τροπάρια για Φονιάδες», «Αμλετ της Σελήνης», «Στην ομίχλη των καιρών».

Eurokinissi

Μ. Ελευθερίου

Στο βήμα του Επιστημονικού Συνεδρίου που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ το 2013

Με τη σπουδαία και μεγάλη του Τέχνη υπηρέτησε ένα καθήκον. Να διαμορφωθούν άνθρωποι ικανοί να κατανικήσουν τη βαρβαρότητα, να κατανοήσουν και να αλλάξουν αυτόν τον κόσμο. «Εχω ένα καθήκον», έλεγε στην παρουσίαση του βιβλίου - cd που κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή», «Θάνος Μικρούτσικος. Καντάτα για τη Μακρόνησο - Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», «με την Τέχνη μας να ξανακάνουμε γοητευτική την εικόνα του κόσμου που θέλουμε τελικά να πάμε».

Στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά της η ΚΕ του ΚΚΕ σημείωνε: «Και πώς ο Θάνος Μικρούτσικος να μην εμπνέει δυνατά αισθήματα "στον δικό του κόσμο, στους δικούς του ανθρώπους", στα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ, όταν, κόντρα στο ρεύμα του συμβιβασμού με το μικρό και "εφικτό", καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για αυτό που στους πολλούς φαντάζει "ανέφικτο", όταν σε καιρούς αντεπανάστασης σάλπιζε στο πλευρό του ΚΚΕ την αναγκαιότητα της επανάστασης, όταν πρώτος αυτός ανάμεσα στους πρώτους έδωσε το σύνθημα για να βαδίσουν και άλλοι καλλιτέχνες - δημιουργοί στον ίδιο δρόμο».

Ο Θ. Μικρούτσικος στην έναρξη του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΕ με τον ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, Δ. Κουτσούμπα

«Το Κόμμα είναι σταθερό στις αρχές του και στον στρατηγικό του στόχο. Το κατηγορούν ότι δεν βιάζεται. Δεν συμφωνώ. Και να βιάζεσαι ή να μη βιάζεσαι, η συγκυρία δεν αλλάζει μόνο από εσένα, η συγκυρία είναι μια ιστορία πολλών παραγόντων... Και εδώ να κάνω μια αυτοκριτική. Την έχω κάνει ξανά. Το εφικτό... Καταρχήν όσοι πάνε να το προσεγγίσουν αγνοώντας τον στρατηγικό στόχο, προσπαθώντας να εξανθρωπίσουν τον καπιταλισμό, αποτυγχάνουν και αψευδής μάρτυρας η Ιστορία. Ας μου πουν, πότε έγινε μεταρρύθμιση του καπιταλισμού εσωτερικά; Δεύτερον, τι γίνεται με αυτά τα κόμματα που ξεκινούν ως ριζοσπαστικά, αριστερά; Είτε ενσωματώνονται στο σύστημα είτε διαλύονται».

Στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση στις 3 Ιούλη στο Σύνταγμα, λόγοι υγείας τον κρατούν μακριά. Ο ηθοποιός Γιώργος Κιμούλης διαβάζει τον χαιρετισμό του.

«Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο. Θα μου επιτρέψετε λοιπόν να μιλήσω για το Κόμμα. Κόμμα αρχών για 100 χρόνια. Δεν είναι καθόλου λίγο. Κόμμα που υπερασπίζεται από την αρχή μέχρι σήμερα, ανεξαρτήτως των λαθών του, τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των εργαζομένων και του χειμαζόμενου ελληνικού λαού. Κόμμα θυσιών, Κόμμα που έδωσε χιλιάδες αγωνιστές σε εξορίες, σε εκτελεστικά αποσπάσματα. Το πιο ιστορικό Κόμμα της Ελλάδας και το μοναδικό Κόμμα, όπως αποδεικνύεται από τα πράγματα, που παλεύει για τους πολλούς στην Ελλάδα.

Το περιβάλλον σήμερα - όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως - είναι ο πιο βάρβαρος καπιταλισμός (...). Το ΚΚΕ ούτε πρέπει ούτε θέλει να συμβιβαστεί με αυτό το σύστημα. Πρέπει να το δείξει στον κόσμο και το δείχνει ότι σ' αυτό το σύστημα δεν μπορεί να αλλάξει η ζωή των ανθρώπων, το έχει άλλωστε αποδείξει η Ιστορία. Αρα, πρέπει να δείξει προς τα πού είναι ο δρόμος, ποια κοινωνία πρέπει να οικοδομηθεί στο μέλλον για να μπορέσει να αυτοπραγματωθεί ο άνθρωπος. Και ταυτόχρονα να πει στον κόσμο - και το λέει - ότι μόνο εάν παλέψουμε μπορεί κάπως να καλυτερέψουμε τη θέση μας εδώ και τώρα. Αρα, το ΚΚΕ έχει δύο ουσιαστικούς λόγους: Ο ένας να δείξει πού πρέπει να πάμε στο μέλλον κι ο άλλος τι πρέπει να κάνουμε για το παρόν. Γι' αυτό και διαφωνώ καθέτως με όσους λένε ότι το ΚΚΕ δεν ενδιαφέρεται για το παρόν. Είναι ίσως το μόνο που ενδιαφέρεται με τον σωστό τρόπο για το παρόν, γιατί ταυτόχρονα λέει και κυρίως στους νέους ότι μόνο με τον αγώνα σου μπορεί ν' αλλάξεις τα πράγματα και τώρα να καλυτερέψεις τη ζωή, αλλά, πρόσεξε, όχι με την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να την αλλάξεις, θα την αλλάξεις αν οικοδομήσουμε μαζί ένα άλλο μέλλον».

Το 2017 στην πρώτη του εμφάνιση μετά την έναρξη της περιπέτειας της υγείας του, στο Φεστιβάλ, δήλωνε: «Δεν θα μπορούσα να λείψω απ' το Φεστιβάλ της ΚΝΕ... Ο λόγος είναι απλός: Εδώ είναι ο κόσμος μου, εδώ είναι οι άνθρωποί μου»

Ξεχωριστές ήταν και οι συναυλίες του αλλά και παρεμβάσεις που πλαισίωναν τα Επιστημονικά Συνέδρια της ΚΕ του ΚΚΕ.

Για τη δουλειά του ΚΚΕ στον τομέα του Πολιτισμού δήλωνε:

«Στον τομέα μου, στον τομέα του πολιτισμού, είναι κυριολεκτικά το πρωτοπόρο των πρωτοπόρων.

Δύο παραδείγματα: Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, που 50 χρόνια τώρα το ελληνικό τραγούδι δεν έχει άλλο θεσμό τόσο μεγάλο, τόσο υποστηρικτικό. Και τα Επιστημονικά Συνέδρια. Συμμετείχα σε δύο, για τον Μπρεχτ και για την ελληνική λογοτεχνία του Μεσοπολέμου. Τα Πρακτικά τους πρέπει να βρίσκονται σε όλες τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες!».

Με αφορμή τα 100χρονα του ΚΚΕ ανέτρεξε στο αρχείο του και βρήκε το τραγούδι «Το Ρόδι», σε μουσική δική του και στίχους του Δ. Ραβάνη - Ρεντή, το οποίο και προσέφερε στο Κόμμα. Είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο 7ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, σε παράσταση - αφιέρωμα στο ΚΚΕ. Το στιγμιότυπο είναι από τη συναυλία στο Γαλάτσι τον Μάρτη του '18

Στην Πάτρα το 2018, στη δεύτερη από τις τρεις συναυλίες που αφιέρωσε στα 100χρονα του Κόμματος. «Συνέβησαν πρωτόγνωρα πράγματα... Σε χώρους άβολους για μουσική, η απόλυτη σιωπή, η απόλυτη συγκίνηση. Στη σταδιοδρομία μου ως συνθέτης δεν το έχω συναντήσει ποτέ, αλλά ούτε το έχω παρακολουθήσει και ως θεατής... Το δηλώνω και τώρα. Η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη μακρά πορεία της μουσικής μου»

Στον Περισσό, πέρσι τον Δεκέμβρη, παρουσιάζοντας Καββαδία. Είχε δηλώσει: «Ακούγεται βαρύγδουπο, δεν με ενδιαφέρει. Αιώνια ευγνωμοσύνη αισθάνομαι και διά παντός για το ΚΚΕ και για όλους εσάς»