Προοίμιο:

Σε προηγούμενο άρθρο¹ καταγράψαμε τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν την «Εκπαιδευτική Κληρονομιά». Συνοψίζονται σε:

• Προγραμματική και εννοιολογική σύγχυση (λ.χ. μεταξύ γνώσης - πληροφορίας).
• Οργανωτική ασυναρτησία.
• Αποπροσανατολισμό της διδασκαλίας και της σκέψης διά του εξεταστικού μηχανισμού και μη διδάξιμων βιβλίων.
• Μαθησιακή επιβάρυνση άσκοπη και εξοντωτική για τους πολλούς γιατί δεν μπόρεσαν οι «μεταρρυθμιστές» να ξεχωρίσουν τα αναγκαία, τα χρήσιμα, τα καλά παιδευτικά αγαθά.
• Προνομιακή μεταχείριση για λίγους²
• Μορφωτική υποβάθμιση για όλους (με την άμεση ή έμμεση κατάργηση μαθημάτων όπως: η Φιλοσοφία (και στοιχεία Λογικής) και η Σύγχρονη ή Πρόσφατη Ιστορία³
• Νομοθετικά ανυπόληπτη Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ).

α'. Συνωστισμός των μαθητών σε σχολεία επικουρικής διδασκαλίας με ανάλογη επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού ή επιμέτρηση της αντοχής τους (όσοι μπορούν και όσο μπορούν)⁴.

Η λεγόμενη «Ενισχυτική Διδασκαλία», καλή ως ιδέα, παραπλανητική ως σύνθημα, είναι και αναποτελεσματική για λόγους εγγενείς⁵.

β'. Διόγκωση της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης σε κοινωνία που υπόσχεται δημόσια δωρεάν εκπαίδευση για όλους, αλλά «αδυνατεί» να προσφέρει ποιότητα Εκπαίδευσης.

γ'. Πάντως, και με την προσφορά των Φροντιστηρίων και της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης τα ουσιαστικά προβλήματα που προσημειώσαμε (στο Προοίμιο) απλά μετακυλίονται, ανακυκλώνονται, πολύ λίγο θεραπεύονται. Το τραύμα για την κοινωνία βαθαίνει. Ειδικότερα:

• Ο μαθητικός πληθυσμός στο Λύκειο μειώθηκε κατά 42% κατά την προηγούμενη τριετία, χωρίς κανένα πειστικό τεκμήριο ότι έμειναν οι πιο επιμελείς, αποπέμφθηκαν οι αμελείς, αφού διαπιστώνεται βαθιά σύγχυση και ακρισία στο εξεταστικό σύστημα⁶
• Πολλοί καταφεύγουν στα σχολεία που λειτουργούν με προνόμια (δείτε τη σημ. 2). Σε σύγκριση προς το κοινό δημόσιο σχολείο των ιθαγενών, το προνομιακό:

- Εχει την ευχέρεια να δώσει τίτλο εισαγωγής σε Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στο εξωτερικό με εξωτερικές εξετάσεις σε 8 μόνο μαθήματα, όχι 18.

- Οι απόφοιτοί του φτάνουν στο Απολυτήριο Λυκείου με ενδοσχολικές διαδικασίες, χωρίς την «απορριπτική στρόφιγγα» που έχει στηθεί στη Β' Λυκείου (28% απορρίφτηκαν το 1999, 18% το 2000).

- Οι απόφοιτοί του μπορούν με όλη την ψυχική άνεση και γαλήνη που έχουν (σύμφωνα με τα παραπάνω) να διεκδικήσουν, αν θέλουν, θέση στα δικά μας Τριτοβάθμια Ιδρύματα, με εξετάσεις μόνο στη Γ' Λυκείου.

δ'. Με όλα τα παραπάνω αναμένονται:

• Οικονομική ενίσχυση ξένων εκπαιδευτικών κέντρων και ενίσχυση της εδώ ανεργίας.
• Επίσπευση της δημογραφικής ερήμωσης της ελληνικής περιφέρειας με παράλληλο κλείσιμο επαρχιακών Λυκείων.
• Ταπείνωση του μαθητικού πληθυσμού που εξωθούμε προς τα ΤΕΕ με τη σφραγίδα της ανικανότητας - αποτυχίας, αντί να πείσουμε για την ανάγκη της Τεχνολογίας και την κοινωνική προσφορά εκείνων που την υπηρετούν.
• Αποδυνάμωση της Κοινωνίας από το δυναμικό που μπορεί να δώσει η Εκπαίδευση, αφού εμείς τη χρησιμοποιούμε ως επιλεκτικό μηχανισμό με κριτήριο πρώτο όχι την πνευματική ικανότητα, αλλά την οικονομική αντοχή (και κοινωνική προέλευση).
• Εξασθένιση της κοινωνικής συνοχής, αφού δίνουμε στους πολλούς τεκμήρια άδικης εκπαιδευτικής πολιτικής.
• Διεθνής γελοιοποίηση μιας κοινωνίας που ψευτοκαυχιέται για την πολιτισμική κληρονομιά της με τρόπο επιπόλαιο⁷, αλλά «αδυνατεί» να οργανώσει εκπαιδευτικό σύστημα επαρκές, ευέλικτο, αποτελεσματικό για τις σύγχρονες ανάγκες και κοινωνικά δίκαιο για όλα τα παιδιά της. Και εξωθεί προς μαθητική μετανάστευση, μοναδική παγκόσμια πρωτοτυπία.

Επιμύθιο: Με αυτά τα δεδομένα μπορεί ο προηγούμενος υπουργός Παιδείας - σύγχυσης να μονολογεί για επιτυχία στην α' φάση της «Μεταρρύθμισης»⁸. Και ο σημερινός να κάνει λόγο για «Βελτίωση» που την αποφάσισε ύστερα από επίπονη συνομιλία με τα χαρτιά, αλλά χωρίς τόλμη να συζητήσει δημόσια με κάποιους από εκείνους που δημόσια διαφωνούν⁹. Και σε τηλεοπτική συνέντευξή του (14-2-2001, προς τον κ. Μαχαίρα) βεβαίωσε ότι το εξεταστικό παγιώνεται για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Δηλαδή, η παιδαγωγική τραγωδία οριστικοποιείται.

* Ακηδία: έλλειψη φροντίδας, απονιά, αστοργία ( Κηδεμών: αυτός που φροντίζει για κάποιον, κήδομαι - φροντίζω. Κηδεία: φροντίζω για το νεκρό)

1. Ως την ώρα της σύνταξης τούτου του άρθρου είδα δημοσιευμένο το προηγούμενό του («Εκπαιδευτική Κληρονομιά») στο μηνιαίο φύλλο «Εκπαιδευτικά Θέματα» (τεύχος Γενάρη 2001), στο περιοδικό «Πολιτικά Θέματα» (Γενάρη 2001), στις εφημερίδες, «Γραμμή» (Κοζάνης), «Αλήθεια» (Σάμου) κ.ά.

2. Σε αυτό το σημείο είναι πολύ συνεπείς οι υπέρμαχοι της «Μ» με την υπουργική απόφαση 152/ΦΕΚ 572/6.4.2000, αντιμετωπίζονται με παιδαγωγική σύνεση και στοργή οι «Κάτοχοι Απολυτηρίου ξένων Σχολείων της ημεδαπής ή αλλοδαπής» ή «Διεθνούς Απολυτηρίου». Αυτή τη σύνεση στοργή αρνούνται για τους κοινούς ιθαγενείς, τα 95% του μαθητικού πληθυσμού της χώρας.

3. Σε αυτά τα πεδία μάθησης διαμορφώνεται η κοινωνική συνείδηση με κριτική δύναμη. Ενδεικτικά θυμίζω ένα άρθρο: «Βήματα Επιστημονικού λόγου και Επαγγελματικού Ηθους» (περιοδικό «Εκπαιδευτικά», τεύχος 55-56). Και: «Πώς η διαμόρφωση της Συνείδησης επηρεάζεται από τις ποικίλες μαθήσεις» (περιοδικό «Παρουσία» της Λευκωσίας, τεύχος 9).

4. Εννοούμε βέβαια τα Φροντιστήρια, που αναπτύσσονται ανάλογα προς τις ανεπάρκειες και δυσλειτουργίες του επίσημου σχολικού συστήματος.

5. «Ενισχυτική Πανάκεια ή Ανάκεια» (άρθρο στο μηνιαίο φύλλο «Εκπαιδευτικά Θέματα», Σεπτέμβρης 2000).

6. «Απορρίφτηκαν τα παιδιά ή τα απορρίψαμε», άρθρο του Φ.Κ. Βώρου στο «Ρ» (5-8-2000). Και επίσης το άρθρο της Μαρίνας Καλλιγέρη: «Φτιασιδώματα στην Αντιμεταρρύθμιση» («Ρ» 6-1-2001).

7. Φορτώνουμε στα παιδιά απίστευτη σύγχυση με γραμματικούς τύπους, που αποδιοργανώνουν το γλωσσικό τους αίσθημα αντί να φροντίζουμε για το γλωσσικό τους φρόνημα. Προσφέρουμε τύπους αντί για μορφωτικό στοχασμό.

8. Ναι, αυτό ισχυρίστηκε ανεπιφύλακτα και έξω από την πραγματικότητα («Εκπαιδευτικά Θέματα», τεύχος Δεκέμβρη 2000). Ο εκδότης έκανε πολύ καλά που έδωσε το λόγο στον άνθρωπο ο οποίος αρνήθηκε πεισματικά το διάλογο. Ετσι έχουμε έναν ορισμό της «επιτυχίας» ισοδύναμο με τη συμφορά, δοσμένο από τον υπεύθυνο της τραγωδίας στην Εκπαίδευση.

9. Ο ίδιος σημειώνει στο γραπτό κείμενο των δηλώσεών του (9-9-2000) ότι μελέτησε έρευνες, εκθέσεις, εισηγήσεις, για να φτάσει σε «βελτιωτικές» αποφάσεις. Αλλά... ο διάλογος μόνο με τα χαρτιά, μοιάζει με δίκη όπου αποκλείεται η υπεράσπιση. Ετσι καταδικάζουμε άνετα και εκείνους που έχουν δίκιο, αλλά μας ενοχλούν με την κριτική τους.