ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 19 Απρίλη 2001
Σελ. /28
Η κοινωνία ως μυθιστόρημα

Μεγάλη ευλογία να 'σαι ταγμένος να διαβάζεις καθημερινά. Να χαίρεσαι την τάξη των λέξεων, πολύ περισσότερο όταν το νόημά τους είναι τρανό. Η επικοινωνία με τον πολυγραφότατο τεχνίτη του λόγου Μπάμπη Τσικληρόπουλο έγινε τώρα τελευταία, με δυο μυθιστορήματά του. (Ο συγγραφέας έχει γράψει πολλά θεατρικά έργα, σενάρια, μυθιστορήματα, παιδικά). Το πρώτο: «Μην ξεχαστώ και δε γυρίσω», το άλλο: «Στην άκρη της πόλης».

Στο πρώτο, τρέχουν ξέφρενα τα γεγονότα αποκαλύπτοντας μιαν από τις πιο θλιβερές πτυχές της φτωχής πατρίδας μας. Τη μετανάστευση που έχει μεγάλη διάρκεια: τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα ως και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Χώρος, η χώρα που έχει θεό της το «μάνι», η απάνθρωπη, μαφιόζα, εγκληματική ΗΠΑ. Μας θυμίζει τον τίτλο βιβλίου αγαπημένης συναδέλφου: «Αμερική μου γιατί;».

Λόγια φτωχά για να χαρακτηρίσουν την αθλιότητα των συνθηκών, τη συμπεριφορά των αφεντάδων, που εύστοχα, με νευρώδη γραφή κι ανθρωπισμό ο συγγραφέας απέδωσε. Μια οικογένεια, μέσα σ' αυτούς τους δυο αιώνες, φεύγοντας από τη Μάνη καταφέρνει να επιβιώσει, αφού κατεργάστηκαν σκληρά το πετσί της, κι εν μέρει το έλιωσαν οι κάκιστες συνθήκες ζωής, η μαφία, η διαφθορά: «Με τον καιρό και βλέποντας να μεταβάλλονται διαρκώς τα όνειρά τους σε εφιάλτες άρχισε σιγά σιγά να τσακίζει μέσα στους ανθρώπους αυτούς η υπομονή και να γίνεται πότε απελπισία και πότε μίσος. Υποταγμένοι μια ζωή, αγνοώντας τι θα πει διαμαρτυρία, δεν ήξεραν πώς να ξαναποχτήσουν τη χαμένη τους ανθρωπιά. Παρέμεναν βουβοί, μόνοι, νιώθοντας μέσα τους να κοχλάζει μια δύναμη, που δεν ξέρανε τι να την κάνουνε. Η φύση, όμως, πανούργα και σοφή, μάζεψε όλη αυτή τη δύναμη σε ένα σημείο, έκανε την ανάγκη νόμο και μια μέρα, απρόσμενα αυτή η ανθρώπινη αθλιότητα στασίασε».

Το δεύτερο: «Στην άκρη της πόλης» πέρα το χαρακτηρισμό του ως μυθιστορήματος, είναι εμμέσως θέατρο, το οποίο καλύπτει αριστοτεχνικά και τις τρεις ενότητες για το θεατρικό έργο του Αριστοτέλη.

Η πλοκή κυλάει αβίαστα, με εκπλήξεις, φωτίζοντας τα εκρηκτικά εσωτερικά πάθη. Τρεις μόνο οι πρωταγωνιστές και το ενδιαφέρον από την πρώτη σκηνή φλογίζει την περιέργεια για το κρυμμένο, τρυφερό κι ανθρώπινο τέλος. (Εκδόσεις «Πατάκη»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΝΙΚΑΝΔΡΟΣ ΚΕΠΕΣΗΣ:
«Μαχόμενος θα πέσω »

Ακάματη η πένα του Νίκανδρου Κεπέση, «επαγρυπνούσα» διαρκώς, «μάχεται» ενάντια σ' όλα τα «σημεία και τέρατα» της εποχής μας, εντόπια και ξένα. Υπερασπίζεται τα δίκια του αδικημένου λαού, τα δικαιώματά του για καλύτερη, για ανθρώπινη ζωή. Αταλάντευτα φυλάττει τις «Θερμοπύλες» της κομμουνιστικής του ιδεολογίας και των σοσιαλιστικών οραμάτων, τα οποία υπηρέτησε με τους μακρόχρονους αγώνες του και τα γραφτά του και εξακολουθεί να υπηρετεί. Γι' αυτό, ακόμη και με τον τίτλο του τελευταίου του ποιητικού βιβλίου (είναι το έβδομο ποιητικό βιβλίο του), υπόσχεται «Μαχόμενος θα πέσω».

Πρόκειται για «ποικίλη ποίηση», όπως ο ίδιος υποτιτλίζει το βιβλίο του. Για «απάνθισμα» ποιημάτων που έγραψε τα δύο τελευταία χρόνια, εμπνευσμένα «από όσα βιώνουμε καθημερινά κι όσα γίνονται στον κόσμο ολόκληρο». Ποιήματα του «διακαούς πόθου του», της «ακλόνητης πεποίθησής του» και της δικής του «ωδής» για την «παγκόσμια επανάσταση, την ανατροπή τούτης της απάνθρωπης καπιταλιστικής κοινωνίας και την εγκαθίδρυση της κομμουνιστικής». Ποιήματα αφιερωμένα σ' όσους και όσες έδωσαν τη ζωή τους «Παράδεισος να γενεί η Γη», όπως τονίζει προλογικά.

Η συλλογή περιλαμβάνει είκοσι ένα ποιήματα, το καθένα από τα οποία άλλοτε με «εφηβική οργή», άλλοτε με τη γνώση και την πείρα του παλιού αγωνιστή, άλλοτε με λυρική διάθεση και άλλοτε με σαρκασμό, «αγγίζουν» πλήθος διαχρονικής αξίας και επίκαιρης σημασίας θέματα, αλλά και άλλα και προσωπικών, εξομολογητικών βιωμάτων, ιδεών, πόθων και της δέσμευσής του: «Μαχόμενος/ στον υπέρ πάντων,/ της Ανθρωπότητας/ αγώνα.../ Αγώνα, για την ύπαρξή της...». Ο Ν. Κεπέσης ξέρει καλά ότι «Βουνά απότομα τραχειά,/ είναι οι δυσκολίες τώρα», αλλά σαν αγωνιστής προτρέπει το λαό: «Αντλησε θάρρος, δύναμη,/γνώση, σοφία, πείρα,/ για να συντρίψεις τ' άδικο/ κι όλους που το στηρίζουν». Γιατί «τώρα προ πάντων,/ έχει ανάγκη ο λαός/ ν' αντλήσει δύναμη,/ δύναμη περισσή,/ όρθια να κρατηθεί η Ελλάδα!/ Η Ελλάδα η δική μας!/ Η αντάρτισσα!». Και του βροντοφωνάζει: «Στα χέρια σου τα εργατικά,/ στα μπράτσα σου τα στιβαρά,/ στις ροζιασμένες φούχτες σου/ κρατάς, τη Μοίρα σου γερά!(...)».

(Εκδόσεις Μαυρίδης, Μεγ. Αλεξάνδρου και Γιατράκου 19, τηλ. 5242.182).


Α.Ε.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΠΟΥΛΟΣ
«Καφές σε χρόνο ενεστώτα»

Ο Ζακυνθινός ποιητής Δ. Φ. αποδεικνύει με τους στίχους του πόσο λιτή μπορεί να είναι η ποίηση, γεμάτη απλότητα και αλήθεια.

Στη συλλογή του «Καφές σε χρόνο ενεστώτα», με αφαιρετική μορφή και ρεαλιστικά στοιχεία, ιχνηλατεί την πορεία του μέσα στο χώρο και το χρόνο.

«Το φετινό φθινόπωρο/ στη Ναζαρέτ ταξίδεψα Πανσέληνος/ Μπήκα στο εργαστήρι του Μνήσταρος/ και φωτογράφισα τον Ελκόμενο/ να πριονίζει αμέριμνος».

Λόγος σφιχτός και στοχασμός βαθύς από έναν ποιητή που καταθέτει με ειλικρίνεια τη στάση του στη ζωή. Στίχοι ανθρώπινοι, που αγγίζουν θετικά τον αναγνώστη του. (Εκδόσεις «Περίπλους»).

ΝΟΤΑ ΚΥΜΟΘΟΗ
«ΕΡΩ»

Υμνος στον έρωτα είναι η συλλογή της Ν. Κ. Λυρική, χυμώδης η Ν. Κ. σ' έναν ποιητικό μονόλογο τραγουδάει το μικρό φτερωτό έρωτα, με τις φαρέτρες έτοιμες για τα «θύματά» του. Ενα από αυτά είναι και η Ν. Κ., η οποία σε 75 σελίδες τραγουδάει, γελάει, κλαίει και πονάει για το θεό Ερωτα. Τα μηνύματα όλα ο Ερωτας, η απουσία του και τα αισθήματα που προκαλεί.

«Είσαι ο Ερως που μεθάει/ το κορμί μου που σε πίνει/ το δωμάτιο που γδύθηκε άντρας αγαπημένος/ κι εγώ λυγισμένη γοητεία που σ' ανέθρεψε./» (Εκδόσεις «Ιωλκός»).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ


ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Το «Ροδακιό» κυκλοφόρησε: το λογοτεχνικό δοκίμιο του Ζήσιμου Λορεντζάτου «Αποσιωπήσεις» (αναφορές στους ποιητές Κάλβο, Καρυωτάκη, Σεφέρη, Ελύτη). Το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Οι τέσσερις τοίχοι». Το ποιητικό βιβλίο του Νίκου Αβανίδη «Ενα ποτήρι νερό». Τα αφηγήματα (οκτώ) του Κώστα Πούλου «Σχεδόν θάλασσες». Το ποιητικό βιβλίο του Νίκου Σπανού «Ωχρα». Την ποιητική συλλογή του Θανάση Χατζόπουλου «Κελί». Την ποιητική συλλογή της Ρένας Ρηνιώτη «Η μέθη των μύθων».

- Το «Στάχυ» κυκλοφόρησε τον τόμο «Ιστορία και Ναυτιλία, 16ος-20ός αιώνας» σε επιμέλεια Τζελίνας Χαρλαύτη (συλλογικό έργο, με 18 κείμενα 15 πανεπιστημιακών, ξένων και Ελλήνων ιστορικών).

- Ο «Ιάμβλιχος» κυκλοφόρησε τη μελέτη της Αν Σιρέρ «Αθηνά (Συμβολισμός της θεάς στην πορεία των αιώνων)» (μετάφραση Ελένη Παπαδοπούλου).

- Οι εκδόσεις «Σταφυλίδη» (Πανεπιστημίου 46 - τηλ. 3813.773) κυκλοφόρησαν το βιβλίο του οικονομολόγου Νίκου Κ. Στραβελάκη «Ηλεκτρονικός χρηματιστής (Electronic Portfolio Ghoise)» το οποίο συνοδεύεται με πρόγραμμα Η/Υ σε CD-ROM. Η μελέτη βοηθά στον προσδιορισμό τιμών και επενδυτικού σχεδίου, στη διαμόρφωση χαρτοφυλακίου (μαθηματικού προγραμματισμού), στην επίλυση της μεθόδου (με το CD-ROM) και παρέχει βάση δεδομένων για τα μεγέθη και τις τιμές των μετοχών στο ΧΑΑ.

- Ο «Καστανιώτης» κυκλοφόρησε: Το δοκίμιο του Θανάση Παπαθανασόπουλου «Γύρω στον Καζαντζάκη». Τη μελέτη του Ιλάν Γκραϊλσάμερ «Η νέα Ιστορία του Ισραήλ (Δοκίμιο σχετικά με μια εθνική ταυτότητα)» (μετάφραση Αλέξανδρος Ζαγκούρογλου, σελ. 601, περιέχεται και ευρετήριο ονομάτων). Το βιβλίο - μαρτυρία του δημοσιογράφου και συγγραφέα Γιώργου Ξ. Ματζουράνη «Οπου κι αν είμαι, ξένος (Οι ιστορίες των γκασταρμάιτερ)»] (τρίτη έκδοση).

- Ο «Γαβριηλίδης» κυκλοφόρησε: Το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοίρα «Νύχτα, μοναξιά, έρωτας...». Το μυθιστόρημα του Σπύρου Βρετού «Σκοτεινή μοίρα». Το μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη «Στο φως του Βορρά». Το ποιητικό βιβλίο του Βαγγέλη Ιντζίδη «Χαιρετισμούς από την Ελλάδα». Τα λογοτεχνικά δοκίμια του Μανόλη Λαμπρίδη «Στρογγυλές κουβέντες».

- «Ο Βούρλος (Ενας αντάρτης θυμάται)» τιτλοφορείται το βιβλίο - μαρτυρία του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ Γιάννη Χατζή (Βούρλου) (Λάρισα).

- Η Ακαδημία Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης κυκλοφόρησαν μια καλαίσθητη έκδοση για το Θρακικό Θέατρο Σκιών με τίτλο «Καραγκιόζης», το οποίο περιέχει τα καραγκιόζικα έργα «Ο θησαυρός της Κύπρου» του Δον Σάτσο Βουλτσίδη και «Ο Καραγκιόζης διερμηνέας» του αείμνηστου Αβραάμ και 16 φιγούρες από χοντρό χαρτόνι για παίξιμο από παιδιά και μεγάλους.

- Το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ιδρυμα ΕΤΒΑ κυκλοφόρησε τα πρακτικά του Ζ΄ Τριήμερου Εργασίας που πραγματοποίησε, σε συνεργασία με τη Βιολογική Εταιρεία Κύπρου στο Παραλίμνι της Κύπρου (Μάρτης 1997), με θέμα «Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά». Ο τόμος είναι πλούσια εικονογραφημένος.

- Οι εκδόσεις «Χατζηνικολή» κυκλοφόρησαν το βιβλίο της δημοσιογράφου Μελπομένης Δουζλαντζή «Ξένη μέσα στη χώρα της».

- Οι εκδόσεις Παπαζήση και το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής κυκλοφόρησαν το βιβλίο του Π.Γ. Βατικιώτη «Ισλάμ και κράτος», (επιμέλεια Δ. Αντωνίου).

- Η «Εκάτη» κυκλοφόρησε: Το ιστορικό μυθιστόρημα του Ρώσου ελληνιστή Ολεγκ Τσιμπένκο «Το θαύμα της Αλικαρνασσού» (στη σειρά «Τα επτά θαύματα του κόσμου». Η μετάφραση στα ελληνικά είναι του ίδιου του συγγραφέα). Το βιβλίο του φημισμένου Πολωνορώσου ελληνιστή, πανεπιστημιακού καθηγητή Θαδδαίου Ζελίνσκι (1859-1944) «Σίβυλλα (Τρία δοκίμια για την αρχαία θρησκεία και το Χριστιανισμό)» (μετάφραση Τάσος Ραπαντζήκος).

ΜΑΙΡΗ ΓΥΦΤΑΚΗ
«Η μυστική φωνή της θάλασσας»

Η ποίηση της Μ. Γ. κλείνει μέσα της έναν πεζό, σχεδόν λόγο, αφηγηματικό, με γνήσια ποιητικά στοιχεία. Θέματά της η φθορά και παρακμή του σημερινού κόσμου, που βασανίζουν το άτομο και το σύνολο, μικρές συγκινήσεις, ανθρώπινοι καημοί, τιθασευμένοι σε αξιοπρεπείς λυγμούς, «ψευδαισθήσεις» που δεν είναι ψευδαισθήσεις αλλά ονειροπολήσεις για «ένα σώμα ελαφρό/ χωρίς βάρη καθημερινά/ ικανό να πετάξει/ (...) απλώνοντας τα χέρια σα φτερά...».

Και αμέσως η επίγνωση: «Ολο πληθαίνουν οι ονειρικές εικόνες/ κι όλο πιο μέσα προχωράνε τα καρφιά/ που σε ζωή ασάλευτη/ μας έχουν από χρόνια καθηλώσει...».

Και οι στίχοι που τιτλοφορούν τη συλλογή, σε συνδυασμό με υποβλητικές εικόνες μπροστά στην προοπτική του τέλους: «Κάποια απογεύματα μ' αέρα πολύ/ κατεβαίνω στα βράχια./ Ν' ακούσω θέλω τη μυστική φωνή της θάλασσας./ Ενας άντρας χρόνια πνιγμένος/ βγαίνει απ' το νερό ολόστεγνος/ με ρωτάει τα νέα της πόλης, του κόσμου.../ (...) Φίλος βυθού ή μήπως σύνδεσμος στεριάς με θάλασσα;/ Ή μήπως πάλι ένας χάροντας νερένιος που...».

Κι ένα πεζό ποίημα στη μνήμη του πατέρα: «Οπως κάθε χρόνο, ο πατέρας αόρατος πάνω στο λόφο παρακολουθεί τα παιδιά. Μονάχα εγώ τον βλέπω. (...) Οταν φύγουν όλοι, μαζεύει τους πεσμένους αετούς... Ο πατέρας κρατάει όλους τους σπάγκους με τα χέρια του... Οι χαρταετοί θα υψώνονται πάνω του ακτινωτά, ώσπου να τον σηκώσουν ψηλά και να χαθούν όλοι μαζί σαν πρωινό ήλιο». (Εκδόσεις «Μανδραγόρας»).


Μανώλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ