Η Τατιάνα Κοκούρινα, σήμερα

Μακρύς ο κατάλογος των εργασιών και των αποστολών που της έχουν ανατεθεί. Ηταν διερμηνέας και στο Σοβιετικό Περίπτερο στη ΔΕΘ (1961), όπου συναντήθηκε και με τους συντελεστές της ταινίας «Συνοικία το όνειρο». Στα 1965 συνοδεύει τους αστροναύτες Λεόνοφ και Μπελιάγεφ πάλι στη ΔΕΘ. Στα 1963 είναι μέλος της αποστολής στην Κύπρο. Μαζί με τον Β. Σοκολιούκ (που τόσα πρόσφερε στα ελληνικά γράμματα και που έφυγε τόσο πρόωρα), έγραψε ένα αξιόλογο βιβλίο 460 σελίδων για την Ελλάδα.

Οταν της ζητήθηκε να μας γράψει για τη ζωή και το έργο της, απάντησε: «Είναι δυνατό να ενδιαφερθεί κανείς για εμένα και το έργο της ζωής μου; Και αν πει κανείς ότι θα πεθάνω, όχι από σεμνότητα; Συμβουλεύτηκα τους δικούς μου και τους πιο στενούς μου φίλους. Ολοι είπαν: "Γράψε". Δίσταζα: Πώς ν' αρχίσω; Γεννήθηκε; Γεννήθηκα; Τελικά, πήρα την απόφαση να γράψω στο πρώτο πρόσωπο».

Ο Κώστας Βάρναλης, η Τατιάνα Κοκούρινα (μέσον) και η Δώρα Μοάτσου - Βάρναλη, στη δεξίωση της ΕΣΣΔ στην Ελλάδα, το 1964

Οι δημοσιευμένες μεταφράσεις της περιλαμβανομένουν πολλά και σημαντικά έργα των Ελλαδιτών συγγραφέων: Κ. Βάρναλη, Δ. Μοάτσου, Ε. Βοΐσκου, Γ. Ξενόπουλου, Τ. Βουρνά, Γ. Ιμβριώτη, Μ. Κουμανταρέα, Κ. Ασημακόπουλου, Δ. Χατζή, Μ. Αλεξανδρόπουλου, Δ. Ραβάνη - Ρεντή, Σ. Πατατζή, Μ. Αξιώτη, Α. Σαμαράκη, Ν. Κωνσταντινέα, Ν. Παπαπερικλή, Δ. Ψαθά, Τ. Τρανούλη, Γ. Μπέικου, Γ. Γρηγόρη, Δ. Δεμερτζή.

Μετέφρασε, επίσης, τον πρόλογο και τα πρώτα δύο κεφάλαια από την «Ιστορία της Ελληνικής Αντίστασης».

Οι μεταφράσεις της περιλαμβάνουν και έργα Κυπρίων συγγραφέων: Γ. Φιλίππου - Πιερίδη, Νίκου Νικολαΐδη, Λ. Σολομωνίδου, Μ. Ρουσσιά, Ρ. Κατσελλή, Α. Παυλίδη, Κ. Γκρεκού, Λ. Ακρίτα, Σ. Αγγελίδη, Α. Τεβιτιάν.

Οι αδημοσίευτες μεταφράσεις της περιλαμβάνουν έργα των: Κ. Βάρναλη, Ε. Βοΐσκου, Μ. Κουμανταρέα, Κ. Ασημακόπουλου, Χ. Σαμουηλίδη, Δ. Φιλλιζή, Κ. Φωτιάδη, Δ. Ψαθά, Λ. Αναγνωστάκη, Γ. Σταύρου.

Με τους συντελεστές της ταινίας «Συνοικία το όνειρο», στο περίπτερο της ΕΣΣΔ στη ΔΕΘ το 1961. Από αριστερά: Οι σεναριογράφοι Κώστας Κοτζιάς (δεύτερος όρθιος) και Τάσος Λειβαδίτης (πρώτος καθιστός), η Τατιάνα Κοκούρινα, ο Αλέκος Αλεξανδράκης και η Αλίκη Γεωργούλη

«Γεννήθηκα στις 21 του Μάη 1919 στην πόλη Κοβρόφ της περιφέρειας Βλαντίμιρ. Υστερα από το σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης, σπούδασα στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Ξένων Γλωσσών της Μόσχας (σήμερα Γλωσσολογικό Πανεπιστήμιο) στη Σχολή των Γερμανικών. Δεν πρόλαβα να αποφοιτήσω από το ινστιτούτο, ούτε να γίνω δασκάλα Γερμανικών. Αρχισε ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος και οι γνώσεις μου χρειάστηκαν αλλού. Το δίπλωμα καθηγήτριας των Γερμανικών το πήρα αργότερα, αλλά αντί να παραδίδω Γερμανικά ασχολήθηκα με τα Ελληνικά.

Παντρεύτηκα. Εκανα δυο παιδιά και τώρα έχω τέσσερα εγγόνια.

Στα χρόνια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, πολλοί συμπατριώτες μου, με μεγάλη προσοχή και συμπάθεια, παρακολουθούσαν την ηρωική Αντίσταση των Ελλήνων και, μετά, τα δραματικά γεγονότα του εμφυλίου πολέμου. Ολα αυτά προκαλούσαν ενδιαφέρον προς τη σύγχρονη Ελλάδα και τον πολιτισμό της, επειδή πρωτύτερα εμείς ξέραμε λίγο - πολύ την ιστορία και τη λογοτεχνία μόνο της Αρχαίας Ελλάδας και θαυμάζαμε στα μουσεία αντίγραφα των έργων αρχαίων Ελλήνων γλυπτών.

Οσον αφορά εμένα προσωπικά, από τα παιδικά μου χρόνια, αισθανόμουνα τάση προς την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Και τα ως άνω γεγονότα ξύπνησαν μέσα μου ενδιαφέρον για τη σύγχρονη Ελλάδα. Αρχισα να μαθαίνω τα Ελληνικά πρώτα, μόνο και μόνο από περιέργεια, μια και η γλώσσα αυτή δε μοιάζει με καμία άλλη ευρωπαϊκή. Η περιέργειά μου με οδήγησε τελικά στο ελληνικό τμήμα του ραδιοφωνικού σταθμού της Μόσχας, όπου και άρχισα τη σταδιοδρομία μου ως δόκιμη μεταφράστρια.

Η δουλιά αυτή μου έδινε τη δυνατότητα επικοινωνίας με πρώην μαχητές της Αντίστασης και του Εμφυλίου. Ετσι, γνώρισα τον ηθοποιό του αντάρτικου θεάτρου Αντώνη Γιαννίδη, τους ποιητές Αλέξη Πάρνη και Σταύρο Γιαννακόπουλο, τους επιστήμονες Δημήτρη Σπάθη και Ταξιάρχη Παπαδόπουλο, τον σκηνοθέτη και δραματουργό Γιώργο Σεβαστίκογλου και την σύζυγό του συγγραφέα Αλκη Ζέη, τον ιστορικό Σταύρο Ζορμπαλά και άλλους, που συνεργάζονταν με το ελληνικό τμήμα.

Ταυτόχρονα εργαζόμουνα - έκανα τη διερμηνέα - σε διάφορες ελληνικές και δικές μας αποστολές. Ταξίδια υπηρεσίας στην Ελλάδα και στην Κύπρο συντελούσαν πολύ στην κατάρτισή μου ως διερμηνέα και μεταφράστριας.

Από τα μέσα της δεκαετίας του '50, όταν άρχισαν επαφές με την Ελλάδα στον τομέα του Κινηματογράφου, 25 χρόνια ολόκληρα έκανα την επίκουρο μεταφράστρια στο «Σοβεξπορτφίλμ». Μετέφραζα ταινίες ελληνικές στις προκαταρκτικές προβολές κατευθείαν «από την οθόνη» και ύστερα διαλόγους μερικών απ' αυτές για ντουμπλάρισμα στα ρωσικά.

Κι όμως...Πάντα ζούσε μέσα μου η επιθυμία ν' ασχοληθώ με τη λογοτεχνική μετάφραση, στην οποία τελικά δόθηκαν περισσότερα από 40 χρόνια της ζωής μου. Ευγνωμονώ την τύχη, που μου επέτρεψε να γνωρίσω πολλούς Ελληνες συγγραφείς και προσωπικά και με αλληλογραφία. Ποτέ δε θα σβήσουν από τη μνήμη μου οι μέρες που έχω περάσει με τον αείμνηστο Κώστα Βάρναλη και τη σύζυγό του Δώρα. Ετυχε να κάνω τη διερμηνέα στη διαδικασία απονομής του Διεθνούς Βραβείου Λένιν «Για την παγίωση της ειρήνης μεταξύ των λαών» και μετά, στη διάρκεια διαμονής του στη Μόσχα και στο Λένινγκραντ. Το ίδιο και όταν ξανάρθε στη Μόσχα ως επίτιμος προσκεκλημένος στο Παγκόσμιο Συνέδριο «Για την ειρήνη και τον αφοπλισμό». Ανάμεσα στα μέλη της αποστολής, τότε, ήταν και ο συγγραφέας Κώστας Κοτζιάς, με τον οποίο συνεργαστήκαμε μετά, όταν στα χρόνια της δικτατορίας ζούσε στη Μόσχα και έπαιρνε δραστήριο μέρος στον αγώνα διαφόρων αντιδιδακτορικών οργανώσεων.

Μέλος της ως άνω αποστολής ήταν και ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Το συνέδριο αυτό έγινε ακριβώς ένα χρόνο πριν σκοτωθεί. Ο Λαμπράκης δήλωσε τότε: «Ξέρω για σας σχεδόν όλα, πάντως πολλά. Το μόνο που δεν ξέρω, το πώς γεννάνε οι Σοβιετικές γυναίκες, κι είμαι γιατρός - γυναικολόγος». Του οργάνωσαν επίσκεψη σ' ένα μαιευτήριο της Μόσχας κι έστειλαν εμένα να τον συνοδέψω. Και πήγαμε και παρακολουθήσαμε ένα δύσκολο τοκετό, κι ο Λαμπράκης έμεινε πολύ ευχαριστημένος.

Συνήθως οι γνωστοί μου Ελληνες με ρωτούσαν; «Τι θέλεις να έχεις απ' την Ελλάδα;» Η απάντηση ήταν πάντα η ίδια: «Βιβλία». Ο Λαμπράκης πρόλαβε να μου στείλει ιστορικά μυθιστορήματα του Δημήτρη Φωτιάδη. Στη δική μου βιβλιοθήκη υπάρχουν πολλά βιβλία, δώρα Ελλήνων συγγραφέων με συγκινητικές αφιερώσεις, καθώς, επίσης, και των φίλων μου από την Ελλάδα. Πολλά ελληνικά βιβλία παρέδωσα στη βιβλιοθήκη του Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου, όπου υπάρχει τμήμα Ελληνικών.

Τώρα άλλαξε το κοινωνικό σύστημα στη χώρα μας, άλλαξαν και οι συνθήκες στον τομέα των εκδόσεων. Εφυγε απ' τη ζωή ο Β. Σοκολιούκ, που, όσο κανείς άλλος στη χώρα μας, έχει κάνει πολλά για τη γνωριμία του αναγνωστικού μας κοινού με τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.Μου έλαχε μεγάλη ευτυχία να συνεργάζομαι μ' αυτόν τον άνθρωπο. Το τελευταίο έργο, που έχουμε γράψει από κοινού, είναι το βιβλίο «Η Ελλάδα τα έχει όλα». Ανοίγει με το χαιρετισμό του τότε γενικού γραμματέα του ΕΟΤ κ. Βασ. Κουρτέση.

Παρόλο που σήμερα είναι ζήτημα αν μπορώ να τρέφω ελπίδες για την έκδοση των μεταφράσεών μου, εγώ - από παλιά συνήθεια - εξακολουθώ να μεταφράζω διηγήματα, που μου αρέσουν. Μεγάλα έργα δεν πιάνω πια. Αγαπάω αυτή τη δουλιά, μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση. Μου αρέσει να ψάχνω να βρω τη χρειαζούμενη λέξη ή έκφραση, να ξεφυλλίζω διάφορα λεξικά και εγκυκλοπαίδειες και να μαθαίνω, ταυτόχρονα, τόσα και τόσα καινούρια πράγματα...

Φέτος συμπλήρωσα τα 80 μου. Με την ευκαιρία αυτή, ο Σύλλογος των Ελλήνων της Μόσχας, που μέλος του έχω την τιμή να είμαι, οργάνωσε για μένα «Ιωβηλαίο» και δημοσίευσε στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος» το διήγημα της Ελένης Βοΐσκου «Λεηλασία» στα ρωσικά, σε δική μου μετάφραση. Ητανε το πιο πολύτιμο δώρο για μένα.

Δεκέμβρης 1999

Τατιάνα Κοκούρινα».

Δημοσιευμένες μεταφράσεις: Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ: «Αληθινή απολογία του Σωκράτη», «Ημερολόγιο της Πηνελόπης». Αποσπάσματα απ' τους «Δικτάτορες» (Σε συνεργασία με τον Μ. Τράνδα). «Αισθητικά - κριτικά». Τόμος Α` (Σε συνεργασία με τον Θ. Κεσσίδη). Δ. ΜΟΑΤΣΟΥ - ΒΑΡΝΑΛΗ: «Μονόλογος ανθρώπου της σκέψης». Ε. ΒΟΪΣΚΟΥ - ΜΑΡΤΑΛΗ: «Ενταπράιζ», «Νίτσα και Μάχη», «Λεηλασία». Γ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ: «Ψυχοσάββατο». Τ. ΒΟΥΡΝΑΣ: «Φιλική εταιρεία». Γ. ΙΜΒΡΙΩΤΗΣ: «Αφηρημένη τέχνη». Μ. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ: «Το κουρείο». Κ. ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: «Φόνοι στη Σπάρτη». Δ. ΧΑΤΖΗΣ: «Η φωτιά». Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Σύννεφο», «Η δίκη». Δ. ΡΑΒΑΝΗΣ - ΡΕΝΤΗΣ: «Δέκα ατέλειωτες ώρες». Σ. ΠΑΤΑΤΖΗΣ: «Ανέστος γυρεύει την ευτυχία», «Θάλαμοι σιωπής», «Τραγωδία των Εβραίων». Μ. ΑΞΙΩΤΗ: «Συγγραφέας». Α. ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ: «Ζούγκλα». Ν. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΕΑ: «Ο σεβαστός μου πατέρας». Ν. ΠΑΠΑΠΕΡΙΚΛΗΣ (Γλαύκος): «Ο κύων». Δ. ΨΑΘΑΣ: «Παιχνίδι», «Εφευρέτης», «Ζητείται ψεύτης» (δεν είχε δημοσιευτεί, αλλά παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία στη δεκαετία του '60 σε πολλά θέατρα της Σοβιετικής Ενωσης). Τ. ΤΡΑΝΟΥΛΗΣ: «Για μια ρώγα σταφύλι» (Β` μέρος της αυτοβιογραφικής τριλογίας του). Γ. ΜΠΕΪΚΟΣ: Πολλά διηγήματα και άρθρα του. ΓΕΡ. ΓΡΗΓΟΡΗΣ: «Στη χαράδρα». Δ. ΔΕΜΕΡΤΖΗΣ: «Μεγάλο πρωί του Φώτη Ζαγόρη».

Δημοσιευμένες μεταφράσεις έργων Κυπρίων συγγραφέων: Γ. ΦΙΛΙΠΠΟΥ - ΠΙΕΡΙΔΗΣ: «Σκληροί καιροί». Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: «Σαν σκυλί». Δ. ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΟΥ: «Ενθάδε κείται...». «Κύπρος - Βιώματα 1974». Μ. ΡΟΥΣΣΙΑ: «Γειτόνισσες». Ρ. ΚΑΤΣΕΛΛΗ: «Πρόσφυγας στον τόπο μου», «Η χώρα μου που δε γεννήθηκα». Α. ΠΑΥΛΙΔΗΣ: «Ερχονται οι Τούρκοι. Διαδήλωση των μαθητών». Κ. ΓΚΡΕΚΟΣ: «Στο ίδιο χώμα». Λ. ΑΚΡΙΤΑΣ: «Κυπαρίσσι». Σ. ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ: «Δύο βαλίτσες». Α. ΤΕΒΙΤΙΑΝ: «Μια αληθινή ιστορία».

Αδημοσίευτες, επίσης, μεταφράσεις: Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ: «Ατταλος ο Γ`», Αρθρα για τον Ομηρο και τον Αριστοφάνη από το δεύτερο τόμο των «Αισθητικών - Κριτικών». Ε. ΒΟΪΣΚΟΥ - ΜΑΡΤΑΛΗ: «Χαμσίν», «Ερωτας», «Ανισόπεδα», «Διεκπεραιωτές». Μ. ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ: «Η φανέλα με το εννιά». Κ. ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: «Βραδινές καμπάνες», «Αστραπή στο δάσος», «Κάτι μένει». Κ. ΣΑΜΟΥΗΛΙΔΗΣ: «Ιστορία του «Ποντιακού Ελληνισμού». Δ. ΦΙΛΛΙΖΗΣ: «Οι τελευταίες μέρες της Τραπεζούντας. 1918 - 1923. Αναμνήσεις». Κ. ΦΩΤΙΑΔΗΣ: «Ελληνες της Κριμαίας. Μαριούπολη, δικαίωμα μνήμης».

Δ. ΨΑΘΑ: «Φον Δημητράκης», «Ενας βλάκας και μισός», «Φωνάζει ο κλέφτης», «Ζητείται ψεύτης», «Δύο μονόπρακτα». Λ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ: «Η πόλη». Γ. ΣΤΑΥΡΟΥ: «Καλή νύχτα, Μαργαρίτα».