Από τις παρεμβάσεις στην εκδήλωση φάνηκε ότι όλοι είχαν κάτι να πουν από την εμπειρία τη δική τους ή των παιδιών τους, να προσθέσουν κάποιες σκέψεις, να τονίσουν την ανάγκη για κοινή και συντονισμένη δράση. Φάνηκε ότι όλα αυτά τα προγράμματα δεν είναι κάτι άγνωστο στους εργαζόμενους, δεν τους βρίσκουν απροετοίμαστους. Εξάλλου, και μόνο στο άκουσμα της έννοιας «ευέλικτη ζώνη» στέκονται με δυσπιστία, όπως είπε στην παρέμβασή της η Τασούλα Λουδάρου, μέλος του ΔΣ της ΟΓΕ, αφού έχουν εμπειρία πια από την «ευελιξία» στους εργασιακούς χώρους. Κι ακριβώς επειδή έχουν και οι λέξεις τη σημασία τους, πρόσθεσε ότι από τα σχετικά κείμενα της ΕΕ και των κυβερνήσεων λείπει εντελώς η λέξη «διαπαιδαγώγηση», ενώ, αντιθέτως, εμφανίζεται διαρκώς η λέξη «κατάρτιση».

Ηταν γνωστή και χαρακτηριστική η περίπτωση των εκδηλώσεων του προγράμματος «Ανοιξη της Ευρώπης», που θύμισε στην εκδήλωση ο Βασίλης Τόγιας, εκ μέρους της Ομοσπονδίας Γονέων Αθήνας, όπου τα παιδιά καλούνταν να παίξουν τους επιβάτες ενός αερόστατου που συμβόλιζε την Ευρώπη και να πετούν σταδιακά από το αερόστατο τα δικαιώματά τους που συμβόλιζαν τα ...βαρίδια!

Γνωστή επίσης είναι και η πολυδιάσπαση της εκπαίδευσης, που περιέγραψε η Μάγδα Χασωτάκη, από τους ξενοδοχοϋπαλλήλους, εξηγώντας ότι στον κλάδο δουλεύουν απόφοιτοι ΤΕΙ, Ανωτέρων Σχολών, ΙΕΚ, Κολεγίων κ.ά., απόφοιτοι πολλών ταχυτήτων με αντίστοιχες συνέπειες στις εργασιακές σχέσεις.

«Νιώθουμε απατημένοι», είπε χαρακτηριστικά η Κάλη Πατούνα, μέλος της Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού του ΠΑΜΕ, που είναι παράλληλα φοιτήτρια στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, και περιέγραψε την απόσταση ανάμεσα στις φανταχτερές διαφημίσεις του ιδρύματος και στην πραγματικότητα των υψηλών διδάκτρων, των αποσπασματικών γνώσεων και των πτυχίων χωρίς αντίκρισμα.

Και, φυσικά, μπορεί στην Ελλάδα να εφαρμόζονται τώρα όλα αυτά, αλλά σε πολλές χώρες έχουν προηγηθεί οι εκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις και έχουμε δει ήδη τα αποτελέσματα. Τέτοια στοιχεία μεταφέρθηκαν στη συζήτηση. Ο Κώστας Λάμπαρης, καθηγητής μουσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, είπε χαρακτηριστικά ότι στη Βρετανία, από μετρήσεις στα 5,5 εκατομμύρια ενηλίκων που πέρασαν από προγράμματα κατάρτισης, φάνηκε ότι το επίπεδό τους δεν ξεπερνούσε αυτό των παιδιών του Δημοτικού! Επίσης, ο Βασίλης Λυκούρας, μέλος της Γραμματείας Εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ, ανέφερε για ανέργους που «καταρτίστηκαν» στη δεκαετία του '80 στη Βρετανία: Μετά την «κατάρτιση» δούλευαν σε τέσσερις δουλιές και οι αποδοχές τους ήταν χαμηλότερες από παλιότερα που δούλευαν σε μία, σταθερή εργασία!

«Δεν μπορεί μια πολιτική που γεννά τη μιζέρια, την ανεργία, τη μείωση των οραμάτων και των αξιών... να γεννήσει ένα σχολείο που θα δημιουργήσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Γι' αυτό η αναγκαιότητα αλλαγής του σχολείου συνδυάζεται με τις απαραίτητες προϋποθέσεις για γενικότερες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές», τόνισε ο Κώστας Παπλωματάς, μέλος του ΔΣ της ΔΟΕ.

Γι' αυτό και το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα απαιτεί: «Παιδεία δημόσια - δωρεάν, που όχι μόνο να ανοίγει ορίζοντες, να συνδέει τη γνώση με την επιστημονική αντίληψη της κοινωνικής προόδου, αλλά και να καλλιεργεί ολόπλευρα ολοκληρωμένες προσωπικότητες σύμφωνα με τα "ταλέντα" και τις ιδιαίτερες γνώσεις του κάθε παιδιού», όπως είπε η Μαρία Τσαγκατάκη, πρόεδρος του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, η οποία τόνισε: «Οφείλουμε εμείς, τα ταξικά σωματεία, να ανοίγουμε ορίζοντες, τέτοιου είδους ζητήματα να είναι προ ημερήσιας διάταξης και στο σχέδιο των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας που προτείνουμε και σε καθημερινή συζήτηση με γονείς και νέους εργαζόμενους».

«Η "ευέλικτη ζώνη" και τα ευρωπαϊκά προγράμματα είναι η προσαρμογή της βασικής εκπαίδευσης στη διά βίου μάθηση», τόνισε εισηγητικά στην εκδήλωση ο Αντώνης Καλόβουλος, εκ μέρους της Γραμματείας Εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ, που εξήγησε τον αντιεκπαιδευτικό χαρακτήρα αυτών των προγραμμάτων και το πώς σταδιακά επιβάλλονται για να κυριαρχήσουν στο εκπαιδευτικό σύστημα.

«Τα προγράμματα αυτά - τόνισε - αποσκοπούν κυρίως στον προσηλυτισμό και τη μύηση των νέων ανθρώπων στα "ιδανικά" και τα κελεύσματα της νέας εποχής. Πρώτη και βασικότερη δεξιότητα που πρέπει να αποκτήσει ο μαθητής είναι "να μάθει πώς να μαθαίνει", δηλαδή να μπορεί να εντοπίζει τι θέλει κάθε φορά η "αγορά" και να καταρτίζεται σε αυτό, να ξέρει να προβάλει τον εαυτό του, να διαφημίζει την πραμάτεια του, με λίγα λόγια να αισθάνεται ότι βγαίνοντας στο παζάρι της ανεργίας έχει κάποια πιθανότητα να πουλήσει την εργατική του δύναμη, να ζει με την ψευδαίσθηση ότι αφού είναι καταρτισμένος μπορεί και να απασχοληθεί και ότι αν δεν τα καταφέρει, τότε ευθύνεται αποκλειστικά ο ίδιος. Ταυτόχρονα βέβαια ο μαθητής προσηλυτίζεται και σε άλλες πλευρές της κοινωνικής ζωής με σκοπό να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή συνείδηση.

Είναι φανερό ότι σε μια τέτοιου είδους αγωγή καθοριστικά μπορούν να συμβάλλουν οι ίδιοι οι καπιταλιστές. Γι' αυτό τα προγράμματα της ΕΕ τους αναθέτουν κεντρικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των νέων ανθρώπων στο όνομα της σύνδεσης του σχολείου με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της ζωής».

Την εμπειρία τους από τις αντίστοιχες αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση, μετέφεραν στην εκδήλωση οι πανεπιστημιακοί Σταύρος Μαυρουδαίος, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Νίκος Μολυβιάτης, εκ μέρους της Παρέμβασης Αριστερών Πολιτών.

«Η λεγόμενη ευελιξία είναι χαρακτηριστικό όλων σχεδόν των κυμάτων αναδιάρθρωσης του κεφαλαίου και των προσπαθειών του να ξεπεράσει τη δομική κρίση του», εξήγησε ο Σ. Μαυρουδαίος. «Πάνω απ' όλα επιβολή ευελιξίας επάνω στη βασική παραγωγική δύναμη αλλά και τον αντίπαλο πόλο στο κεφάλαιο: να γίνει η εργασία πιο ευέλικτη. Δηλαδή, να προσαρμόζεται η εργασία πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά και πιο φθηνά στις ανάγκες του κεφαλαίου. Αλλωστε ο αγγλικός όρος flexibility είναι μάλλον πιο σαφής από την ελληνική ελεύθερη απόδοσή του ως "ευελιξία": η εργασία, ο εργάτης να γίνει πιο προσαρμόσιμος, πιο "ευλύγιστος" στις επιταγές του συστήματος».

Αφού πρόσθεσε ότι μεγάλο μέρος αυτής της «ευλυγιστοποίησης» της εργασίας περνά μέσα από τους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς, αναφέρθηκε στο πανεπιστήμιο, που του επιβάλλουν «να εξυπηρετεί πιο άμεσα τις παραγωγικές ανάγκες του συστήματος γενικά αλλά και επιμέρους επιχειρήσεων. Αρχίζουν να διεξάγονται μέσα στο πανεπιστήμιο - κυρίως στον τομέα της έρευνας και ιδιαίτερα με έμφαση σε εφαρμοσμένη έρευνα, δηλαδή προϊόντα εμπορεύσιμα - δραστηριότητες καπιταλιστικής παραγωγής. Το ευλύγιστο εργατικό δυναμικό με βάση το οποίο αναπτύσσονται αυτές οι δραστηριότητες είναι ένα τμήμα του ακαδημαϊκού προσωπικού, μία αυξανόμενη μάζα ερευνητών (σε μεγάλο βαθμό με ασταθές και προσωρινό εργασιακό καθεστώς) και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές».

Τόνισε ακόμα, ότι αυτή η «ευελιξία» του πανεπιστημίου στη χώρα μας προωθείται εδώ και καιρό με τα προγράμματα και τις ντιρεκτίβες της ΕΕ και τις πολιτικές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και ότι με τις αλλαγές που έρχονται (αξιολόγηση, ιδιωτικά πανεπιστήμια, χορηγοί κλπ.) τα πράγματα θα χειροτερέψουν.

Αναφερόμενος στην αντιεκπαιδευτική μεταρρύθμιση στο πλαίσιο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, ο Ν. Μαλυβιάτης μίλησε για αλλαγές που αμφισβητούν το δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, συρρικνώνουν τις δαπάνες για την Παιδεία, κηδεμονεύουν την έρευνα από πολυεθνικές εταιρίες, πολυδιασπούν τη γνώση και συμβάλλουν στην ημιμάθεια, αποθεώνουν τις αξίες της ατομικότητας και του ανταγωνισμού, εντείνουν τους ταξικούς φραγμούς για τον αποκλεισμό των παιδιών της εργατικής τάξης κυρίως από την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

«Το σχήμα διευθυντή σχολείου - μάνατζερ, εκπαιδευτικού - ντίλερ, μαθητή - καταναλωτή, αποβλέπει στην κατασκευή υπηκόων και όχι πολιτών», τόνισε ο Ν. Μολυβιάτης, που αφού αναφέρθηκε στην εμπειρία της υποβάθμισης και σταδιακής ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης, μίλησε για τις συνέπειες της «ευέλικτης ζώνης» στα σχολεία: «Εκπαιδευτικοί και μαθητές θα βρίσκονται σε μια διαρκή αναζήτηση χορηγών για να υλοποιήσουν προγράμματα που θα τους διαφημίζουν και σε μια πρωθύστερη φάση θα αναζητούν πελάτες για να τα "αξιοποιήσουν". Το σχολείο θα μετατραπεί σε μια ιδιόμορφη επιχείρηση με κέντρο βάρους τα διάφορα προγράμματα που θα εκπονεί κι όχι την κύρια σκοποθεσία του».

Μία από τις ξεχωριστές στιγμές της συζήτησης ήταν η «συνάντηση» ενός καθηγητή μ' ένα μαθητή από το ίδιο σχολικό συγκρότημα:

«Τη συγκέντρωση αυτή, εγώ δεν τη βλέπω σαν μια ενημέρωση που θα κάνουμε εμείς, οι καθηγητές κι οι δάσκαλοι που τα ξέρουμε καλύτερα. Εμείς, οι εκπαιδευτικοί του ΠΑΜΕ κυκλοφορούμε μέσα στα σχολεία στο όνομα των συμφερόντων της εργατικής τάξης: συζητάμε λοιπόν για τα συμφέροντα της τάξης μας», είπε ο Μάνος Δούκας, από τη Γραμματεία Εκπαιδευτικών ΠΑΜΕ. Και πράγματι, φάνηκε πώς πάνω σ' αυτή τη βάση, μπορούν με τέτοιες πρωτοβουλίες, να συναντιούνται να σχεδιάζουν και να παλεύουν από κοινού ο μαθητής κι ο δάσκαλος, ο καθηγητής κι ο γονιός, όλοι οι εργαζόμενοι στη βάση των κοινών τους συμφερόντων.

Λίγο πριν, στο βήμα της εκδήλωσης είχε ανέβει ο μαθητής Αλέξανδρος Κόκκαλης, από το 15μελές του 21ου Λυκείου Γκράβας και μίλησε για τις μαθητικές κινητοποιήσεις που προηγήθηκαν, για τα αιτήματα, για το σχολείο και τη ζωή που θέλουν οι μαθητές...

Ο Μ. Δούκας λοιπόν, κλείνοντας την παρέμβασή του είπε ότι οι μαθητές με την κινητοποίησή τους περιέγραψαν με τον καλύτερο τρόπο: «Το σχολείο που έχουμε δε μας αρέσει. Αυτό που μας φτιάχνουν είναι χειρότερο» και... ενημέρωσε τον μαθητή - συναγωνιστή του ότι και στην Γκράβα - που είναι κι οι δυο, καθηγητής και μαθητής - σχεδιάζουν να κάνουν το επόμενο διάστημα μια αντίστοιχη εκδήλωση.