ΜΟΣΧΑ(ανταπόκριση ΒΛ. ΜΑΣΙΝ).-

Ο Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν ανακοίνωσε επιτέλους στις 31 Μάρτη το ειρηνευτικό του σχέδιο διευθέτησης της τσετσενικής κρίσης και την 1 Απρίλη κατοχύρωσε τις διατάξεις του σε ειδικό Διάταγμα. Ο διοικητής των ομοσπονδιακών δυνάμεων στην Τσετσενία, Βιατσεσλάβ Τιχομίροφ, ανακοίνωσε ότι από τα μεσάνυχτα της 31 Μάρτη σταματούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις και θα αρχίσει η σταδιακή αποχώρηση των στρατευμάτων από την Τσετσενία. Ο πόλεμος στον Καύκασο υπέσκαψε πολύ το κύρος του Γιέλτσιν που κι έτσι είναι χαμηλό. Ενόψει τον προεδρικών εκλογών, δεν μπορούσε πλέον να αγνοήσει την αιματοχυσία και ύστερα από μακρές και κρυφές από την κοινωνία συσκέψεις, κατά την περίοδο των οποίων τα ρωσικά στρατεύματα προσπάθησαν να πετύχουν μέγιστα αποτελέσματα, διατυπώθηκαν οι θέσεις του σχεδίου αυτού. Το σχέδιο προβλέπει: Εκλογές για το Κοινοβούλιο της Τσετσενίας, υπογραφή συμφωνίας για τον καθορισμό των δικαιοδοσιών υπό ομοσπονδιακό έλεγχο, κήρυξη αμνηστίας (με μερικές εξαιρέσεις) για τους μετέχοντες στις εχθροπραξίες, σύσταση υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, Βίκτορ Τσερνομίρντιν, επιτροπής για την εφαρμογή του σχεδίου, αυστηρό έλεγχο στη χορήγηση των χρημάτων για την ανόρθωση της καταστρεμμένης από τον πόλεμο οικονομίας. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η δήλωση του Γιέλτσιν ότι είναι έτοιμος να ξεκινήσει συνομιλίες μέσω μεσολαβητών με την ντουνταγεφική ηγεσία. Το τελευταίο σημείο ο Γιέλτσιν το πρόσθεσε ιδιοχείρως τη στιγμή που ανακοίνωνε το σχέδιο, παρουσία των δημοσιογράφων. Πολλές από τις θέσεις που διατύπωσε ο Γιέλτσιν έχουν από καιρό προταθεί από διάφορες πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Οι πρώτες αντιδράσεις στη Ρωσία και την Τσετσενία για το ειρηνευτικό σχέδιο του Γιέλτσιν εμπεριέχουν μια ανάμεικτη νότα αισιοδοξίας και σκεπτικισμού. Ο υπουργός Εθνοτήτων, Βιατσεσλάβ Μιχάιλοφ, θεωρεί ότι οι εκλογές για το τσετσενικό Κοινοβούλιο μπορούν να διεξαχθούν αυτό το καλοκαίρι. Ο προεδρικός σύμβουλος Εμίλ Πάιν σημείωσε ότι για πρώτη φορά προτείνεται να αρχίσουν διαπραγματεύσεις όχι με τον καθορισμό του καθεστώτος της Τσετσενίας στη σύνθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά με την αποστρατικοποίηση της περιοχής. (Σημειώνουμε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν ακριβώς "για τη διατήρηση της ακεραιότητας της Ρωσίας" μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της Τσετσενίας από τον Τζοχάρ Ντουντάγεφ). Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, Γεγκόρ Στρόγεφ, χαρακτήρισε ως επίκαιρο και ρεαλιστικό το σχέδιο Γιέλτσιν. Ο πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΡΟ, Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, δήλωσε ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα θα υποστηρίξει τις ενέργειες που αποβλέπουν στην εγκαθίδρυση της ειρήνης στη Ρωσία. Αφού σημείωσε ότι οι συνομιλίες έπρεπε να είχαν αρχίσει πριν από την έναρξη του πολέμου, άφησε εμμέσως πλην σαφώς να νοηθεί ότι ο Γιέλτσιν, που ξεκίνησε τον πόλεμο, δεν είναι ο κατάλληλος και να τον τερματίσει.

Επίσης, περισσότερο ή λιγότερο επικριτικοί κατά του σχεδίου ή διαφόρων πλευρών του εμφανίστηκαν άλλοι τρεις υποψήφιοι Πρόεδροι - Αλεξάντρ Λέμπεντ, Γκριγκόρι Γιαβλίνσκι και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Από την άλλη μεριά, ο διοικητής των στρατευμάτων που κατέλαβαν πέρσι το Γκρόζνι, στρατηγός Λεβ Ρόχλιν, εξέφρασε το φόβο ότι η εκεχειρία θα δώσει πάλι την ευκαιρία στους οπαδούς του Ντουντάγεφ να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους και ότι θα υπάρξει απλώς επανάληψη των γεγονότων του 1995. Ανάλογες απόψεις έχει διατυπώσει κατά καιρούς και ο υπουργός Αμυνας, στρατηγός Πάβελ Γκρατσόφ.

Προς το παρόν δεν είναι γνωστή η αντίδραση του ίδιου του Ντουντάγεφ, που θα είναι ενδεχομένως καθοριστική για το μέλλον του σχεδίου Γιέλτσιν. Πάντως, οι πρώτες δηλώσεις Τσετσένων διοικητών σε διεθνή ειδησιογραφικά πρακτορεία χαρακτηρίζονται από δυσπιστία. Ετσι, ο Ντοκού Μακχάγεφ θεωρεί ότι το σχέδιο Γιέλτσιν είναι ζήτημα αν επιφέρει θετικά αποτελέσματα. "Η κατάσταση μπορεί να οξυνθεί". Την ίδια μέρα, που ο Γιέλτσιν ανακοίνωνε από την τηλεόραση το σχέδιό του, στην Τσετσενία διεξάγονταν συγκρούσεις. Σκοτώθηκαν 28 και τραυματίστηκαν 75 Ρώσοι στρατιωτικοί, όταν ντουνταγεφικοί επιτέθηκαν σε στρατιωτική φάλαγγα στην περιοχή του χωριού Βέντενο, που θεωρείται έδρα του Ντουντάγεφ.

Τέλος, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Αντονι Λέικ, χαιρέτισε χτες την απόφαση του Γλιέτσιν να διατάξει την κατάπαυση του πυρός στην Τσετσενία και κάλεσε τις τσετσενικές δυνάμεις να τη σεβαστούν.

ΤΙΡΑΝΑ. -

Ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Ουίλιαμ Πέρι, κατέθεσε ένα σύνολο προτάσεων για "μικρά βήματα", όσον αφορά την άμυνα των χωρών των Βαλκανίων, τα οποία θα αποσοβήσουν μελλοντικές εθνικές συγκρούσεις όπως αυτή της Βοσνίας.

Εκκινώντας τις εκδηλώσεις της εξαεθνούς διάσκεψης για την Ασφάλεια στα Βαλκάνια, ο Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί το πρώτιστο στοιχείο για την οικοδόμηση της "Νέας Ευρώπης".

Στη διάσκεψη μετέχουν οι υπουργοί Αμυνας των ΗΠΑ, της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και της Ιταλίας.

Τα σημαντικότερα "βήματα" που πρότεινε ο Πέρι για τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

- Συμμετοχή τους σε όλες τις ασκήσεις των ειρηνευτικών δυνάμεων στην περιφέρεια. Αυτές οι ασκήσεις "αναπτύσσουν τη στρατιωτική συνεργασία, η οποία δε θα μπορούσε να επιτευχθεί με διαφορετικό τρόπο".

- Να δημιουργήσουν διεθνικά κέντρα εκπαίδευσης μιας ειρηνευτικής δύναμης. Η προσπάθεια αυτή, υποσχέθηκε, θα ενισχυθεί από τις ΗΠΑ.

- Τη δημιουργία μιας πολυεθνικής "δύναμης ταχείας αντίδρασης", αποτελούμενης από ομάδες, οι οποίες θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις διάσωσης ή καταστολής. "Είναι ένα πεδίο", είπε ο Πέρι, όπου οι σχέσεις καλής γειτονίας δε θα ενδυναμώνουν απλώς την καλή πίστη και την εμπιστοσύνη, αλλά θα σώζουν ζωές".

- Ανταλλαγή πληροφοριών για τις στρατιωτικές δαπάνες και τα σχέδια και αποκατάσταση δεσμών επικοινωνίας μεταξύ των τριών κρατών.

- Την απόσυρση επιθετικής κατεύθυνσης δυνάμεων από τα σύνορα, όπως συνέβη στην περίπτωση Τουρκίας και Βουλγαρίας.

Οι κυβερνήσεις της Βοσνίας, της Κροατίας, και της Σερβίας δεν προσκλήθηκαν στη σύνοδο, ενώ η Ελλάδα αρνήθηκε να συμμετάσχει, ακριβώς εξαιτίας της μη πρόσκλησης των άλλων χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας.

Ο υπουργός Αμυνας της Αλβανίας, Σαφέτ Ζουλάλι, πάντως, σχολιάζοντας τη μη συμμετοχή της Ελλάδας, είπε ότι "ουδόλως θα επηρεάσει τις σχέσεις μας και δε στρέφεται επ' ουδενί κατά της Αλβανίας". Και πρόσθεσε ότι "εξαίρουμε τη συνεισφορά της Ελλάδας, την οποία θεωρούμε φιλική χώρα".

Ο αναλυτής στρατιωτικών θεμάτων του πρακτορείου "Ασοσιέιτεντ Πρες", Ρόμπερτ Μπερνς, συνέκρινε τη διατύπωση του Πέρι για μια "Νέα Ευρώπη" με το όραμα του Τζορτζ Μάρσαλ, το οποίο, κατά τον ίδιο "βοήθησε, με τη μορφή του Σχεδίου Μάρσαλ, την αναδόμηση της Ευρώπης (!), μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου".

ΤΑΪ - ΠΕΪ.-

Μετά τα κινεζικά στρατιωτικά γυμνάσια, τα γυμνάσια της Ταϊβάν, που θα πραγματοποιηθούν τις επόμενες μέρες, 50 χιλιόμετρα νότια των κινεζικών παραλίων, δημιουργούν και πάλι ένταση στην περιοχή.

Το στρατιωτικό ανακοινωθέν, που εκδόθηκε στην πρωτεύουσα της Ταϊβάν, επιχειρεί να αποσυνδέσει τις ασκήσεις από οποιοδήποτε πολιτικό νόημα - όπως, άλλωστε, και τα περισσότερα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. "Τα γυμνάσια", αναφέρει το ανακοινωθέν, είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα", ενώ τα κινεζικά ήταν "πολεμικού" χαρακτήρα.

Το επιχείρημα είναι πολλαπλώς αστείο. Οσο πολεμικά ήσαν τα κινεζικά, άλλο τόσο είναι και τα γυμνάσια των δυνάμεων της Ταϊβάν. Οσο για το αν υπάρχει πίσω από τα "προγραμματισμένα", κατά το ανακοινωθέν, γυμνάσια, πολιτικό μήνυμα, αυτό είναι προφανές. Οι δυνάμεις της Ταϊβάν διατυμπανίζουν το αξιόμαχόν τους...

Να, λοιπόν, που η "καυτή άνοιξη" που προέβλεπαν πολιτικοί αναλυτές ένθεν κακείθεν (για να το πούμε αλλιώς: στις ΗΠΑ και την Κίνα), φαίνεται να γίνεται πραγματικότητα...

Παράλληλα, χτες η Κίνα απηύθυνε προειδοποίηση προς τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία να μην λάβουν θέση υπέρ της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, αφού κάτι τέτοιο θα περιέπλεκε τα πράγματα.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Τσιαν Τσισέν, τόνισε, σε χτεσινές του δηλώσεις στο Τόκιο, ότι "εάν οι ΗΠΑ και οι άλλες χώρες δεν υποστηρίξουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, είναι δυνατόν να διατηρήσουμε μια ειρηνική κατάσταση".

Μετά τη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, Ρουτάρο Χασιμότο, ο Τσισέν είπε ότι "το θέμα μπορεί να φαίνεται περίπλοκο, αλλά είναι εξαιρετικά απλό", αναφερόμενος στη διαδικασία επανένωσης της Ταϊβάν με την ηπειρωτική Κίνα.

Από την πλευρά του, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός εξέφρασε την "ανησυχία του" για τις ασκήσεις της Ταϊβάν και τις πιθανές αντιδράσεις της Κίνας.

ΤΟΚΙΟ. -

Πολλές χιλιάδες διαδηλωτές γέμισαν το περασμένο 48ωρο τους δρόμους της ιαπωνικής νήσου, Οκινάουα, απαιτώντας την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων από την περιοχή. Η κινητοποίηση, που διοργανώθηκε σε μεγάλο βαθμό από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιαπωνίας και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, έστειλε σαφές μήνυμα όχι μόνον στην Ουάσιγκτον αλλά και στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Ριουτάρο Χασιμότο, η οποία φαίνεται ανήμπορη να κατευνάσει τις λαϊκές αντιδράσεις που προκαλεί η παρουσία 30.000 Αμερικανών πεζοναυτών στην Οκινάουα ενόψει και της προγραμματισμένης για τις 16 του μήνα επίσκεψης του Προέδρου Κλίντον στη χώρα.

Η συμμετοχή του πλήθους στην ειρηνική διαδήλωση της Κυριακής, ήταν εντυπωσιακή και θεωρήθηκε ως η μεγαλύτερη πορεία που πραγματοποιήθηκε στην Οκινάουα από τον περασμένο Σεπτέμβρη, οπότε πάνω από 10.000 Ιάπωνες βγήκαν στους δρόμους του νησιού για να εκφράσουν τον αποτροπιασμό και την οργή τους για το βιασμό 12χρονης μαθήτριας από τρεις Αμερικανούς πεζοναύτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του "Γαλλικού Πρακτορείου", στη διαδήλωση της περασμένης Κυριακής συμμετείχαν περισσότερα από 90.000 άτομα. Μερικά από τα συνθήματα που κυριάρχησαν: "Εξω οι Αμερικανοί από την Οκινάουα", "Βάλτε τέλος στην αμερικανική στρατιωτική παρουσία ", "Τέλος στη συμφωνία ασφαλείας ΗΠΑ - Ιαπωνίας". Η μαζική εκδήλωση διαμαρτυρίας κατέληξε στο στρατηγείο των αμερικανικών βάσεων στην Οκινάουα και πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παράταση που έδωσε ο πρωθυπουργός Ριουτάρο Χασιμότο στην ημερομηνία λήξης των ενοικιοστασίων στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί στρατιωτικοί.

Παρόμοιες αντιαμερικανικές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν χτες το πρωί τόσο στην Οκινάουα, όσο και στο Τόκιο. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι δυνάμεις της Αστυνομίας είχαν λάβει δρακόντεια μέτρα ασφαλείας με τη διαταγή να τηρήσουν την ψυχραιμία τους και να μην προκαλέσουν τις αντιδράσεις των διαδηλωτών.

Χιλιάδες διαδηλωτές ζητούν την απομάκρυνση των αμερικάνικων βάσεων από την Οκινάουα