(Του απεσταλμένου μας

Γρηγόρη ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑ).-

Τις προάλλες, σε ένα χωριό του Ηρακλείου, δολοφονήθηκε ο άνθρωπος που μοίραζε τις επιδοτήσεις στους συγχωριανούς του. Πριν μερικούς μήνες ο νομάρχης Ρεθύμνου έγινε στόχος βομβιστικής επίθεσης. Το κοινοτικό γραφείο του χωριού Γαράζος στο Ρέθυμνο "γαζώθηκε" από αυτόματο όπλο.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι βοσκοί του Ψηλορείτη ξημεροβραδιάζονται στις στάνες για να φυλάνε το βιος τους. Οι ίδιοι καταγγέλλουν ότι, όχι μόνο τα ΕΚΑΜ δε φόβισαν τις "μεμονωμένες περιπτώσεις", αλλά σχεδόν δεν περνά μέρα χωρίς ζωοκλοπή.

Καταγγέλλουν την ύπαρξη κυκλωμάτων που αποκτούν καθημερινά τα χαρακτηριστικά του οργανωμένου εγκλήματος. Για ανοχή των αρχών απέναντι σε αυτό το έγκλημα, αλλά και για ανοχή της πολιτείας και πολιτικών που επωφελούνται από το καθεστώς τρομοκρατίας ολόκληρων πληθυσμών για ρουσφετολογικούς και ψηφοθηρικούς σκοπούς.

Καταγγέλλουν το εμπόριο όπλων που δε γίνεται στα "μουλωχτά", αλλά στο φως της ημέρας, στις πλατείες των χωριών. Καταγγέλλουν το καινούριο "φρούτο", τη χασισοκαλλιέργεια, που τείνει να μετατραπεί σε... "εναλλακτική" καλλιέργεια!

Καταγγέλλουν την πολιτεία για πλήρη, κυνική αδιαφορία για την ύπαιθρο. Για την εγκατάλειψη των χωριών. Για τα σχολειά που κλείνουν και για τα "αναπτυξιακά" προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που προωθούν τον "αγροτουρισμό" αντί τον πρωτογενή τομέα που θα έδινε ανάσα στον κόσμο.

Οι άνθρωποι του Ψηλορείτη δεν είναι "μαφιόζοι". Είναι τα πρώτα θύματα της μαφίας. Ο Μυλοπόταμος δεν είναι Παλέρμο, αλλά ένας τόπος που μαστίζεται από την ανεργία, τη διάλυση της παραγωγικής του βάσης και τα άναρχα "αγαθά" της τουριστικής "ανάπτυξης". Τα ΕΚΑΜ δεν είναι το "ιππικό" που ήρθε να ξεκαθαρίσει την κατάσταση, αλλά το κατασταλτικό άλλοθι ενός κράτους που εκλαμβάνει την ύπαρξή του ως παροχή υπηρεσιών στην αστική τάξη. Τα παραπάνω δεν είναι διαπιστώσεις "γραφείου". Είναι το συμπέρασμα που βγάζει κάθε καλόπιστος άνθρωπος που επισκέπτεται την περιοχή και φροντίζει να μάθει γι' αυτήν, κουβεντιάζοντας με τους ανθρώπους της. Αν ακούσει τους καημούς τους, δει τον τόπο τους, γνωρίσει έστω και για λίγο την ιστορία τους. Ενα οδοιπορικό γύρω από τον Ψηλορείτη αρκεί για να αγγίξεις την αλήθεια ενός κόσμου εγκλωβισμένου στην πολιτική και ποινική τρομοκρατία, στα πλοκάμια μιας αδίστακτης μαφίας που ενεργεί με όλους τους κλασικούς νόμους της, "πασπαλισμένη" με τις "εκσυγχρονιστικές" μεταμορφώσεις τής υπανάπτυξης.

Ο νόμος της σιωπής λειτουργεί ανασταλτικά. Σιωπή, που δεν έχει καμία σχέση πλέον με το αίσθημα τιμής ή το φόβο του στίγματος της ρουφιανιάς - που κάποτε έσωζε αγωνιστές - αλλά με το φόβο των αντιποίνων. Η αγωνία για ζωή έχει "διέξοδο" το ρουσφέτι και το ένστικτο της επιβίωσης, ενισχυμένο από την παντελή έλλειψη εμπιστοσύνης στο κράτος και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του, οδηγεί στην αυτοάμυνα, μια αφορμή για το εμπόριο όπλων. Ο κόσμος αντιστέκεται, αβοήθητος και όπως μπορεί.

Η ανάβαση προς τα Ανώγεια αποκάλυψε ένα τοπίο ξερό, με την κορφή του Ψηλορείτη χιονισμένη να αναδύεται από το γκρίζο φόντο της πέτρας. "Αγρια ομορφιά", λένε οι επισκέπτες. "Αγρια ζωή" λένε οι ντόπιοι.

Η κτηνοτροφία, τρόπος επιβίωσης εδώ και αιώνες. Κατσίκια και πρόβατα μοιάζουν να μοιράζονται ελεύθερα τις πλαγιές, αλλά αυτή η ελευθερία είναι φαινομενική. Οι αισθήσεις των βοσκών βρίσκονται σε συνεχή συναγερμό. Κόσμος φιλόξενος. Μέσα από τις διηγήσεις τους, καταλαβαίνει κανείς γιατί κάποτε άφηναν τα σπίτια τους ξεκλείδωτα και τώρα τα διπλοκλειδώνουν.

Ο Στέλιος Σταυρακάκης είναι μέλος του ΔΣ του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Ανωγείων.Θύμα κλοπής κι αυτός, μας λέει τα πράγματα από πρώτο χέρι: "Η ζωοκλοπή στα Ανώγεια και τη γύρω περιοχή κατέληξε να πάρει εμπορικό και εγκληματικό χαρακτήρα. Οι αρχές και η πολιτεία, εθελοτυφλούν συνειδητά, γιατί γύρω από αυτό έχουν δημιουργήσει μια τεράστια πελατειακή σχέση". Σε ημερίδα του ΚΚΕ στα Ανώγεια για την εγκληματικότητα και τη ζωοκλοπή ειπώθηκε ωμά από τον τότε αστυνομικό διευθυντή Ρεθύμνου, ότι πριν έρθουν στο γραφείο του οι δράστες, έχουν προηγηθεί τηλέφωνα παραγόντων, πολιτικών και άλλων.

Η είσοδος των ΕΚΑΜ στο "παιχνίδι" της καταστολής, εκτός από το ότι αποδεικνύει πως ο όρος "οργανωμένο έγκλημα" δεν απέχει από την πραγματικότητα, αποδεικνύει επίσης και την αναποτελεσματικότητα της καταστολής όταν δεν είναι το συμπληρωματικό στοιχείο μιας γενικότερης πολιτικής χτυπήματος του εγκλήματος στο "κεφάλι", με παράλληλη εξάλειψη των συνθηκών που του δίνουν "οξυγόνο". "Σε μια περίοδο που υποτίθεται ότι υπάρχει αστυνόμευση με τα ΕΚΑΜ, δεν περνάει βραδιά που να μην κλαπούν από 50 έως 100 πρόβατα" συνεχίζει ο Σ. Σταυρακάκης.

"Οι πολιτικοί του νομού παρεμβαίνουν, αυτό είναι φανερό και δεν το κρύβουμε σε κανέναν. Οι "πλάτες" που έχουν είναι πολύ ισχυρές. Οι κτηνοτρόφοι πλέον πιστεύουν πως η πολιτεία αν θέλει μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Αφού δεν υπάρχει προστασία, παίρνουν το νόμο στα χέρια τους. Αυτή τη στιγμή δεν μπορείς να έχεις πρόβατα στον Ψηλορείτη και να είσαι φιλήσυχος, να λες ότι είναι κακό πράμα η κλεψιά. Με τη συνείδησή σου θα είσαι ήσυχος, αλλά κινδυνεύει η περιουσία σου. Είναι ανεξέλεγκτη η κατάσταση".

Η ποιοτική αλλαγή της ζωοκλοπής έχει άμεση σχέση με την εγκατάλειψη της κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Το οργανωμένο έγκλημα προχώρησε στο εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, αφού το κόστος της "επιχείρησης" είναι μικρότερο, ενώ τα κέρδη πολλαπλάσια. "Θα ήταν διπλάσια η κτηνοτροφική απόδοση αν δεν υπήρχε αυτή η κατάσταση. Νέοι άνθρωποι δεν τολμούν να μπουν στην κτηνοτροφική παραγωγή σήμερα. Εγκαταλείπουν το επάγγελμα γιατί κινδυνεύει και η ζωή τους".

"Τα σφαγεία τα καταργήσανε και το κάθε χωριό σφάζει όπου θέλει. Δεν ελέγχονται τα δέρματα και αν τηρούνται οι νόμιμες διαδικασίες. Στα χασάπικα των ορεινών χωριών, τα κρέατα είναι ασφράγιστα".

Την τελευταία δεκαετία το κράτος δε διαθέτει ούτε ένα κτηνίατρο σε μια περιοχή με δεκάδες χιλιάδες ζώα!"Οι ίδιοι οι παραγωγοί έχουν γίνει επιστήμονες και προσπαθούν με την εμπειρία τους να παρέμβουν στα προβλήματα που τους παρουσιάζονται".

"Ο κόσμος πρέπει να συζητά αυτά τα προβλήματα και σε συλλογικό και οργανωμένο επίπεδο πια, να παλέψει για να τα ανατρέψει" καταλήγει ο Σ. Σταυρακάκης.

Στα Ανώγεια αναζητήσαμε και τον δήμαρχο, αλλά δε δέχτηκε να μας μιλήσει. Αντίθετα, ο δημοτικός σύμβουλος της μειοψηφίας Ορέστης Βρέντζος μας έδωσε μια ενδιαφέρουσα εικόνα για την κατάσταση στην περιοχή.

"Υπεύθυνη για την κακομοιριά αυτή είναι η πολιτεία. Ποτέ δεν έστρεψε το βλέμμα της στην ύπαιθρο και ειδικά σε αυτό τον τόπο για καλό. Στα Ανώγεια η ανεργία, ειδικά στις γυναίκες, είναι πολύ μεγάλη. Τα περισσότερα σπίτια έχουν χόρτα στην πόρτα. Τα εγκαταλείπουν και πηγαίνουν στον τουρισμό".

Οι ετεροδημότες είναι ακόμη ένα "χωριό" σαν τα Ανώγεια σε αριθμό. "Ολα όσα γίνονται στον τομέα της εγκληματικότητας τα γνωρίζει η Αστυνομία.Τα ΕΚΑΜ σε βγάζουν από το αμάξι, μπροστά στην οικογένειά σου, σε βάζουν χάμω σαν το ληστή, σε πατούν, σε έχουν με τα πόδια και τα χέρια ανοιχτά, χωρίς να σου λένε γιατί. Είναι απαράδεκτη αυτή η κατάσταση. Γνωρίζουν πολλά ονόματα και δεν πάνε να πιάσουν κανέναν από αυτούς. Η ζωοκλοπή φούντωσε".Το Δημοτικό Συμβούλιο κάλεσε τον διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Ανωγείων και του έθεσε και επίσημα το πρόβλημα της εγκληματικότητας. "Μας απάντησε πως θέλει ένα μήνα περιθώριο. Στον μήνα πάνω μας είπε ότι δεν μπορεί να εφαρμόσει αυτά που μας υποσχέθηκε. Του είπα τότε ότι δεν πρόκειται κανείς από μας να έρθει στην Αστυνομία για να του πει "μη αυτόν γιατί είναι δικός μου". Είναι καλός αστυνομικός, αλλά...".

Ομως τονίζει ότι "δεν είναι όλοι ζωοκλέφτες". "Δεν υπάρχει οικονομική βοήθεια στον κτηνοτρόφο για να τον αποτρέψει από τη ζωοκλοπή. Πιάνουν ένα ζωοκλέφτη και έρχεται στο χωριό πριν το χωροφύλακα.Στα χωριά ξέρουν ποιοι είναι οι ζωοκλέφτες αλλά δε συνεργάζονται με την Αστυνομία. Το θεωρούν ρουφιανιά. Αυτό όμως δε σημαίνει πως θέλουν τη ζωοκλοπή".

Τα όπλα πουλιούνται ελεύθερα στα χωριά οποιαδήποτε ώρα. Ειδικά σε κοινωνικές εκδηλώσεις μπορεί να δει κανείς όπλα κάθε τύπου και διαμετρήματος. "Τα φέρνουν με τα αυτοκίνητα. Είδα σε κάθισμα συνοδηγού ένα κασόνι γεμάτο σφαίρες"!

Ο Τηλέμαχος Σταυρακάκης είναι 66 χρόνων, αγρότης. "Για ν' ασχοληθεί ένας νέος στον αγροτικό τομέα αποκλειστικά, εδώ δεν μπορεί να γίνει. Και οι κτηνοτρόφοι το ίδιο. Ολα ακριβαίνουν και η παραγωγή είναι στα ίδια. Εάν έλειπε αυτό το πράγμα, θα μπορούσαμε κι εμείς οι γεωργοί να ζήσουμε. Η ζωοκλοπή είναι επιχείρηση".

Σε συνεχή "επιφυλακή" είναι ο Κώστας Σπάχης και ο Μανώλης Βρέντζος, κτηνοτρόφοι και οι δυο. "Παλιά παίρνανε λίγα" λένε. "Τώρα είναι εμπόριο. Ο μόνος τρόπος άμυνας είναι "αν μου κλέψεις να 'ρθω να σου κλέψω". Στα χωριά μας δεν ανακατεύεται η Αστυνομία. Θα τους πεις ότι "μου έκλεψαν εκατό πρόβατα" και δε γίνεται τίποτα. Ολους μας έχουν κλέψει. Οι τροφές αυξάνονται κατακόρυφα. Πού είναι οι επιδοτήσεις; Για να παράγεις ένα αρνί έχει πολύ κόστος. Κι ο κόσμος ασχολείται με το να φτιάχνει χαρτιά για να πάρει την επιδότηση"...

Ο Γιάννης Τσαμώλης,25 χρόνων, περιμένει να ζήσει απ' τον τουρισμό, με το καφενείο του. "Ο βοσκός είναι μεροδούλι μεροφάι και πάλι δεν κερδίζει. Από τη στιγμή που δε σου δίνεται η δυνατότητα να κάτσεις και να δημιουργήσεις στον τόπο σου, αναγκάζεσαι να φύγεις. Οι χασισοφυτείες είναι καινούριο "φρούτο". Οι πρώην μεγάλοι ζωοκλέφτες εξελίχτηκαν σε εμπόρους όπλων και μετά στη χασισοφυτεία. Είναι κύκλωμα".

"Αμα πιάσει ένας μια καρέκλα βολεύεται", λέει για τους πολιτικούς του νομού. "Παράς ζεστός και τίποτ' άλλο. Μας θυμούνται στις εκλογές. Εχει μπει η τηλεόραση στη ζωή μας. Βλέπεις τα "κοπέλια" και ασχολούνται με το Φώσκολο". Προσθέτει όμως ότι ο νέος κόσμος που απέμεινε αγαπάει τον τόπο του και την παράδοσή του και συνεχίζει να γλεντά έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες.

"Ερχονται επαέ και λένε παχιά λόγια", λέει ο Μανώλης Σμπώκος για τους πολιτευτές των μεγάλων κομμάτων.

Οι συνομιλητές μας, μας λένε πως αν μιλήσει κάποιος, το πρώτο που θα αντιμετωπίσει θα είναι η κοινωνική απομόνωση λόγω της παλιάς, αλλά ενεργούς, παράδοσης να στιγματίζεται η ρουφιανιά. Ομως, φοβούνται και τα αντίποινα.

Ενδεικτικά για το πώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση την "ανάπτυξη" της υπαίθρου είναι τα κοινοτικά προγράμματα "leader", τα οποία δεν προωθούνται καν μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά μέσω εταιριών που συστήνουν οι ΟΤΑ και που λειτουργούν καθαρά με επιχειρηματικό πνεύμα.

Ο Κώστας Ξυλούρης είναι μηχανολόγος - μηχανικός και μας αποκαλύπτει το ρόλο αυτών των παρεμβάσεων, που τις χαρακτηρίζει σαν "το μακρύ χέρι των μεγάλων τουριστικών επιχειρήσεων", αφού "εντάσσουν το ζήτημα της ανάπτυξης σε ορισμένους τομείς, κατά κύριο λόγο στον τουρισμό".

Αυτή τη στιγμή προωθούνται τέσσερα προγράμματα "Leader" στην Κρήτη, εκ των οποίων το ένα στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη. Το σύνθημα; "Αγροτοτουρισμός"! Την ίδια στιγμή 11 σχολεία της επαρχίας Αμαρίου - στη νότια πλευρά του βουνού - μετατρέπονται σε πολιτιστικά κέντρα, αφού δεν υπάρχει ούτε ένας μαθητής!

Ο λόγος; "Ο τριτογενής και δευτερογενής τομέας είναι εξαθλιωμένος" λέει ο Κ. Ξυλούρης. "Είναι μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις που συνθλίβονται καθημερινά από τα μεγάλα μονοπωλιακά κέντρα που εγκαθίστανται στο Ρέθυμνο, το Ηράκλειο κλπ. Καμία τύχη δεν έχουν".

Το πρόγραμμα το διαχειρίζεται το Αναπτυξιακό Κέντρο Ορεινού Μυλοποτάμου Αλεβιζίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας, στην οποία συμμετέχουν 110 ΟΤΑ και συνεταιρισμοί της περιοχής. Ο συνομιλητής μας αναρωτιέται "γιατί να υπάρχουν αναπτυξιακές εταιρίες με τη μορφή ΑΕ και να μην το κάνει αυτό η ΤΑ;", προσθέτοντας πως ενώ για ένα διάστημα μπορεί και να λειτουργήσουν αυτές οι εταιρίες σε αναπτυξιακή κατεύθυνση, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τη συνέχεια λόγω του επιχειρηματικού (βλέπε κερδοσκοπικού) χαρακτήρα τους. "Το οργανωμένο έγκλημα που υπάρχει εδώ κατευθύνεται από την Αθήνα, από το Ηράκλειο" συνεχίζει. "Η ευθύνη των πολιτικών δεν είναι απλώς μεγάλη, είναι καθοριστική. Η ζωοκλοπή, που έχει πάρει διαστάσεις εμπορίου πλέον, έχει συγκεκριμένες καλύψεις και από αστυνομικούς και από υπουργούς. Αν είσαι ζωοκλέφτης και σε βγάλω από τη φυλακή, είσαι σίγουρος ψηφοφόρος και εσύ και η οικογένειά σου. Αυτοί επηρεάζουν τους υπόλοιπους σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά υπάρχει και ο φόβος". Ο Κ. Ξυλούρης δε διστάζει να μιλήσει για "ομερτά".

"Το ότι υπάρχει εμπόριο όπλων το ξέρει και η γιαγιά μου που είναι 95 χρόνων. Μιλάμε για πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμές. Οι πολιτικοί είναι ηθικοί αυτουργοί". Προσθέτει ότι τα ΕΚΑΜ στην περιοχή λειτουργούν ως πολιτική τρομοκρατία. "Ας κάνουνε το μάγκα στον Βαρδινογιάννη; Γιατί δεν πάνε στις βιομηχανίες που τρομοκρατούν εργαζόμενους και έχουν ιδιωτική αστυνομία; Ας έρθουν οι υψηλόβαθμοι στρουθοκάμηλοι να μας τα πουν εδώ" καταλήγει.

Ελάχιστο πράσινο, πέτρα, η χιονισμένη κορφή του Ψηλορείτη και το νεκροταφείο. Το τελευταίο είναι από τις λίγες εναπομείνασες "δραστηριότητες"...

Οχι, τα πρόβατα δεν κοκκίνισαν από το "κακό" τους. Απλώς τα έβαψαν οι ιδιοκτήτες τους, σε μια προσπάθεια να τα προστατέψουν από τη ζωοκλοπή. Αν ο ζωοκλέφτης είναι γνωστός του ιδιοκτήτη, το σημάδεμα των ζώων μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Αν και τα τελευταία χρόνια, σπανίζουν τέτοιες "ευαισθησίες"...

"Επρεπε να έχουν εξοριστεί οι πολιτικοί του νομού", λέει ο Τηλέμαχος Σταυρακάκης, που βλέπει τ' Ανώγεια να εγκαταλείπονται από τους νέους

"Ενοικιάζονται δωμάτια" αγγλιστί. Η τελευταία ελπίδα για εισόδημα στο Μυλοπόταμο, σε όλη της τη "μεγαλοπρέπεια". Με τους σημερινούς ρυθμούς αποδιάρθρωσης της κτηνοτροφίας και την "ανάπτυξη" του οργανωμένου εγκλήματος, ο Ψηλορείτης σε λίγο θ' ανήκει... στους τουρίστες!