Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το νέο στρατιωτικό δόγμα του ΝΑΤΟ, η "Στρατηγική Αντίληψη" αποτελεί καρπό πολλαπλών και πολυμερών συγκερασμών, μεταξύ δυνάμεων των οποίων τα σημεία σύμπτωσης των απόψεων και συμφωνίας εναλλάσσονται με βαθιές διαφωνίες.

Κατ' αρχήν, στο "Κοινό Ανακοινωθέν", (επίσημος τίτλος: "Ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής της Ουάσιγκτον"), το νέο στρατηγικό δόγμα και είναι και εμφανίζεται ότι είναι αναθεωρημένο.Αυτό λέγεται πολύ καθαρά και στο κείμενο. Ετσι, στην παρ. 4, το Ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής αναφέρει ότι το ΝΑΤΟ, με την ευκαιρία των 50 χρόνων του και στην έναρξη του 21ου αιώνα, "ενέκρινε μια επικαιροποιημένη Στρατηγική Αντίληψη". Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι, στην παρ. 5, περιέχεται δυο φορές η έκφραση "επικαιροποιημένη Στρατηγική αντίληψη". Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι ακόμη και το ίδιο το ΝΑΤΟ αποκαλείται "νέα Συμμαχία" (παρ. 2).

Για το ότι ανάμεσα στη γενική φιλοσοφία του Ανακοινωθέντος των 50 χρόνων του ΝΑΤΟ και την Ιδρυτική Χάρτα του Οργανισμού που εγκρίθηκε το 1949 υπάρχει μεγάλη διαφορά δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρή και έντιμη αμφιβολία. Η ιδρυτική χάρτα προέβλεπε πολύ σαφώς τα όρια δράσης του Οργανισμού, τα οποία καθορίζονται πολύ σαφώς στο γεωγραφικό χώρο κυριαρχίας των κρατών - μελών. Προέβλεπε επίσης ρητά και κατηγορηματικά ότι το ΝΑΤΟ δεσμεύεται να προστατεύει μόνο κράτη - μέλη του και μόνο εάν αυτά ή μερικά από αυτά ή ένα από αυτά υποστεί "ένοπλη επίθεση" και για κανέναν άλλο λόγο. Ακόμη και στον τομέα αυτό η διατύπωση ήταν περιοριστική και, πάντως, καθαρά περιοριστικής τάσης. Το ΝΑΤΟ, π. χ. δεσμευόταν να υπερασπίσει τους γαλλικούς νομούς στην Αλγερία, που, όταν ιδρύθηκε το ΝΑΤΟ, δεν ήταν ακόμα ανεξάρτητο κράτος, αλλά όχι την - πολύ μεγάλη τότε - γαλλική αποικιακή αυτοκρατορία. Το ίδιο συνέβαινε και με τη Βρετανία. Και τόσο η Γαλλία όσο και η Βρετανία ήταν όχι μόνο ιδρυτικά μέλη, αλλά και ήταν (και παραμένουν) δυο από τις ισχυρότερες δυνάμεις της Ατλαντικής Συμμαχίας. Παράλληλα, η Ιδρυτική Χάρτα συνέδεε με τρόπο επίσης αυστηρά περιοριστικό, τη δράση του ΝΑΤΟ με τον ΟΗΕ, στον οποίο η Χάρτα έδινε, πολύ σαφώς και χωρίς δυνατότητα αμφισβήτησης ή παρερμηνείας, την πρωτοκαθεδρία. Αντίθετα, το κείμενο του 1999 διακρίνεται από την άνευ ορίων διάταση των εννοιών. Το πρώτο στοιχείο που το επιβεβαιώνει αυτό είναι η διατύπωση, που επαναλαμβάνεται συχνά στο κείμενο, "νέες αποστολές". Πέρα, όμως, και από αυτό, στο κείμενο πουθενά δεν ορίζονται όρια της Συμμαχίας. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι η Συμμαχία θα μεγαλώσει, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται ότι η πρόσθεση νέων επικρατειών μεγαλώνει αντίστοιχα - αλλά μόνο αντίστοιχα - το χώρο ευθύνης της Συμμαχίας. Η εξαφάνιση του χώρου ευθύνης συνοδεύεται από τη σημαδιακή αλλαγή της αποστολής της Συμμαχίας. Τώρα, η Συμμαχία δεν προστατεύει απλά τα μέλη της από ένοπλη επίθεση. Αντίθετα, δίνει την εικόνα ενός οργανισμού που "προστατεύει συμφέροντα", ακόμα και προληπτικά, όπως δείχνει, π. χ. η διατύπωση "συμβολή στην αποτελεσματική πρόληψη των κρίσεων και ενεργή επίδοση στη διαχείριση κρίσεων, συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρήσεων απάντησης σε κρίσεις" (παρ. 2). Οσον αφορά το χώρο όπου όλα αυτά γίνονται, δεν υπάρχει σαφής καθορισμός. Υπάρχουν, όμως, διατυπώσεις όπως οι εξής:

"Επανεπιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να διατηρήσουμε το διατλαντικό δεσμό, συμπεριλαμβανομένης της ετοιμότητας επιδίωξης κοινών στόχων ασφαλείας μέσω της Συμμαχίας, οπουδήποτε αυτό είναι δυνατό" (παρ. 8). Εδώ, υπάρχει και ένα σημείο πιθανού άλλου ενδιαφέροντος: Ενώ το αγγλικό κείμενο αναφέρει όσα λέμε παραπάνω, το γαλλικό κείμενο περιέχει την έκφραση "στα πλαίσια της Συμμαχίας κάθε φορά που αυτό είναι δυνατό". Αν αυτό έχει οποιαδήποτε σημασία πέρα της μεταφραστικής θα το δείξει το μέλλον.

Πλήρης αλλαγή υπάρχει και στην αντιμετώπιση του ΟΗΕ. Το ίδιο το όνομα του ΟΗΕ αναφέρεται πρώτη φορά στην παρ. 14, μέσω της Διεθνούς Αστυνομικής Δύναμης του ΟΗΕ που δρα στη Βοσνία. Σε συνέχεια, ο ΟΗΕ αναφέρεται ελάχιστα και περιστασιακά ως την παρ. 38, όπου γίνεται για πρώτη φορά λόγος για το Συμβούλιο Ασφαλείας. Το κείμενο φιλόφρονα αναγνωρίζει "την πρωταρχική ευθύνη του ΣΑ/ΟΗΕ για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας". Ωστόσο, δε φαίνεται να αναγνωρίζει τίποτε άλλο και, στην παράγραφο αυτή, τη μόνη που ασχολείται με τις σχέσεις ΟΗΕ - ΝΑΤΟ, είναι σαφέστατη και πασιφανής η εικόνα συνεργασίας, τουλάχιστον ίσου προς ίσον. Οι παλαιές περιοριστικές ρήτρες λείπουν τελείως. Τίποτε δε λέγεται για εντολή του ΣΑ/ΟΗΕ στο ΝΑΤΟ. Η τελευταία φράση της παραγράφου είναι χαρακτηριστική και, πιθανότατα, αποκαλυπτική: "Η Συμμαχία θα μελετήσει, στη βάση της εξέτασης κατά περίπτωση, τη μελλοντική συνεργασία αυτού του είδους".

Σε όλα αυτά που είπαμε, προστίθεται ότι, τελικά, το κείμενο δε λέει με σαφήνεια ότι το ΝΑΤΟ, θεωρεί καταργημένο κάθε όριο ή σύνορο και τον κόσμο ολόκληρο σαν πεδίο δράσης του. Για την ώρα, η διάταση των εννοιών, ολοφάνερη, δεν έφθασε ως εκεί. Μπορεί, απλούστατα, για την ώρα οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ της ολοκλήρωσης της διαδικασίας να αρκούνται στην αόριστη αυτή διάταση. Από την άλλη μεριά, ίσως θα πρέπει να περιμένουμε και ως το Δεκέμβρη, όταν το σημερινό ανακοινωθέν, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου, θα ξανασυζητηθεί.

Εκτός από τα παραπάνω, στο ανακοινωθέν αξίζει να σημειωθούν και άλλα θέματα.

Ενα από αυτά είναι η αναφορά στην ευρωπαϊκή διάσταση του ΝΑΤΟ. Στο κείμενο η θέση των ευρωπαϊκών δυνάμεων εμφανίζεται σαφώς αναβαθμισμένη.

Στο "Ανακοινωθέν" γίνεται έντονα λόγος για την παραπέρα προώθηση της ESDI (=Ευρωπαϊκή Στρατηγική Αμυντική Ταυτότητα), προβλέπεται δυνατότητα Ευρωπαίου Γενικού Διοικητή σε περίπτωση επιχειρήσεων της ΔΕΕ (παρ. 8) καθώς επίσης και χρήση των μέσων του ΝΑΤΟ από την ΕΕ, ακόμη και σε περιπτώσεις που η Συμμαχία σαν τέτοια δε συμμετέχει. (παρ. 9, υποπαρ. α).

Η πλευρά αυτή δείχνει, αναμφίβολα, την προσπάθεια διαφόρων ευρωπαϊκών δυνάμεων, όχι πάντα σε συμφωνία ούτε μεταξύ τους, να ενισχύσουν τη θέση τους. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι δε δείχνει μόνο αυτό.

Ας το δούμε από πιο κοντά: Τι είναι το ΝΑΤΟ; Μια Ευρωπαϊκή Συμμαχία; Προφανώς, όχι. Είναι μια συμμαχία ευρωπαϊκών και αμερικανικών κρατών. Τα δεύτερα, μάλιστα, όχι μόνο καλύπτουν ουσιαστικά όλη τη Β. Αμερική αλλά και περιλαμβάνουν στο εσωτερικό τους την κύρια δύναμη της Συμμαχίας, τις ΗΠΑ.

Τότε, προς τι η τόσο έντονη αναφορά αποκλειστικά στην ευρώπη; Γιατί όχι και στην αμερική;

Οι λόγοι είναι, ασφαλώς, πολλοί. Μήπως, όμως, ένας από αυτούς είναι και το ότι οι ΗΠΑ δέχονται συζητήσεις μόνο για την ευρωπαϊκή πλευρά της Συμμαχίας αλλά αρνούνται οτιδήποτε ανάλογο για την αμερικανική, θεωρώντας την τελευταία αποκλειστικά "δικό τους" χώρο, ακόμη και απέναντι στο ΝΑΤΟ;

Το "Ανακοινωθέν" κάνει, σε πολλά του σημεία, λόγο για τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, προβαίνοντας σε διαλυτικά ανοίγματα προς την κατεύθυνσή τους. Ωστόσο, πρέπει να πούμε ότι η γενική αίσθηση που αποκομίζει κανείς είναι ότι τα ανοίγματα αυτά στέκονται αυστηρά στο έδαφος της προσχώρησης αυτών των χωρών σε σχέδια, προγράμματα ή "σχήματα" του ΝΑΤΟ. Με άλλα λόγια, το ΝΑΤΟ δείχνει να αρνείται οποιαδήποτε πραγματική παραχώρηση στις χώρες αυτές.

Καταλήγοντας, πρέπει να πούμε ότι το κείμενο του "Κοινού Ανακοινωθέντος" περιέχει και μια φράση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πραγματικό "παραπολιτικό". Στην παράγραφο 6, ο όρος "Ασφάλεια" ερμηνεύεται ως εξής:

"Παροχή ενός από τα απαραίτητα θεμέλια για ένα σταθερό Ευρω - Ατλαντικό περιβάλλον ασφαλείας, στη βάση της ανάπτυξης των δημοκρατικών θεσμών και της δέσμευσης της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, στο οποίο καμία χώρα δε θα μπορούσε να εκφοβίζει ή να εξαναγκάζει οποιαδήποτε άλλη μέσω της χρήσης ή της απειλής χρήσης βίας".

Μια άποψη πραγματικά ενδιαφέρουσα, που θα έπρεπε, πιθανότατα, να αναπτυχθεί διά μακρών στο Βελιγράδι, την Πρίστινα και, όπως μαθαίνουμε τελευταία, και στην Ποντγκόριτσα - ή μήπως και στη Σόφια;

Το "Ανακοινωθέν" της Συνόδου δεν ήταν το μόνο βασικό ντοκουμέντο. Εξίσου σημαντικό είναι και αυτό, με τον τίτλο "Η Στρατηγική Αντίληψη της Συμμαχίας". Το ντοκουμέντο αυτό, στο βασικό του προσανατολισμό, ουδόλως διαφέρει του "Ανακοινωθέντος", με μερικά εδάφια να είναι εντελώς τα ίδια δημιουργώντας, έτσι, το εύλογο ερώτημα γιατί, τελικά, εγκρίθηκε. Είναι πολύ πιθανό ότι εγκρίθηκε σε μια προσπάθεια συγκερασμού διιστάμενων απόψεων.

Πάντως, το δεύτερο αυτό ντοκουμέντο περιέχει επίσης μερικά στοιχεία που πρέπει να προσεχτούν.

Συγκεκριμένα:

α. Στην παρ. 11, αναφέρεται ότι "η Συμμαχία θα προωθήσει ειρηνικές και φιλικές διεθνείς σχέσεις ΚΑΙ ΘΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕΙ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ". Γνωρίζοντας τη νοοτροπία, που επικρατεί και έχοντας την ως τώρα εμπειρία, δεν μπορούμε να μην υποθέσουμε ότι κάθε μη ευνοϊκός για το ΝΑΤΟ, θεσμός απλώς δε θα θεωρείται δημοκρατικός, με όλα τα επακόλουθα...

β. Στην παρ. 31, αναφέρεται και πάλι το θέμα των σχέσεων ΝΑΤΟ, ΟΗΕ, ΟΑΣΕ κλπ. και επαναλαμβάνεται εμφαντικά η αρχή της "κατά περίπτωση έγκριση". Είναι φανερό ότι επανεπιβεβαιώνεται η θέση του ΝΑΤΟ σαν τουλάχιστον "ίσου συνεργάτη" με δικαίωμα, μάλιστα, επιλεκτικής συμφωνίας ή διαφωνίας. Οπως και στο "Ανακοινωθέν" πουθενά δε γίνεται λόγος για υποχρέωση εντολής που δεσμεύει το ΝΑΤΟ.

γ. Στην παρ. 42, γίνεται λόγος για παρουσία δυνάμεων των ΗΠΑστην Ευρώπη πιθανότατα, με στόχο να καθησυχαστούν ανησυχίες των ΗΠΑ, στις οποίες αναφερόμαστε αλλού.

δ. Στην παρ. 49, γίνεται λόγος για "επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο Αρθρο 5". Η διατύπωση έχει μεγάλη σημασία γιατί το Αρθρο 5 της Ιδρυτικής Χάρτας του ΝΑΤΟ ήταν αυτό που καθόριζε το χαρακτήρα του ΝΑΤΟ σαν αμυντικής Συμμαχίας που υπερασπίζει, εντός καθορισμένου χώρου, τα μέλη της και μόνον αυτά έναντι ένοπλης επίθεσης και μόνον αυτής.

ε. Στην παρ. 56, γίνεται, ακόμη σαφέστερα, λόγος για περιπτώσεις δράσης ΝΑΤΟικών δυνάμεων "πέρα από τα σύνορα του ΝΑΤΟ". Πρόκειται για εδάφιο που δεν είναι ούτε αιφνιδιαστικό ούτε δυσνόητο σε ένα κείμενο που έχει ήδη κατά κόρον αναφερθεί στους κινδύνους που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ έξω από το ΝΑΤΟ.

Ενα άλλο ενδιαφέρον σημείο πολλαπλού ενδιαφέροντος είναι η αναφορά του ντοκουμέντου σε "μη κρατικούς εχθρούς",δηλαδή σε εχθρούς που δεν αποτελούν κράτος (παρ. 23). Στην παρ. 24, γίνεται λόγος για κίνδυνους που αποτελεί η "διαταραχή της ροής των ζωτικών πόρων", πράγμα που μας επιτρέπει να καταλάβουμε καλύτερα τι σημαίνει χρήση ΝΑΤΟικών δυνάμεων "πέρα από τα σύνορα του ΝΑΤΟ".

Τέλος, ιδιαίτερα τραβά την προσοχή η έμφαση που δίνεται και στο ντοκουμέντο στην όλο και πιο μεγάλη ενοποίηση της πολεμικής βιομηχανίας (παρ. 41 κ. εξ., μεταξύ άλλων). Στην παρ. 43, μάλιστα, το ντοκουμέντο θεωρεί αναγκαίο να αναφέρει ότι "η αρχή της συλλογικής προσπάθειας στην Αμυνα της Συμμαχίας ενσαρκώνεται σε πρακτικές συμφωνίες που επιτρέπουν στους Συμμάχους να απολαμβάνουν τα καίρια πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα της συλλογικής άμυνας και εμποδίζουν την επανεθνικοποίηση της αμυντικής πολιτικής, χωρίς να στερούν από τους Συμμάχους την κυριαρχίας τους". Στην πραγματικότητα, βέβαια, κάτι άλλο προβλέπεται: Ακόμη μεγαλύτερη"πολεμικοστρατιωτική εξάρτηση" για τις εξαρτημένες χώρες της Συμμαχίας, αλλά και ένταση των αντιθέσεων μεταξύ των ισχυρών κρίκων - άφθονα τα δισεκατομμύρια γαρ...

Υπάρχει και μια άλλη - όχι μικρότερης σημασίας - πλευρά που αξίζει να προσεχτεί σ' αυτή την εξέλιξη του ΝΑΤΟ: Η ιδεολογική πλευρά.

Μόνο ένας αναίσχυντος ψεύτης θα τολμούσε να πει ότι δεν εντυπωσιάστηκε παρακολουθώντας, στη διάρκεια της πανηγυρικής συνόδου των 50 χρόνων, τις αναφορές για τη Γιουγκοσλαβία. Και, όταν λέμε "αναφορές" να εξηγούμαστε: Εννοούμε εκθέσεις πολιτικών και στρατιωτικών εκπροσώπων της Συμμαχίας όπου περιγράφονται με Ολύμπια αταραξία οι βομβαρδισμοί και οι καταστροφές από αυτούς, αλλά και αναπτύσσονται λεπτομερώς τα σχέδια παραπέρα βομβαρδισμών, ώστε η Γιουγκοσλαβία να καταστραφεί τελείως και να γονατίσει.

Αλλά οι αναφορές δεν περιλαμβάνουν, μόνο αυτό. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών θυμάται τη φυσιογνωμία του τώρα πια πασίγνωστου εκπροσώπου του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σι να δίνει, μεταξύ δύο περιγραφών παρελθόντων και μελλοντικών βομβαρδισμών, λεπτομερείς οδηγίες προς αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε "δημοκρατικές δυνάμεις της Σερβίας". Ο εκπρόσωπος τόνισε ότι δε θα πρέπει να αποπροσανατολίζει το γεγονός ότι οι δυνάμεις αυτές "μπορεί σήμερα να βρίσκονται σε υποχώρηση και να κρύβονται". Και αυτό γιατί, όπως εξήγησε, θα έρθει η ώρα που, με την ανατροπή του Προέδρου Σλ. Μιλόσεβιτς, θα πάρουν την ηγετική θέση που τους αξίζει και που δικαιωματικά τους ανήκει και θα οδηγήσουν τη χώρα τους στο δρόμο των ευρωπαϊκών αξιών και (πράγμα που έχει, προφανώς, πολύ μεγαλύτερη σημασία) των ευρωπαϊκών θεσμών, συμπεριλαμβανομένου και του ΝΑΤΟ.

Η ιδεολογική εικόνα της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας είναι πλήρης ή, τουλάχιστον, γίνεται όλο και πιο πλήρης.

Εν αρχή ην η καταστροφική φρενίτιδα του ιμπεριαλισμού. Φυσικά, φαίνεται και, για κάθε άνθρωπο με τα σωστά του, είναι απίστευτο να σκέφτεται κανείς την καταστροφική φρενίτιδα περπατώντας στους ευρείς και καλοστρωμένους δρόμους της Ουάσιγκτον και περιδιαβάζοντας στα ανακτοροειδή της κτίρια εκείνο, όμως, που είναι φυσιολογικά απίστευτο δεν είναι κατ' ανάγκην τέτοιο, όταν έχει κανένας να κάνει με μια κοινωνία στο νεκροκρέβατό της, μια κοινωνία που φέρει τη σφραγίδα του θανάτου σε κάθε της κίνηση. Αλλωστε, αν δε συνέβαινε αυτό, θα ήταν, πράγματι, πολύ δύσκολο και να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε τα πολύπλοκα και λεπτομερή γραφικά στις οθόνες 24 ιντσών που δείχνουν με ακράτητη υπερηφάνεια τα προσεχή θύματα των πυραύλων "Τόμαχοκ" και των νοημόνων βομβών.

Η καταστροφική φρενίτιδα γίνεται για τον γερασμένο καπιταλισμό η μόνη, ίσως, πηγή ζωής που του απομένει. Δεν είναι, ασφαλώς, τυχαίος ο τόσος θόρυβος για την "ανοικοδόμηση των Βαλκανίων". Αφού ο ιμπεριαλισμός από τη φύση του δεν μπορεί να ανοίγει συνεχώς νέες αγορές, το μόνο που του μένει είναι να καταστρέφει τις περιορισμένες που μπορεί να ανοίξει, για να τις ξαναφτιάξει.

Από τη βάση της καταστροφικής φρενίτιδας του ιμπεριαλισμού ξεπηδά ένα άλλο φαινόμενο. Ο καθαρός διαχωρισμός στους κυρίαρχους και τους κυριαρχούμενους, στους αφέντες και τους δούλους. Οι πρώτοι βρίσκονται ασφαλείς ή σχετικά ασφαλείς κλεισμένοι στους πύργους τους. Τους περιτριγυρίζουν και τους προστατεύουν ένα πυκνό διεθνές νομικό και θεσμικό πλαίσιο, ένας στρατός διανοουμένων κατάλληλα επεξεργασμένων στη δύσκολη τέχνη της διλετταντικής ευλυγισίας και, το κυριότερο, μια τεράστια στρατιωτική δύναμη, επιθετική και ετοιμοπόλεμη. Δίνουν εντολές από το ύψος των οχυρών τους και ξέρουν πολύ καλά να τις επιβάλλουν. Οι δεύτεροι δεν έχουν τίποτε. Βρίσκονται στο έλεος των αφεντικών τους. Αλίμονό τους αν "εκείνοι" θυμώσουν...

Αναπόφευκτο αποκορύφωμα αυτής της κατάστασης είναι η ιμπεριαλιστική δημοκρατία και η ένταξη σ' αυτήν.

Ασφαλώς κανείς δεν μπορεί έντιμα και σοβαρά να ισχυριστεί ότι δεν άκουσε να γίνεται λόγος στην παρούσα κρίση της Γιουγκοσλαβίας, για τη "δημοκρατία", τον "εκδημοκρατισμό", τους "δημοκρατικούς θεσμούς" κλπ. Είδαμε ήδη τις αναφορές του κ. Τζέιμς Σι. Υπάρχουν και πολλές άλλες, μεταξύ αυτών και στα ελληνικά σχέδια προτάσεων.

Μια δημοκρατία που διαμορφώνεται στους ήχους των σειρήνων και των εκρήξεων των βομβών και στη σκιά της απειλής ακόμη βαρύτερων βομβαρδισμών, με τη συνοδεία ναυτικών αποκλεισμών, αξίζει, ασφαλώς, την προσοχή μας: Είναι αυτό που αποκαλούμε "ιμπεριαλιστική δημοκρατία".

Τι είναι, αλήθεια, η ιμπεριαλιστική δημοκρατία; Είναι κάτι τραγικό, αλλά μάλλον απλό. Η εθελοντική υποταγή στα κελεύσματα των μεγάλων αφεντικών. Η υποταγή, μάλιστα, αυτή πρέπει να είναι και πρόθυμη, γιατί αλλιώς μπορεί να σε παρεξηγήσουν και να θυμώσουν μαζί σου. Θα πρέπει ακόμη και να τους βοηθάς να επιβάλλουν το ίδιο καθεστώς και σε άλλους. Ετσι η ελευθερία θα κυριαρχεί παντού - στη βάση της αποδοχής της σκλαβιάς σαν εθελοντικής κατάστασης. Η εικόνα της ιμπεριαλιστικής δημοκρατίας σαν καθεστώτος πλήρους υποδούλωσης είναι πλήρης.

Είναι, οπωσδήποτε, μια θλιβερή ειρωνεία της ιστορίας το ότι η σημερινή εξέλιξη του ΝΑΤΟ επιβεβαιώνει - σε συνθήκες αναντίρρητα επιβαρυμένες - την παρατήρηση του Β. Ι. Λένιν της εποχής του Α Παγκόσμιου Πολέμου ότι ελευθερία και δημοκρατία δεν είναι καθόλου το ίδιο πράγμα και ούτε κατ' ανάγκην οι δυο τους συνυπάρχουν.

Στη συζήτηση με τον Αν. Πάνενκουκ για το εθνικό πρόβλημα, ο Λένιν παρατηρεί ακριβώς το γεγονός ότι ο Πάνενκουκ εσφαλμένα ισοπεδώνει την επικράτηση του δημοκρατικού καθεστώτος με την απελευθέρωση. Αυτό, όμως, δεν είναι σωστό. Στις συνθήκες της γενικευμένης εθνικής καταπίεσης, που γεννά και αναπαράγει αναπόδραστα ο ιμπεριαλισμός, ακριβώς αυτή η καταπίεση δημιουργεί για το έθνος που καταπιέζει τη δυνατότητα της επικράτησης στο εσωτερικό του "της πιο πλατιάς" δημοκρατίας. Αυτό όμως δε σημαίνει απελευθέρωση. Σημαίνει, αντίθετα, ακόμη πιο μεγάλη υποδούλωση. Πάνω ακριβώς σ' αυτή την καταπίεση στηρίζεται η δυνατότητά μας να παρακολουθούμε τον γγ Χ. Σολάνα ή τον εκπρόσωπο του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σι να μας αναπτύσσουν με ευφράδεια τους προσεχείς στόχους τους. Οι υπερασπιστές της ιμπεριαλιστικής δημοκρατίας το αποκαλούν "διαφάνεια". Στην πραγματικότητα τέτοιοι ισχυρισμοί θα θύμιζαν μορφασμούς αποτυχημένων γελωτοποιών, αν τα πράγματα δεν ήταν τόσο σοβαρά. Εκείνο που αντιμετωπίζουμε είναι ο ιδεολογικός ανεμοστρόβιλος μιας θανατερής κοινωνίας, που παρασέρνει στο πέρασμά του τους πάντες, αφέντες, δούλους, διαφθείροντάς τους και οδηγώντας τους σε φοβερές και, ίσως, μοιραίες καταλήξεις.

Μια ιστορία που αξίζει να μελετηθεί και ασφαλώς θα μελετηθεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος. Για την ώρα, πάντως, γράφεται στους δρόμους (και τις γέφυρες) της άτυχης Γιουγκοσλαβίας.

Μια προοπτική, που θα σήμαινε ολοκληρωτική υποταγή στο πλέγμα των αρπακτικών συμφερόντων του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και της μονοκρατορικής επικυριαρχίας.

Ηταν τότε που ο Αμερικανός διοικητής της "ελληνικής" Επιτροπής Εξωτερικού Εμπορίου, εγκατεστημένος στο υπουργείο Εμπορίου της πλατείας Κάνιγγος, λειτουργούσε ως υπερυπουργός και γκαουλάιτερ, ανάμεσα στους Ελληνες υπουργούς και τους διοικητές των νομισματοπιστωτικών αρχών. Και ήταν η υπογραφή του, νόμος του κράτους, ακόμη και για την ποσόστωση εισαγωγής... προφυλακτικών και την κατανομή τους, (κοντενζάν), ανά την επικράτεια. Αυτή ήταν η "βοήθεια" της υποταγής στο αμερικανικό κεφάλαιο και τα κελεύσματά του. Και αυτά τα συμφέροντα αναδιανομής της λείας συνοδεύουν την απίστευτη πειρατική επιχείρηση κατά της Γιουγκοσλαβίας. Και όχι μόνο...