Πολιτική συγκυρία της εποχής: Η κυβέρνηση αναζητά τρόπους διαφυγής από την υπόθεση Οτσαλάν και επιχειρεί, διοργανώνοντας φιέστες, να στρέψει τα "φώτα" σε ζητήματα "καθημερινότητας" του πολίτη, διαφημίζοντας το "ακάματο" έργο της...

Περιοχή: Ανω Λιόσια, στο "Πάρκο" της πόλης.

Εξέδρα ομιλιών: Στημένη σε απόσταση 200 μέτρων από τον οικισμό "Αγιος Νικόλαος". Το βλέμμα των από βήματος αγορητών "σκοντάφτει" πάνω στα οικήματα του οικισμού, που εκτείνεται μπροστά τους. Ας συγκρατήσουμε το όνομα της συγκεκριμένης συνοικίας. Είναι, ίσως, το μοναδικό που της απέμεινε. Το όνομα. Γιατί η "θέα", πια, είναι αλλιώτικη. Σήμερα, από εκείνο το σημείο που είχαν στηθεί τα μικρόφωνα, το βλέμμα δε "σκοντάφτει" πουθενά. Δραπετεύει, πετώντας πάνω από τα ερείπια. Εκεί ήταν ο "Αγιος Νικόλαος"...

Ομιλητής: Κ. Σημίτης. Πλαισιωμένος από πολυπληθή κουστωδία υπουργών, κυβερνητικών και άλλων υπηρεσιακών παραγόντων. Στην πρώτη σειρά, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτης.

***

"Ποιος μπορούσε να φανταστεί πριν από λίγα χρόνια ότι οι περιουσίες σας θα αποκτούσαν σημαντική αξία μέσα από την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και την αναστροφή των όρων, που είχαν καταδικάσει σε κακοδαιμονία την περιοχή", "ρώτησε" ο πρωθυπουργός το ακροατήριό του. "Ποιος - τους ξαναρώτησε - θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η περιοχή θα αποκτούσε οικιστική αξία, ότι τα Ανω Λιόσια από κρανίου τόπος θα αποκτούσαν όλα εκείνα τα έργα υποδομής και το αναγκαία αναπτυξιακό σχέδιο για να γίνουν μια σύγχρονη ανθρώπινη πόλη...".

Αλήθεια, ποιος θα μπορούσε να το φανταστεί. Ο πρωθυπουργός δε φημίζεται για την ευφράδειά του. Βρήκε, όμως, την κατάλληλη φράση για να περιγράψει την κατάσταση: "Κρανίου τόπος",είπε, τότε. Πράγματι προφητικό. Μήπως και προμελετημένο; Πώς να το πεις;, Είναι βαριά η κατηγορία, πώς να την εκστομίσεις; Αλλά, μάλλον, δε θα φταίει η κυβέρνηση. Εκείνη έκανε ό,τι μπορούσε. Αλλιώς, πώς ο Κ. Σημίτης θα μιλούσε για "αναπτυξιακό σχέδιο"; Τελικά, το πιθανότερο είναι ότι ευθύνεται άλλος. Για παράδειγμα η "κακοδαιμονία". Και σ' αυτήν είχε αναφερθεί ο πρωθυπουργός. Βέβαια, ισχυριζόταν ότι με την έλευση της κυβέρνησης οι όροι είχαν αναστραφεί, ότι η "κακοδαιμονία" είχε αποχωρήσει. Είχαν ληφθεί τα σχετικά μέτρα από την κυβέρνηση, έλεγε ο πρωθυπουργός. Αλλά...

Συμπέρασμα: Ποτέ μην εμπιστεύεστε την "κακοδαιμονία". Εκεί που σου υπόσχεται ότι θα σε απαλλάξει από την παρουσία της, επιστρέφει. Απρόσκλητη. Οπως ο κ. Σημίτης. Απρόσκλητος επέστρεψε προχτές στα Ανω Λιόσια, το Μενίδι, τη Ν. Φιλαδέλφεια. Απρόσκλητοι και οι χειροκροτητές του. Ναι, κι όμως. Πάλι τον χειροκρότησαν όταν τελείωσε τις δηλώσεις του. Γι' αυτό υπάρχουν άλλωστε οι χειροκροτητές. Αυτοί δεν είναι ΕΜΑΚ για να σώζουν ζωές. Δεν έχουν υποχρέωση να βοηθούν τους σκηνίτες. Να χειροκροτούν υποχρεούνται. Κι αυτό κάνουν.

***

Ετσι συνέχισε το λόγο του ο κ. Σημίτης. Ασυγκράτητος λόγος. Ιδού: "Είμαστε όλοι εδώ - είπε - εμείς που δε συμβιβαστήκαμε με τον αναχρονισμό, τη μιζέρια και την εγκατάλειψη σε όλα αυτά που είχαν καταδικαστεί ως μη προνομιούχες περιοχές, τις περιοχές της Δυτικής Αθήνας, της Δυτικής Αττικής... Ενα παράδειγμα της προσπάθειάς μας είναι η περιοχή των Ανω Λιοσίων και των όμορων δήμων", ήταν η απόδειξη που επιστράτευσε ο κ. Σημίτης για να καταστεί πειστικός.

Για δεύτερη φορά "προφητικός" ο πρωθυπουργός. Δεν ήταν μόνο τα Ανω Λιόσια που έμοιαζαν περίπου με το... Παρίσι. Ο "ασυμβίβαστος" Κ. Σημίτης είχε δώσει το σύνολο του γεωγραφικού στίγματος της κυβερνητικής "φροντίδας": Ολοι οι όμοροι δήμοι, είπε. Ολη η Δυτική Αττική, είπε. Ολες αυτές οι περιοχές τελούν κάτω από την "ομπρέλα" της κυβερνητικής αρωγής για την "αναβάθμισή τους" και έχουν - έλεγε - ενταχθεί "σε μια ελπιδοφόρα πλέον πραγματικότητα"!

Τι περίεργος που είναι ο Εγκέλαδος. Και τι τέλεια "ακοή"! Μόλις του δώσεις την ακριβή διεύθυνση, σπεύδει να διασταυρωθεί με τα "ρίχτερ" της κοροϊδίας. Σήμερα, έξι μήνες από εκείνη την αγόρευση του επικεφαλής της κυβέρνησης, τι χάσκει πιο κούφιο; Τα λόγια του κ. Σημίτη ή τα χαλάσματα της Δυτικής Αθήνας;

***

"Η πλειοψηφία των Ελλήνων ξέρει ποια πολιτική, ποια παράταξη και ποιο κόμμα μπορεί να εγγυηθεί με πράξεις την ασφάλεια, την ανάπτυξη, την ευημερία, την κοινωνική συνοχή, την κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη", έλεγε τότε ο κ. Σημίτης.

Μιλούσε, λίγο πρωθύστερα, φυσικά, αλλά "σίγουρα" εξ ονόματος της πλειοψηφίας... Μιλούσε εξ ονόματος των δεκάδων χιλιάδων αστέγων οικογενειών των δοκιμασμένων κάτω από τα συντρίμμια. Μιλούσε εκ μέρους όλων των καταχωρισμένων στις καταστάσεις της "βοήθειας" (!) των 200.000 δραχμών, που υπάγονται πλήρως (σ.σ.: αυτό είναι αναμφισβήτητο) υπό την επίβλεψη του "λειτουργούντος" (!) κρατικού μηχανισμού. Ετσι εξαργυρώνεται η "επιταγή" των πρωθυπουργικών υποσχέσεων περί "ασφάλειας" και "ανάπτυξης"...

***

"Γι' αυτό - συμπλήρωνε μετά την απαρίθμηση των κυβερνητικών "προσφορών" -στις εκλογές του 2000 ο ελληνικός λαός θα δώσει και πάλι πλειοψηφία στο ΠΑΣΟΚ. Γιατί η πλειοψηφία των Ελλήνων επιθυμεί και θέλει να συνεχίσουμε όλοι μας μια νικηφόρα και ελπιδοφόρα μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Επιθυμεί και θέλει μια πορεία σταθερότητας, σιγουριάς και αισιοδοξίας... επιθυμεί και θέλει μια προσπάθεια με συνέχεια, συνέπεια και προοπτική", κατέληξε, τότε, ο κ. Σημίτης.

Τι ωραίες λέξεις: "Σιγουριά", "αισιοδοξία". Τι όμορφες έννοιες: "Ελπίδα", "σταθερότητα". Αλλά και πόσο άτυχες, όταν γίνεται χρήση τους από εκείνους που η "αγνότητα" των φιλοδοξιών τους - περί της διατήρησης της καρέκλας τους πρόκειται - υπαγορεύει και τις μεθόδους των "όμορφων" ψηφοθηριών τους. Ψηφοθηρία ενώπιον των πάντων. Σεισμόπληκτων και μη.

Αυτά συμβαίνουν στις δυτικές συνοικίες των "πανέμορφων καταυλισμών"...

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

σποτ

"Είμαστε όλοι εδώ, εμείς που δε συμβιβαστήκαμε με τον αναχρονισμό, τη μιζέρια και την εγκατάλειψη σε όλα αυτά που είχαν καταδικαστεί ως μη προνομιούχες περιοχές, τις περιοχές της Δυτικής Αθήνας, της Δυτικής Αττικής... Ενα παράδειγμα της προσπάθειάς μας είναι η περιοχή των Ανω Λιοσίων και των όμορων δήμων"

(Κ. Σημίτης, 11/3/99)

"Μέρος της διαδικασίας της ζωής αποτελούν οι σεισμοί. Τη διαδικασία αυτή δεν μπορούμε να τη σταματήσουμε. Το γεγονός αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε μοιρολατρικά τους σεισμούς σαν θεομηνίες, γιατί υπάρχουν τρόποι άμυνας που, όταν εφαρμοστούν κατάλληλα, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις συνέπειες των σεισμών".

Μερικές από τις διαπιστώσεις του Αστεροσκοπείου Αθήνας είναι οι παραπάνω, που δυστυχώς η επικαιρότητα μας αναγκάζει να τις δημοσιεύσουμε.

"Η χώρα μας, ενημερώνει το Αστεροσκοπείο, έχει τη μεγαλύτερη σεισμικότητα από όλες τις χώρες της Μεσογείου, αλλά και από τις μεγαλύτερες ανάμεσα στις χώρες της Ευρασίας. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι η σεισμική ενέργεια που απελευθερώνεται κάθε χρόνο στον ελληνικό χώρο είναι σχεδόν ίση μ' αυτή που απελευθερώνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι πρόσφατες σεισμικές δράσεις έδειξαν ότι ο σεισμικός κίνδυνος όχι μόνον δε μειώνεται με το χρόνο, αλλά αντίθετα αυξάνεται. Ο κύριος λόγος γι' αυτό, είναι η μεγάλη ανάπτυξη σε ύψος, έκταση και πληθυσμό των μεγάλων και μικρότερων πόλεων".

Αποτελεί κοινά παραδεκτό πια γεγονός, ότι οι σεισμοί στην Ελλάδα συνιστούν εθνικό πρόβλημα πρώτου μεγέθους. Η επώδυνη εμπειρία των τελευταίων χρόνων και ειδικότερα οι τελευταίες σεισμικές εξάρσεις που έπληξαν μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας (Θεσσαλονίκη 1978, Αθήνα 1981, Καλαμάτα 1986, Ηλεία 1993, Κοζάνη - Γρεβενά και Αίγιο 1995), προσδιορίζουν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και σαν ενδημικού φαινομένου.

Το κοινωνικό και οικονομικό κόστος των σεισμών και οι τραυματικές και επώδυνες εμπειρίες που έχει υποστεί η χώρα δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό.

Αναγνωρίζεται ότι στα θέματα του σεισμού, ο προληπτικός σχεδιασμός και η εφαρμογή μέτρων για τη μείωση της τρωτότητας των κατασκευών μπορούν να σφυρηλατήσουν την αντισεισμική θωράκιση της χώρας. Αναγκαίο είναι επίσης να αξιοποιηθούν οι θετικές εφαρμογές προγραμμάτων που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες σεισμογενείς περιοχές του πλανήτη.

Ο ελληνικός χώρος βρίσκεται στο όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής και της ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας. Για το λόγο αυτό, η ενεργός τεκτονική στο χώρο αυτό είναι έντονη, όπως εξάλλου δείχνει η μεγάλη σεισμικότητα, η παραμόρφωση των διαφόρων γεωλογικών ζωνών και τα ηφαιστειακά φαινόμενα που παρατηρούνται στην περιοχή.

Τα πιο εντυπωσιακά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τεκτονικής προέλευσης του χώρου αυτού είναι η "ελληνική τάφρος", το "ελληνικό τόξο" και η "λεκάνη του βορείου Αιγαίου".

Η ελληνική τάφρος αποτελείται από μια σειρά θαλάσσιων λεκανών που έχουν βάθη μέχρι 5 χλμ. Αυτή είναι παράλληλη προς το ελληνικό τόξο και περιλαμβάνει μικρότερες γραμμικές τάφρους, όπως είναι οι τάφροι του Πλινίου και του Στράβωνα νοτιοανατολικά της Κρήτης και η τάφρος του Ιονίου πελάγους.

Το ελληνικό τόξο αποτελείται από το εξωτερικό ιζηματογενές τόξο, το οποίο συνδέει τις Δειναρικές Αλπεις με τις τουρκικές Ταυρίδες διαμέσου των ελληνίδων οροσειρών, των Ιονίων νήσων, της Κρήτης και της Ρόδου, και από το εσωτερικό ηφαιστειακό τόξο, το οποίο είναι παράλληλο προς το ιζηματογενές τόξο και βρίσκεται σε μια μέση απόσταση 120 χλμ. απ' αυτό.

Το ηφαιστειακό τόξο αποτελείται από διάφορα ηφαιστειακά νησιά, ανδεσιτικά ενεργά ηφαίστεια (Μέθανα, Σαντορίνη, Νίσυρος) και θειονίες. Μεταξύ του ιζηματογενούς και του ηφαιστειακού τόξου, βρίσκεται η λεκάνη του κρητικού πελάγους (λεκάνη νοτίου Αιγαίου), της οποίας το βάθος φθάνει τα 2.000 μ. περίπου.

Η πιο ενδιαφέρουσα γεωμορφολογική δομή τεκτονικής προέλευσης στο Βόρειο Αιγαίο είναι η τάφρος του Βορείου Αιγαίου, με βάθος νερού μέχρι 1.500 μ. περίπου. Επέκτασή της προς τα ΒΑ αποτελούν πιθανώς οι μικρές λεκάνες της θάλασσας του Μαρμαρά.

Η κατανομή των επικέντρων των επιφανειακών σεισμών (βάθος μικρότερο των 60 χλμ.) οριοθετεί διάφορες σεισμικές ζώνες. Η κυριότερη είναι αυτή που εκτείνεται κατά μήκος της εξωτερικής (κοίλης) πλευράς του ελληνικού τόξου, δηλαδή, ακτές Δυτικής Ελλάδας, Ιόνια νησιά, ΝΔ Πελοπόννησος, Νότια Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος. Αλλες σημαντικές ζώνες έχουν διεύθυνση Ανατολή - Δύση, όπως Β. Αιγαίου, Θεσσαλίας - Σποράδων, Πατραϊκού - Κορινθιακού κλπ.

Οι σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (βάθη εστίας μεταξύ 70 και 180 χλμ.) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι, γιατί προκαλούν βλάβες σε μεγάλες αποστάσεις κατά μήκος του ελληνικού τόξου και οι περίοδοι των κυμάτων τους είναι σχετικά μεγάλες (1,5 sec).

"Πρέπει επιτέλους να συμφωνήσουμε στην πράξη, ότι η κατοικία είναι, πριν από όλα, κοινωνικό αγαθό και όχι πεδίο κερδοσκοπίας. Υπάρχει λοιπόν ευθύνη της πολιτείας και θεσμικά να θωρακίσει τη λαϊκή κατοικία και όλες τις κατασκευές", τονίζει η Ρούλα Ξαρχάκου,πολιτικός μηχανικός και μέλος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ, αναφερόμενη στο μέγα πρόβλημα της κατασκευής ασφαλών κατοικιών, αλλά και γενικότερα ιδιωτικών κτιρίων.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, αναφέρεται στο πρόβλημα της μη εφαρμογής των κανονισμών οικοδόμησης και αντισεισμικής προστασίας, αλλά και στις ευθύνες που υπάρχουν, στην έλλειψη κάθε ελέγχου της ποιότητας των οικοδομικών υλικών και γενικά σε όλη την "αλυσίδα" της κατασκευής ενός κτιρίου. Σημειώνει τις ευθύνες, όχι μόνο της πολιτείας αλλά και των εμπλεκόμενων σε αυτήν και υπογραμμίζει ότι πρέπει "να ξεκαθαρίσει το σύστημα κατασκευής των έργων" και ότι "όσο η λαϊκή κατοικία παραμένει τελευταία στην "κλίμακα αξιών" της κυβέρνησης, τότε είναι αναπόφευκτο τα φυσικά φαινόμενα να εξελίσσονται σε τραγωδίες".

Η συνέντευξη έχει ως εξής:

- Μετά από τον καταστροφικό σεισμό, που έπληξε την πόλη μας, μπαίνει ζήτημα αναθεώρησης του αντισεισμικού κανονισμού;

- Πρέπει να πούμε ότι ο Νέος Αντισεισμικός Κανονισμός (ΝΑΚ) που θεσμοθετήθηκε το 1996, μετά τους σεισμούς του Αιγίου, θεωρείται από τους πιο ικανοποιητικούς σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Για να βγάλουμε όμως σωστά και ολοκληρωμένα συμπεράσματα χρειάζεται να επέλθει κάποιο χρονικό διάστημα, μέσα στο οποίο θα συλλέξουμε και θα αξιολογήσουμε όλα τα στοιχεία. Παρ' όλα αυτά κάποιες πρώτες παρατηρήσεις μπορούν να γίνουν.

Η αντισεισμική προστασία έχει πολλές πλευρές. Κατ' αρχήν την πρόληψη. Και επειδή υπάρχει μεγάλη φιλολογία, για τον αν "αντέχει ή δεν αντέχει η Αθήνα", σίγουρα επιβάλλεται η επανεκτίμηση ορισμένων παραμέτρων.

- Δηλαδή;

- Εννοώ ότι το μεγάλο πρόβλημα διαπιστώνεται στην εφαρμογή των κανονισμών οικοδόμησης και αντισεισμικής προστασίας. Μάλιστα, όσον αφορά κατασκευές που συχνάζει μεγάλος αριθμός πολιτών, όπως τα εργοστάσια, οι δημόσιοι χώροι, τα καταστήματα και επιχειρήσεις, η τυχόν απόκλιση από τους κανονισμούς αποκτά τραγικά χαρακτηριστικά. Είναι φανερό ότι εδώ αναδεικνύονται και άλλου είδους ευθύνες, που έχουν να κάνουν και με το γνωστό σύνδρομο των πελατειακών σχέσεων. Συναλλαγές άλλου τύπου...

- Η τήρηση του αντισεισμικού κανονισμού από μόνη της αρκεί για μια ασφαλή κατασκευή;

- Δεν είναι μόνο οι αντισεισμικές προδιαγραφές αυτές καθ' αυτές, αλλά είναι και οι πολεοδομικές εφαρμογές. Δηλαδή οι καταρρεύσεις κτιρίων συνδέονται άμεσα με το γεγονός, ότι ορισμένα από αυτά τα κτίσματα έγιναν πάνω σε ρέματα και σε μπαζώματα. Ποιοι και με ποια ανταλλάγματα μετέτρεψαν τα ρέματα σε οικόπεδα;

Οσον αφορά το ζήτημα των εδαφών και το πού κτίζονται τα κτίρια, πρέπει να πω ότι και σε αυτό το θέμα η πολιτεία μεταθέτει το βάρος στον πολίτη. Εμείς λέμε ότι το κράτος πρέπει ν' αναλάβει την ευθύνη των γεωλογικών μελετών, ώστε να αποτιμηθούν τα εδάφη που κτίζονται οικισμοί σε όλη την επικράτεια. Στα μέτρα δηλαδή της αντισεισμικής προστασίας πρέπει να εντάξουμε και την εξέταση του εδάφους και του υπεδάφους των οικισμών, με προτεραιότητα στις πιο επικίνδυνες περιοχές. Κάτι βέβαια που δεν μπορεί ν' αναλάβει μεμονωμένα ο κάθε πολίτης.

Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες, που έχουν σχέση με την υγιεινή και ασφάλεια των χώρων όπως: μέτρα πυροπροστασίας, μέτρα ασφάλειας που σε ώρα κινδύνου θα έδιναν τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να διαφύγουν εύκολα και γρήγορα. Εάν αυτά είχαν τηρηθεί, ενδεχομένως να είχαμε θρηνήσει λιγότερα θύματα.

- Ας επικεντρώσουμε όμως στο ζήτημα της κατασκευής. Πού εντοπίζονται τα προβλήματα;

- Είναι σαφές ότι υπάρχουν κτίσματα στα οποία δεν έχουν τηρηθεί οι κανονισμοί και πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες. Διαπιστώσαμε ότι κτίσματα ή τμήματά τους έχουν γίνει αυθαίρετα. Δηλαδή χωρίς μελέτη διπλωματούχου μηχανικού, χωρίς επίβλεψη, χωρίς άδεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, κάποιος πήρε την ευθύνη. Ποιος είναι αυτός και με ποιανού τις "πλάτες"; Διότι εάν έγινε χωρίς άδεια, προκύπτει το ερώτημα: Δεν υπάρχουν γι' αυτό το σκοπό εντεταλμένα όργανα της πολιτείας; Ποια είναι αυτά; Αστυνομία, πολεοδομία, δήμος..;

- Εχουμε όμως και καταρρεύσεις σπιτιών και οικοδομημάτων που είναι νομότυπα... Υπάρχουν καταγγελίες για τσιμέντα και σίδερα κακής ποιότητας.

- Το πρόβλημα της ποιότητας των οικοδομικών υλικών και ο έλεγχος στην παραγωγή τους είναι υπαρκτό. Πρέπει να εξετάσουμε, για παράδειγμα, ποιες βιομηχανίες παραγωγής μπετόν κάνουν τη διακίνηση. Ελέγχονται αυτές οι βιομηχανίες; Ποιος τους κάνει έλεγχο ποιότητας; Στα σίδερα και σε όλα τα οικοδομικά υλικά γίνεται αντίστοιχος ποιοτικός έλεγχος;

- Υπήρξαν τραγικές περιπτώσεις, όπως αυτή της πολυκατοικίας στη Ν. Φιλαδέλφεια, που στο σεισμό του 1981 είχε παρουσιάσει προβλήματα και ξανακατοικήθηκε. Δεν υπάρχουν προσωπικές ευθύνες;

- Και βέβαια υπάρχουν. Και πρέπει ν' αναζητηθούν. Να δουν οι αρμόδιοι τι πόρισμα είχε βγει μετά το σεισμό του 1981. Ποιος πήρε την ευθύνη της επισκευής των ζημιών. Αν ελέγχθηκε μετά την επισκευή. Ποιος έδωσε το "πράσινο φως", ώστε να μπει μέσα κόσμος και σήμερα θρηνούμε τόσα αδικοχαμένα θύματα. Λέγεται ότι έγιναν επεμβάσεις στο φέροντα οργανισμό, δηλαδή κόπηκαν κολόνες στο ισόγειο!

Η κυβέρνηση βέβαια βγήκε με ανέξοδες δηλώσεις και αναθεματίζει και μιλάει για "απόδοση ευθυνών". Αλλά για να αποδώσει ευθύνες πρέπει πριν από όλα η πολιτεία ν' αναλάβει τις δικές της. Γιατί, ναι μεν υπάρχουν και ορισμένοι "ασυνείδητοι", όπως άλλωστε σε όλα τα επαγγέλματα, αλλά σε καμιά περίπτωση η πολιτεία δεν μπορεί να οχυρώνεται πίσω από αναθέματα. Το ζητούμενο είναι πώς η πολιτεία και όλοι οι αρμόδιοι φορείς θα φράζουν το δρόμο σε όποιον ασυνείδητο.

- Τελικά, τι πρέπει να γίνει;

- Να ξεκαθαρίσει το σύστημα κατασκευής των έργων, να γίνει σαφές και ασφαλές. Πρέπει επιτέλους η πολιτεία να θεσμοθετήσει το μητρώο κατασκευής ιδιωτικών έργων. Να λυθεί το ζήτημα ποιος τελικά κατασκευάζει. Θα σας πω ένα παράδειγμα: Στα δημόσια έργα, για να φτιάξουμε έναν παιδικό σταθμό, ή ένα γήπεδο, πρέπει αυτός που θα το αναλάβει να είναι πιστοποιημένος στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων και να ελέγχεται με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ετσι και στην περίπτωση των ιδιωτικών έργων και κατοικιών θα πρέπει να προστατεύεται ο πολίτης. Δεν μπορεί να αφήνεται έρμαιο σε οποιονδήποτε εργολάβο, ο οποίος πιθανόν να μην έχει καμία σχέση με τεχνικό επάγγελμα.

Την ευθύνη κατασκευής των ιδιωτικών έργων, όπως και των δημοσίων, πρέπει να την έχουν άνθρωποι με τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Δηλαδή διπλωματούχοι μηχανικοί. Δε νοείται, ο οποιοσδήποτε έχει κεφάλαιο, να μπορεί να κάνει τον εργολάβο και να σηκώνει πολυκατοικίες.

Πρέπει επιτέλους να συμφωνήσουμε στην πράξη, ότι η κατοικία είναι πριν από όλα κοινωνικό αγαθό και όχι πεδίο κερδοσκοπίας. Υπάρχει λοιπόν ευθύνη της πολιτείας και θεσμικά να θωρακίσει τη λαϊκή κατοικία και όλες τις κατασκευές.

- Σύμφωνα με τα ισχύοντα, σε αυτή την "αλυσίδα" των εμπλεκόμενων στις κατασκευές, έχει θεσμοθετηθεί ο έλεγχος και η ευθύνη ή υπάρχει νομικό κενό;

- Σε όλη αυτή την "αλυσίδα" που αναφέρατε, ο μόνος που έχει ευθύνη και ο μόνος που ελέγχεται είναι ο μηχανικός, και μάλιστα διά βίου. Οι άλλοι που περνάνε από την οικοδομή, εργολάβοι, υπεργολάβοι, δημόσιες υπηρεσίες που δίνουν επιμέρους εγκρίσεις, δε φαίνεται να έχουν την ευθύνη που τους αναλογεί.

Και εξηγούμαι: Ο μηχανικός, όταν γίνεται μια οικοδομή, θα μελετήσει, θα χαράξει, θα ελέγξει τα μπετά, θα επιβλέψει τις οικοδομικές εργασίες και θα έχει την ευθύνη. Υπάρχουν όμως μια σειρά εργασίες, που αν δε γίνουν σωστά, μπορεί μεν να μην επιφέρουν καταρρεύσεις, αλλά να έχουμε σοβαρές ζημιές. Αυτές γίνονται σε ενδιάμεσα διαστήματα από αυτά που ο μηχανικός παρέχει τις υπηρεσίες του, και - όπως τουλάχιστον συνηθίζεται - γίνονται με ευθύνη του εργολάβου, ο οποίος και αμείβεται γι' αυτή τη δουλιά. Λέμε λοιπόν ότι αυτός ο άνθρωπος πρέπει να είναι και μηχανικός. Και δεν πρέπει να είναι ο ίδιος με τον επιβλέποντα μηχανικό, αλλά διαφορετικό πρόσωπο για να υπάρχει και αλληλοέλεγχος.

Αλλά και στο σύστημα ελέγχου των δομικών υλικών υπάρχουν κενά. Τα σίδερα και τα μπετά δεν ελέγχονται στην πηγή. Χρειάζεται να υπάρξουν ειδικά συνεργεία, που θα ελέγχουν επιτόπου την παραγωγή σκυροδέματος. Ακόμα, θα μπορούσε να γίνει υποχρεωτική η λήψη των δοκιμίων στα ιδιωτικά έργα όπως γίνεται στα δημόσια. Οι κανόνες ασφάλειας που ισχύουν στην κατασκευή δημόσιων κτιρίων θα μπορούσαν να επεκταθούν και στις ιδιωτικές κατοικίες.

Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και το θέμα της συντήρησης των κατασκευών στη διάρκεια του χρόνου. Είναι αναγκαίο μια ομάδα ειδικών, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, να κάνει ελέγχους. Διότι παρατηρείται το φαινόμενο να γίνονται προσθήκες στα οικήματα ή πρόσθετες εγκαταστάσεις με παρεμβάσεις στο φέροντα οργανισμό του κτιρίου, χωρίς έλεγχο και επίβλεψη κάποιου ειδικού.

- Ανακεφαλαιώνοντας, τι πρέπει να γίνει σε θεσμικό επίπεδο για τη θωράκιση της χώρας από τους σεισμούς και ιδιαίτερα στη λαϊκή κατοικία;

- Κατ' αρχήν, σωστός σχεδιασμός των περιοχών που επιτρέπεται να γίνεται η δόμηση. Σωστή μελέτη με βάση τους κανονισμούς. Και το προϊόν αυτής της μελέτης να επιβλέπεται και να ελέγχεται καθ' όλη τη διάρκεια του έργου. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος των βιομηχανιών που παράγουν δομικά υλικά αλλά και επιμόρφωση των εργαζομένων και τεχνιτών της οικοδομής σε συνεργασία με τα συνδικάτα οικοδόμων.

Οσο δε γίνονται τα παραπάνω και η λαϊκή κατοικία παραμένει τελευταία στην "κλίμακα αξιών" της κυβέρνησης, τότε είναι αναπόφευκτο τα φυσικά φαινόμενα να εξελίσσονται σε τραγωδίες.

Γιάννης ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

- Πήγατε σε περιοχές που επλήγησαν, πείτε μας ποιες είναι οι εμπειρίες σας;

- Ως μηχανικός, όπως και άλλοι συνάδελφοί μου, έκανα αυτοψίες στο Μενίδι, στη Μεταμόρφωση, στα Λιόσια. Η μόνη λέξη που μπορεί να περιγράψει το μαρτύριο αυτών των ανθρώπων είναι η "Κόλαση" του Δάντη. Εχουμε έναν κόσμο, των συνοικιών που επλήγησαν και ιδιαίτερα των λαϊκών στρωμάτων, που είναι στους δρόμους και σε πλατείες. Χωρίς εφόδια, χωρίς σκηνές, αλλά και εκεί που στήθηκαν ορισμένες σκηνές, δεν υπάρχει υποδομή για θέματα υγιεινής. Οι καιρικές συνθήκες επέτειναν το πρόβλημα. Και να σκεφτούμε, ότι μέσα σε αυτούς που διανυκτερεύουν σε αυτοκίνητα και σκηνές, είναι άνθρωποι άρρωστοι, γυναίκες έγκυες, γέροντες, παιδιά.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ο κρατικός μηχανισμός αντέδρασε καλά, αλλά αρκετά 24ώρα μετά, η κατάσταση διαγράφεται τουλάχιστον ζοφερή. Τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται αντί να επουλώνονται.

Η αλήθεια είναι ότι οι ζημιές είναι τεράστιες. Οι αιτήσεις των πληγέντων, συμπολιτών μας για τον έλεγχο των κατοικιών είναι πολλές δεκάδες χιλιάδες και ο αριθμός των μηχανικών στις υπηρεσίες δεν επαρκούν και δεν είναι εύκολο ν' ανταποκριθούν. Βέβαια αρκετοί μηχανικοί έχουν στρατευτεί από μόνοι τους. Αλλά αυτό μόνο δε φτάνει. Γιατί ό έλεγχος πρέπει να γίνει οργανωμένα, και οι ιδιώτες μηχανικοί, πέρα από μια γνώμη, δεν μπορούν να δώσουν τα απαραίτητα έγγραφα που χρειάζεται ο πολίτης, για να μπορέσει να τύχει της επικουρίας αυτών έστω, των λειψών μέτρων που εξαγγέλθηκαν. Οι μηχανικοί δηλαδή δεν εντάχτηκαν στον κρατικό μηχανισμό για τις αυτοψίες των σπιτιών. Γεγονός είναι ότι ο ρυθμός που γίνονται οι αυτοψίες, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες που υπάρχουν. Γι' αυτό είναι ανάγκη - και ως ένδειξη ελάχιστης αλληλεγγύης προς τους πληγέντες συμπολίτες μας - όλοι οι μηχανικοί να ενταχθούμε οργανωμένα σε αυτή την προσπάθεια. Σε κάθε περίπτωση τα μέλη της "Πανεπιστημονικής",θέτουν τις υπηρεσίες τους στη διάθεση των σεισμόπληκτων και των συμπολιτών μας.

Η Ρούλα Ξαρχάκου