"Μέρος της διαδικασίας της ζωής αποτελούν οι σεισμοί. Τη διαδικασία αυτή δεν μπορούμε να τη σταματήσουμε. Το γεγονός αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε μοιρολατρικά τους σεισμούς σαν θεομηνίες, γιατί υπάρχουν τρόποι άμυνας που, όταν εφαρμοστούν κατάλληλα, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις συνέπειες των σεισμών".

Μερικές από τις διαπιστώσεις του Αστεροσκοπείου Αθήνας είναι οι παραπάνω, που δυστυχώς η επικαιρότητα μας αναγκάζει να τις δημοσιεύσουμε.

"Η χώρα μας, ενημερώνει το Αστεροσκοπείο, έχει τη μεγαλύτερη σεισμικότητα από όλες τις χώρες της Μεσογείου, αλλά και από τις μεγαλύτερες ανάμεσα στις χώρες της Ευρασίας. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι η σεισμική ενέργεια που απελευθερώνεται κάθε χρόνο στον ελληνικό χώρο είναι σχεδόν ίση μ' αυτή που απελευθερώνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι πρόσφατες σεισμικές δράσεις έδειξαν ότι ο σεισμικός κίνδυνος όχι μόνον δε μειώνεται με το χρόνο, αλλά αντίθετα αυξάνεται. Ο κύριος λόγος γι' αυτό, είναι η μεγάλη ανάπτυξη σε ύψος, έκταση και πληθυσμό των μεγάλων και μικρότερων πόλεων".

Αποτελεί κοινά παραδεκτό πια γεγονός, ότι οι σεισμοί στην Ελλάδα συνιστούν εθνικό πρόβλημα πρώτου μεγέθους. Η επώδυνη εμπειρία των τελευταίων χρόνων και ειδικότερα οι τελευταίες σεισμικές εξάρσεις που έπληξαν μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας (Θεσσαλονίκη 1978, Αθήνα 1981, Καλαμάτα 1986, Ηλεία 1993, Κοζάνη - Γρεβενά και Αίγιο 1995), προσδιορίζουν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και σαν ενδημικού φαινομένου.

Το κοινωνικό και οικονομικό κόστος των σεισμών και οι τραυματικές και επώδυνες εμπειρίες που έχει υποστεί η χώρα δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό.

Αναγνωρίζεται ότι στα θέματα του σεισμού, ο προληπτικός σχεδιασμός και η εφαρμογή μέτρων για τη μείωση της τρωτότητας των κατασκευών μπορούν να σφυρηλατήσουν την αντισεισμική θωράκιση της χώρας. Αναγκαίο είναι επίσης να αξιοποιηθούν οι θετικές εφαρμογές προγραμμάτων που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες σεισμογενείς περιοχές του πλανήτη.

Ο ελληνικός χώρος βρίσκεται στο όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής και της ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας. Για το λόγο αυτό, η ενεργός τεκτονική στο χώρο αυτό είναι έντονη, όπως εξάλλου δείχνει η μεγάλη σεισμικότητα, η παραμόρφωση των διαφόρων γεωλογικών ζωνών και τα ηφαιστειακά φαινόμενα που παρατηρούνται στην περιοχή.

Τα πιο εντυπωσιακά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τεκτονικής προέλευσης του χώρου αυτού είναι η "ελληνική τάφρος", το "ελληνικό τόξο" και η "λεκάνη του βορείου Αιγαίου".

Η ελληνική τάφρος αποτελείται από μια σειρά θαλάσσιων λεκανών που έχουν βάθη μέχρι 5 χλμ. Αυτή είναι παράλληλη προς το ελληνικό τόξο και περιλαμβάνει μικρότερες γραμμικές τάφρους, όπως είναι οι τάφροι του Πλινίου και του Στράβωνα νοτιοανατολικά της Κρήτης και η τάφρος του Ιονίου πελάγους.

Το ελληνικό τόξο αποτελείται από το εξωτερικό ιζηματογενές τόξο, το οποίο συνδέει τις Δειναρικές Αλπεις με τις τουρκικές Ταυρίδες διαμέσου των ελληνίδων οροσειρών, των Ιονίων νήσων, της Κρήτης και της Ρόδου, και από το εσωτερικό ηφαιστειακό τόξο, το οποίο είναι παράλληλο προς το ιζηματογενές τόξο και βρίσκεται σε μια μέση απόσταση 120 χλμ. απ' αυτό.

Το ηφαιστειακό τόξο αποτελείται από διάφορα ηφαιστειακά νησιά, ανδεσιτικά ενεργά ηφαίστεια (Μέθανα, Σαντορίνη, Νίσυρος) και θειονίες. Μεταξύ του ιζηματογενούς και του ηφαιστειακού τόξου, βρίσκεται η λεκάνη του κρητικού πελάγους (λεκάνη νοτίου Αιγαίου), της οποίας το βάθος φθάνει τα 2.000 μ. περίπου.

Η πιο ενδιαφέρουσα γεωμορφολογική δομή τεκτονικής προέλευσης στο Βόρειο Αιγαίο είναι η τάφρος του Βορείου Αιγαίου, με βάθος νερού μέχρι 1.500 μ. περίπου. Επέκτασή της προς τα ΒΑ αποτελούν πιθανώς οι μικρές λεκάνες της θάλασσας του Μαρμαρά.

Η κατανομή των επικέντρων των επιφανειακών σεισμών (βάθος μικρότερο των 60 χλμ.) οριοθετεί διάφορες σεισμικές ζώνες. Η κυριότερη είναι αυτή που εκτείνεται κατά μήκος της εξωτερικής (κοίλης) πλευράς του ελληνικού τόξου, δηλαδή, ακτές Δυτικής Ελλάδας, Ιόνια νησιά, ΝΔ Πελοπόννησος, Νότια Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος. Αλλες σημαντικές ζώνες έχουν διεύθυνση Ανατολή - Δύση, όπως Β. Αιγαίου, Θεσσαλίας - Σποράδων, Πατραϊκού - Κορινθιακού κλπ.

Οι σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (βάθη εστίας μεταξύ 70 και 180 χλμ.) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι, γιατί προκαλούν βλάβες σε μεγάλες αποστάσεις κατά μήκος του ελληνικού τόξου και οι περίοδοι των κυμάτων τους είναι σχετικά μεγάλες (1,5 sec).