Η «Διόρθωση» είναι μια πολύ ανθρώπινη ταινία! Δείχνει να είναι γυρισμένη με πόνο! Η μηχανή του Αναστόπουλου δε θέλει να εντυπωσιάσει. Στέκεται, θα έλεγα, στη γωνία. Και από εκεί, πολύ διακριτικά, αλλά καίρια λόγω της «απόστασης», καταγράφει μια κοινωνία δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Μια κοινωνία που όλοι γνωρίζουμε και που όλοι προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει! Την κοινωνία των οικονομικών μεταναστών. Των ανθρώπων που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση - και καταπίεση!

Κλειστά παντζούρια, υπόγεια και σκοτεινοί φωταγωγοί, πρόσωπα και μάτια τρομαγμένα, «ψυχές» ανήσυχες, κυνηγημένες και τρομοκρατημένες! Γεμάτες ανασφάλεια και αγωνία. Θύματα κάθε είδους εκμετάλλευσης. Λίγο να σκύβαμε το κεφάλι, θα βλέπαμε αυτόν τον κόσμο. Θα νιώθαμε την αγωνία του...

Ο Αναστόπουλος, προς τιμήν του, έστρεψε το μάτι του και το ενδιαφέρον του προς τους μετανάστες! Με αφορμή ένα αληθινό τραγικό συμβάν, τη δολοφονία ενός Αλβανού φιλάθλου στην Ομόνοια, μετά από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ της Εθνικής Ελλάδας και της Εθνικής Αλβανίας, μας «ξεναγεί» στην κόλαση. Μας αποκαλύπτει μια άλλη Αθήνα, μια άλλη Ελλάδα, μια άλλη πραγματικότητα. Σίγουρα θα δυσκολευτείτε να αναγνωρίσετε τις τοποθεσίες, τα πρόσωπα. Και ωστόσο δεν είναι παρά η γειτονιά σας, ο δρόμος σας, η πολυκατοικία σας, οι γείτονές σας, οι συγκάτοικοί σας...

Παρότι δε μ' αρέσουν οι παρομοιώσεις, η τέχνη είναι αποτέλεσμα αλληλοεπιδράσεων, μόνον ο Φασμπίντερ και ο Αναστόπουλος και πρόσφατα ο Κεν Λόουτς (δεν παραβλέπω τις όποιες αποστάσεις) κατόρθωσαν να δώσουν τη φρίκη του ρατσισμού και του κυνηγιού των μεταναστών, με τόσο λιτά μέσα. Η «Διόρθωση» δε μοιάζει «μεγάλη» ταινία. Είναι σεμνή και μετρημένη, όπως και οι ταινίες των ξένων δημιουργών που αναφέραμε. Δεν έχει τα τράβελινγκ, τους γερανούς και τα ψηφιακά εφέ. Κόντρα σε αυτές τις «ελλείψεις», έχει ψυχή και καρδιά. Εχει πόνο και ευαισθησία! Εχει σωστό προσανατολισμό!

Ο κινηματογραφικός δολοφόνος του Αλβανού φιλάθλου ήταν ένας χούλιγκαν. Ενας χούλιγκαν των γηπέδων, αλλά και της πολιτικής. Ενας εθνικιστής του κερατά! Ενα άτομο χασισωμένο με τη «σημαία» και την «πατρίδα». Ενας καταπιεσμένος και ανασφαλής νέος που, σε ανώριμη ηλικία, έπεσε σε χέρια ακρίδων και μετατράπηκε σε κάθαρμα και δολοφόνο. Σε λυσσασμένο σκυλί που κυνηγάει τους «λαγούς» που μπήκαν λαθραία στη χώρα από την Αλβανία και αλλού.

Αυτός ο ναρκομανής του ρατσισμού και της βίας στη φυλακή, φαίνεται, συλλογίστηκε. Και είδε το άδικο της πράξης του. Βγαίνοντας, είναι αποφασισμένος να «διορθώσει». Πλησιάζει την οικογένεια του θύματος, τη γυναίκα του και τη μικρή κόρη του και προσπαθεί να «αντικαταστήσει», σε όλους τους τομείς, ο ίδιος την έλλειψη εκείνου. Τα πράγματα, βέβαια, δεν είναι εύκολα. Από τη μια το παρελθόν του, οι παλιοί σύντροφοί του, οι οποίοι δε θέλουν να χάσουν το λαβράκι από τα χέρια τους και από την άλλη ο φόβος και η καχυποψία της οικογένειας του θύματος δυσκολεύουν τη «διόρθωση». Αυτός, όμως, είναι αποφασισμένος. Θα παλέψει!

Αισιόδοξη πέρα για πέρα ταινία, παρότι κυλιέται μέσα στη λάσπη και τον πόνο! Τελικά, τα λουλούδια επιμένουν και φυτρώνουν ακόμα και πάνω στις πέτρες! Μη μας διαφεύγει πως η προδιάθεση και οι προϋποθέσεις υπάρχουν! Ο κόσμος της μετανάστευσης, αλλά και ο κόσμος των λούμπεν, δεν πρέπει να ξεχνάμε, έχουν θετική προέλευση. Προέρχονται από την εργατική τάξη. Από τη λιγότερο μολυσμένη κοινωνική τάξη. Και, κάτω από προϋποθέσεις, ξαναβρίσκουν, μπορούν να ξαναβρούν, τον προσανατολισμό τους. Οι πρώτοι, οι μετανάστες, να καταφέρουν να νικήσουν την απελπισία και το φόβο και να πιστέψουν στην ελπίδα και οι δεύτεροι, οι λούμπεν, να κατανοήσουν τη θέση τους και να θελήσουν (αποφασίσουν) να αλλάξουν! Η ιστορία έχει καταγράψει τέτοια παραδείγματα!

Η «Διόρθωση» επιλέχτηκε και έλαβε μέρος σε αρκετά φεστιβάλ, με κορυφαίο εκείνο του Βερολίνου (Forum). Εχει βραβευτεί, επίσης, με τρία κρατικά βραβεία ποιότητας (3ο βραβείο καλύτερης ταινίας, βραβείο σεναρίου και α΄ βραβείο αντρικού ρόλου). Βραβείο σεναρίου απέσπασε και στο τελευταίο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης στο οποίο εκπροσώπησε τη χώρα μας. Τα αναφέρω όλα αυτά για να τονίσω πως ακόμα και μια «φθηνή» ταινία (είναι ανεξάρτητη παραγωγή, χωρίς τη βοήθεια του Κέντρου Κινηματογράφου) μπορεί να διακριθεί, αν βέβαια διαθέτει ειλικρίνεια και ταυτότητα!

Η «Διόρθωση», αγαπητοί αναγνώστες, έχει χαρακτήρα. Από την αρχή μέχρι το τέλος δε σε αφήνει να παρατηρήσεις ελλείψεις (που είναι λογικό να υπάρχουν)! Το θέμα της, αλλά και η ρεαλιστική και στρωτή γραφή της δε σε αφήνουν να απομακρυνθείς από το στόχο της. Που είναι να σε κάνει κοινωνό, να σου ζητήσει να τοποθετηθείς και να πάρεις θέση, πάνω στη σύγχρονη ανθρώπινη τραγωδία. Την τραγωδία των μεταναστών! Πέρα, λοιπόν, από τρυφερή ταινία είναι και πολιτικά χρήσιμη ταινία! Και οφείλεις να τη στηρίξεις. Η παρουσία σου στην αίθουσα βοηθάει τους καλλιτέχνες που δε σε προδίδουν και, ως ένα βαθμό, βοηθάει, επίσης, και τον προσανατολισμό της ίδιας της τέχνης!

Παίζουν: Γιώργος Σημειωνίδης, Ορνέλα Καπετάνι, Σαβίνα Αλιμάνι, Νίκος Γεωργάκης, Μπουγιάρ Αλιμάνι.

«Πριν ο Διάβολος Καταλάβει ότι Πέθανες», αναφέρεται σε μια φαινομενικά ήρεμη αμερικανική μεσοαστική οικογένεια. Κάποια στιγμή, θα φτάσει ένα «τσαφ» και όλο αυτό το οικοδόμημα θα καταρρεύσει! Τα μέλη της οικογένειας θα τρώει το ένα το άλλο μέχρι να αποδεκατιστούν! Πρόκειται για μια οικογενειακή τραγωδία! Μια τραγωδία που έχει τη δομή της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, όπου πολλά «τυχαία» γεγονότα, «τυχαία» που όμως εξηγούνται διαλεκτικά, «σπρώχνουν» το δράμα στα άκρα. Να σφάζει ο πατέρας το ίδιο του το παιδί ή το αντίστροφο!

Ωστόσο, τον Λιούμετ φαίνεται να μην τον απασχολούν σοβαρά αυτά τα ζητήματα. Δεν προσπαθεί να τα ερμηνεύσει! Δεν ασχολείται με την προέλευση και το μέλλον της οικογένειας. Εκείνο που τον γοητεύει σε αυτές τις ιστορίες φαίνεται να είναι το δράμα, οι συγκρούσεις, η πλοκή, οι ανατροπές! Αλλο βέβαια να σφάζονται ξένοι άνθρωποι και άλλο αδέρφια, πατέρας, μάνα, παιδιά! Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως δεν κάνει και αυτός τις παρατηρήσεις του!

Το σενάριο, λοιπόν, της 45ηςταινίας του έχει όλα τα παραπάνω κατά κόρον! Τα έχει μάλιστα τόσο πολύ αλφαδιασμένα που δεν του ξεφεύγει τίποτα (το σενάριο είναι πόνημα σεναρίου). Από την πρώτη σκηνή μέχρι την τελευταία ό,τι συμβαίνει στην οθόνη είναι εξαιρετικά σχεδιασμένο και απόλυτα «λογικό» και εξηγήσιμο. Παρότι τα καθημερινά κριτήρια «περί την οικογένεια» είναι άλλα. Στην ταινία, η οικογένεια μοιάζει ήδη σαπισμένη!

Ο Λιούμετ, παρ' όλα τα 83 χρόνια του ή, ακριβώς, γιατί είναι 83 χρόνων, έχοντας στα χέρια του ένα «τέλεια» οργανωμένο σενάριο και πατώντας πάνω στην πείρα του, αλλά και στον παλιό καλό αμερικάνικο κινηματογράφο (στρωτή γραφή σαν να διαβάζεις βιβλίο), έφτιαξε μια ταινία, η οποία παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας! Η δροσιά της αφήγησης σού χαϊδεύει τα μάγουλα σε όλη τη διάρκεια της ταινίας! Ευχαριστιέσαι να βλέπεις εικόνες! Μια ολόφρεσκη ματιά ηλικίας μόλις 83 ετών!

Αλλά οι εικόνες δε σχηματίζονται μόνες τους. Υπάρχει το θέμα, οι χώροι, οι φωτισμοί, τα κοστούμια, οι μουσικές, το μοντάζ, το μιξάζ της μουσικής και των ήχων, οι ηθοποιοί! Ολα αυτά, κάτω από την μπαγκέτα του μαέστρου Λιούμετ λειτούργησαν στην εντέλεια! Ομως, δεν μπορούμε να μη σταθούμε στις ερμηνείες και ιδιαίτερα σε αυτήν του Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν. Αυτός ο ηθοποιός, χωρίς να έχει την εξωτερική εμφάνιση του Μάρλον Μπράντο, διαθέτει όλες τις εσωτερικές αρετές εκείνου. Πιάνει ένα βοτσαλάκι στα χέρια του και το κάνει διαμάντι! Πιάνει έναν απλό ρόλο και του δίνει υπόσταση και κύρος! Προσέξτε τον! Προσέξτε τα χέρια του, το κορμί του, τις κινήσεις του, την ακινησία του! Ο,τι κάνει είναι δημιουργία!

Βλέποντας το «Πριν ο Διάβολος Καταλάβει ότι Πέθανες» δεν πρόκειται να σας λυθεί κανένα θέμα. Δεν πρόκειται να σας δοθεί καμία απάντηση σε κάποιο βασανιστικό φιλοσοφικό ή πολιτικό ερώτημα. Ολη σας η προσοχή και το ενδιαφέρον θα ξοδευτεί στην «τεχνική». Στην τεχνική συγγραφής ενός σεναρίου, στην τεχνική της σκηνοθετικής αφήγησης. Το σενάριο στηρίζεται σε μικρά κεφάλαια. Μικρά κεφάλαια, που βάζοντας το ένα πίσω από το άλλο, «οδηγούνε» την ιστορία προς το τραγικό τέλος της και «κορυφώνουν» το δράμα μέχρι την ολοκλήρωσή του. Ο Λιούμετ πήρε αυτή τη στρωτή γραφή και πάνω της κέντησε! Κέντησε μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες, μικρά και μεγάλα σχήματα, μικρούς και μεγάλους όγκους. Οι σκηνές του, τα πλάνα του, οι θέσεις της μηχανής του καταγράφονται στις πολύ καλές στιγμές του καλού κινηματογράφου.

Παίζουν: Φιλίπ Σέιμουρ Χόφμαν, Ιθαν Χοκ, Αμπερτ Φίνεϊ, Μαρίσα Τομέι.

Ησυχία και ξαφνικά ένα «τσαφ» και όλα αποκαλύπτονται! Ανθρωποι, ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, που αν δε συνέβαινε το «τυχαίο» θα προσποιούνταν - και έως ένα σημείο θα ήταν - απλοί «φυσιολογικοί» άνθρωποι, με το «τσαφ» ελευθερώθηκαν (αποκαλύφθηκαν). Από απλοί άνθρωποι έγιναν δολοφόνοι, επίορκοι, συνένοχοι, ...και, ακόμα περισσότερο, προσπάθησαν να σκεπάσουν τα εγκλήματά τους.

Είναι αυτό υπερβολικό; Μπορεί, αλλά κάθε μέρα παρατηρούμε ανάλογα φαινόμενα. Κάποιος σκοτώνει με το αμάξι του έναν πεζό και εξαφανίζεται. Εδώ κάποιοι από λάθος σκοτώνουν έναν αθώο άνθρωπο (τον πέρασαν για το βιαστή της γυναίκας του ενός) και αντί να παραδοθούν στην αστυνομία, δέχονται (μετά από πρόταση ενός επίορκου) να σκεπάσουν (με το αζημίωτο) το θέμα και ο καθένας να πάει σπίτι του!

Ωραίο θέμα! Το οποίο, όμως, ο σεναριογράφος και ο σκηνοθέτης το κοίταξαν στραβά! Αντί να το «ψάξουν» κοινωνιολογικά, ψυχολογικά, το χαράμισαν, στρέφοντάς το περισσότερο προς το θρίλερ! Το οποίο θρίλερ, σαν τεχνική, απομυζά όλους τους χυμούς, χαλάει όλες τις ευαισθησίες. Κρίμα, γιατί υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις!

Παίζουν: Καρμέλο Γκομέζ, Τζούντιθ Ντιακατέ, Κέλσο Μπουγκάλο, Μανουέλ Μορόν κ.ά.