Με την πολιτική συμφωνία του Συμβουλίου των υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ για την τροποποίηση της Οδηγίας 2003/88/ΕΚ σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας, προωθείται ο επαναπροσδιορισμός για το ποιος χαρακτηρίζεται εργάσιμος χρόνος, καθώς και η διάρκεια του σταθερού ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, στοιχεία που τινάζουν κυριολεκτικά στον αέρα το Εργατικό Δίκαιο.

Η υπουργός Απασχόλησης Φάνη Πάλλη - Πετραλιά, με προκλητικό τρόπο, προσπάθησε χωρίς επιτυχία να συσκοτίσει τη θέση της, τη στήριξη που παρείχε στα αντεργατικά μέτρα που αποφασίστηκαν στο Συμβούλιο των Υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ στις 9/10 Ιούνη 2008. Οταν αποκαλύφθηκε η θέση της, προσπάθησε να εκτονώσει τις αντιδράσεις των εργαζομένων, δηλώνοντας ότι δήθεν «δε συζητάει ούτε την αύξηση των ωρών εργασίας, ούτε τη μείωση της προστασίας των εργαζομένων»!

Είναι σε όλους γνωστό ότι στην εφαρμογή της αντεργατικής ρύθμισης για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας πρωτοστάτησε η κυβέρνηση της ΝΔ με το Ν. 3385/2005, όπου επιβάλλει ουσιαστικά στους εργαζόμενους να δουλεύουν 10 ώρες ημερησίως, για χρονική περίοδο 4 μηνών, χωρίς οι επιπλέον 2 ώρες ημερησίως να θεωρούνται και να αμείβονται ως υπερωρία.

Η υπουργός απασχόλησης αποσιωπά τη γραπτή δήλωση της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο των Υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ στις 11 Ιούνη 2008, την οποία συνυπογράφουν και οι αντιπροσωπείες του Βελγίου, της Κύπρου, της Ουγγαρίας και της Ισπανίας. Σ' αυτή τη δήλωση, μεταξύ των άλλων επισημαίνονται ότι τα παραπάνω κράτη - μέλη «(...) τονίζουν ότι είναι πρόθυμα να εξετάσουν με εποικοδομητικό τρόπο τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις, για να επιτευχθεί μια γενική συμβιβαστική συμφωνία με την Προεδρία, την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την τελική φάση έγκρισης αυτού του σχεδίου οδηγίας».

Αποσιωπά τη στήριξη της ΝΔ, συνέχεια της στήριξης που παρείχε και ως κυβέρνηση τα προηγούμενα χρόνια το ΠΑΣΟΚ, για τη νομιμοποίηση και τη διεύρυνση της ασυδοσίας των δουλεμπορικών γραφείων και τους επαχθείς όρους που αποφασίστηκαν σε βάρος των εργαζομένων.

Το ζήτημα της οργάνωσης του χρόνου εργασίας είναι εξαιρετικής σημασίας για την εργατική τάξη και το ταξικό κίνημά της, καθώς προωθούνται αντιδραστικές αλλαγές στο ωράριο εργασίας, αλλά και γενικότερα χειροτέρευση των όρων αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης - μισθοί, συνθήκες δουλειάς, Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ελεύθερος χρόνος και γενικότερα κοινωνικά δικαιώματα. Ταυτόχρονα, δημιουργεί επιπρόσθετα εμπόδια στην οργάνωση, στην πολιτική και συνδικαλιστική πάλη της εργατικής τάξης και στην εκπλήρωση της ιστορικής αποστολής της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Η πολιτική συμφωνία περιλαμβάνει εργάσιμη βδομάδα - λάστιχο που κλιμακωτά κυμαίνεται από 48, 60, 65, 78, μέχρι και 91 ώρες δουλειάς, γενικευμένη εφαρμογή της ευελφάλειας - «flexicurity» και το σπάσιμο του χρόνου απασχόλησης σε «ενεργό χρόνο εφημερίας» και «ανενεργό χρόνο εφημερίας» και αύξηση παραπέρα του απλήρωτου χρόνου εργασίας. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη νέα ρύθμιση, που περιλαμβάνεται στην κοινή θέση των υπουργών Απασχόλησης ότι ο ανενεργός χρόνος εφημερίας θα υπολογίζεται ως περίοδος ανάπαυσης, καθιστούν τους εργαζόμενους αιχμάλωτους, σύγχρονους δούλους των επιχειρήσεων, του κεφαλαίου!

Δηλαδή, ενώ προβλέπεται ημερήσια 11ωρη ανάπαυση των εργαζομένων και 13ωρη ημερήσια απασχόληση, ενώ παραμένουν οι εργαζόμενοι στη διάθεση των επιχειρήσεων στους χώρους δουλειάς και δε θεωρείται ως εργάσιμος χρόνος, η επιχείρηση μπορεί να προσμετρά αυτό το χρόνο ως χρόνο ανάπαυσης για τους εργαζόμενους και να τον συνυπολογίζει στο 11ωρο ημερήσιας ανάπαυσης!

Η προώθηση αυτών των αντιδραστικών ρυθμίσεων θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Αυτή ήταν και η αιτία που η γαλλική αντιπροσωπεία - για λόγους σκοπιμότητας, για να καθησυχάσει τους εργαζόμενους στη χώρα της - έκανε γραπτή ξεχωριστή δήλωση στη Σύνοδο των Υπουργών Απασχόλησης στις 11 Ιούνη 2008, επισημαίνοντας ότι δήθεν δε θα εφαρμόσει τη σχετική ρύθμιση συνυπολογισμού του «ανενεργού» χρόνου εφημερίας ως χρόνου ανάπαυσης, πρόφαση που κατά κόρον τα Δικαστήρια των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για παρόμοια ζητήματα κρίνουν με βάση το κοινοτικό δίκαιο, επιβάλλοντας τα αντεργατικά μέτρα και σε αυτές τις χώρες που κοινοτικές οδηγίες δεν έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό εργατικό δίκαιο.

Η επίθεση ξεκίνησε με την κοινοτική οδηγία 93/104/ΕΚ και αντικαταστάθηκε με την ακόμα πιο αντιδραστική οδηγία 2003/88/ΕΚ. Αντεργατικές επιλογές τις οποίες συνυπέγραψαν και εφαρμόζουν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Ηδη και με την ισχύουσα κοινοτική οδηγία 2003/88 έχει υπονομευτεί καθοριστικά το 8ωρο, η 5ήμερη βδομάδα εργασίας και το 40ωρο.

Ποια είναι τα καινούργια στοιχεία σε σχέση με το κείμενο που εγκρίθηκε από το ΕΚ:

• Το ζήτημα του ενεργού και ανενεργού χρόνου εφημερίας. Ο «ανενεργός» δήθεν χρόνος εφημερίας δε θεωρείται χρόνος απασχόλησης, ακόμη και αν ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται στο χώρο δουλειάς! Το νέο είναι ότι με την προσθήκη του άρθρου 2α ανοίγει ο δρόμος, ώστε ο χρόνος αυτός να μην υπολογίζεται καθόλου ως χρόνος απασχόλησης για τον υπολογισμό του μέσου εβδομαδιαίου ή ημερήσιου χρόνου απασχόλησης. Σύμφωνα με το άρθρο 2α, ο χρόνος αυτός μπορεί να μην υπολογίζεται εάν συμφωνηθεί (α) με συλλογική σύμβαση ή με συμφωνία των κοινωνικών εταίρων ή (β) προβλεφθεί με νόμο, ύστερα από τη γνώμη των κοινωνικών εταίρων. Δηλαδή, οι κυβερνήσεις θα συμβουλευτούν τους καπιταλιστές και θα το νομοθετήσουν.
• Η προσθήκη του άρθρου 2β για την εναρμόνιση της εργασίας με την οικογενειακή ζωή είναι τα γνωστά ωραία λόγια της ΕΕ, για να εξαπατά τους εργαζόμενους.
• Τροποποίηση του άρθρου 17 παρ. 2, που επιτρέπει παρεκκλίσεις από τα ανώτατα όρια εργάσιμου χρόνου. Στη φράση «με την προϋπόθεση ότι χορηγούνται στους εργαζόμενους ισοδύναμες περίοδοι αντισταθμιστικής ανάπαυσης», προστίθεται η φράση «μέσα σε λογική περίοδο», ώστε οι καπιταλιστές να μην έχουν ούτε καμία χρονική δέσμευση.
• Τροποποίηση του άρθρου 17 παρ. 5, που αφορά τους εκπαιδευόμενους γιατρούς, για τους οποίους καταργείται εντελώς κάθε περίοδος υπολογισμού του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου απασχόλησης, που με την αρχική οδηγία ήταν 6 μήνες.
• Στο άρθρο 18, που προβλέπει παρεκκλίσεις από τα ανώτατα όρια με συλλογικές συμβάσεις, προστίθεται πάλι η φράση που προστέθηκε στην παρ. 2 του άρθρου 17 «μέσα σε λογική περίοδο».
• Τροποποιείται το άρθρο 19. Σύμφωνα με το άρθρο 16β της αρχικής Οδηγίας, ο ανώτατος εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας μπορούσε να υπολογίζεται ως μέσος όρος σε χρονική περίοδο εργασίας 4 μηνών. Το αρχικό άρθρο 19 επέτρεπε κατά παρέκκλιση για τις περιπτώσεις του άρθρου 17 παρ. 3 (δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από απόσταση, δραστηριότητες φύλαξης, δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από συνέχεια της υπηρεσίας ή παραγωγής κλπ.) να υπολογίζεται σε 6μηνη βάση και «για αντικειμενικούς ή τεχνικούς λόγους» ο υπολογισμός να γίνεται σε περίοδο 12 μηνών. Με το νέο άρθρο 19 επιτρέπεται ο υπολογισμός να γίνεται σε 12μηνη βάση, είτε με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ή συμφωνία των «κοινωνικών εταίρων», είτε με νόμο, αφού ληφθεί υπόψη η γνώμη των «κοινωνικών εταίρων» για κάθε είδος απασχόλησης, αρκεί να υπάρχουν «αντικειμενικοί ή τεχνικοί λόγοι» ή και «λόγοι οργάνωσης της εργασίας», δηλαδή πάντοτε κατά την κρίση του εργοδότη. Με τη δωδεκάμηνη περίοδο αναφοράς καταργείται κάθε ανώτατο όριο ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, αφού ο εργαζόμενος μπορεί να δουλεύει ακόμη και 13 ώρες κάθε μέρα.
• Καταργείται κάθε ανώτατη περίοδος υπολογισμού για τους μετακινούμενους εργαζόμενους (εργαζόμενους σε μέσα μεταφοράς) και τους εργαζόμενους ανοιχτής θάλασσας (σε εγκαταστάσεις ανοιχτής θάλασσας, π.χ. θαλάσσια γεωτρύπανα), οι οποίοι δεν έχουν πλέον καμία προστασία και κανέναν περιορισμό ανώτατου χρόνου εργασίας (κατάργηση άρθρου 20 παρ. 2).
• Το άρθρο 22 της αρχικής Οδηγίας προέβλεπε ότι ένα κράτος - μέλος μπορεί να μην εφαρμόσει το άρθρο 6 για τον ανώτατο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας των 48 ωρών, εφόσον με συμφωνία του εργαζόμενου ο μέσος όρος εβδομαδιαίας εργασίας σε 4μηνη βάση δεν υπερέβαινε τις 48 ώρες τη βδομάδα. Τροποποιείται το άρθρο 22, ώστε να μην ισχύει ούτε αυτός ο περιορισμός εάν υπάρχει συμφωνία του εργαζόμενου. Η συμφωνία αυτή είναι ετήσια και ανανεώσιμη. Ο εργαζόμενος πρέπει να δηλώσει τη συμφωνία του στις πρώτες 4 βδομάδες της απασχόλησής του. Δηλαδή, ή συμφωνεί ή απολύεται! Αν ο εργαζόμενος αποσύρει τη συμφωνία του πρέπει να συνεχίζει να εργάζεται όσο θέλει ο εργοδότης για μια «περίοδο ειδοποίησης» 3 μηνών. Και για να μην πεθάνει, βάζουν έναν περιορισμό να μη δουλεύει πάνω από 60 ώρες τη βδομάδα σε χρονική περίοδο 3 μηνών! Αυτός ο περιορισμός μάλιστα δεν ισχύει για εργαζόμενους με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου διάρκειας μικρότερης των 4 μηνών. Δηλαδή, αυτοί οι εργαζόμενοι μπορούν να εργάζονται χωρίς κανένα απολύτως όριο. Είναι, βέβαια, προφανές ότι με τη μέθοδο αυτή θα καταστρατηγούνται και αυτά τα μεσαιωνικά όρια εργασίας, αφού οι καπιταλιστές θα προσλαμβάνουν είτε εποχιακούς εργαζόμενους, είτε αλλοδαπούς με μικρής διάρκειας συμβάσεις, ώστε να τους εκμεταλλεύονται χωρίς κανένα όριο.

Πρόκειται για βαθιά αντιδραστικές πολιτικές ρυθμίσεις που καταργούν στην ουσία κάθε ανώτατο όριο ημερήσιας και εβδομαδιαίας εργασίας.