- Ηρθαν;

- Οχι ακόμα, έρχονται;

- Μάθαμε τίποτα; Πού είναι;

- Τώρα περάσανε το Σχηματάρι.

- Τι έγινε ρε, πότε θα 'ρθουν;

- Τώρα μαζεύονται τα πούλμαν στην Αχαρνών.

- Πόσοι είναι;

- Τώρα θα δούμε.

Και είδαμε. Και δεν πιστεύανε τα μάτια μας κι ας ήμασταν έτοιμοι. Κι ας ξέραμε τα νούμερα, το πόσοι θα 'ρθουν, από βραδύς. Ισως να γίναμε κι εμείς ένα με την αγωνία όλων αυτών που άρχισαν να μαζεύονται από τις 11 το πρωί στην πλατεία Βάθης κι όλο ρωτούσαν "πότε". Ισως, απλά, να είχαμε παρασυρθεί από το νούμερο των δώρων που είχε ετοιμάσει ο δήμος Βύρωνα, για να τα μοιράσει σε 500 παιδιά αγροτών κι όταν ήρθαν κι είδαμε πως ήταν πολύ περισσότερα τα παιδιά, τα χάσαμε λίγο. Το σίγουρο, τέλος πάντων, είναι πως από 'να σημείο κι ύστερα το δάκρυ στα μάτια κύλαγε φυσιολογικά. Και δεν ήταν μελό. Ηταν απλά φυσιολογικό. Γιατί κάθε που μια ομάδα 30 έως 50 αγροτών - αγροτισσών και αγροτόπαιδων έστριβε απ' τη γωνιά της Μάγερ, για να μπει στη Λιοσίων προς την πλατεία Βάθης και βρίσκονταν μπροστά σε εκατοντάδες απλωμένα χέρια και γίνονταν οι άνθρωποι ένα, το σύνθημα ένα, ο χτύπος της καρδιάς ένας, το δάκρυ-ποτάμι ένα (ναι, το δάκρυ ποτάμι!), αφύσικο θα 'ταν εμείς να στέκουμε στην άκρη και να καταγράφουμε ψυχρά τα συνθήματα στα πανό, τον αριθμό των προσερχομένων και άλλα σχετικά τινά, αναγκαία μεν για την πληρότητα του ρεπορτάζ, δε συγκροτούσαν όμως, για τη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτά τα στοιχεία το ρεπορτάζ. Το ρεπορτάζ αυτό, απαιτούσε από τον δημοσιογράφο να γράψει για ένα και μόνο δάκρυ. Κι εδώ ακριβώς βρισκόταν το αδιέξοδο. Για ποιο δάκρυ να γράψεις; Εκείνο το πρώτο των αγροτών από τη Μαραθέα που μπήκαν πρώτοι στην πλατεία; Για κείνο των τριών νιόπαντρων ζευγαριών που κάνουν μήνα του μέλιτος στα μπλόκα και ταξίδι του μέλιτος στη διαδήλωση της Αθήνας; Για κείνο το δάκρυ που 'λαμπε στα μάτια των αγροτών του Βελεστίνου και φώτιζε το μαύρο πανό τους; Για το δάκρυ των γυναικών της Ματαράγκας που 'χαν πιάσει αγκαζέ τους άντρες τους και μπήκαν με περήφανα υψωμένο το κορμί στην πλατεία; Για το όλο τσαντίλα δάκρυ των παιδιών από το ΤΕΛ Καρδίτσας; Κάπου χάσαμε το λογαριασμό. Μας έμειναν στο χαρτί μόνο τα ονόματα των χωριών κι αυτά μετά από λίγο δεν είχαν σημασία, γιατί δεν μπαίναν όλοι στην πλατεία κρατώντας πανό. Ηταν πολλοί αυτοί που απλά μπήκαν περπατώντας ήσυχα, πειθαρχημένα, κοιτώντας απέναντι τους χιλιάδες που ήδη τους περίμεναν. Κι όταν γίναν ένα μ' αυτούς άρχισαν να ρωτάνε: Είδες πού πήγε το Μακρυχώρι; Η Σέκλιζα; Ο Κοσκινάς; Κι από κοντά τ' ανέκδοτα: "Τι τα θες και τα ψάχνεις; Ετσι κι αλλιώς όλοι "φυλακές Βιοκαρπέτ" είμαστε". Και μετά τα μηνύματα: Φύλακες Τεμπών: Κρατάμε γερά! Το μπλόκο της "Βιοκαρπέτ" δηλώνει "δεν υποχωρούμε". Αλμυρός: "Παραμένουμε στα αιτήματα". Ελασσόνα: "Δεν υποχωρούμε". Επιτροπή Μακεδονίας Θράκης: "Εκεί, γενναία στα μπλόκα". Υστερα τα πράγματα "μπέρδεψαν" ακόμα περισσότερο: "Εργατιά, αγροτιά, μια φωνή και μια γροθιά" ξανά και ξανά το σύνθημα, ήταν αδύνατο να ξεχωρίσεις αν ξεκίναγε από εργάτες ή αγρότες. Σίγουρα, πάντως, απλωνόταν πάνω απ' την πλατεία και τα σκέπαζε όλα.

Η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), το Εργατικό Κέντρο Αθήνας, η Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Αθήνας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων και Ενώσεων Ιδιοκτητών Ελαφρών Φορτηγών Δ Χ, η Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος Ελλάδας, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, η Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος Ελλάδας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Γεωπόνων, η Ομοσπονδία Εργαζομένων Φαρμακευτικών και Συναφών Επαγγελμάτων Ελλάδας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Λογιστών, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συνταξιούχων ΤΕΒΕ, η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτικών Παιδικών Σταθμών, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημ. Υπαλλήλων, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συνταξιούχων Αυτοκινητιστών, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Συνταξιούχων ΕΛΤΑ, τα Σωματεία της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος, ο Σύλλογος Εργαζομένων Οργανισμού Βάμβακος, ο Σύνδεσμος Εγκαταστατών και Συντηρητών Ανελκυστήρων, τα Σωματεία Εργαζομένων ΚΑΤ, "Ευαγγελισμού", "Αγ. Ελένης" και "Αλεξάνδρας", η Ελληνοκαναδική Εργατική Ομοσπονδία, το Ελληνοκαναδικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, ο Σύλλογος Βοηθών Φαρμακείων και Φαρμακοϋπαλλήλων Ν. Αττικής - Πειραιά και Νήσων, η Ενωση Ηλεκτρολόγων Ν. Αττικής, ο Σύλλογος ΕΔΤΠ Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το Σωματείο Συνταξιούχων Εκτελωνιστών Πειραιώς - Αθηνών, μέλη του ΔΣ Υπαλλήλων Εδάφους Ολυμπιακής, η Επιτροπή Αλληλεγγύης Δικαστικών Επιμελητών, ο Εθνικός Σύνδεσμος Θυρωρών, Συνταξιούχοι της ΕΑΣ, η Συνδικαλιστική Αγωνιστική Παράταξη Δικηγόρων Αθήνας, ο Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος "Η Αργυρούπολη" Αττικής, η Πανεπιστημονική Πατρών, η Αριστερή Ριζοσπαστική Συνεργασία Γιατρών, η Πανεπιστημονική Γεωτεχνικών.

Οι Δήμοι Ελληνικού, Ταύρου, Λαυρεωτικής, Λυκόβρυσης. Η Δημοτική Κίνηση "Πειραιάς - Αναγέννηση", η Δημοτική Παράταξη "Ενωτική Αγωνιστική Πορεία".

Τα Σωματεία Εργαζομένων Δήμων Ν. Ιωνίας, Βύρωνα, Πετρούπολης, Καματερού, Ελληνικού, Α. Λιοσίων, Ταύρου, Περιστερίου, Ζωγράφου, Καισαριανής, Καλλιθέας, Κηφισιάς.

Ο Σύλλογος Δασκάλων - Νηπιαγωγών Περιστερίου "Ελλη Αλεξίου", Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Βύρωνα - Καισαριανής - Παγκρατίου, η Ενωση Γονέων - Κηδεμόνων Πετρούπολης, η Ομοσπονδία Ενώσεων Συλλόγων Γονέων Μαθητών Νομού Πειραιά, ο Σύλλογος Δασκάλων - Νηπιαγωγών "Ο Αριστοτέλης".

Η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας, οι Σύλλογοι Γυναικών Χαϊδαρίου, Ν. Σμύρνης, Πετρούπολης, Αγ. Βαρβάρας.,

Το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΣΕΕ, οι Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίας ΑΕΙ - ΤΕΙ, οι Φοιτητικοί Σύλλογοι Μεταλλειολόγων, Μηχανολόγων, Ηλεκτρολόγων, το Πολυκλαδικό Λύκειο Πειραιά, το Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο Καρδίτσας. Ο Σύλλογος Νεολαίας Ικαρίας, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αριστερή Κίνηση ΑΕΙ - ΤΕΙ, ο Ανεξάρτητος Αριστερός Χώρος Φοιτητών Γεωπονικής.

Την ώρα που τα μέλη του κυβερνητικού κλιμακίου, το οποίο συναντήθηκε με την Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα, ανακοίνωναν από την τηλεόραση τη νέα άρνηση της κυβέρνησης να ικανοποιήσει τα αιτήματα του αγροτικού ξεσηκωμού, οι φρουροί που είχαν παραμείνει στα μπλόκα της Θεσσαλίας, απαντούσαν, σ' όποιον τους ρωτούσε, με την ευχή "Καλά Χριστούγεννα".

Στη "Βιοκαρπέτ", στα καταλύματα όπου διαμένουν αγρότες από το Προάστιο, τη Μαραθέα και άλλα χωριά της Καρδίτσας, μας λένε: "Δε φεύγουμε. Οσο ο Σημίτης το παίζει σκληρός, τόσο εμείς θα δυναμώνουμε τον αγώνα". Παραπέρα ο Θωμάς Κοτρώτσιος, από την Κρανιά, αναρωτιέται: "Καλά, μας δουλεύει η κυβέρνηση; Δεν καταλαβαίνουν εκεί στην Αθήνα ότι όταν αγωνιζόμαστε για την επιβίωσή μας δεν μπορούμε, ακόμα και να το θέλαμε, να κάνουμε πίσω; Θα συνεχίσουμε τη μάχη. Βεβαίως, τις αποφάσεις για το πώς θα τις πάρει η Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή".

Εκείνη τη στιγμή, παρατηρούμε μια νευρικότητα στους ανθρώπους που βρίσκονται στο μπλόκο. Ακούστηκε ότι στα Τέμπη οι αγρότες δέχονται μεγάλη πίεση από φορτηγά και άλλα αυτοκίνητα που επιχειρούν να περάσουν το μπλόκο. Αμέσως πολλοί μπαίνουν σε αγροτικά φορτηγάκια κι άλλα αυτοκίνητα και ξεκινούν για τα Τέμπη, να βοηθήσουν τους συναδέλφους τους. Ακολουθούμε κι εμείς. Περνώντας το μπλόκο της διασταύρωσης της Βόλου, βλέπουμε τους φρουρούς να κάθονται δίπλα στις φωτιές. Είναι οργισμένοι. Εχουν μάθει τα κακά νέα από την Αθήνα. Κι εδώ δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα.

Φτάνουμε στα Τέμπη. Η πίεση των φορτηγών και πούλμαν έχει ήδη σταματήσει, μπροστά στην αποφασιστικότητα των φρουρών του μπλόκου. Οι αγρότες, συγκεντρωμένοι μπροστά σε τηλεοράσεις, βλέπουν τις ειδήσεις των 8.30. Βαριές κουβέντες ακούγονται για τον Σημίτη, τον Τζουμάκα, τον Πασχαλίδη.

Ο Βαγγέλης Τσέλιος, μας λέει: "Δεν κάνουμε πίσω. Αυτοί τα δικά τους κι εμείς τα δικά μας. Θ' αγωνιστούμε μέχρι να ικανοποιηθούν τα αιτήματά μας. Εγώ είμαι "Σημιτικός". Για το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ψήφισα εκπρόσωπο προσκείμενο στον σημερινό πρωθυπουργό. Αλλά έχω απογοητευτεί από την αγροτική πολιτική της κυβέρνησης. Η ΝΕ Καρδίτσας του ΠΑΣΟΚ έβγαλε ανακοίνωση, με την οποία μας καλεί να εγκαταλείψουμε τα μπλόκα. Οχι, δε θα εγκαταλείψουμε τον αγώνα. Ολοι εδώ είμαστε ενωμένοι, ανεξάρτητα από κόμματα".

Ο Αχιλλέας Τρόκης,από τους Αγίους Θεοδώρους, τονίζει: "Δε θα λυγίσουμε τώρα μετά από 22 μερόνυχτα στους δρόμους. Καταλαβαίνουμε ότι ο κόσμος που αντιδρά για τον αποκλεισμό των δρόμων έχει το δίκιο του. Αλλά εμείς το δικό μας δίκιο πού θα το βρούμε, αν δεν αγωνιστούμε;".

Η ώρα ήταν 1:40μ.μ. Μια ομάδα νεαρών αγροτών βαμβακοπαραγωγών από 22 - 32 χρονών ήταν σκυμμένοι πάνω από ένα συνάδελφό τους και παρακολουθούσαν που έγραφε ένα πλακάτ: Αγροτικός Σύλλογος Παλαμά. Ντιπ κατέχοντες,έγραψε ο αγρότης.

- Γράψε και "Καλό Πάσχα", του είπε ένας άλλος συνομήλικός του.

- Μακριά δεν είναι;

- Ε, τότε γράψε "Καλή Χρονιά και Καλό Πάσχα", γιατί ως εκεί θα μας πάει ο Σημίτης με το μυαλό που έχει, είπε ένας άλλος αγρότης.

Εκείνη την ώρα ακούστηκε απ' τα μεγάφωνα: "Το μπλόκο της Βιοκαρπέτ κρατάει".

Ολοι οι νεαροί αγρότες σηκώθηκαν όρθιοι και ζητωκραύγασαν.

Και ένας ηλικιωμένος αγρότης ήρθε και τους αγκάλιασε λέγοντας: "Βιοκαρπέτ κάργα".

***

Στο βήμα ο Γ. Παττάκης.Σε κάποια αποστροφή του λόγου αναφέρθηκε και στη συκοφάντηση του αγώνα των αγροτών από κυβερνητικά στελέχη. "Δεν μπορείτε, κ. Γιαννόπουλε, είπε ο Γ. Παττάκης, να βγαίνετε στα τηλεοπτικά παράθυρα και να λέτε αυτά που λέτε για τους αγρότες... ".

-... Και να τραγουδά "Στ' άρματα, στ' άρματα απ' τις πολυθρόνες", είπε οργισμένος ένας αγρότης

***

Ηταν μια πολύ πυκνή πορεία. Οι διαδηλωτές περνούσαν στην κυριολεξία στριμωγμένοι και απ' άκρη σ' άκρη του δρόμου.

Χρονομετρημένη η πορεία στη γωνία των δρόμων Αιόλου και Σταδίου κράτησε 20 λεπτά.

Και ο κόσμος που έβλεπε απ' έξω μιλούσε για "πολύ λαό σε αυτή την πορεία".

"Αντύπα ζεις εσύ μας οδηγείς", ήταν ένα απ' τα συνθήματα που φώναζαν νεαροί αγρότες και χειροκροτήθηκε απ' αυτούς που ήταν στα πεζοδρόμια.

"Εργάτες - αγρότες - φοιτητές, με μέτωπο απαντάμε στις πολυεθνικές", ήταν το σύνθημα που έγραφε το πανό του ΚΣ της ΕΣΕΕ. Αυτό ήταν και το σύνθημα, που φώναζαν μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που συγκεντρώθηκαν στις 11 πμ στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθήνας και ξεκίνησαν πορεία προς την πλατεία Βάθης, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι αγρότες από τα μπλόκα των εθνικών δρόμων.

Οι σπουδαστές, οι φοιτητές και οι μαθητές δε σταμάτησαν ούτε στιγμή τα συνθήματα: "Φοιτητές - αγροτιά, μια φωνή και μια γροθιά" και "ετούτος ο χειμώνας θα 'ναι πολύ καυτός, στα μπλόκα θα σπάσει ο εκσυγχρονισμός".

Εντυπωσιακή, πάντως, ήταν η παρουσία πολλών φοιτητών και μαθητών στο χτεσινό αγροτικό συλλαλητήριο, οι οποίοι δε συμμετείχαν έπειτα από κάποια απόφαση της Σχολής ή του σχολείου τους, αλλά αυθόρμητα. "Νιώσαμε την ανάγκη να αφήσουμε για σήμερα το μάθημα και να συμμετάσχουμε στο συλλαλητήριο", δήλωσαν η Μαρία και η Νίκη στο "Ρ", μαθήτριες λυκείου οι οποίες σχολίασαν: "Θέλαμε να δούμε πώς είναι οι ...βαρυποινίτες, όπως αποκάλεσε τους αγρότες ο Τζουμάκας". Εκείνη τη στιγμή ανέβαινε στο βήμα ο Β. Μπούτας και έφυγαν τρέχοντας για να δουν, όπως είπαν, από κοντά τον ..."υποκινητή" των κινητοποιήσεων.

Στη συγκέντρωση των αγροτών, συμμετείχε και κλιμάκιο του ΚΣ της ΚΝΕ, με επικεφαλής τον γραμματέα της Οργάνωσης Ν. Σοφιανό.

Στη χτεσινή συγκέντρωση συμμετείχε και αντιπροσωπεία του ΔΣ της ΔΟΕ, με επικεφαλής τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Τ. Παπαχαραλάμπους, ο οποίος και απηύθυνε χαιρετισμό στους αγρότες όλης της χώρας.

Ζήτησαν από τις "παραγωγικές τάξεις" να αντιδράσουν, κι αυτές - πλην των θεσμοθετημένων οργάνων τους - έστειλαν κάσες με τρόφιμα, για να κρατηθούν όρθιοι οι αγρότες.

Ζήτησαν από τους νταλικέρηδες να σπάσουν τα μούτρα των αγροτών κι αυτοί - πλην ελαχίστων εξαιρέσεων - προτίμησαν να κάτσουν μαζί με τους αγρότες γύρω απ' τη φωτιά.

Τους έμειναν - εφεδρεία - κάτι νονοί της νύχτας, τους έβγαλαν κι αυτούς στα παράθυρα, πάλι δε φαίνεται να αποδίδει το σχήμα.

Πόσο ακόμα κάτω θα πάτε, κύριε Σημίτη; Πόσο ακόμα κάτω θα φτάσετε; Κι, εν τέλει, αξίζει τόση ξεφτίλα για μια χειραψία από κάποιον Κολ;

"Με μια φωνή, με μια γροθιά, υποδεχόμαστε την αγροτιά".

Μ' αυτό το σύνθημα, χιλιάδες άνθρωποι, νιάτα και απόμαχοι της δουλιάς, προϋπάντησαν χτες την αγροτιά. Εργάτες, υπάλληλοι, συνταξιούχοι, φοιτητές, επαγγελματίες βιοτέχνες και έμποροι, γυναίκες και άνθρωποι της Τέχνης υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό και με συγκίνηση την αγροτιά.

Η ώρα της συνάντησης στην πλατεία Βάθης ήταν η απάντηση. Μια απάντηση - καταπέλτης στην αντιλαϊκή πολιτική μονόπλευρης λιτότητας, στην κατευθυνόμενη πολιτική της ΓΚΑΤΤ, του Μάαστριχτ και της "Λευκής Βίβλου", στην πολιτική υπέρ των μονοπωλίων, του ντόπιου και πολυεθνικού κεφαλαίου. Αλλά και καταπέλτης σε όσους επιχειρούν να διασπάσουν, να συκοφαντήσουν και να χειραγωγήσουν το λαϊκό κίνημα και να φέρουν σε αντιπαράθεση τα λαϊκά στρώματα.

Χτες η πλατεία έμοιαζε με καζάνι. Ηταν ανάμεικτη η οργή με τη συγκίνηση, τη μαχητικότητα και την αποφασιστικότητα. "Είμαστε μαζί σας. Είναι κοινά τα προβλήματα και οι αιτίες που τα γεννούν". "Είμαστε μαζί σας, γιατί ο αγώνας σας είναι και δικός μας αγώνας". Αυτά έλεγαν οι εργαζόμενοι που κατέβηκαν για να συμπαρασταθούν στον αγώνα της αγροτιάς.

Και ήταν πολλοί, ήταν χιλιάδες αυτοί που έδωσαν το "παρών" και άπλωσαν τα χέρια, χειροκρότησαν και αγκάλιασαν του αγρότες στον ίδιο δρόμο του ανυποχώρητου αγώνα.

Στο ύψος του Κρυονερίου, μια στάση λίγων λεπτών. Μια πρώτη γεύση από την υποδοχή, που αργότερα τους επιφυλάχτηκε στην Πλατεία Βάθης. Οι εργαζόμενοι της "Τυποεκδοτικής",του Δήμου Κηφισιάς και εκπρόσωποι μαζικών φορέων της περιοχής, τους καλωσορίζουν. Ενα μπουκέτο λουλούδια, και λίγα λόγια από καρδιάς... "Αγροτιά, εργατιά, μια φωνή και μια γροθιά", "Η αγροτιά παλεύει στα μπλόκα της οργής, μαζί με τους εργάτες, το δίκιο της να βρει"