Δυσοίωνες εκτιμήσεις και προβλέψεις για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων έκανε κατ' επανάληψη τις τελευταίες μέρες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Γ. Παπαντωνίου, ο οποίος εκτίμησε ότι μπαίνουμε όσον αφορά στο Αιγαίο σε περίοδο περισσότερο τρικυμιώδη και ζήτησε επαγρύπνηση και εγρήγορση.

Σε δηλώσεις που έκανε από το Αγαθονήσι τη Δευτέρα ανέφερε: «Κρίνοντας από τις εντεινόμενες παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο, έχω την αίσθηση ότι ενδεχομένως μπαίνουμε σε μια περίοδο περισσότερο τρικυμιώδη σε σχέση με το παρελθόν, χωρίς να θέλω να γίνω μάντης κακών. Σας διαβεβαιώ, όμως, ότι η Ελλάδα, οι Ενοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες και θα είναι πάντοτε σε θέση να υπερασπίζονται τα εθνικά μας δίκαια». Και επανέλαβε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά, είπε, είναι κυρίως ευθύνη της γείτονος χώρας να προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι πάντοτε ανοιχτή σε προτάσεις που θα βελτιώσουν το κλίμα, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι θα επιλυθούν τα βασικά εθνικά μας ζητήματα με τρόπο που να διασφαλίζει τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι χτεσινές δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας στον ρ/σ «Αλφα Νιους», όπου τόνισε: «Στα μεγάλα θέματα, Κυπριακό και Αιγαίο, παραμένουμε στην κατάσταση που είμαστε σε όλη τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας. Και αυτό με φοβίζει, στο μέτρο που βλέπω, ότι η Τουρκία εντείνει τις προκλήσεις πάλι κατά το πρότυπο των παρελθόντων ετών με παραβιάσεις στο Αιγαίο και με μια σειρά από προκλητικές δηλώσεις. Και θα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση και εγρήγορση». Για να σημειώσει: «Το κλίμα δε φθάνει για την ουσιαστική βελτίωση των σχέσεων, όσο παραμένουν ανοιχτά τα μεγάλα εθνικά μας θέματα και κυρίως παραμένουν ενεργές, δυστυχώς και με αυξανόμενη προκλητικότητα, οι τουρκικές διεκδικήσεις και στο χώρο του Αιγαίου, αλλά βεβαίως η παραμονή του Κυπριακού σαν μιας ανοιχτής πληγής στα ελληνοτουρκικά θέματα».

Να σημειωθεί ότι οι ανησυχίες αυτές του Γ. Παπαντωνίου έρχονται να προστεθούν στο κλίμα που έχουν διαμορφώσει οι τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με τους νέους ψηφιακούς χάρτες για το Αιγαίο, που επεξεργάζονται οι ΗΠΑ, όπου καταργούνται τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ ελληνικών νησιών και Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ότι για το θέμα αυτό έχουν καταθέσει Ερώτηση προς τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας οι βουλευτές του ΚΚΕ Ορέστης Κολοζώφ, Λιάνα Κανέλλη και Αντώνης Σκυλλάκος.

Στην Ερώτηση οι βουλευτές σημειώνουν: «Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο ("Ελευθεροτυπία" 24/12/2001), ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κ. Ρίτσαρντ Μπάουτσερ, υποστήριξε ότι η κατάργηση της θαλάσσιας συνοριακής γραμμής Ελλάδας - Τουρκίας στο Αιγαίο, στους νέους αμερικανικούς ψηφιακούς χάρτες, έγινε κατόπιν συνεννοήσεως και είχε τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης.

Η εξέλιξη αυτή είναι άκρως επικίνδυνη όσον αφορά την εδαφική ακεραιότητα, το απαραβίαστο των συνόρων και μια σειρά άλλες διατάξεις του διεθνούς δικαίου. Είναι, δε, ιδιαίτερα ανησυχητική σε μια στιγμή αυξανόμενης αμφισβήτησης των συνόρων στο Αιγαίο από ΝΑΤΟ-ΕΕ και Τουρκία».

Και ερωτάται η κυβέρνηση:

• Εάν επαληθεύει το παραπάνω δημοσίευμα.
• Ποιοι λόγοι οδήγησαν την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια;

Η δυσφορία για το θέμα του ευρωστρατού και τη στάση που έχουν κρατήσει οι ΗΠΑ και οι «εταίροι» στην ΕΕ, την οποία εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλος, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στη δεξίωση των Ενόπλων Δυνάμεων, δε θεωρείται άσχετη από το πρωθυπουργικό ταξίδι στην Ουάσιγκτον την ερχόμενη βδομάδα. Μάλιστα, εκτιμάται ότι η προεδρική παρέμβαση έγινε σε συνεννόηση με το Μέγαρο Μαξίμου, με στόχο τη στήριξη της «διαπραγματευτικής θέσης» του Κ. Σημίτη ειδικά για το θέμα του ευρωστρατού, με δεδομένες τις θέσεις του Λευκού Οίκου πάνω στο θέμα αυτό, που εκφράστηκαν στο γνωστό «σχέδιο της Κωνσταντινούπολης». Μιλώντας εκτός χειρογράφου ο Κ. Στεφανόπουλος αναρωτήθηκε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες (η «μεγάλη σύμμαχος», όπως είπε) παρεμβαίνουν ευθέως στις ελληνοτουρκικές σχέσεις υπέρ της Τουρκίας.

Ιδιαίτερα στάθηκε στο πρόσφατο ζήτημα που προκλήθηκε με την εξαφάνιση από τους αμερικανικούς ηλεκτρονικούς χάρτες των θαλασσίων συνόρων Ελλάδας-Τουρκίας, λέγοντας συγκεκριμένα: «Πώς διαγράφουν οι Αμερικανοί τα σύνορα; Το κάνουν - τολμώ να εκφράσω προσωπική άποψη - κατ' αξίωσιν της Τουρκίας. Δεν είναι φιλική η στάση αυτή. Το λέω με θλίψη».

Αναφερόμενος στο θέμα του ευρωστρατού κατηγόρησε εμμέσως τους Ευρωπαίους «εταίρους» ότι παίρνουν το μέρος της Τουρκίας. «Δεν καλύπτει τις προσδοκίες μας ο ευρωπαϊκός στρατός. Δεν αξιώνουμε να καλύψουν τα σύνορά μας(!). Δεν καταδεχόμεθα όμως να αδιαφορούν οι άλλοι για μας. Δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε όταν η Ευρώπη αρχίζει να επεκτείνεται. Δεν αξιώνουμε από τους Ευρωπαίους να πολεμήσουν υπέρ ημών. Αν χρειαστεί, πιστεύω ότι είμαστε εις θέσιν να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας τον οποιονδήποτε κίνδυνο. Ομως περιμέναμε άλλη συμπεριφορά από τους εταίρους μας, οι οποίοι θα έπρεπε να εξηγήσουν στην Τουρκία ότι αν είναι σπουδαία η παρουσία της στο ΝΑΤΟ, η παρουσία της Ελλάδας στην Ατλαντική Συμμαχία και την ΕΕ τουλάχιστον ισοφαρίζει τη δική της σπουδαιότητα».

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο πρωτοχρονιάτικο γραπτό μήνυμά του αναφέρθηκε στο ευρώ, στηρίζοντας πλήρως τις κυβερνητικές επιλογές. Το ευρώ «μάς εξασφαλίζει πιο σταθερές τιμές, συναλλακτική ασφάλεια και μια πραγματικά ενιαία αγορά, αλλά συγχρόνως μας υποχρεώνει να δεχτούμε ένα μεγαλύτερο ανταγωνισμό που απαιτεί από μας περισσότερη δουλιά, αύξηση της παραγωγικότητας και βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών μας», σημείωσε. Μάλιστα, δεν παρέλειψε να συμπεριλάβει στις υποχρεώσεις του κράτους την ενίσχυση του κεφαλαίου: «Πρέπει χωρίς καθυστέρηση να απελευθερώσουμε την οικονομία και την επιχειρηματική δράση από τα δεσμά που τις εμποδίζουν»(!), τόνισε χαρακτηριστικά.

Ομως, η διαδικασία του εθνικού αποχρωματισμού του Αιγαίου και της υποβάθμισης-κατάργησης των υφισταμένων θαλασσίων συνόρων, τα οποία στηρίζονται σε διεθνείς συνθήκες (Λοζάνης, Μοντρέ, Δίκαιο της Θάλασσας) αλλά και διμερείς (Τουρκίας - Ιταλίας για τα Δωδεκάνησα), έχει ήδη δρομολογηθεί με την αποδοχή της ελληνικής κυβέρνησης.

α) Η Συμφωνία της Μαδρίτης του 1997, όπου η Ελλάδα μετά και τα νέα τετελεσμένα που δημιουργήθηκαν στα Ιμια, αναγνωρίζει - πέραν των νομίμων - και τα «ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο.

β) Αποδοχή από την Ελλάδα της νέας δομής του ΝΑΤΟ, βάσει της οποίας καταργούνται τα εθνικά όρια επιχειρησιακής ευθύνης και τον πρώτο λόγο πλέον για το Αιγαίο τον έχει το ΝΑΤΟικό στρατηγείο της Νάπολης. Η Ελλάδα από το 1999 λειτουργεί στο ΝΑΤΟ με βάση τη νέα δομή και το ΝΑΤΟικό στρατηγείο της Λάρισας δεν έχει ως όρια ευθύνης του την ελληνική επικράτεια.

γ) Συμμετοχή της Ελλάδας σε ΝΑΤΟικές ασκήσεις στο Αιγαίο, όπου είτε εξαιρούνται ολόκληρες περιοχές ελληνικής επικράτειας (νησιά, θάλασσα, αέρας) ως «γκρίζες ζώνες» είτε η ευθύνη της άσκησης και μαζί περιοχών ελληνικής κυριαρχίας ανατίθεται στην Τουρκία.

δ) Νέο κύμα τουρκικών παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο με κύριο χαρακτηριστικό την επιμονή σε συγκεκριμένες περιοχές και τη μεγάλη διάρκεια της παραβίασης.

ε) Στα παραπάνω να προστεθεί και η υπόθεση του λεγόμενου ευρωστρατού, όπου, με βάση την προωθούμενη αγγλοτουρκική συμφωνία, θεσμοθετείται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο η αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και η επικυριαρχία της Τουρκίας.