Η συνταγή είναι παλιά. Οταν το κράτος θέλει να ενταφιάσει ένα συνταγματικό δικαίωμα δεν το κάνει ευθέως, αφενός διότι εμποδίζεται από τη δυσκίνητη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, αφετέρου διότι προκαλεί ανεξέλεγκτες κοινωνικές αντιδράσεις. Εχει όμως άλλα όπλα, περισσότερο αποτελεσματικά. Εκδίδει εκτελεστικούς νόμους του Συντάγματος, οι οποίοι περιορίζουν τόσο ασφυκτικά μια συνταγματική διάταξη ώστε απομένει το κουφάρι της αποστεωμένο και κενό από κάθε ουσία. Κατά μία περίεργη σύμπτωση, τα συνταγματικά δικαιώματα που μπαίνουν στη μέγγενη των εκτελεστικών νόμων είναι τα δικαιώματα συλλογικής δράσης. Είναι πλέον γνωστό ότι οι νόμοι που ρυθμίζουν την άσκηση του συνταγματικού δικαιώματος στην απεργία (άρθρο 23 παρ. 2 Σ) οδήγησαν στη σταδιακή απονέκρωσή του, αφού το 90% των απεργιών κρίνονται παράνομες ή καταχρηστικές (βλ. Χρ. Σεβαστίδη «Το δικαίωμα απεργίας και ο δικαστικός έλεγχος της άσκησής του», έκδ. 2015, σελ. 9 επ). Χαριστική βολή το άρθρο 211 του ν. 4512/2018, τις αρνητικές συνέπειες του οποίου έγκαιρα επισημάναμε.

Το άρθρο 11 του Συντάγματος προβλέπει το αρχαιότερο δικαίωμα συλλογικής δράσης στο ελληνικό συνταγματικό δίκαιο, το δικαίωμα της συνάθροισης, του οποίου η άσκηση ορθά μεταφράζεται σε δημόσια συμμετοχή στις διαδικασίες σχηματισμού πολιτικής βούλησης της εξουσίας (Κ. Χρυσόγονος, ανωτ., σελ. 480). Από την εποχή της δικτατορίας ισχύει το ν.δ. 794/1971, ενώ καμία κυβέρνηση της μεταπολίτευσης δεν έφερε προς ψήφιση εκτελεστικό νόμο, αφήνοντας διευρυμένα τα όρια του δικαιώματος. Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου αποπειράται μετά από 45 χρόνια δημοκρατίας να προβεί σε ρυθμίσεις - περιορισμούς, εισάγοντας αμφίβολης συνταγματικότητας νεωτερισμούς.

Στο ίδιο έργο θεατές!

Παρακολουθούμε άλλη μια φορά μέσα από το δόγμα «νόμος και τάξη», και αφού έχουν προηγηθεί 3 μνημόνια με τις υπογραφές όλων των αστικών κομμάτων, να προσπαθούν να βάλουν εμπόδια και απαγορεύσεις στην ταξική πάλη βάζοντας στο προσκήνιο τον «κοινωνικό αυτοματισμό». Η κυβέρνηση της ΝΔ ενισχύει το αντεργατικό οπλοστάσιο, βάζοντας στόχο να χτυπηθούν οι εργατικοί - λαϊκοί αγώνες, οι διαδηλώσεις, που αφορούν όλο το λαό.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάνε ότι και άλλοι προσπάθησαν να καταργήσουν την ταξική πάλη και ριζοσπαστικοποίηση των προοδευτικών δυνάμεων, όπως π.χ. ο Λάσκαρης, αλλά τσακίστηκαν από τους πρωτοπόρους ταξικούς και προοδευτικούς εργάτες, οι οποίοι «δεν συμμορφώνονται προς τας υποδείξεις» από αυτούς που παίρνουν το ψωμί από το τραπέζι.

Εμείς 9 μήνες στη «Χαλυβουργία» ζήσαμε την εργοδοτική και κρατική τρομοκρατία, την καταστολή, και δεν κάναμε πίσω.

Και τελειώνοντας αυτές τις λίγες γραμμές θα θυμίσω ότι όπου υπάρχει αδικία θα υπάρχει η πάλη των πρωτοπόρων των λαϊκών αγωνιστών, γιατί νόμος είναι το δίκιο του εργάτη και γιατί αντάρτης - κλέφτης - παλικάρι πάντα είναι ο ίδιος ο λαός. Αυτό το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί, αλλιώς το εργατικό - λαϊκό κίνημα θα το αχρηστεύσει. Ολοι για έναν και ένας για όλους. Συνεχίζουμε με ψηλά τις σημαίες της τάξης μας και του λαού μας.

Τα δικαιώματα των εργαζομένων κατακτήθηκαν μέσα από αγώνες και αίμα, σε διαρκή σύγκρουση με τους εκπροσώπους του κεφαλαίου. Δεν παραχωρήθηκαν αλλά επιβλήθηκαν de facto και de jure. Αυτή είναι η ιστορία της ταξικής πάλης. Κανένας νόμος, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιστρέψει αυτή την ιστορική πραγματικότητα. Αυταπατώνται όσοι πιστεύουν ότι μπορούν στις δεδομένες συνθήκες να επιβληθούν κόντρα σε αυτή την κοινωνική πραγματικότητα. Ο λαός με τους αγώνες του θα τους κατατάξει στα σκουπίδια της Ιστορίας.

Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα στη χώρα μας έχει τεράστια πείρα από την προσπάθεια της αστικής τάξης να περιορίσει και να βάλει στο γύψο τους αγώνες του. Είτε με διάφορες θεωρίες, είτε με νόμους, η προσπάθεια αυτή είχε πάντα ένα στόχο: Την υποταγή και την ενσωμάτωση της εργατικής τάξης. Και αυτή η προσπάθεια της σημερινής κυβέρνησης, όπως πάντα, θα έχει την ίδια απάντηση από το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Μαζική απειθαρχία, οργανωμένη ανυπακοή στους αντεργατικούς νόμους.

Καταδικάζω με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο το κυβερνητικό νομοσχέδιο καταστολής των διαδηλώσεων και κοινωνικών διαμαρτυριών που κατατέθηκε εν μέσω θέρους, περιορισμών συναθροίσεων λόγω μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και σε περίοδο ειδικής λειτουργίας της Βουλής για τον ίδιο λόγο.

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν αφορούν τη δήθεν ανάγκη αποτροπής μικρής ομάδας διαδηλωτών από το να προκαλεί αναντίστοιχης σημασίας παρακώλυση της κυκλοφορίας, θέμα που αφενός έχει ήδη ρυθμιστεί με το ΠΔ 120/2013 και αφετέρου στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτορυθμίζεται από τους ίδιους τους μετέχοντες στις κινητοποιήσεις.

Οι διατάξεις του νομοσχεδίου σκοπεύουν στην καθοριστική περιστολή - μέχρι πλήρους καταστολής - του δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Εισάγονται νέοι σύγχρονοι κατασταλτικοί μηχανισμοί σε βάρος των κοινωνικών αγώνων. Ιστορικά η κοινωνική διαμαρτυρία περιφρουρείται από το ίδιο το λαϊκό κίνημα, πρώτα και κύρια απέναντι στο κράτος και την επέμβασή του, μέσω φανερών και αφανών μηχανισμών του. Το σχέδιο νόμου όμως έρχεται να επιβάλει θεσμικά την κρατική επέμβαση και τον ασφυκτικό έλεγχο κάθε κινητοποίησης. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, η αστυνομία μπορεί να απαγορεύσει προληπτικά μια δημόσια συνάθροιση ακόμα και απλώς πιθανολογώντας (η ίδια διά των οργάνων της!) ότι επίκειται αορίστως «σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής». Απαγορεύει τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις και καθιστά ιδιώνυμο αδίκημα τη συμμετοχή σε κινητοποίηση που δεν έχει λάβει την κρατική έγκριση. Η υποχρέωση ορισμού «οργανωτή» αστικώς υπευθύνου, ο οποίος θα ευθύνεται προσωπικά, με την υποχρέωση μάλιστα να συνεργάζεται με την αστυνομία, δίνει ουσιαστικά το πράσινο φως δράσης σε κάθε λογής προβοκατόρικους μηχανισμούς, που πλέον έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να εκτρέψουν και δυσφημίσουν μια λαϊκή - εργατική κινητοποίηση αλλά και να πλήξουν οικονομικά τους οργανωτές της, χωρίς να είναι αναγκαίο καν να αναζητηθούν οι πραγματικοί αυτουργοί ζημιογόνων πράξεων και να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους.

Η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο που εισάγει προς ψήφιση στοχεύει απευθείας το εργατικό και λαϊκό κίνημα, με το βλέμμα στα νέα αντιλαϊκά και αντικοινωνικά μέτρα που έρχονται με αφορμή τη νέα οικονομική κρίση στην οποία εισερχόμαστε.

Μπροστά σε τέτοιες διατάξεις ο νομικός κόσμος, η Ολομέλεια των Προέδρων, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι και κυρίως η μεγάλη πλειοψηφία των αγωνιζόμενων δικηγόρων δεν επιτρέπεται να παραμείνουν αδρανείς. Οφείλουν να πάρουν σαφή θέση καταδίκης του νομοσχεδίου, χωρίς «ναι μεν αλλά».

To θεμελιώδες δικαίωμα του συνέρχεσθαι (άρθρο 11 του Συντάγματος), ένα δικαίωμα ατομικό και συνάμα πολιτικό (βλ. μεταξύ πολλών άλλων Δαγτόγλου, «Συνταγματικό Δίκαιο, Ατομικά Δικαιώματα Α'», σελ. 58), με τις ρίζες του να ανάγονται στα Συντάγματα των πρώτων αστικών επαναστάσεων, καθιερώθηκε τόσο στα εθνικά Συντάγματα των περισσότερων κρατών όσο και σε διεθνή κείμενα προεχόντως ως επιστέγασμα μεγάλων και πολλές φορές αιματηρών αγώνων των λαών. Αποδέκτες του είναι καταρχάς οι τρεις κρατικές λειτουργίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική). Ο χαρακτήρας του είναι από τη μια αρνητικός (αμυντικός), θεμελιώνει δηλαδή αξίωση έναντι του κράτους να μην παρεμποδίζεται η άσκησή του, από την άλλη όμως θετικός, υπό την έννοια ότι γεννά και υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει εκείνα τα μέτρα ώστε να εξασφαλίζονται οι συνθήκες άσκησής του (ΕΔΔΑ Plattform «ArztefurdawLeben»). Περαιτέρω, πρέπει να αναγνωριστεί ότι το δικαίωμα σε συνάθροιση έχει έμμεση τριτενέργεια. Για παράδειγμα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι γεννά υποχρέωση των εργοδοτών να διασφαλίζουν την ακώλυτη άσκησή του από τους εργαζόμενους.

Το άρθρο 11 του Συντάγματος προβλέπει την απαγόρευση των υπαίθριων συναθροίσεων μόνο αν επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια ή αν απειλείται σε ορισμένη περιοχή σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής.

Η πρώτη παρατήρηση για το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή είναι ότι διευρύνει υπέρμετρα το περιεχόμενο των ανωτέρω περιορισμών, παρέχοντας μία πέραν από κάθε αναλογία ευχέρεια στις αστυνομικές αρχές να επιβάλλουν απαγόρευση ή περιορισμό ορισμένης συνάθροισης. Ιδίως ο τρόπος με τον οποίο τα άρθρα 7 και 8 επικαλούνται «διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής» (η σύνδεσή τους, για παράδειγμα, με τις ειδικότερες κυκλοφοριακές και άλλες ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες, αλλά και με τον αριθμό των συμμετεχόντων) αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αξιοποιηθεί η ως άνω αόριστη νομική έννοια κατά το δοκούν και να αποτελέσει πρόσχημα απαγόρευσης κάθε μη αρεστής στις κυβερνήσεις έκφρασης λαϊκής διαμαρτυρίας. Η διάταξη του άρθρου 13 παρ. 1, η οποία θεσπίζει το ιδιώνυμο έγκλημα της συμμετοχής σε απαγορευμένη συνάθροιση, παραπέμπει σε σκοτεινές στιγμές της ελληνικής Ιστορίας. Ανησυχία, τέλος, για τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα προκαλεί η διάταξη του άρθρου 19, η οποία συστήνει στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Διεύθυνση Πρόληψης της Βίας, στην οποία, μαζί με συγκεκριμένες περιπτώσεις βίας (π.χ. τη ρατσιστική βία κ.λπ.), υπάγει μια μορφή «βίας» υπό την αόριστη έκφραση «ριζοσπαστικοποίηση». Προφανώς είναι αντικείμενο μεγαλύτερης μελέτης η προέλευση και η φύση των όρων «ριζοσπαστικός», «ριζοσπάστης» κ.λπ., ωστόσο είναι αυτονόητο ότι ιστορικά οι όροι αυτοί συνδέονται με την ορθολογική εξήγηση της κοινωνικής εξέλιξης, με τον αγώνα για τη χειραφέτηση των λαών, την κοινωνική πρόοδο, την κατάργηση προνομίων και τίτλων (π.χ. φεουδαρχικών), τη διεύρυνση των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Το σχέδιο νόμου, αξιοποιώντας την τάση εντός της ΕΕ να μεταλλαχθούν οι όροι αυτοί σε κάτι που προσομοιάζει με τη μισαλλοδοξία ή την τρομοκρατία, κάνει χρήση της έκφρασης «ριζοσπαστικοποίηση», αφήνοντας ανοιχτό τον κίνδυνο να περάσουμε στην ποινικοποίηση προοδευτικών ιδεολογιών, ανθρώπων ή ομάδων.

Οι τελευταίες εξελίξεις, με την κατάθεση από την κυβέρνηση του νομοσχεδίου για τις διαδηλώσεις, αποδεικνύουν για ακόμη μια φορά ότι οι κεφαλαιοκράτες, από τον μικρότερο μέχρι τον μεγαλύτερο και τις κυβερνήσεις τους, ποτέ δε θα συμβιβαστούν με την οργανωμένη εργατική και γενικότερα λαϊκή πάλη.

Κανένας εργάτης δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα ότι δήθεν η κυβέρνηση πάει να βάλει τάξη σε κάποια πράγματα. Στο μόνο πράγμα που θέλουν όλοι αυτοί, πλουτοκράτες και οι κυβερνήσεις τους, να βάλουν τάξη είναι η αδιατάραχτη συνέχιση της εκμετάλλευσής μας, που εξασφαλίζει πλούτο για αυτούς τους λίγους και για μας, τη μεγάλη πλειοψηφία, φτώχεια και μιζέρια.

Η μοναδική μας απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι το δυνάμωμα των σωματείων μας και η ένταση της ταξικής πάλης, για να ακυρώσουμε στην πράξη όλα τα σχέδιά τους που μας κρατούν μόνιμα υποζύγια.

Καμία αυταπάτη δεν πρέπει να έχουμε εμείς οι εργάτες. Μόνο με τη δική μας οργανωμένη συλλογική πάλη θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από το βραχνά της εκμετάλλευσης και τελικά της ανέχειας.

Η εργατική τάξη και τα συνδικάτα της βρέθηκαν πολλές φορές αντιμέτωποι με νόμους καταστολής και απαγορεύσεων από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και το κεφάλαιο, που θέλανε να βάλουν στο «γύψο» τους αγώνες για να έχουν ελεύθερο το δρόμο να υλοποιούν τα αντιλαϊκά σχέδιά τους. Οσους νόμους κι αν ψηφίσουν, όσα διατάγματα κι αν βγάλουν, σε όσα δικαστήρια κι αν σύρουν εργάτες και συνδικαλιστές, η ταξική πάλη δεν πρόκειται να σταματήσει. Οι εργαζόμενοι με τους αγώνες τους θα ακυρώσουν στην πράξη και αυτό το νομοσχέδιο.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να καταργήσει το δικαίωμα των εργαζομένων στη διαμαρτυρία, όπως παλιότερα μια άλλη κυβέρνηση είχε καταργήσει και την ταξική πάλη!! Το πρόσχημα και πάλι ο κοινωνικός αυτοματισμός, η θεωρία, δηλαδή, που επιχειρεί να στρέψει εργαζόμενους εναντίον άλλων εργαζομένων. Ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι με το νομοσχέδιο «μπαίνει τάξη» στην ταλαιπωρία του λαού, εξαιτίας διαδηλώσεων «μικρών και ολιγάριθμων ομάδων»!! Αν είναι δυνατόν... Η καθημερινή και συνεχής ταλαιπωρία από τον λεγόμενο και μεγάλο περίπατο δεν τους ενοχλεί; Το συχνά απροσπέλαστο κέντρο από επισκέψεις επισήμων δεν τους ενοχλεί; Το κυκλοφοριακό πρόβλημα, τα συγκοινωνιακά προβλήματα, οι καθυστερήσεις και οι ελλείψεις στα Μέσα Μεταφοράς, η αναδουλειά στα εμπορομάγαζα από την πίεση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων δεν τους ενοχλούν; Οτι σε μια συγκέντρωση 50 ατόμων σε κάποιο υπουργείο κλείνουν την κυκλοφορία επίτηδες από το «Χίλτον» έως την Πειραιώς δεν τους ενοχλεί;

Κρύβουν, λοιπόν, την πραγματικότητα, που δεν είναι άλλη από την οργανωμένη επιχείρηση κρατικής τρομοκρατίας, αυταρχισμού και καταστολής, για να στηρίξουν την επίθεση του κεφαλαίου σε βάρος των εργατικών - λαϊκών αναγκών και να θέσουν αναχώματα στη ριζοσπαστικοποίηση του λαού και ιδιαίτερα της νεολαίας.

Βιάζονται όμως. Θεωρούν ότι τώρα είναι ευκαιρία. Τώρα που το κίνημα είναι σε ύφεση, τώρα που ευνοούνται σκανδαλωδώς από τα ΜΜΕ, τώρα που ο λαός είναι ζαλισμένος από τις απανωτές σφαλιάρες, οικονομικές, υγειονομικές, κοινωνικές και άλλες. Κάνουν λάθος όμως. Μπορεί να συμβαίνουν όλα αυτά, αλλά ο λαός δεν είναι προσκυνημένος και αυτό θα το νιώσουν στην πράξη. Ας προσέξουν λοιπόν. Δεν συμμορφώνονται ειδικά οι νεολαίοι «προς τας υποδείξεις», ο όρος από τη χουντική προέλευση του νομοσχεδίου.

Το νομοσχέδιο για την απαγόρευση των διαδηλώσεων, μετά το χτύπημα του δικαιώματος στην απεργία από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, υπογραμμίζει τη συνέπεια παλιών και νέων κυβερνήσεων στην υποστήριξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας, εις βάρος των δικαιωμάτων μας, της ζωής μας. Η πανδημία έδειξε το πραγματικό πρόσωπο του συστήματος, μεταφράζοντας χιλιάδες ανθρώπινες ζωές σε ευρώ, ενώ υπήρξε ανίκανο να ανταπεξέλθει στα στοιχειώδη μέτρα προστασίας, ανεξαρτήτως μεγέθους οικονομίας.

Η επιστήμη, φτάνοντας στο ναδίρ της αξιοπιστίας της, κρύφτηκε πίσω από την πολιτική διαχείριση, συνεισφέροντας στο προπέτασμα καπνού για αυτά που έρχονται, ένα «success story» με σύντομη ημερομηνία λήξης. Ο Covid-19 έδρασε καταλυτικά στην εμφάνιση της νέας κρίσης, οδηγώντας τις κυβερνήσεις να επιταχύνουν τους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς τους. Επίθεση όμως δεν γίνεται χωρίς άμυνα. Αυτά που ετοιμάζουν για εμάς, απαιτούν αυξημένα επίπεδα καταστολής. Αν δεν φοβόντουσαν το εργατικό κίνημα, τα συλλαλητήρια, τις κινητοποιήσεις, τις απεργίες, δεν θα κόπτονταν μέσα στο καλοκαίρι να καταθέσουν αυτό το απαράδεκτο νομοσχέδιο. Φοβούνται τον αγώνα στο δρόμο, που σφυρηλατεί συνειδήσεις, αντοχή στην καταστολή, αποτελεί σχολείο για την επόμενη μέρα.

Οχι, δεν θα ρωτήσουμε την κυβέρνηση για τον τρόπο που θα αντισταθούμε στην ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματά μας. Ξέρουμε επίσης να αντιμετωπίζουμε τις προβοκάτσιες, όπως και τους εχθρούς που είναι ντυμένοι σαν φίλοι.

Να είναι σίγουροι ότι το νομοσχέδιο θα έχει την τύχη των προηγούμενων προσπαθειών τους να βάλουν τους αγώνες στο γύψο. Η απάντηση θα δοθεί μαζικά, ενιαία, ταξικά, χωρίς αυταπάτες για το ποιος είναι ο αντίπαλος: Είναι το κεφάλαιο και οι υπηρέτες του.