ΒΑΓΔΑΤΗ.--

Σε «κρίσιμη στιγμή» βρίσκονται κατά τον Ιρακινό υπουργό Εξωτερικών, Χοσιάρ Ζεμπάρι, οι διαπραγματεύσεις για το καθεστώς περαιτέρω παραμονής των αμερικανικών δυνάμεων στη χώρα, μετά την εκπνοή της σχετικής απόφασης του ΟΗΕ στα τέλη του χρόνου. Οι συζητήσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Βαγδάτης είχαν, όπως είχε χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ιρακινός πρωθυπουργός, περιέλθει σε αδιέξοδο, εξαιτίας των αμερικανικών όρων, που ουσιαστικά, κατά τον Μάλικι, παραβίαζαν την εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία της χώρας.

Ο Ζεμπάρι, πάντως, μιλώντας στο κοινοβούλιο, κάλεσε τους βουλευτές να επιδείξουν «σωφροσύνη» και ν' αντιληφθούν ότι μια συμφωνία «εμπεριέχει συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές». Σύμφωνα με συνεργάτες του, η Ουάσινγκτον έχει υπαναχωρήσει από αρκετά σημεία που θεωρούνταν αγκάθια. Μάλιστα, χτες, προφανώς σε μια κίνηση που ήθελε να ενισχύσει τους ισχυρισμούς του Ζεμπάρι, Αμερικανοί διπλωμάτες διέρρεαν ότι εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο, στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας, να μην παρέχεται καμία ασυλία στους μισθοφόρους των ιδιωτικών εταιρειών, ένα σημείο που έχει προκαλέσει την έντονη ιρακινή οργή.

Δεκάδες εταιρείες μήνυσε στο ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν η ιρακινή κυβέρνηση ζητώντας συνολική αποζημίωση άνω των 10 δισ. δολαρίων στη βάση του πορίσματος έρευνας του ΟΗΕ για την καταβολή δωροδοκιών στο καθεστώς Χουσεΐν, προκειμένου να εξασφαλίσουν συμβόλαια στο πλαίσιο του προγράμματος «πετρέλαιο έναντι τροφίμων» από το 1996 - 2003. Η έρευνα του ΟΗΕ κατονομάζει 2.200 εταιρείες από 66 χώρες που δωροδόκησαν με 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια Ιρακινούς τότε αξιωματούχους.

Μεταξύ των εταιρειών συγκαταλέγεται ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός Chevron Corp., η γαλλική τράπεζα BNP Paribas, η φαρμακοβιομηχανία GlaxoSmithKline, μονάδες των φαρμακοβιομηχανιών RocheHolding και Shering Plough, μονάδες της εταιρείας μηχανικών έργων ABB Group, η αυστραλέζικη εταιρεία εξαγωγής σιτηρών AWBLtd κ.ά. Δύο Τεξανοί μεγιστάνες του πετρελαίου, οι Οσκαρ Γουάιατ και Ντέιβιντ Τσάλμερς, έχουν, ήδη, παραδεχτεί ότι έδωσαν μίζες εκατομμυρίων δολαρίων για να εξασφαλίσουν συμβόλαια.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.-

«Πραγματική τρέλα» χαρακτήρισε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών το ενδεχόμενο στρατιωτικής επίθεσης κατά της χώρας του. Σε συνέντευξη Τύπου από την έδρα του ΟΗΕ, ο Μανουσέρ Μοτακί εκτίμησε ότι ούτε το Ισραήλ ούτε οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν σε επίθεση «γιατί αντιμετωπίζουν πολιτική και οικονομική κρίση» και γιατί οι ΗΠΑ «έχουν ήδη πολλά προβλήματα στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν».

Παρόλα αυτά, αν γίνει επίθεση, υποστήριξε, το Ιράν «θα κάνει τα πάντα για να υπερασπίσει εαυτόν». Από την πλευρά του, ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, Γκολάμ Χοσεΐν Νοζάρι, αν και απέφυγε να σχολιάσει την απειλή να κλείσει η Τεχεράνη τα στενά του Ορμούζ σε περίπτωση επίθεσης, διαβεβαίωνε ότι δεν υπάρχει πρόθεση να «σταματήσει η τροφοδοσία της αγοράς με ιρανικό πετρέλαιο και αέριο».

Ο Μοτακί, πάντως, έδωσε περισσότερη βαρύτητα στη συνέντευξή του στη «νέα ατμόσφαιρα», όπως είπε, που έχει διαμορφωθεί στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται με το Συμβούλιο Ασφαλείας και τη Γερμανία. Τόνισε ότι η Τεχεράνη εξετάζει σοβαρά το πακέτο κινήτρων που της παρουσίασε ο Χαβιέ Σολάνα, στα μέσα Ιούνη, και κατέληξε ότι πιθανότατα θα υπάρξει απάντηση εκ μέρους της «πολύ σύντομα».

Η συνέντευξη Μοτακί έρχεται να προστεθεί σε δηλώσεις στενού συμβούλου του Ανώτατου Θρησκευτικού Ηγέτη του Ιράν, ο οποίος μίλησε, προχτές, ανοιχτά για το «πιθανότατο ενδεχόμενο εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης» στο θέμα του πυρηνικού προγράμματος. Το ακριβές περιεχόμενο της ιρανικής αντιπρότασης δεν είναι γνωστό αλλά ο Χαβιέ Σολάνα φέρεται να το χαρακτήρισε «ιδιαίτερα ενδιαφέρον».

Επιφυλακτικότητα για τις «πραγματικές προθέσεις και το περιεχόμενο» των ιρανικών προτάσεων εξέφρασε, πάλι, ο Λευκός Οίκος. Ο Πρόεδρος Μπους επέμεινε ότι «όλα τα ενδεχόμενα αντίδρασης είναι πιθανά χωρίς να είναι πρώτη λύση η στρατιωτική». Χαμηλότερους τόνους τήρησε ο αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΣ. Ο ναύαρχος Μάικ Μιούλεν υπογράμμιζε ότι προτιμά «τη διπλωματία ακόμη και το διάλογο» χαρακτηρίζοντας «εξαιρετικά δύσκολη» μια πολεμική επιχείρηση.

ΙΣΤΑΝΜΠΟΥΛ, ΑΓΚΥΡΑ.--

Ολοκληρώθηκε από τους εισαγγελείς της Τουρκίας το κατηγορητήριο σε βάρος «μιας σκιώδους οργάνωσης», όπως αναφέρεται στα τοπικά ΜΜΕ, «για την οποία υπάρχουν υποψίες για σχεδιασμό πραξικοπήματος» και σημειώνεται ότι οι ύποπτοι θα δικαστούν με την κατηγορία της τρομοκρατίας. Την Τρίτη, η τουρκική αστυνομία πραγματοποίησε 21 συλλήψεις μεταξύ των οποίων και δύο απόστρατους στρατηγούς, γεγονός που προκάλεσε έκπληξη καθώς συμβαίνει για πρώτη φορά, στα πλαίσια ερευνών για την οργάνωση Εργκένεγκον, μία υπερεθνικιστική οργάνωση, που φέρεται να σχεδίαζε επιθέσεις και να είχε στόχο ένα στρατιωτικό πραξικόπημα.

Το γεγονός ότι οι συλλήψεις έγιναν την πρώτη μέρα εξέτασης της προσφυγής εναντίον του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), προκάλεσε σχόλια και αντιδράσεις. Το τουρκικό επιτελείο επιχείρησε να διαλύσει τις υποψίες, υποστηρίζοντας ότι «οι συλλήψεις ανώτατων αξιωματικών που έγιναν χτες σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις όπου βρίσκονται τα καταλύματα των συλληφθέντων έγιναν «στο πλαίσιο του νόμου». Παράλληλα, το γραφείο του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αρνήθηκε διασύνδεση των συλλήψεων με «ασυνήθιστη συνάντηση», του ιδίου με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγό Ιλκέρ Μπασμπούγ στις 24 Ιούνη.

Αντίστοιχα, ο Ι. Μπασμπούγ, σε δηλώσεις του, είπε χαρακτηριστικά «η Τουρκία περνά δύσκολες ημέρες» και σημείωσε ότι «οφείλουμε όλοι να ενεργήσουμε με περισσότερη λογική, προσοχή και υπευθυνότητα».

Τόσο η υπόθεση απαγόρευσης του ΑΚΡ, με την κατηγορία της υπονόμευσης του «κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκικής Δημοκρατίας», όσο και οι προχτεσινές συλλήψεις δείχνουν πολιτική κρίση στην Τουρκία, με το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών «κεμαλικών» και «ισλαμιστών» να βαθαίνει στην προσπάθεια εξυπηρέτηση των συμφερόντων μερίδων της αστικής τάξης, που εκπροσωπούν.