Τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ζήτησαν την προηγούμενη βδομάδα σε κοινό άρθρο στους «Financial Times» ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μ. Ντράγκι, υποστηρίζοντας μεγαλύτερη «ευελιξία» στα κράτη ώστε να χρηματοδοτούν επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, ενεργειακή μετάβαση και Αμυνα.

Η κίνηση των δύο ηγετών, που έχει ως στόχο την πιο «ευέλικτη» στήριξη των γαλλικών και ιταλικών μονοπωλίων στον ανταγωνισμό τους με άλλα μονοπώλια εντός και εκτός ΕΕ, είχε ουσιαστικά προαναγγελθεί στη συνάντησή τους στα τέλη του Νοέμβρη, όταν οι δύο χώρες είχαν υπογράψει συμφωνία εκτεταμένης συνεργασίας σε διάφορους τομείς (Συνθήκη του Κυριναλίου). Τότε έγινε λόγος για «γαλλοϊταλικό άξονα» εντός της ΕΕ, στα πρότυπα του γαλλογερμανικού, ενόψει της γαλλικής προεδρίας στην ΕΕ που αρχίζει τον Γενάρη.

Στο άρθρο τους Μακρόν και Ντράγκι επαναφέρουν τις πάγιες «ανησυχίες» της γαλλικής και της ιταλικής αστικής τάξης, καθώς και το συνολικότερο παζάρι εντός της ΕΕ για το ακριβές μείγμα «χρέους» και δημοσιονομικής διαχείρισης, πιέζοντας τη Γερμανία και άλλα κράτη για «χαλάρωση».

Υπενθυμίζεται ότι οι σημερινοί δημοσιονομικοί κανόνες - μέσω των οποίων βγήκε ακόμα πιο ενισχυμένη η γερμανική αστική τάξη έναντι της γαλλικής και της ιταλικής - έχουν ανασταλεί λόγω πανδημίας και της καπιταλιστικής κρίσης που εκδηλώθηκε το 2020 (βλ. Ταμείο Ανάκαμψης), με προοπτική να επανέλθουν το 2023, πιθανότατα αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία για την αλλαγή τους, που ξεκίνησε πρόσφατα.

Σε αυτό το παζάρι Γαλλία και Ιταλία πιέζουν, σύμφωνα και με το άρθρο, για «λογικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα επιτρέπουν μεγαλύτερο περιθώριο χειρισμών και επαρκείς βασικές δαπάνες για το μέλλον και τη διασφάλιση της κυριαρχίας μας», με μαζικές επενδύσεις σε Ερευνα, υποδομές, ψηφιοποίηση και Αμυνα, δηλαδή στους τομείς στρατηγικής σημασίας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό της ΕΕ με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Υποστηρίζουν δε ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες πρέπει να ευνοούν την αύξηση του χρέους για τη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων, καθώς αυτές «στην πραγματικότητα συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους».

«Χρειαζόμαστε μια στρατηγική ανάπτυξης της ΕΕ για την επόμενη δεκαετία και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την εφαρμόσουμε μέσω κοινών επενδύσεων, καταλληλότερων κανόνων και καλύτερου συντονισμού - όχι μόνο κατά τη διάρκεια κρίσεων», τονίζουν.

Μακρόν και Ντράγκι τάσσονται υπέρ μίας αλλαγής των κανόνων που θα ανοίγει τον δρόμο για τη μείωση των σημερινών δημόσιων δαπανών, χαρακτηρίζοντας «ενδιαφέρουσες» τις προτάσεις που έκανε πρόσφατα στην κατεύθυνση αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή πρότεινε τρεις «πηγές εσόδων»: Από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (ΣΕΔΕ), τη φορολόγηση εμπορευμάτων, μέσω του προτεινόμενου μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ, και τη φορολόγηση 15% επί των κερδών μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, βάσει της πρόσφατης συμφωνίας του ΟΟΣΑ και του G20.

Στο μεταξύ, στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Μ. Ντράγκι εμφανίστηκε πρόθυμος να είναι αυτός που θα αντικαταστήσει τον Σ. Ματαρέλα στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας στις επικείμενες εκλογές, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση συνασπισμού της οποίας ηγείται έχει ήδη ολοκληρώσει μεγάλο μέρος της ατζέντας της.

Ο νέος Πρόεδρος της Ιταλίας θα εκλεγεί τον Γενάρη από τους βουλευτές, τους γερουσιαστές και 58 αντιπροσώπους των περιφερειών. Ο Ματαρέλα έχει ανακοινώσει ότι δεν θα ανανεώσει τη θητεία του και ο Ντράγκι θεωρείται ο επικρατέστερος για να τον αντικαταστήσει.

Πάντως αυτή η εξέλιξη προκαλεί πολιτική «ανασφάλεια» στην Ιταλία, με ορισμένα στελέχη των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση (Δημοκρατικό Κόμμα, «Κίνημα Πέντε Αστέρων») να εκφράζουν ανησυχίες για κατάρρευσή της.

Συνάντηση με τους δύο συμπροέδρους του σοσιαλδημοκρατικού φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Μ. Σαντσάρ και Π. Μπουλντάν, είχε χτες ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία, ηγέτης του κεμαλικού - σοσιαλδημοκρατικού CHP, K. Κιλιντσάρογλου, καθώς εντείνονται οι διεργασίες για τις επόμενες εκλογές στη χώρα και οι «εκκλήσεις» για πρόωρη διεξαγωγή τους (τόσο οι προεδρικές όσο και οι βουλευτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2023).

Ο Κιλιντσάρογλου μίλησε για «πολύ χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων» και είπε ότι «συζητήσαμε τα προβλήματα της Τουρκίας».

Η δε Μπουλντάν είπε ότι «σχεδιάζουμε να υποβάλουμε αίτημα να ζητήσει το κοινοβούλιο τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών», προσθέτοντας ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης πρέπει να συζητήσουν και για τη «μεταβατική περίοδο» που θα μεσολαβήσει μέχρι την πιθανή πρόωρη διεξαγωγή των εκλογών.

Νωρίτερα οι δύο επικεφαλής του HDP είχαν επισκεφτεί και τον πρόεδρο του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), Αλί Μπαμπατζάν, ιδρυτικό στέλεχος του κυβερνώντος ΑΚΡ ο οποίος στη συνέχεια αποχώρησε απ' αυτό.

Στο μεταξύ, σε προχτεσινή συνέντευξη Τύπου ο Κιλιντσάρογλου αναφέρθηκε σε 23σελιδο κείμενο προτάσεων για την οικονομία, το οποίο εμφάνισε ως «αποτέλεσμα συνομιλιών μεταξύ αντιπροσώπων των 6 κομμάτων», μιλώντας για το CHP, το φιλελεύθερο ΙΥΙ της πρώην συνεργάτιδας του Ντ. Μπαχτσελί Μεράλ Ακσενέρ, το Κόμμα Ευδαιμονίας, το Δημοκρατικό Κόμμα, το DEVA και το Κόμμα του Μέλλοντος, του επίσης πρώην στενού συνεργάτη του Ερντογάν, Αχμέντ Νταβούτογλου.

Είπε ότι το κείμενο θα παρουσιαστεί επίσημα όταν εγκριθεί οριστικά από καθένα από τα παραπάνω κόμματα, και υποστήριξε πως «αντιληφθήκαμε ότι οι απόψεις μας δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους. Αντίθετα, περισσότερο συμπληρώνουν η μία την άλλη. Υπάρχουν σίγουρα πράγματα στα οποία διαφέρουμε, αλλά έχουμε τη σοφία να συναντηθούμε και να τα συζητήσουμε ανοιχτά».

Αναφορικά με τον υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας που θα στηρίξει η «Εθνική Συμμαχία», η εκλογική συνεργασία των κομμάτων αυτών - στην οποία ωστόσο δεν έχουν εισχωρήσει τα κόμματα των Μπαμπατζάν και Νταβούτογλου - είπε ότι «είναι πολύ νωρίς ακόμα. Θα ανακοινώσουμε τον υποψήφιό μας όταν ληφθεί η απόφαση για την προκήρυξη των εκλογών (...) αλλά θεωρούμε ότι ο υποψήφιός μας πρέπει να είναι κάποιος που ξέρει πώς πρέπει να διοικείται ένα κράτος. Αυτός ή αυτή πρέπει να αποτελεί πρότυπο ρόλου. Δεν θα εκλέξουμε ποπ σταρ. Αυτό το άτομο θα πρέπει να είναι ικανό να διατηρήσει την ενότητα της συμμαχίας και να ηγηθεί της μεταρρύθμισης του συστήματος».

Μεταξύ άλλων, ο Κιλιντσάρογλου ρωτήθηκε για έντονες διαφωνίες που φέρεται να έχει για την υποψηφιότητα με στελέχη του κόμματός του, όπως ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.

«Τα ονόματα τουκ. Γιαβάς (σ.σ. του δημάρχου Αγκυρας) και τουκ. Ιμάμογλουσυζητιούνταιαλλά δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη διοίκηση της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας», πρόσθεσε, αποτυπώνοντας τις σύνθετες διεργασίες και στην αστική αντιπολίτευση, με δεδομένο μάλιστα ότι ειδικά ο Ιμάμογλου σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές εμφανίζεται πλέον να έχει προβάδισμα έναντι του Ερντογάν χωρίς καν να έχει ανακοινώσει υποψηφιότητα.

Ο Κιλιντσάρογλου ισχυρίστηκε ότι αν ένας από τους δημάρχους αυτούς αποχωρούσε από τη σημερινή του θέση, το υπάρχον σύστημα θα «προσέφερε» τη διοίκηση των δήμων στο κυβερνών ΑΚΡ, οι δυνάμεις του οποίου πλειοψηφούν στα αντίστοιχα Δημοτικά Συμβούλια.

• Στο μεταξύ, η τουρκική λίρα σημείωσε στις αρχές της βδομάδας νέα πτώση, σχεδόν 8% έναντι του δολαρίου, παρά τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση την περασμένη βδομάδα, επιμένοντας ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει.

Τη διατήρηση των συμφερόντων της στη Λιβύη προωθεί η Τουρκία, προετοιμάζοντας το έδαφος για κάθε πιθανό σενάριο μετά την αναβολή των προεδρικών εκλογών.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου, δήλωσε ότι η χώρα του συνεργάζεται με τη «νόμιμη κυβέρνηση» στη Λιβύη, ότι επιθυμεί μια «συνολική λύση» στη λιβυκή κρίση και ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει καταφέρει από την αρχή να βρει «κοινό έδαφος με τη λιβυκή πλευρά, αλλά για κάποιο λόγο η ανατολική περιοχή κινείται πιο μακριά από την Τουρκία γιατί έχει διαφορετική ατζέντα».

Αναφορικά με τις διαβουλεύσεις με αυτήν την «ανατολική περιοχή», είπε πως η τουρκική κυβέρνηση έχει στείλει προσκλήσεις για επίσκεψη στην Τουρκία τόσο στον πρόεδρο της λιβυκής Βουλής, Α. Σάλεχ, όσο και στον στρατηγό και αρχηγό του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού», Χ. Χάφταρ.

Σε ό,τι αφορά τον Σάλεχ είπε ότι είχε προγραμματίσει αρκετές φορές ταξίδι στην Τουρκία, αλλά για διάφορους λόγους δεν πραγματοποιήθηκε. Για τον στρατηγό Χάφταρ είπε ότι δεν ήταν αρνητικός σε ένα ταξίδι στην Τουρκία, αλλά αυτό δεν πραγματοποιήθηκε έως τώρα γιατί έθετε ως όρο τη συνάντησή του με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν. Ο Τσαβούσογλου πρόσθεσε πως αυτό το αίτημα απορρίφθηκε τόσο από τον Πρόεδρο Ερντογάν, όσο και από τον αντιπρόεδρο Φ. Ακτάι.

Ο Τσαβούσογλου ανήγγειλε ότι σύντομα θα ξαναρχίσουν οι άμεσες πτήσεις της τουρκικής αεροπορικής εταιρείας «Turkish Airlines» στη Λιβύη και ότι ο Τούρκος πρέσβης στη χώρα, Κενάν Γιλμάζ, θα επισκεφθεί τις επόμενες μέρες και την ανατολική Λιβύη.

Στο μεταξύ, το λιβυκό Κοινοβούλιο - που απέφυγε τη Δευτέρα να αναλάβει τον καθορισμό νέας ημερομηνίας προεδρικών εκλογών - κήρυξε χτες την Βρετανίδα πρέσβειρα στην Τρίπολη, Καρολάιν Χαρντέιλ, «ανεπιθύμητο πρόσωπο», με αφορμή πρόσφατες δηλώσεις της πως θα συνεχίσει να αναγνωρίζει την (δοτή) μεταβατική κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» του Α. Χ. Ντμπεϊμπά ως «κυβέρνηση με αποστολή να οδηγήσει τη Λιβύη σε εκλογές», χωρίς να υιοθετεί τη «θέσπιση παράλληλων κυβερνήσεων ή θεσμών».

Η δήλωση της Βρετανίδας θεωρήθηκε «παραβίαση της λιβυκής κυριαρχίας» και «ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας».

Η σχέση της ΕΕ με την Ελβετία θα μπορούσε να καταρρεύσει εάν οι διαπραγματεύσεις για τη θέση της Ελβετίας στην «ενιαία αγορά» αποτύχουν, «προειδοποίησε» ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μ. Σέφκοβιτς.

Η ελβετική κυβέρνηση πιέζει για πλήρη «ανεξαρτησία» από την ΕΕ αλλά με πρόσβαση στην «ενιαία αγορά», καθώς είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός της εταίρος. Οι δε Βρυξέλλες πιέζουν εδώ και χρόνια για μια συνθήκη που θα περιορίζει μια σειρά από διμερείς συμφωνίες και θα απαιτεί από την Ελβετία να υιοθετεί τακτικά τις αλλαγές στους κανόνες της ενιαίας αγοράς.

Οι σχετικές συνομιλίες διακόπηκαν τον Μάη, με την Ελβετία να κάνει λόγο για παραχώρηση υπερβολικής κυριαρχίας στο μπλοκ. Τον Νοέμβρη, η ΕΕ προέτρεψε την Ελβετία να καθορίσει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την επίλυση των ζητημάτων έως τον Γενάρη.

«Εάν οι νέες διαπραγματεύσεις δεν οδηγήσουν σε επιτυχία, οι διμερείς συμφωνίες που εξακολουθούν να ισχύουν θα λήγουν σταδιακά και θα καθιστούσαν τη σχέση μας παρωχημένη κάποια στιγμή», δήλωσε ο Σέφκοβιτς. Οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ - Ελβετίας διέπονται από περισσότερες από 100 διμερείς συμφωνίες που χρονολογούνται από το 1972.

Η Ελβετία θα πρέπει να δώσει διαβεβαιώσεις, ότι θα συμμορφωθεί με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ για να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις, είπε ο Σέφκοβιτς, επαναφέροντας τις αξιώσεις της ΕΕ για «δυναμική ευθυγράμμιση» των νόμων της Ελβετίας με το δίκαιο της ΕΕ, ίσους όρους ανταγωνισμού, μηχανισμό επίλυσης διαφορών και τακτικές συνεισφορές σε κονδύλια της ΕΕ.