«Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα έχει έναν πολύ εποικοδομητικό ρόλο σχετικά με την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ».

«Προφητική» υπήρξε η τελευταία φράση της Κοντολίζα Ράις κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα όσον αφορά στη συνάντηση Καραμανλή-Ερντογάν στο περιθώριο της διαβαλκανικής συνόδου κορυφής την Πέμπτη στη Θεσσαλονίκη.

Τα αποτελέσματα της συνάντησης επιβεβαιώνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει προσαρμόσει πλήρως την πολιτική της στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με τα σχέδια και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Προκειμένου να εξασφαλίσει ένα μεγαλύτερο ρόλο στα αμερικανικά σχέδια, κυρίως στην περιοχή των Βαλκανίων, η ελληνική κυβέρνηση (και πλουτοκρατία) είναι αποφασισμένη να μη δημιουργεί προβλήματα και προστριβές με την Ουάσιγκτον, εξαιτίας των προβλημάτων που υπάρχουν στα Ελληνοτουρκικά.

Η συνάντηση Καραμανλή-Ερντογάν επέτρεψε να φανεί πιο καθαρά η τακτική της ελληνικής κυβέρνησης: Στήριξη της διείσδυσης των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων στην τουρκική αγορά, στρουθοκαμηλισμός για τη στάση και τις βλέψεις της Τουρκίας σε Κυπριακό και Αιγαίο και αναζήτηση «λύσεων» στα προβλήματα αυτά, σε συνεργασία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Στη βάση αυτή, ο Κ. Καραμανλής διαβεβαίωσε εκ νέου τον Τούρκο ομόλογό του ότι στηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και φυσικά δεν πρόκειται να δημιουργήσει κανένα πρόβλημα, ακόμα και αν δεν ανταποκριθεί στις «ευρωπαϊκές υποχρεώσεις» της, όπως η, έμμεση έστω, αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων της σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει θετικά την ιδέα να αναγνωρίσει η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία όταν θα υπάρξει λύση στο Κυπριακό, εννοείται στη βάση του «σχεδίου Ανάν».

Από την άλλη, ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν έκρινε ως σοβαρό και δεν έθεσε στο συνομιλητή του το ζήτημα της διατήρησης της απειλής πολέμου (casus belli) σε βάρος της Ελλάδας από τη γειτονική χώρα, της αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων και των καθημερινών σχεδόν παραβιάσεων στο Αιγαίο.

Αντίθετα, όπως δήλωσε ο ίδιος αργότερα, «ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην οικονομική συνεργασία η οποία εντείνεται», επικαλούμενος ότι ήδη ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών ξεπέρασε τα 2 δισ. ευρώ και ο νέος στόχος είναι τα 5 δισ. ευρώ.

Ολα αυτά όμως δεν εμπόδισαν τον Ερντογάν αφενός να επιμείνει στις θέσεις του για Κυπριακό και Αιγαίο, και από την άλλη να βάλει στο τραπέζι ζητήματα για τα δικαιώματα της μουσουλμανικής μειονότητας και (επανα)λειτουργίας δύο τζαμιών στο κέντρο της Αθήνας. Μετά από αυτό εύλογα ερωτήματα προκαλεί η εκτίμηση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι «η δυναμική που υπάρχει είναι στην κατεύθυνση της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων». Πώς άραγε βελτιώνονται οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, όταν διατηρούνται οι διεκδικήσεις της μιας πλευράς σε βάρος της άλλης ή όταν παραμένει άλυτο το πρόβλημα εισβολής και κατοχής στην Κύπρο; Είναι δυνατόν η ενίσχυση των επιχειρηματικών σχέσεων να οδηγήσει σε σχέσεις καλής γειτονίας και να εδραιώσει την ειρήνη;

Είναι φανερό ότι η πολιτική της κυβέρνησης, συνέχεια αυτής τω κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ (Ελσίνκι), για διευθέτηση των Ελληνοτουρκικών στο πλαίσιο της «νέας τάξης», δημιουργεί διαρκώς νέα προβλήματα και αδιέξοδα. Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις και η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης Καραμανλή-Ερντογάν, στις οποίες αποδίδει ιδιαίτερη σημασία ο Ελληνας πρωθυπουργός, έχουν μικρή σημασία και είναι περισσότερο για το θεαθήναι, παρά για την επίλυση των προβλημάτων. Διαφορετικά, με τέτοιες φιλικές σχέσεις και «κουμπαριές», αν μη τι άλλο, θα έπρεπε να είχε μειωθεί η κούρσα των εξοπλισμών ανάμεσα στις δύο χώρες, όπως υπόσχονταν και οι δύο ηγέτες. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι δαπάνες για τα εξοπλιστικά προγράμματα αυξάνονται αλματωδώς και η μία «αγορά του αιώνα» διαδέχεται την άλλη...

Αλλού, λοιπόν, πρέπει να αναζητηθεί η ρίζα του προβλήματος. Ακριβώς στο ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν και παραμένουν εγκλωβισμένες στα σχέδια των ηγεμόνων της «νέας τάξης». Οι ΗΠΑ και η ΕΕ όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται να λυθούν με δίκαιο τρόπο οι «διαφορές» μεταξύ των δύο χωρών, αλλά τις συντηρούν για να δικαιολογούν το ρόλο του επικυρίαρχου και να «σέρνουν» τις κυβερνήσεις των δύο χωρών στην κατεύθυνση που επιθυμούν. Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, έχοντας αποδεχτεί αυτό το νεοταξικό πλαίσιο στις διμερείς σχέσεις, επιχειρούν να μεγαλώσουν το ρόλο τους και το μερίδιο που μοιράζει το αφεντικό στα «καλά» και «πρόθυμα παιδιά»...

Οι εξελίξεις που προέκυψαν σχετικά με το μέλλον του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη και «έσκασαν» στο πλαίσιο της Διαβαλκανικής Συνόδου, δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Αναδεικνύουν τις αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων αλλά και των επιχειρηματικών συμφερόντων για την περιοχή.

Πρόσφατα, άλλωστε, εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ που συμμετείχε ως παρατηρητής στη συνάντηση για την ενεργειακή αγορά της ΝΑ Ευρώπης, η οποία έγινε στη Θεσσαλονίκη, είχε δηλώσει ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της διασφάλισης των συμφερόντων μεμονωμένων εταιριών, αλλά σε ένα γενικότερο πλαίσιο διασφάλισης των αμερικανικών στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή. Αυτό βεβαίως καθόλου δε σημαίνει ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα υπαναχωρούν. Αντίθετα μάλιστα. Και για την προώθηση των σχεδίων τους σπρώχνουν μπροστά τα πολιτικά υποχείρια.

Η αιφνιδιαστική εξέλιξη που προέκυψε μετά την απόφαση της βουλγάρικης κυβέρνησης να αποσύρει τη συμμετοχή της από την κοινοπραξία, η οποία ιδρύθηκε το 2003 με τη συμμετοχή του Δημοσίου και επτά ιδιωτικών επιχειρήσεων, με σκοπό να εκπροσωπήσει τη βουλγαρική πλευρά στην κατασκευή και εκμετάλλευση του πετρελαιαγωγού, επιβεβαιώνει το χοντρό παιχνίδι που εξελίσσεται, τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις που εμφανίζονται, στα επιμέρους.

Ο Βούλγαρος ΥΠΕΞ διαβεβαιώνει πως το ενδιαφέρον της χώρας του παραμένει σταθερό, έριξε το μπαλάκι για την καθυστέρηση έναρξης του έργου, στη Ρωσία, και δε μίλησε για χρονοδιαγράμματα, δηλώνοντας ότι πρώτα πρέπει να διευθετηθούν ζητήματα που εκκρεμούν σχετικά με την ιδιοκτησία του αγωγού.

Οι δηλώσεις του έβγαλαν από τη δύσκολη θέση την κυβέρνηση, αφού της έδωσαν τη δυνατότητα να προχωρήσει σε καθησυχαστικές ανακοινώσεις σχετικά με το μέλλον του αγωγού, που προβάλλεται ως στρατηγικής σημασίας.

Μπορεί ο Βούλγαρος ΥΠΕΞ Ι. Κάλφιν να διαβεβαιώνει πως το ενδιαφέρον της Βουλγαρίας για τον Αγωγό παραμένει και να δηλώνει ότι η διάλυση της κοινοπραξίας, όχι μόνο δε θα καθυστερήσει, αλλά και θα επιταχύνει το έργο. Μπορεί να διαψεύδει πως υπήρξαν παρεμβάσεις των ΗΠΑ στο πλαίσιο της πρόσφατης επίσκεψης της Κ. Ράις στη Βουλγαρία. Ομως δεν μπορεί να αποκρύψει ότι οι ΗΠΑ αξιοποιούν κάθε δυνατότητα και ασκούν πιέσεις, προκειμένου να προκριθεί η δική τους επιλογή, δηλαδή η προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, του αγωγού Μπακού - Τσεϊχάν. Οπως δεν μπορεί να κρύψει και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που διαγκωνίζονται για μερίδιο από τη λεία. Σ' αυτό το παιχνίδι μπήκαν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Με δηλώσεις τους μέσα από τις οποίες κάνουν κριτική στην παρέμβαση των ΗΠΑ, έρχονται να υποδείξουν ότι δε θα πρέπει να αγνοούνται οι αμερικάνικες εταιρίες που δείχνουν ενδιαφέρον να μπουν στην υλοποίηση του έργου.

Κείμενα: Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ - Αννα ΑΝΑΝΙΑΔΟΥ

Ακόμη μία απαίτηση του κεφαλαίου για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του, μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης. Οι υπουργοί Μεταφορών των κρατών της Διαβαλκανικής Συνεργασίας, υπέγραψαν, παρουσία των πρωθυπουργών των 10 κρατών, τη συμφωνία συνεργασίας για τη δημιουργία ενός σιδηροδρομικού δικτύου υψηλών προδιαγραφών, που θα συνδέει τους βασικούς κόμβους - πρωτεύουσες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αυτή ήταν και η μοναδική συμφωνία που υπογράφηκε, στη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου.

Προβάλλοντας πως ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου και ταυτόχρονα η αναβάθμιση των σιδηροδρομικών υπηρεσιών γίνονται προς όφελος των επιβατών, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες (Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία, Σερβία/ Μαυροβούνιο, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κροατία, Μολδαβία) προωθούν την εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσα από την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των σιδηροδρομικών μεταφορών στη Νοτιανατολική Ευρώπη.

Μέσα από την πρόκριση αυτού του έργου, που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί με ορίζοντα το 2020, θα προκύψει σημαντική μείωση των χρόνων διασύνδεσης σε βασικά τμήματα του σιδηροδρομικού δικτύου στην περιοχή. Το έργο αυτό δρομολογείται να αναπτυχθεί πάνω στην υπάρχουσα υποδομή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια εργαζομένων στους σιδηροδρόμους και χρηστών.

Πρόκειται για ένα δίκτυο 16 σιδηροδρομικών αξόνων. Και γίνεται προσπάθεια να υπάρξει συγχρονισμός στα χρονοδιαγράμματα κατασκευής των έργων που ήδη εκπονούνται ή προγραμματίζονται, σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο, αλλά και στην εξεύρεση των αναγκαίων χρηματοδοτήσεων που, όπως αναφέρθηκε, θα προκύψουν και από εθνικούς πόρους, και από την ΕΕ και από Διεθνείς Χρηματοδοτικούς Οργανισμούς.