Στη Φινλανδία και το Ελσίνκι το 1983 έγινε η επίσημη πρώτη του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος, μέσα σε μια ζεστή ατμόσφαιρα, με τον κόσμο να γεμίζει το στάδιο της πόλης. Ετσι δικαιώθηκε απόλυτα η ΙΑΑΦ που διάλεξε τη Φινλανδία να φιλοξενήσει την πρώτη διοργάνωση, αφού για πολλούς η χώρα της Σκανδιναβίας θεωρείται από πολλούς η κατεξοχήν χώρα του Στίβου.

"Καλημέρα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα" λοιπόν και η γέννηση ενός θεσμού είναι πλέον γεγονός.

Στον αγωνιστικό τομέα τα γεγονότα που σημάδεψαν το Παγκόσμιο του Ελσίνκι πολλά και σημαντικά. Η εντυπωσιακή εμφάνιση στους δρόμους ταχύτητας και τα άλματα του νεαρού τότε Καρλ Λιούις, που κατέκτησε τρία χρυσά δείχνοντας τα πρώτα σημάδια μια λαμπρής καριέρας που θα ακολουθούσε. Στα 100μ πρώτευσε με χαρακτηριστική άνεση και χρόνο 10.07 αφήνοντας δεύτερο τον Κάλβιν Σμιθ με (10.21). Στο μήκος πρώτευσε με άλμα στα 8μ.67μ αφήνοντας στη δεύτερη θέση τον Σοβιετικό Ρόμπερτ Εμιγιάν (8,53) ενώ στα 4Χ100 μαζί με τους Εμιτ Κινγκ, Ουίλι Γκάουλτ, Κάλβιν Σμιθ, χάρισαν το χρυσό στην ομάδα των ΗΠΑ με χρόνο 37.87 καταρρίπτοντας το παγκόσμιο ρεκόρ.

Από το Ελσίνκι το 1983 ξεκίνησε η μεγάλη καριέρα ενός 22χρονου τότε επικοντιστή από τη Σοβιετική Ενωση του Σεργκέι Μπούμπκα. Στο Ελσίνκι εκτοξεύτηκε στα 5.85 κερδίζοντας το πρώτο χρυσό μετάλλιο από τα πολλά που θα ακολουθούσαν. Ο Ουκρανός - πλέον - επικοντιστής είναι ο μοναδικός αθλητής που έχει κερδίσει τον τίτλο σε όλα τα Παγκόσμια Πρωταθλήματα.

Και η Ελλάδα όμως δεν έμεινε έξω από το χορό των επιτυχιών. Η Αννα Βερούλη στον ακοντισμό κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο με βολή στα 65.72. Αυτό ήταν και το μοναδικό μετάλλιο, μέχρις στιγμής, για τη χώρα μας στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου.

Στα αξιοσημείωτα του Ελσίνκι και η εμφάνιση του Ιταλού Αλμπέρτο Κόβα, ενός αθλητή που έφερε "επανάσταση" στους δρόμους των μεγάλων αποστάσεων. Αργός και υπομονετικός στην αρχή και γρήγορος στο τέλος ο Κόβα κατάφερε να κερδίσει τα 5000μ με χρόνο 28.01.04 αφήνοντας πίσω τους Ανατολικογερμανούς Σιλντάουερ και Κουντζ.

Στις γυναίκες ονόματα όπως της Μαρίτα Κοχ της Μάρλις Γκερ και της Γιαρμίλα Κρατοσβίλοβα μιλάνε λίγο πολύ μόνα τους.

Η Κοχ μπορεί να έχασε την πρωτιά στα 100μ από τη συμπατριώτισσα Μάρλις Γκερ, αλλά πήρε τη ρεβάνς στα 200μ όταν κέρδισε το χρυσό με χρόνο 22.13 αφήνοντας δεύτερη την Τζαμαϊκανή Μέρλιν Οτέι με 22.19.

Η Τσεχοσλοβάκα Κρατοσβίλοβα μιμήθηκε το κατόρθωμα του Κουβανού Αλμπέρτο Χουανταρένα στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ, αφού πρώτευσε στα 400μ με 47.99 και στα 800μ με 1.54.68. Μια από τα ίδια ισχύουν και για την Αμερικανίδα Μέρι Ντέκερ όπου κατέκτησε δυο χρυσά μετάλλια στα 1.500μ (4.00.90) και στα 3.000μ (8.34.62). Στο μήκος η μόλις 19 χρονών τότε Χάικε Ντρέσλερ κατάφερε να κερδίσει το χρυσό με 7.27.

Το Τόκιο το 1991 πήρε το χρίσμα για να διοργανώσει το 3ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα που έμεινε στην ιστορία για τρία σημαντικά γεγονότα. Το ρεκόρ του Μάικ Πάουελ στο μήκος, την ταχύτερη κούρσα 100μ όλων των εποχών και τις εμφανίσεις των αθλητών από την Κένυα.

Χρειάστηκαν να περάσουν 23 χρόνια για να σπάσει το ρεκόρ του Μπο Μπίμον στο μήκος που φάνταζε σαν "στοιχειωμένο". Ομως για όλα υπάρχει ένα τέλος και αυτό ήρθε στο Τόκιο για τα 8.90 του Μπίμον που τα είχε πετύχει στην Ολυμπιάδα του 1968.

"Δράστης" ένας αθλητής που μέχρι τότε ήταν στη σκιά του Καρλ Λιούις, ο Μάικ Πάουελ. Ο Αμερικανός αθλητής με το άλμα του φάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι έχει ξεπεράσει τα 8.90, ενώ προς στιγμή πολλοί πίστεψαν ότι έχει ξεπεράσει τα 9 μέτρα. Το αποστασιόμετρο των Γιαπωνέζων κριτών έδειξε 8μ 95εκ. και πλέον το μέχρι εκείνη τη στιγμή αρχαιότερο ρεκόρ είχε περάσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Σε αυτό το μεγάλο τελικό υπήρχε και ελληνική παρουσία με τον Κώστα Κουκοδήμο που ήταν στην 10η θέση.

Δεύτερο μεγάλο γεγονός που σημάδεψε το Πρωτάθλημα του Τόκιο είναι η κούρσα των 100μ όπου σημειώθηκαν 4 ρεκόρ, ενώ έξι από τους οκτώ αθλητές που συμμετείχαν σημείωσαν χρόνους κάτω από τα 10 δευτερόλεπτα.

Συγκεκριμένα, ο Καρλ Λιούις κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο πετυχαίνοντας παγκόσμιο ρεκόρ με 9.86. Δεύτερος ήταν ο Αμερικανός Λιρόι Μπαρέλ με 9.88 και τρίτος ο συμπατριώτης του Ντένις Μίτσελ με 9.91. Ο Βρετανός Λίντφορν Κρίστι ήταν τέταρτος σημειώνοντας πανευρωπαϊκό ρεκόρ με 9.92, ενώ ακολούθησαν με 9.95 ο Φρέντερικς από τη Ναμίμπια που αποτελεί ρεκόρ Αφρικής και ο Τζαμαϊκανός Ρέι Στιούαρτ ρεκόρ Κεντρικής Αμερικής με 9.96.

Εκτός όμως από τους Αμερικανούς την τιμητική τους είχαν και οι Κενυάτες αθλητές που "φώναξαν" δυναμικά παρών, αφού κυριάρχησαν στις μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις με αθλητές όπως ο Μόουζες Κιπτανούι στα 3.000 στιπλ, ο Μπιλ Κόντσελαχ 800 μ., ο Γιόμπες Οντιέκι στα 5.000 μ. και ο Γουίλιαμ Τανούι στα 10.000μ. Τα 1.500 ξέφυγαν από τους Κενυάτες λόγω του Μορτσελί που πήρε το πρώτο του παγκόσμιο μετάλλιο.

Στις γυναίκες μεγάλη πρωταγωνίστρια η Γερμανίδα Κριστίν Κράμπε που κέρδισε τα χρυσά μετάλλια στα 100 και 200μ. Ηταν το κύκνειο άσμα της Κράμπε που αργότερα τιμωρήθηκε για ντόπινγκ και χάθηκε από την κορυφή του παγκόσμιου στίβου.

Στην πατρίδα του προέδρου της Διεθνούς Ομοσπονδία Στίβου, Πρίμο Νεμπιόλο, και συγκεκριμένα στη Ρώμη διοργανώθηκε το 2ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου.

Μια διοργάνωση που σημαδεύτηκε από θετικά αλλά και αρνητικά γεγονότα.

Οι επιτυχίες του Καρλ Λιούις και της Στέφκα Κονσταντίνοβα, αλλά και η άνοδος των αθλητών από την Αφρική έδωσαν μεγάλη λάμψη στο Παγκόσμιο της Ρώμης. Αργότερα όμως η φήμη του "λερώθηκε" από δύο σκάνδαλα.

Τη βοήθεια των κριτών στον Ιταλό αθλητή του μήκους Τζιοβάνι Εβαγγελίστι, που του χάρισαν το χάλκινο και το σκάνδαλο ντόπινγκ του Καναδού δρομέα Μπεν Τζόνσον που αποκαλύφθηκε ένα χρόνο μετά.

Ο "Μπιγκ Μπεν" είχε κερδίσει στα 100μ με τον εκπληκτικό χρόνο 9.83 αφήνοντας όλο τον κόσμο έκθαμβο. Ο δεύτερος Καρλ Λιούις με 9.97 φάνταζε... μάλλον αργός. Ομως ένα χρόνο αργότερα, στους Ολυμπιακούς της Σεούλ, ο Τζόνσον βρέθηκε να έχει κάνει χρήση αναβολικών ουσιών μετά το 9.78 που είχε σημειώσει. Η ομολογία του Καναδού αθλητή ότι και στη Ρώμη είχε χρησιμοποιήσει τις ίδιες ουσίες, οδήγησε στην απόφαση τη Διεθνή Ομοσπονδία να του αφαιρέσει το χρυσό και να το δώσει στον Λιούις.

Αυτό ήταν το τρίτο μετάλλιο του Λιούις (έστω και με καθυστέρηση ενός χρόνου) στο Παγκόσμιο της Ρώμης μετά το μήκος και τα 4Χ100. Στο μήκος ο Αμερικανός αθλητής πρώτευσε με άλμα 8.67 αφήνοντας δεύτερο τον Σοβιετικό Ρόμπερτ Εμιγιάν με 8.53 και τρίτο τον Αμερικανό Λάρι Μάιρικς με 8.33. Οσον αφορά το χάλκινο μετάλλιο και εδώ είχαμε παρατράγουδα, αφού στην αρχή το είχε κερδίσει ο Ιταλός Τζιοβάνι Εβαγγελίστι με 8.38, αλλά όπως αποδείχτηκε αργότερα είχε κλέψει με τη βοήθεια των κριτών, αφού το άλμα ήταν κανονικά 8.19.

Το Παγκόσμιο της Ρώμης όμως είχε και ένα αυθεντικό παγκόσμιο ρεκόρ. Αυτό το πέτυχε η Βουλγάρα Στέφκα Κονσταντίνοβα στο ύψος, αφού πέταξε στα 2μ.09εκ. αφήνοντας δεύτερη τη Σοβιετική Ταμάρα Μπίκοβα με 2.04.

Στα αξιοσημείωτα της Ρώμης και η κούρσα των 10.000μ όπου χαρακτηρίστηκε σαν την πιο "τρελή" στην ιστορία των Παγκόσμιων Πρωταθλημάτων. Ο Κενυάτης Πολ Κίπκοετς έκανε ό,τι ήθελε παίρνοντας διαφορά μέχρι και 80 μέτρων και όταν οι άλλοι αθλητές τον έφθαναν ξανάφευγε μπροστά. Αποτέλεσμα ήταν να εξουθενώσει τους αντιπάλους τερματίζοντας στην πρώτη θέση με 27.38.63 και 10 διαφορά από τον δεύτερο Ιταλό Φραντζέσκο Πανέτα (27.48.98). Στην κούρσα αυτή ο Σπύρος Ανδριόπουλος πήρε την 7η θέση, μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές επιτυχίες.

Μεγάλες εμφανίσεις έκαναν η Γερμανίδα Σίλκε Γκλάντις που κέρδισε στα 100 και 200μ. και η Σοβιετική Τατιάνα Σαμολένκο που ήταν πρώτη στα 1.500 και στα 3.000 μ.

Ολοκληρώνεται σήμερα στη Βαρκελόνη το 30ό Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Στις 20.15 θα διεξαχθεί ο μικρός και στις 22.30 ο μεγάλος τελικός. Σε ποιον από τους δύο θα αγωνιστεί η ελληνική ομάδα; Ιδού το ερώτημα. Οι δύο ημιτελικοί έγιναν χτες αργά. Ως εκ τούτου μόνο μία ευχή μπορούμε να κάνουμε. Η ελληνική ομάδα να διεκδικήσει σήμερα το χρυσό και όχι το χάλκινο μετάλλιο. Η Σοβιετική Ενωση κυριάρχησε στις 29 προηγούμενες διοργανώσεις, ανεβαίνοντας 14 φορές στο βάθρο του νικητή. Ακολουθεί η Γιουγκοσλαβία με 6 κατακτήσεις και η Λιθουανία με δύο. Τα υπόλοιπα επτά χρυσά μετάλλια μοιράστηκαν η Τσεχοσλοβακία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Λετονία, αλλά και η Αίγυπτος που φιλοξένησε τη διοργάνωση το 1949.

Η ελληνική ομάδα αν έχει επικρατήσει της Γιουγκοσλαβίας στον ημιτελικό, θα αγωνιστεί για τρίτη φορά στον μεγάλο τελικό την τελευταία δεκαετία. Το 1987 επικράτησε της ΕΣΣΔ στο Φάληρο με 103 - 101, ενώ δύο χρόνια αργότερα ηττήθηκε στο Ζάγκρεμπ από τη Γιουγκοσλαβία με 77 - 98. Αν δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το εμπόδιο των "πλάβι" θα αγωνιστεί για τρίτη συνεχόμενη φορά στον μικρό τελικό. Το 1993 ηττήθηκε στο Μόναχο από την Κροατία με 59 - 99. Δυο χρόνια αργότερα οι δύο ομάδες διεκδίκησαν το χάλκινο μετάλλιο στην Αθήνα και οι Κροάτες νίκησαν εκ νέου με 73 - 68.

Ο ΙΤ Ε Λ Ι Κ Ο Ι

1935: Λετονία - Ισπανία....... 24 - 18

1937: Λιθουανία - Ιταλία...... 24 - 23

1939: Λιθουανία - Λετονία..... 37 - 36

1946: Τσεχοσλοβακία - Ιταλία.. 34 - 32

1947: Σ. Ενωση - Τσεχοσλοβακία 56 - 37

1949: Αίγυπτος - Γαλλία....... 57 - 36

1951: Σ. Ενωση - Τσεχοσλοβακία 45 - 44

1953: 1. Σ. Ενωση2. Ουγγαρία

1955: 1. Ουγγαρία2. Τσεχοσλοβακία

1957: Σ. Ενωση - Βουλγαρία.... 60 - 57

1959: Σ. Ενωση - Τσεχοσλοβακία 83 - 72

1961: Σ. Ενωση - Γιουγκοσλαβία 60 - 53

1963: Σ. Ενωση - Πολωνία...... 61 - 45

1965: Σ. Ενωση - Γιουγκοσλαβία 58 - 49

1967: Σ. Ενωση - Τσεχοσλοβακία 89 - 77

1969: Σ. Ενωση - Γιουγκοσλαβία 83 - 72

1971: Σ. Ενωση - Γιουγκοσλαβία 69 - 64

1973: Γιουγκοσλαβία - Ισπανία. 78 - 67

1975: Γιουγκοσλαβία - Σ. Ενωση 90 - 84

1977: Γιουγκοσλαβία - Σ. Ενωση 74 - 61

1979: Σ. Ενωση - Ισραήλ....... 98 - 76

1981: Σ. Ενωση - Γιουγκοσλαβία 84 - 67

1983: Ιταλία - Ισπανία....... 105 - 96

1985: Σ. Ενωση - Τσεχ/βακία.. 120 - 89

1987: Ελλάδα - Σ. Ενωση...... 103 - 101

1989: Γιουγκοσλαβία - Ελλάδα.. 98 - 77

1991: Γιουγκοσλαβία - Ιταλία.. 81 - 71

1993: Γερμανία - Ρωσία........ 71 - 70

1995: Γιουγκ/βία - Λιθουανία.. 96 - 90

Σε είκοσι πέντε μέρες από σήμερα η Αθήνα θα βρεθεί στο επίκεντρο του παγκόσμιου αθλητισμού. Στις αρχές Αυγούστου όλα τα μεγάλα αστέρια του κλασικού αθλητισμού θα συναντηθούν στη χώρα μας, όπου θα διεξαχθεί το 6ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου.

Μια διοργάνωση που αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη σε τάξη στο χώρο του στίβου μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και είναι η μεγαλύτερη που έχει αναλάβει η χώρα μας στον 20ό αιώνα.

Ο "Ρ" από σήμερα ξεκινά μια σειρά αφιερωμάτων για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου. Στο σημερινό αφιέρωμά μας θα κάνουμε μια αναδρομή στη γέννηση του θεσμού, καθώς και στα τρία πρώτα πρωταθλήματα, του Ελσίνκι, της Ρώμης και του Τόκιο.

Ηταν η αυγή της δεκαετίας του '80 όταν η Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου αποφάσισε να δημιουργήσει μια διοργάνωση επιπέδου Ολυμπιακών Αγώνων που εκτός των άλλων θα έφερνε και κάμποσα εκατομμύρια δολάρια στα ταμεία της Ομοσπονδίας.

Από την πρώτη στιγμή της γέννησής του το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα δεν αποτέλεσε απλώς ένα αθλητικό ραντεβού. Εγινε μια μεγάλη γιορτή, όπου συγκεντρώνονταν τα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου μονοπωλώντας το ενδιαφέρον όλου του κόσμου τις ημέρες των αγώνων.

Μέχρι το 1991 το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα διοργανωνόταν κάθε τέσσερα χρόνια, την προηγούμενη από την Ολυμπιακή χρονιά. Η επιτυχία του θεσμού οδήγησε την ΙΑΑΦ στην απόφαση για τη διεξαγωγή του κάθε δύο χρόνια. Ετσι μετά το Τόκιο '91 ήρθε η Στουτγκάρδη '93, μετά το Γκέτεμποργκ '95 και σε λίγες μέρες η Αθήνα '97.