ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 16 Δεκέμβρη 1999
Σελ. /40
Εκτωρ Πατριώτης «Θυραυλικά»

Ενας διακεκριμένος Ελληνας της διασποράς, ο αρχιτέκτονας και δρ. της Πολεοδομίας, πολεοδόμος Εκτωρ Πατριώτης, που ζει και εργάζεται στο Παρίσι, παραμένει λάτρης του Ομήρου και από τη νιότη του «θεράπων» της ποίησης. Νιώθοντας σαν βαθιά ανάγκη του τη ρήση του Ελύτη «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική», δεν παύει να ποιεί με τη μητρική του γλώσσα, να παρηγορεί τη νοσταλγία του για την πατρίδα με στίχους κρυστάλλινης ποιητικής ομορφιάς. Στα τέλη του φετινού καλοκαιριού ήρθε στην Ελλάδα για να εκδώσει, να ευποιήσει δια της δικής του και εικαστικά καλλιεργημένης χειρός, την ενδέκατη ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Θυραυλικά» . Μια συλλογή ποιημάτων πανέμορφης γλώσσας, βαθύτατης ελληνικής «ιθαγένειας» κι έρωτα για τον πολιτισμό, τους ποιητές, τους μύθους, τη γλώσσα, τον ήλιο, τα πάθη, τα ιερά και τα όσια αυτού του τόπου. Ποίηση λυρική, αισιόδοξα φωτεινή ή ελεγειακά «σκιερή», που «μοσχοβολά» τις «μελίπνοες αύρες» της Ελλάδας, που «γίνεται πολυθρύλητο βλέμμα στο μάρμαρο», που «ανυψώνει» τους θρήνους της σε ύμνο. Ποίηση που «δηλώνεται»: «κισσός ανερχόμενος/ χαμηλόφωνη νίκη/ αμπέλι σε σκέφτομαι/ δική μου κατάφαση/ φάση οδύνης/ δική μου/ ηλιόκαυστη πρόγνωση./ προσφέερω το βλέμμα ευρύχωρο/ σιωπή της ψυχής./ ό,τι μ' έμελλε πάθος απόμερος ύμνος».

Ο Εκτωρ Πατριώτης γράφει ποίηση από τα φοιτητικά του χρόνια. Το 1972 δημοσίευσε τη συλλογή «Πορφυρόματα». Ακολούθησαν οι συλλογές «Δορυάλωτος» και «Απελεύθεροι» (1975), «Ανοχύρωτοι» (1981), «Στεφανόπλοκοι», «Στεφανοφόροι», «Θοεφίλητος» (1993), «Μελιπτέρωτοι Ι-Εκφωτος», «Μελιπτέρωτοι ΙΙ- Λεύκιππος», «Μελιπτέρωτοι ΙΙΙ-Εσφως» (1994). Η ποίησή του επαινέθηκε από τη γαλλική κριτική, αλλά και από το μελέτημα του καθηγητή Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, στο βιβλίο του «Γλωσσική και Λογοτεχνική Κριτική» (1998), στο οποίο επισημαίνει: «Ο Ε. Πατριώτης πιστεύει στην ενότητα της ελληνικής γλώσσας, την οποία ο ίδιος καλλιεργεί με συνέπεια, αντλώντας στοιχεία από όλα τα εξελικτικά της στάδια. Η καθαρότητα της γλώσσας του δε συνδέεται απλώς με την υφή των ποιημάτων του, αλλά με συνειδητή αποστολή του να δείξει ατόφια τη δύναμη της ελληνικής γλώσσας, χωρίς ξενικές επιρροές (...). Ο Ε. Πατριώτης συνεχίζει την παράδοση μεγάλων ποιητών που έζησαν πολλά χρόνια εκτός Ελλάδας (...)».


Α.Ε.

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Από το «Προσκήνιο», μόλις κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό - και όχι μόνο - βιβλίο του σπουδαίου ηθοποιού Τίτου Βανδή «Κουβέντα με τους φίλους μου». Ενα βιβλίο αναμνήσεων από τα παιδικά του χρόνια, από τα χρόνια των σπουδών του, από τον αγώνα του στην Εθνική Αντίσταση, το ελληνικό θέατρο και τον κινηματογράφο, το αμερικανικό θέατρο και κινηματογράφο, από τη συνεργασία και φιλία του με φημισμένους Ελληνες και ξένους δημιουργούς και καλλιτέχνες. Από την ενασχόλησή του με τα Γράμματα και τις μεταφράσεις ξένων θεατρικών έργων. Αναμνήσεις μιας «πλούσιας] και πολύπλευρης ζωής. Το συναρπαστικό, με συγκίνηση αλλά και χιούμορ βιβλίο, είναι και πλούσια εικονογραφημένο με φωτογραφίες και ντοκουμέντα από παραστάσεις, ταινίες κλπ.

- Από το «Εντός» κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Αλέξανδρου Δημάσου «Ο χαφιές».

- Από τις εκδόσεις του Γ. Δαρδανού: «Γκούτεμπεργκ», «Τυπωθήτω» και «Σπουδή» κυκλοφόρησαν πρόσφατα: Το σημαντικότατο μεταφραστικό και μελετητικό έργο των Λιάνας Σακελλίου - Θανάση Ντόκου - Θωμά Στραβέλη «Εισαγωγή στην τριλογία της Η.D.». Το βιβλίο περιλαμβάνει και στο πρωτότυπο τα ποιήματα της μεγάλης Αμερικανίδας ποιήτριας Χίλντα Ντούλιτλ που ανήκε στην πρωτοποριακή ομάδα των «Εικονιστών» και η οποία από σεμνότητα υπέγραφε με τα αρχικά του ονόματός της. Η πρώτη στο θέμα και στο είδος της μελέτης του Αντώνη Ι. Αντωνόπουλου «Από την τονική στη σύγχρονη μουσική θεωρία» (χρησιμότατο για μελετητές καθηγητές και σπουδαστές μουσικής βιβλίο). Η μελέτη του Ανγκους Μ. Μπόβι «Αριστοφάνης - Μύθος, τελετουργία και κωμωδία» σε μετάφραση Πόλυς Μοσχοπούλου, επιμέλεια Ανδρέα Μαρκαντωνάτου (βιβλίο πλούσιο και βιβλιογραφικά).

Η μελέτη του καθηγητή θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Θόδωρου Γραμματά «Διδακτική του θεάτρου». Η πολύ σημαντική μελέτη της Μάρθας Καρπόζηλου «Τεύχη - αφιερώματα των ελληνικών περιοδικών (1879-1997)» (βιβλίο που αποθησαυρίζει λογοτεχνικά θέματα από παλιά σπάνια και νεότερα λογοτεχνικά περιοδικά). Η ιστορική μελέτη «Στη συγκυρία της Αβασίλευτης (Από την επάνοδο του Κωνσταντίνου στην έκπτωση των Γλύξμπουργκ (1920-1924)» σε εισαγωγή - ιστορική επιμέλεια του καθηγητή ΕΜΠ Παύλου Β. Πετρίδη. Η μελέτη της Μάγδας Κ. Ψαρρού «Παγκοσμιοποίηση και Αγροτική ανάπτυξη». Η ενδιαφέρουσα ιστορικό-πολιτική μελέτη του Μιχάλη Ψαλιδόπουλου «Πολιτική οικονομία και Ελληνες διανοούμενοι (μελέτες για την ιστορία της οικονομικής σκέψης στη σύγχρονη Ελλάδα)». Η επίκαιρης χρησιμότητας μελέτη του Αγγελου Ι. Ευστράτογλου «Οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις του αναλφαβητισμού στην Ελλάδα». Από τη «Σπουδή» κυκλοφόρησαν τέσσερα βιβλία της παιδικής σειράς «Παιχνίδι στις αυλές των δημιουργών μας». Η Κυπρία ζωγράφος Δώρα Ορόντη εισάγει τα μικρά παιδιά στην τέχνη μεγάλων εικαστικών δημιουργών. Τίτλοι των βιβλίων της «Γιάννης Τσαρούχης», «Ιωάννης Κισσονέργης», «Μποστ», «Τηλέμαχος Κάνθος».

- Από την «Αγρα» κυκλοφόρησαν: Το διήγημα του μεγάλου Πολωνού σατιρικού συγγραφέα Βιτόλντ Γκόμπροβιτς από τη συλλογή του «Μπακακάι» (1928) «Το φαγοπότι της κόμισσας Χαψούλη», με υπέροχη εικονογράφηση του Ντένι Λόμε και σε μετάφραση Σοφίας Διονυσοπούλου. Το τελευταίο βιβλίο του εξαίρετου Ιταλού συγγραφέα Αντόνιο Ταμπούκι «Ονειρα ονείρων» (αναφορά σε μεγάλους λογοτέχνες και λογοτεχνήματα, σε μετάφραση Ανταίου Χρυσοστομίδη).

- Από τον «Καστανιώτη» κυκλοφόρησαν: Η σπουδαία μελέτη του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλη Γ. Μερακλή «Θέματα λαογραφίας». Επανεκδόθηκε το εξαίρετο κοινωνικό μυθιστόρημα του Μήτσου Κασόλα «Το γένος το ιερό και το βέβηλο». Στη σειρά των Ελλήνων πεζογράφων κυκλοφόρησαν: Γιώργος Μπράμος «Οτσι τσιόρνιγια (Μαύρα μάτια)» (μυθιστόρημα), Λένγκα Μαρκοπούλου «Θα κρατήσουμε ό,τι μας αρέσει» (μυθιστόρημα), Μιχάλης Φακίνος«Το τελευταίο μυθιστόρημα του 20ού αιώνα», Μάκης Θεοδόσης «Μια ερωτική τραγωδία (Ο Αλέξανδρος κάτω από τη μηλιά)» (μυθιστόρημα), Ελένη Ρουφάνη «Ελα να παίξουμε κι άσε τους άλλους να στολίζονται» (μυθιστόρημα). Στη σειρά των ξένων πεζογράφων κυκλοφόρησαν: Ούγκο Κλάους «Οι φήμες» (μετάφραση Γιάννης Ιωαννίδης μυθιστόρημα), Ρέιτσελ Μόρις «Για την αγάπη της Ελσα»(μετάφραση Ρένα Χάτχουτ, μυθιστόρημα), Μπλαιζ Σαντράρ «Ρούμι» (μετάφραση Ελένης Κώνστα, μυθιστόρημα), Ζοζέ Καρδόζο Πίρες «Ο Δελφίνος» (πρόλογος Αντόνιο Ταμπούκι, μετάφραση Αθηνάς Ψύλλια, μυθιστόρημα), Χονάν Χοσέ Μίγιας «Βλάκας, νεκρός, μπάσταρδος κι αόρατος» (μετάφραση Κατερίνα Τζωρίδου, μυθιστόρημα), Αννα-Μαρία Ορτέζε «Η πικραμένη καρδερίνα» (μετάφραση Αννα Παπασταύρου, μυθιστόρημα), Χανίφ Κιουρείσι «Οικείες απιστίες» (μετάφραση Μαρία και Ελένη Παξινού, μυθιστόρημα).

1) Σταυρούλα Σαμαϊλίδου Βάκου: «Χρό

1) Σταυρούλα Σαμαϊλίδου Βάκου: «Χρόνια οργής»

2) Παναγιώτης Δ. Ζαμπέλης: Πλούμιστα, στον ιστό της αράχνης

3)Γιώργης Α. Μελάς: Στους λαβύρινθους της συνείδησης

Τα βιβλία: 1) «Χρόνια οργής», « Πλούμιστα, στον ιστό της αράχνης» και « Στους λαβύρινθους της συνείδησης» γράφτηκαν από Λάκωνες προοδευτικούς συγγραφείς (το πρώτο γράφτηκε για Λάκωνες)κι εκδόθηκαν όλα από την « ΙΔΙΟΜΟΡΦΗ», της Σπάρτης. Το περιεχόμενό τους είναι διαφορετικό, ο στόχος τους, όμως, ένας: οι περιοχές Αρνα, Πλούμιστα, Κροκεές και τα γύρω χωριά, κοσμήθηκαν από τη φύση με ξεχωριστό κάλλος και οι άνθρωποί τους αγωνίζονται για τη διαφύλαξή τους από παράλογες, καταστροφικές επεμβάσεις στη φύση, την ιστορία και τις παραδόσεις τους. Αυτές είναι τόσο ζωντανές ακόμα, ώστε κίνησαν το ενδιαφέρον για να τυπωθούν, για να μην υπάρχουν λαθεμένες δοξασίες ότι τάχα η Λακωνία είναι μαύρη κι αντιδραστική ως το κόκαλο.

Στα «Χρόνια οργής» γινόμαστε μέτοχοι ενός ανθρώπινου δράματος. Δυό νέοι, η Αργυρώ Σταυροπούλου, από τη Βασσαρά Λακωνίας κι ο δάσκαλος Δημήτρης Βάκος από τη Μεταμόρφωση Μολάων, δεμένοι με όμορφη αγάπη, δόθηκαν στον αγώνα για την ελευθερία κατά την ιταλοερμανική κατοχή. Παρά τη μεγάλη δράση τους επιζούν, για να βρουν φριχτό τέλος (τους εκτέλεσαν) στην περίοδο του Εμφυλίου από συντοπίτες Χίτες.

Κείμενο καλογραμμένο, δείχνει στόφα πυκνοϋφασμένη, διαποτισμένη με μεγάλη αγάπη και μυστική ?επικοινωνία? με τους πρωταγωνιστές.

Το δεύτερο: «Πλούμιστα, στον ιστό της αράχνης», γραμμένο από δάσκαλο που πέρασε τη ζωή του, δουλεύοντας ως ναυτικός και τώρα είναι άνεργος, εκπλήσσει με τη βαθύτατη γνώση για την ιστορία και τη φυσική καλλονή αυτού του τόπου. Ασμα ασμάτων οι περιγραφές του συγγραφέα που ξεσπά ενάντια στις απερίσκεπτες ενέργειες (Απόφαση Νομαρχιακού Συμβουλίου Λακωνίας) που θέλουν να μετατρέψουν την περιοχή σε σκουπιδότοπο. Περιοχή που γέννησε τον μεγάλο ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο. Εκεί υπάρχει ακόμα το πατρικό του σπίτι, που υπολόγιζαν να γίνει μουσείο. Επιτέλους, πρέπει να σταματήσουν οι επιπολαιότητες και να διαφυλάξουμε, καιρός ου μενετός, ό,τι απλόχερα έχει δημιουργήσει η φύση κι ο άνθρωπος.

Στο τρίτο βιβλίο: «Στους λαβύρινθους της συνείδησης», ο Γιώργης Α. Μελάς, (που πήρε την πρωτοβουλία να στείλει τα τρία βιβλία, που γνωστοποιεί τι ώθησε τους τρεις συγγραφείς στα ενδιαφέροντα αυτά γραπτά), μας κοινωνεί στην πρώτη ποιητική συλλογή του, που χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Οι άλλοτε μελωδικοί κι άλλοτε αγωνιστικοί κι επικοί στίχοι του μιλούν για τους αγωνιστές του τόπου του, τις ομορφιές της φύσης, την αγάπη, τον ανθρωπισμό, το δίκιο.

«Να μου 'χεις/

κάπου εκεί κοντά όξω απ' την πόρτα σου/

κι ένα χαλκά, μια πέτρα, ένα δεντρί,/

κάτι πριν ν' αποκοιμηθώ/

να δέσω απάνου του την ελπίδα μου/

μη φύγει και μ' αφήσει να χαθώ/

μες στο βαθύφωνο της νύχτας».


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΘΑΝΑΣΗΣ Κ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
Φυλάξου, σύντροφε

«Φυλάξου, σύντροφε,/ πήδα τον όχτο./ Ο σύντροφος έγειρε πλάι/ στη χνουδωτή ασφάκα,/ κρατώντας στις παλάμες του/ τις ελπίδες του κόσμου./ Στον κόρφο της βελανιδιάς/ σφηνώθηκε η τελευταία σφαίρα (...)/ Κουράγιο σύντροφε και φτάσαμε».

Λόγος τραχύς, μερακλωμένος, που ιστορεί τη Μεγάλη Δεκαετία, απήχηση των τελευταίων ημερών του Εμφυλίου, κομμάτι της συλλογικής ψυχής που άντεχε σ' εκείνες τις μυθικές πορείες, για να στείλει το ιστορικό μήνυμα: «Κουράγιο, σύντροφε». Σαν τα βράχια σ' εκείνες τις βουνοπλαγιές είναι οι στίχοι του Θ.Κ.

«Ξεπέζεψαν, ξεδίψασαν,/ την κεφαλή σηκώσαν,/ σαν τους πατεράδες τους/ και τους παππούληδές τους,/ που σπέρνανε τα κόκαλα/ της κλεφτουργιάς τα βράδια/ κι αποξαρχής το χάραμα φυτρώνουν».

«Μπλέκαν οι σκιές των συντρόφων/ σε κάθε παράνομη δρασκελιά τους/ με τις σκιές των κρεμασμένων.../... φεύγουν τα χαράματα και πέθαιναν/ για να νικήσουν το θάνατο».

Αντίστιξη, ηρωικά σπαραχτική, τα λιτά σχέδια του Διαμαντή Ζήση.

Μια γενική, ουσιαστική παρατήρηση: Σ' αυτό το τεχνητό, παραπλανητικό «μεταίχμιο» του «αλλαγμένου» κόσμου μας, αυτές οι φωνές - παρά τις «προτροπές»! - δε σωπαίνουν.

Ο Θανάσης Καπετανάκης, νεότερος σχετικά, δε βίωσε εκείνα τα γεγονότα. Που σημαίνει: ζει και θα ζει η Μεγάλη Δεκαετία. Αυτή η κληρονομιά αξίζει να μένει ολοζώντανη.

Υπάρχουν τεχνικές αδυναμίες δομής και στίχου σ' αυτή τη συλλογή, όπου ο ποιητής επιχειρεί όλα να τα πει ως το σήμερα. Ομως είναι βέβαιο ότι πολύ θα ωφελούνταν οι σημερινοί κι οι αυριανοί ποιητές από την κατάθεση αυτών που αντιστέκονται (Εκδ. ΙΔΜΩΝ, ΤΘ 48030, Πετρούπολη, τηλ. 5015.550).


Μανώλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ