(Του απεσταλμένου μας ΑΓΗ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ).-

Θεματικά προσδιορισμένο το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Ολυμπίας, συγκεντρώνει για τρίτη χρονιά φέτος ταινίες για παιδιά και νέους, προερχόμενες από όλες τις μεριές της Γης. Ας σημειωθεί εδώ ότι το αντικείμενο του φεστιβάλ δεν είναι στενά περιορισμένο σε κάποιο είδος ταινιών που έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε «παιδικές», σε κάποιον «παιδικό κινηματογράφο» κατ' αναλογία προς τις παραστάσεις του παιδικού θεάτρου, που είναι προορισμένες να απευθυνθούν σε ένα συγκεκριμένης ηλικίας θεατρικό κοινό.

Αν και παρόμοια φιλμ μπορεί εκ των πραγμάτων να περιλαμβάνονται στο θεματικό του κύκλο, η φιλοσοφία που διέπει τα κινηματογραφικά προγράμματα για παιδιά και νέους καθορίζεται από ευρύτερα κριτήρια, που τείνουν να ξεπερνούν στερεότυπες αντιλήψεις για το τι θα μπορούσε και τι θα έπρεπε να αποτελεί μέρος της ψυχαγωγίας - κινηματογραφικής στην περίπτωσή μας - των νέων της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Σε γενικές γραμμές, στην κατηγορία των ταινιών για παιδιά και νέους ανήκουν οι ταινίες εκείνες οι οποίες οι πρωταγωνιστικοί ήρωες είναι παιδιά ή νέοι, όπου δηλαδή παιδική ή νεανική είναι η οπτική γωνία από την οποία συγκροτείται η δραματική πλοκή του φιλμ στην εσωτερική της εξέλιξη. Κι από κει ο νέος, ίσως παρθένος κινηματογραφικά, θεατής, το παιδί και ο έφηβος, μπορεί να ανακαλύψουν μια οικεία δίοδο προς τον κόσμο της εικόνας και του ήχου, που έχουν αποσπαστεί από τα πράγματα για να τα ανασυστήσουν. Και μέσα από αυτό το χώρο της κινηματογραφικής αισθητικής μπορεί το παιδί και ο έφηβος να ανακτήσουν προσωπικές δυνατότητες πλατύτερης και βαθύτερης εμπειρίας του αληθινού κόσμου, της πραγματικής ζωής - αυτής που ζουν κι αυτής που θα ζήσουν.

Κι όπως δεν υπάρχει πτυχή της πραγματικότητας που μπορεί να αποκλειστεί σαν μέρος της ζωής τους, αντίστοιχα δεν υπάρχει και πτυχή της αλήθειας που μπορεί να μη χωρά στο δραματικό κύκλο των κινηματογραφικών ταινιών για παιδιά και νέους.

Κάπως έτσι θα μπορούσε να σκιαγραφηθεί και ο ρόλος που επιδιώκει να επιτελέσει κι ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ σαν αυτό της Ολυμπίας, οι προβολές του οποίου ξεκίνησαν την Κυριακή με μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες, καθώς και με ένα σημαντικό αφιέρωμα στον Νίκο Κούνδουρο - εγκαινιάζοντας την πρόθεση του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Ολυμπίας να τιμά κάθε χρόνο έναν σημαντικό για την προσφορά του στην τέχνη και τον πολιτισμό σκηνοθέτη.

Σήμερα στο διαγωνιστικό πρόγραμμα προβάλλονται οι μικρού μήκους ταινίες «Το μαύρο κοράκι, το κόκκινο μολύβι» του Χαντί Γιαγκινλού (Ιράν), «Τετραπτέρυγος» του Ραμούνε Κουτζμανάιτε (Λιθουανία), «Ο βασιλιάς που δεν του έφτανε το στέμμα» των Ραντάλ Μέγιερ και Ανίτα Κίλι (Νορβηγία) και οι μεγάλου μήκους «Τα πουλιά που δεν πετούσαν» του Πέταρ Λάλοβιτς (Γιουγκοσλαβία), «Μητρική αγάπη» του Καμάλ Ταμπριζί (Ιράν), «Το καναρινί ποδήλατο» του Δημήτρη Σταύρακα (Ελλάδα).

Το 1985, εποχή «βαθύτατων πολιτικών αλλαγών στη χώρα μας» γράφτηκε η όπερα του Μίκη Θεοδωράκη «Κώστας Καρυωτάκης», που ανεβαίνει σε πρώτη εκτέλεση (με νέα ενορχήστρωση), την Παρασκευή και για τέσσερις παραστάσεις, στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Εργο - πολιτικό, κατά τον συνθέτη, ο οποίος χτες μίλησε γι' αυτό και για την εποχή μας. «Είναι», είπε «εγχειρίδιο πατριδογνωσίας, καθρέφτης όπου κάθε συνειδητός Ελληνας μπορεί να δει το πρόσωπό του. Τα μποφόρ αλλάζουν και για να μη γίνουμε φρόκαλα τώρα στην παγκοσμιοποίηση, πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία μας». Το έργο αποτελεί «μια διατριβή κατά της μοναρχίας» και «προφητεία» για την «επερχόμενη κυριαρχία των ΜΜΕ». Αναφερόμενος στη σχέση τέχνης - κοινωνίας υπογράμμισε την ανάγκη μετουσίωσης της τέχνης σε πολιτική πράξη. «Δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από τους άλλους. Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει τη δική μας επιστράτευση». Μίλησε για τους καλλιτέχνες, που σε δυσκολότερους καιρούς ήταν «περισσότερο παρόντες απ' ό,τι στις μέρες μας. «Σήμερα βλέπω διεθνώς μια ξηρασία, που με ανησυχεί. Πέσαμε σε αλαζονεία, καθημερινότητα και βαρβαρότητα». Αναφερόμενος στη βασιλεία είπε πως «μέσα από τον "Καρυωτάκη" το θέμα αντιμετωπίζεται με ελαφρότητα. Σήμερα, που έχουμε δημοκρατία μπορούμε ν' αντιμετωπίσουμε αρκετά κωμικά τους πρώην βασιλείς». Σε ερώτηση για την «Πολιτιστική Ολυμπιάδα» απάντησε πως «η χώρα μας έχει πολύ νερό. Ενδεχομένως χρειάζεται γεωτρύπανο για να βρεθεί. Θα το βρουν ή θα πάρουν γκαζοτενεκέδες έτοιμους απέξω; Το 2004 οι προβολείς θα στραφούν πάνω μας. Δεν ξέρω αν θα είναι θετικό για μας ή θα μας καταστρέψει».

Η όπερα ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γκερτ Χοφ και μουσική διεύθυνση Νίκου Τσούχλου. Παίζουν: Παύλος Σαμψάκης, Μαρία Μαρκέτου, Κύρος Πατσαλίδης, Γιάννης Χριστόπουλος, Μίνα Πολυχρόνου, Τζούλια Σουγλάκου κ.α.

Οι 41 εκπληκτικές τοιχογραφίες της προϊστορικής πόλης Ακρωτήρι της Θήρας θα εκτεθούν σε ισάριθμα, πιστά αντίγραφα, σε φυσικό μέγεθος, στην έκθεση «Οι τοιχογραφίες της Θήρας», από 9/12/2000- 10/2/2001 στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης της Λάρισας. Η έκθεση, υπό την αιγίδα του δήμου Λάρισας, γίνεται σε συνεργασία με το Ιδρυμα Πέτρου Μ. Νομικού (χρηματοδότησε τα αντίγραφα) και το υπουργείο Παιδείας. Την έκθεση επιμελείται η αρχαιολόγος Κική Μπίρταχα.

Η σημασία της έκθεσης, πέρα από το ότι παρουσιάζει μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, έγκειται στο ότι ο επισκέπτης θα δει το σύνολο των τοιχογραφιών, που αν και συντηρημένες, μόνο μικρό μέρος του έχει εκτεθεί.

Η ακριβής αποτύπωση των τοιχογραφιών επιτεύχθηκε με προηγμένες γαλλικές μεθόδους «αρχαιοσύνθεσης», που αποτυπώνει τις συντηρημένες τοιχογραφίες με φωτογραμμετική και χρωματομετρική φωτογράφιση, η οποία επικολλάται σε αναπαραγμένο ανάγλυφο υπόστρωμα με πολυουρεθάνη. Οι εργασίες κράτησαν τρία χρόνια και κόστισαν 100 και πλέον εκατομμύρια, υπάρχει μόνο ένα αντίγραφο κάθε τοιχογραφίας.

Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται περίπου στα 1620 π.Χ, έτος που υπολογίζεται ότι καταστράφηκε το ακμάζον λιμάνι του νησιού από ηφαιστειακή έκρηξη. Η λάβα δημιούργησε ιδανικό περιβάλλον, για να διατηρηθούν σε άριστη κατάσταση οι τοιχογραφίες επί 3.500 χρόνια, προσφέροντας σήμερα σημαντικότατες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των κατοίκων του προϊστορικού Αιγαίου. Η έκθεση θα περιοδεύσει και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.

Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου για την έκθεση, οι υπεύθυνοι του Κέντου Σύγχρονης Τέχνης Λάρισας, που εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟ «Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων» επισήμαναν πως δε γνωρίζουν για πόσο ακόμη θα μπορούν να φιλοξενούν τέτοιες σημαντικές εκθέσεις, αφού το Κέντρο αντιμετωπίζει πολλά οικονομικά προβλήματα, με ευθύνη του ΥΠΠΟ και του δήμου.