Μουδιασμένη παραμένει, ακόμη, όλη η διεθνής κοινότητα από τις αμερικανο-βρετανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε βάρος του Ιράκ, των οποίων τον τερματισμό ανήγγειλε, μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον. Η Ουάσιγκτον, φυσικά, διευκρίνισε ότι παραμένει "με το δάκτυλο στη σκανδάλη", έτοιμη να επέμβει όποτε η ίδια, προφανώς, κρίνει απαραίτητο, όπως ακριβώς έπραξε και στις 16 του μήνα, όταν εξαπέλυσε την "Αλεπού της Ερήμου", παρακάμπτοντας προκλητικά κάθε διεθνή οργανισμό και κάθε άλλον επίδοξο σύμμαχό της, με εξαίρεση τη, σταθερά προσκολλημένη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, Βρετανία.

Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δηλώνουν "ετοιμοπόλεμες" και διατηρούν ισχυρότατες δυνάμεις στην περιοχή, επιβάλλοντας καθεστώς διαρκούς τρόμου και απειλών, στέλνοντας μήνυμα όχι μόνο στη Βαγδάτη, αλλά σε όλη την περιοχή και γενικότερα σε κάθε υποψήφιο ανταγωνιστή τους. Η τακτική αυτή είναι ιδιαίτερα προσφιλής στις, εκάστοτε, αμερικανικές ηγεσίες και είναι αποκαλυπτική μια ανασκόπηση στις σχέσεις Ιράκ - ΗΠΑ, την τελευταία 8ετία, για να διαπιστώσει κανείς ότι, στην ουσία, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι "στρατιωτικές επιχειρήσεις" βρίσκονται σε διαρκή εξέλιξη και απλώς οι φάσεις έξαρσης και ύφεσης διαδέχονται η μία την άλλη.

Η αφορμή της ενίσχυσης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στον Κόλπο δόθηκε στις 2 Αυγούστου του 1990, όταν ο Ιρακινός Πρόεδρος διατάζει τα στρατεύματά του να εισβάλλουν στο Κουβέιτ, εγκαινιάζοντας ένα "παιχνίδι" εξουσίας με την Ουάσιγκτον. Τέσσερις μέρες αργότερα το Συμβούλιο Ασφαλείας επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ.

Μετά από αλλεπάλληλες αντεγκλήσεις, η Ουάσιγκτον του Τζορτζ Μπους, ακολουθούμενη από σειρά "συμμάχων - επίδοξων πλανηταρχών", εξαπολύει, στις 17 του Γενάρη 1991, στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράκ, την περίφημη "Καταιγίδα της Ερήμου". Μετά από αρκετές ημέρες επιδρομών, ανακτάτο ο έλεγχος του Κουβέιτ στις 26 του Φλεβάρη. Στις 2 του Μάρτη το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίζει ότι οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ θα αρθούν, μόνο εφόσον επιβεβαιωθεί, μέσα από ελέγχους, η πλήρης καταστροφή του οπλοστασίου του.

Ενα μήνα αργότερα, τον Απρίλη του 1991, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία, εκμεταλλευόμενες το πολυσυζητημένο κουρδικό ζήτημα, κηρύσσουν "ασφαλή παράδεισο" για τους Κούρδους, περιοχή 50.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων πάνω από τον 36ο παράλληλο, στο Βόρειο Ιράκ, την οποία επιβάλλουν ως "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων". Αεροσκάφη των τριών χωρών άρχισαν καθημερινές περιπολίες πάνω από την επίμαχη περιοχή, τις οποίες συνεχίζουν μέχρι σήμερα, με εξαίρεση τη Γαλλία που απέσυρε τις δυνάμεις της από την επιχείρηση το Δεκέμβρη του 1996.

Τον Αύγουστο του 1992, "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων" επιβάλλεται από την Ουάσιγκτον και στο Νότιο Ιράκ, σε μια περιοχή που αγγίζει τον 33ο παράλληλο, δηλαδή τα απομακρυσμένα προάστια της Βαγδάτης, ευαγγελιζόμενη την προστασία των αντικαθεστωτικών Ιρακινών σιιτών μουσουλμάνων, των οποίων εξέγερση, λίγο μετά τον Πόλεμο στον Κόλπο, κατέστειλε βίαια ο Ιρακινός Πρόεδρος.Οι πτήσεις ελέγχου από αμερικανικά και συμμαχικά αεροσκάφη συνεχίζονται κανονικά μέχρι σήμερα. Μάλιστα, στις 7 του Γενάρη 1993, τα "συμμαχικά" αεροσκάφη και πολεμικά πλοία, που παραμένουν στην περιοχή, δε διστάζουν να πλήξουν "στρατιωτικές εγκαταστάσεις πυραύλων και πυρηνικών όπλων", όπως υποστήριξαν, επικαλούμενα την άρνηση του Ιρακινού Προέδρου να απομακρύνει πυραυλικά συστήματα, που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι μετέφερε στο Νότιο Ιράκ, "προφανώς θέλοντας να απειλήσει το Κουβέιτ ή τους Σιίτες μουσουλμάνους αντικαθεστωτικούς".

Εξι μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, αμερικανικά πολεμικά πλοία εξαπολύουν επίθεση με 24 πυραύλους σε "μυστικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις" ως αντίποινα για το "σχεδιασμό δολοφονικής απόπειρας κατά του τότε Προέδρου Τζορτζ Μπους".Τον Οκτώβρη του 1994, οι ΗΠΑ αποστέλλουν μεγάλες στρατιωτικές ενισχύσεις στον Κόλπο, μαχητικά αεροσκάφη, αεροπλανοφόρα και, περίπου, 54.000 άνδρες, δίνοντας - όπως ανακοινώθηκε - ένα σαφές μήνυμα στον Ιρακινό Πρόεδρο που είχε δώσει εντολή στα στρατεύματά του να κατευθυνθούν προς το Κουβέιτ. Τα ιρακινά στρατεύματα επέστρεψαν στη βάση τους.

Τα πνεύματα οξύνονται και πάλι τον Αύγουστο του 1996, όταν ιρακινά στρατεύματα σπεύδουν σε βοήθεια μιας από τις αντιμαχόμενες κουρδικές παρατάξεις στο Βόρειο Ιράκ, στην προσπάθειά της να καταλάβει την πόλη Ιρμπίλ, η οποία βρίσκεται εντός των ορίων της "ζώνης απαγόρευσης πτήσεων". Στις αρχές Σεπτέμβρη, τα αμερικανικά στρατεύματα εξαπολύουν πυραυλική επίθεση εναντίον ιρακινών αντιαεροπορικών συστημάτων "για να τιμωρήσουν τη Βαγδάτη". Δύο μήνες αργότερα, το Νοέμβρη του 1996, δύο αμερικανικά F 16 πλήττουν ιρακινά ραντάρ, κοντά στον 32ο παράλληλο, στα σύνορα της "ζώνης απαγόρευσης πτήσεων" στο Νότιο Ιράκ, χωρίς να δοθεί καμία, έστω και πρόχειρη, αιτιολογία.

Τον Οκτώβρη του 1997, η Ειδική Επιτροπή Ελέγχου του Ιρακινού Αφοπλισμού καταγγέλλει, με έκθεσή της προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, ότι οι ιρακινές αρχές θέτουν σειρά εμποδίων στην εργασία των εμπειρογνωμόνων. Μετά από αλλεπάλληλες αντεγκλήσεις, η Βαγδάτη δίνει εντολή στους επιθεωρητές, το Νοέμβρη του 1997, να εγκαταλείψουν τη χώρα, κατηγορώντας τον επικεφαλής τους, Ρίτσαρντ Μπάτλερ, για κατασκοπία υπέρ των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον ενισχύει με ταχύτατους ρυθμούς τις στρατιωτικές της δυνάμεις στον Κόλπο και απειλεί με χρήση στρατιωτικής βίας.

Ενώ η κατάσταση μοιάζει, μετά από αλλεπάλληλες, ρωσικές και γαλλικές κυρίως, διπλωματικές παρεμβάσεις, να εκτονώνεται, στις 13 του Γενάρη 1998, οι ιρακινές αρχές απαγορεύουν την είσοδο σε κτίριο προς έλεγχο σε ομάδα επιθεωρητών, επειδή ο επικεφαλής τους είναι Αμερικανός. Η αμερικανική πολεμική υπεροπλία τίθεται σε θέση μάχης και η ένταση αποκλιμακώνεται μετά από παρέμβαση του ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, ο οποίος πετυχαίνει συμφωνία με τον Ιρακινό Πρόεδρο, στις 23 του Φλεβάρη, η οποία εξασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβαση των επιθεωρητών (συνοδευόμενων από διπλωμάτες) και στα προεδρικά μέγαρα, που ήταν το "μήλο της έριδος" εκείνης της κρίσης.Χωρίς περαιτέρω κλιμάκωση έληξε το πλήγμα αμερικανικού F 16, στις 30 Ιουνίου, κατά ιρακινού αντιαεροπορικού συστήματος, επειδή, όπως υποστήριξαν οι εκπρόσωποι του Πενταγώνου, ιρακινό ραντάρ "κλείδωσε" - ήταν, δηλαδή, έτοιμο να πλήξει - 4 βρετανικά αεροσκάφη που πραγματοποίησαν πτήση ελέγχου στη "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων" στο Νότιο Ιράκ.

Τα πρώτα δείγματα της παρούσας κρίσης, που κατέληξε, τελικά, στην πρόσφατη "Αλεπού της Ερήμου", παρουσιάστηκαν, ήδη, από τον περασμένο Αύγουστο, οπότε η ιρακινή ηγεσία ανακοίνωσε ότι αρνείται να συνεργαστεί για διενέργεια επιθεωρήσεων. Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία εξαπολύουν νέες απειλές για στρατιωτική επέμβαση, που ανακόπτεται την ύστατη στιγμή, ενώ έχουν, ήδη, τεθεί σε λειτουργία οι μηχανές των μαχητικών αεροσκαφών, στις 14 του Νοέμβρη, μετά από ανακοίνωση της Βαγδάτης ότι αποδέχεται την επανάληψη των επιθεωρήσεων, οι οποίες, όντως, ξαναρχίζουν στις 18 του ίδιου μήνα.

Δύο ημέρες αργότερα, ο επικεφαλής των επιθεωρητών Ρίτσαρντ Μπάτλερ ζητά από την ιρακινή ηγεσία να του παραδώσει όλα τα έγγραφα σχετικά με το χημικό και βιολογικό οπλοστάσιό της, τα οποία η Βαγδάτη υποστηρίζει ότι έχει, ήδη, παραδώσει. Στις 9 του Δεκέμβρη, οι ιρακινές αρχές απαγορεύουν στους επιθεωρητές να εισέλθουν στα γραφεία του κυβερνητικού κόμματος Μπάαθ, ισχυριζόμενες ότι κάτι τέτοιο δε συμπεριλαμβάνεται ρητά, όπως και συμβαίνει, στις υπάρχουσες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, που μιλούν για "απρόσκοπτη πρόσβαση παντού". Ακολουθεί η κατάθεση της, όπως αναμενόταν και "είθισται", αρνητικής έκθεσης του Μπάτλερ, στις 15 του Δεκέμβρη, ο οποίος, παρακάμπτοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας, διατάζει τους επιθεωρητές να εγκαταλείψουν τη Βαγδάτη. Λίγες, μόνο ώρες, αργότερα, άρχιζε η "Αλεπού της Ερήμου", που σημάδεψε το Ιράκ με περισσότερους από 400 πυραύλους Τόμαχοκ και διήρκεσε, συνολικά, 70 ώρες μέχρι την ανακοίνωση του τερματισμού των επιχειρήσεων, το Σάββατο 18 του Δεκέμβρη. Τα αποτελέσματά της και, κυρίως, τα θύματα που άφησε πίσω της η "Αλεπού" μένουν να εκτιμηθούν τις επόμενες βδομάδες.

Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο τερματισμός της "Αλεπούς της Ερήμου" δεν αποτελεί τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος του Ιράκ, αλλά απλώς ένα διάλειμμα, που συνοδεύεται, όπως έγινε ήδη, από τις συνεχιζόμενες απειλές, την παραμονή των αμερικανο-βρετανικών δυνάμεων στην περιοχή και μάλιστα σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας. Η διαιώνιση της τρομοκράτησης και της στρατιωτικής απειλής είναι δεδομένη και κατά συνέπεια ο τερματισμός των επιδρομών δε σηματοδοτεί την έναρξη μιας "ήρεμης περιόδου", αλλά την περίοδο αναμονής μέχρι την επόμενη "ιρακινή πρόκληση και την αμερικανική τιμωρία". Είναι απλώς η "ανάπαυλα" ανάμεσα σε αλλεπάλληλες πράξεις "αμερικανικής ηγεμονίας" στην περιοχή, είτε διπλωματικά - οικονομικά, είτε στρατιωτικά, οι οποίες αποστέλλουν σαφή και ξεκάθαρα μηνύματα απόλυτης κυριαρχίας προς όλες τις κατευθύνσεις, λαούς και επίδοξους ανταγωνιστές.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ (του ανταποκριτή μας ΧΡ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ). -

Νεότερα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον ΟΗΕ την ενδέκατη ετήσια Παγκόσμια Μέρα κατά του ΕΪΤΖ (1/12), δείχνουν ότι το 1998 τα θύματα της εξοντωτικής αυτής ασθένειας αυξήθηκαν κατά 10% σε διεθνή κλίμακα, ή κατά άλλα 6 εκατομμύρια, που σημαίνει ότι σήμερα 33,4 εκατομμύρια είναι φορείς του ιού HIV, που προκαλεί το ΕΪΤΖ. Μέχρι τώρα, αυτό το χρόνο, πέθαναν από την καταραμένη αυτή ασθένεια 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Τα 2/3 των νέων μολύνσεων σημειώθηκαν σε 34 αφρικανικές χώρες υπό τη Σαχάρα και, ιδιαίτερα, στην Μποτσουάνα, στην Ουγκάντα, στη Ζιμπάμπουε και το Κονγκό, όπου τουλάχιστον ο ένας στους τέσσερις ενηλίκους είναι φορέας του HIV. Κι ακόμα, ο ΟΗΕ προβλέπει με βάση συγκεκριμένα δεδομένα ότι έως το έτος 2015 πάνω από 60 εκατομμύρια άτομα θα πεθάνουν από ΕΪΤΖ στην Αφρική.Σύμφωνα πάντα με τα ίδια στοιχεία, το ΕΪΤΖ σμικρύνει επικίνδυνα ο μέσος όρος ζωής σε πολλές αφρικανικές χώρες, με αποτέλεσμα μέσα στα επόμενα 10 έως 15 χρόνια, τη σημαντική μείωση των πληθυσμών τους. Για παράδειγμα, στην Μποτσουάνα, που έχει δεχτεί τα σκληρότερα τέτοια πλήγματα και όπου μόλις πριν 5 χρόνια ο μέσος όρος ζωής είχε φτάσει στα 61 χρόνια, τώρα έχει υποβιβαστεί στα 47 και αναμένεται να πέσει στα 41 χρόνια από το έτος 2000 έως το 2005.

Εξάλλου, εμπειρογνώμονες εξακρίβωσαν ότι το ΕΪΤΖ εξαπλώνεται και σε μεγάλες χώρες, όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία, οι τεράστιοι πληθυσμοί των οποίων συντελούν στην ταχύτερη εξάπλωση της ασθένειας.

Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που μολύνονται από το ΕΪΤΖ είναι ηλικίας 10 μέχρι 24 ετών. Από τα 7.000 άτομα που προσβάλλονται κάθε μέρα, σε όλο τον κόσμο, τα μισά ανήκουν σ' αυτήν ηλικία.

Ιδιαίτερα, οι μολύνσεις αυξάνονται ανησυχητικά ανάμεσα σε νεαρά κορίτσια και γυναίκες - και κατά συνέπεια στους εραστές τους και στα παιδιά τους. Υπολογίζεται ότι περίπου 5 εκατομμύρια γυναίκες της Αφρικής σε ηλικία τεκνοποίησης μολύνονται κάθε χρόνο από τον HIV, καθώς και 1 εκατομμύριο παιδιά. Πολλά από τα παιδιά αυτά ορφανεύουν σε νεαρή ηλικία και πολύ συχνά η ευθύνη ανατροφής τους μεταβιβάζεται στη γιαγιά και στον παππού.

Και αυτό δε συμβαίνει μόνο στην Αφρική και στην Ασία, αλλά και στην πλουσιοπάροχη Αμερική. Αυτές τις μέρες, που διεξάγεται οικονομική εκστρατεία για να δοθεί - λόγω των εορτών - βοήθεια στους φτωχούς και καταφρονεμένους, γράφτηκε ότι μόνο στη Νέα Υόρκη υπολογίζεται ότι υπάρχουν 28.000 ορφανεμένα παιδιά λόγω του ΕΪΤΖ των γονιών τους, που πέθαναν ήδη ή βρίσκονται σε τέτοια τραγική κατάσταση, που δεν μπορούν να φροντίσουν τα άμοιρα παιδιά τους. Ορισμένα από τα παιδιά αυτά έχουν, επίσης, τον ιό του ΕΪΤΖ. Πολλά διαβιώνουν σε διάφορα δημόσια ιδρύματα.

Ο γιατρός Στέφεν Νίκολας, διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Παιδιών στο Μανχάταν - της κεντρικής περιοχής της Νέας Υόρκης - δήλωσε χαρακτηριστικά: "Αυτά τα παιδιά μπορεί να είναι το πιο μεγάλο μυστικό της πόλης της Νέας Υόρκης".

Ο ΟΗΕ προσπαθεί τώρα να πείσει τις μητέρες που έχουν προσβληθεί από τον HIV να μη θηλάζουν τα μωρά τους, για να μη μολύνουν και αυτά. Ο διεθνής οργανισμός σκοπεύει, επίσης, να καθιερώσει προγράμματα για τη μείωση του κινδύνου αυτού σε διάφορες ασιατικές και αφρικανικές χώρες με υψηλά ποσοστά τέτοιας μόλυνσης γυναικών, διευρύνοντας τις ιατρικές εξετάσεις για την επισήμανση του HIV και τη σχετική θεραπεία.

Στα σχέδια αυτά, ωστόσο, ορθώνονται σοβαρά εμπόδια. Ενώ τα νοσοκομεία, ιδιαίτερα της Αφρικής, είναι κατάμεστα από τέτοιους ασθενείς, το στίγμα που προσάπτεται σ' αυτά τα θύματα και η εχθρική στάση εναντίον τους τα εξαναγκάζουν να σιωπούν, με συνέπεια τη μη νοσηλεία τους.

Οσον αφορά τη Βόρεια Αμερική, οι θάνατοι από το ΕΪΤΖ μειώθηκαν μεν, αλλά το 1998 δεν παρατηρήθηκε καμία ελάττωση στις νέες μολύνσεις που καταγράφηκαν. Και αυτό, παρά τη σχετική πρόοδο που σημειώθηκε στις δημόσιες πρωτοβουλίες μέσα στα τελευταία 10 και πλέον χρόνια, για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου. Μάλιστα, τα Κέντρα των ΗΠΑ για τον Ελεγχο και την Πρόληψη Ασθενειών ανακοίνωσαν ότι το ΕΪΤΖ αποτελεί το κύριο αίτιο θανάτου μεταξύ των Αφροαμερικανών ηλικίας 25 μέχρι 44 ετών.

Παρατηρεί σε κύριο άρθρο της η εφημερίδα "Ντέιλι Νιους" της Νέας Υόρκης: "Ναι, υπάρχουν θεραπείες φοβερά δαπανηρές, με ενοχλητικές παρενέργειες. Αλλά δεν υπάρχει κανένα εμβόλιο, καμία γιατρειά. Η πρόληψη παραμένει μία προσωπική ευθύνη".

Από την πλευρά τους, οι "Τάιμς της Νέας Υόρκης", επίσης σε κύριο άρθρο, με τον τίτλο "Τεράστιες επιτυχίες και τεράστιες ανησυχίες για το ΕΪΤΖ", επισημαίνουν: "Οι θάνατοι από το ΕΪΤΖ στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκαν κατά 29% το 1996 και κατά ένα εκπληκτικό 47% τον περασμένο χρόνο, η μεγαλύτερη πτώση σε ένα μόνο χρόνο που σημειώθηκε ποτέ για οποιαδήποτε μεγάλη ασθένεια". Προσθέτουν, όμως: "Αυτό αποτελεί λόγο για αγαλλίαση, αλλά όχι για μια διακήρυξη νίκης. Μέχρι 900.000 Αμερικανοί παραμένουν μολυσμένοι από τον ιό του ΕΪΤΖ, και το ποσοστό νέων μολύνσεων παραμένει σταθερό στις Ηνωμένες Πολιτείες - 40.000 περίπου κάθε χρόνο. Τώρα που τα μολυσμένα άτομα έχουν μακρότερη και υγιέστερη ζωή, υπάρχει ένας αυξανόμενος κίνδυνος ότι θα μεταδώσουν τον ιό σε άλλους".

Και γενικεύοντας, καταλήγει το άρθρο των "Τάιμς της Νέας Υόρκης": "Ακόμα χειρότερο είναι ότι ο ιός μεταδίδεται με τρομακτικότερο ρυθμό στην Αφρική και σε άλλα μέρη του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπου μεγάλα τμήματα του πληθυσμού είναι μολυσμένα και δεν υπάρχει ούτε χρήμα, ούτε ιατρική ικανότητα για την εξασφάλιση φαρμάκων προφύλαξης της ζωής. Ο κόσμος δε θα απαλλαγεί από αυτήν τη μάστιγα μέχρις ότου εφευρεθούν εμβόλια ή προληπτικά μέσα, ικανά να ανακόψουν την εξάπλωση της μόλυνσης προτού χρειαστεί οποιαδήποτε θεραπευτική αγωγή".

***

Το ζήτημα αυτό καθεαυτό αποτελεί ένα μείζονος σημασίας ηθικό πολιτικό πρόβλημα για το κίνημα ειρήνης και του δημιουργεί νέα καθήκοντα. Η οργάνωση και ο προγραμματισμός του δεν μπορεί να στηρίζεται στην προηγούμενη έλευση γεγονότων. Πρέπει να τα προβλέπει και να αντιδρά πριν εκδηλωθούν. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μεταμορφωθεί πρακτικά σε κίνημα διαρκούς εγρήγορσης και επαγρύπνησης. Πρέπει την κάθε στιγμή να δύνανται να εμφανίζονται στις γειτονιές ομάδες ειρηνιστών, που να προειδοποιούν για επικείμενα γεγονότα και να εξηγούν τα τεκταινόμενα. Αυτό σημαίνει ότι το κίνημα ειρήνης θα γεμίσει με ιδιαίτερη φλόγα το ευρύτερο προοδευτικό κίνημα και θα συνδέσει στην πράξη τους κοινωνικούς αγώνες με τα ιδανικά της ελευθερίας, της ειρήνης και τα ανθρώπινα δικαιώματα εθνών και λαών. Ενα επίσης ζήτημα, που αποκαλύφθηκε ξανά από τους βομβαρδισμούς στο Ιράκ, είναι ο ιδιαίτερος ρόλος των δυτικοσυμμαχικών δυνάμεων. Φάνηκε ότι ο κάθε φορά ρόλος της κάθε πλευράς καθορίζεται μέσα από τη δυναμική της παρέμβαση. Ετσι διαμορφώνονται οι κάθε φορά ενδοσυμμαχικές συμμαχίες μέσα στο καθεστώς διασυμμαχικών αγκωνιών. Αυτό αποκαλύπτει συνεχώς τη δυναμική των επιμέρους ισχυρών εσωτερικών δυνάμεων και των κολαούζων τους.

***

Μια άλλη πλευρά, που βγαίνει έντονα στην επιφάνεια, είναι το ζήτημα της μιλιταριστικής, δηλαδή στρατοκρατικής βιομηχανίας και οικονομίας. Σε αυτούς τους βομβαρδισμούς στο Ιράκ, μετρήθηκε πάλι η ισχύς των βελτιωμένων οπλικών συστημάτων. Ηδη, έγινε κάποιο αρνητικό σχόλιο για την τελειότητά τους από ρωσικής πλευράς. Ομως, το πρόβλημα δε βρίσκεται στην τελειοποίησή τους, αλλά στην κατάργησή τους. Επαναδιαπιστώνεται η ανάγκη μετατροπής της πολεμικής βιομηχανίας σε παραγωγή αγαθών για την ανθρωπότητα ως η μόνιμη στρατηγική του κινήματος ειρήνης. Αυτή η στρατηγική συμπληρώνεται από την τακτική των καθημερινών συνεχών ιδεολογικο-πολιτικών και πρακτικών ρήξεων με κάθε προσπάθεια μιλιταριστικής, δηλαδή στρατοκρατικής επιβολής στην κοινωνική ζωή και συνείδηση. Ο αγώνας κατά των εξοπλιστικών ανταγωνισμών και η αποκάλυψη των αιτίων που τους δημιουργούν είναι βασικό στοιχείο για την κατανόηση των αυθαίρετων και ανεξέλεγκτων ιμπεριαλιστικών βομβαρδισμών, όπως στο Ιράκ. Σε αυτές τις συνθήκες, κατανοείται η σημαντική δήλωση του ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, ότι "ο κύριος υπεύθυνος γι' αυτήν την κατάσταση είναι ο Μπορίς Γιέλτσιν και η παρέα του, που διέλυσαν τη Σοβιετική Ενωση. Με παρούσα την ΕΣΣΔ, δε θα συνέβαιναν αυτά στο Ιράκ". Το κίνημα ειρήνης, με βαθιά γνώση για τη σημερινή αρνητική κατάσταση διεθνώς, αγωνίζεται σταθερά για τη δημιουργία του νέου διεθνούς πόλου ισχύος, που θα ανατρέψει τα σχέδια του ιμπεριαλιστικού μιλιταρισμού του χρηματιστικού κεφαλαίου για παγκόσμια στρατοκρατική επιβολή και νέο παγκόσμιο πόλεμο.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Μουδιασμένη παραμένει, ακόμη, όλη η διεθνής κοινότητα από τις αμερικανο-βρετανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε βάρος του Ιράκ, των οποίων τον τερματισμό ανήγγειλε, μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον. Η Ουάσιγκτον, φυσικά, διευκρίνισε ότι παραμένει "με το δάκτυλο στη σκανδάλη", έτοιμη να επέμβει όποτε η ίδια, προφανώς, κρίνει απαραίτητο, όπως ακριβώς έπραξε και στις 16 του μήνα, όταν εξαπέλυσε την "Αλεπού της Ερήμου", παρακάμπτοντας προκλητικά κάθε διεθνή οργανισμό και κάθε άλλον επίδοξο σύμμαχό της, με εξαίρεση τη, σταθερά προσκολλημένη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, Βρετανία.

Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δηλώνουν "ετοιμοπόλεμες" και διατηρούν ισχυρότατες δυνάμεις στην περιοχή, επιβάλλοντας καθεστώς διαρκούς τρόμου και απειλών, στέλνοντας μήνυμα όχι μόνο στη Βαγδάτη, αλλά σε όλη την περιοχή και γενικότερα σε κάθε υποψήφιο ανταγωνιστή τους. Η τακτική αυτή είναι ιδιαίτερα προσφιλής στις, εκάστοτε, αμερικανικές ηγεσίες και είναι αποκαλυπτική μια ανασκόπηση στις σχέσεις Ιράκ - ΗΠΑ, την τελευταία 8ετία, για να διαπιστώσει κανείς ότι, στην ουσία, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι "στρατιωτικές επιχειρήσεις" βρίσκονται σε διαρκή εξέλιξη και απλώς οι φάσεις έξαρσης και ύφεσης διαδέχονται η μία την άλλη.

Η αφορμή της ενίσχυσης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στον Κόλπο δόθηκε στις 2 Αυγούστου του 1990, όταν ο Ιρακινός Πρόεδρος διατάζει τα στρατεύματά του να εισβάλλουν στο Κουβέιτ, εγκαινιάζοντας ένα "παιχνίδι" εξουσίας με την Ουάσιγκτον. Τέσσερις μέρες αργότερα το Συμβούλιο Ασφαλείας επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ.

Μετά από αλλεπάλληλες αντεγκλήσεις, η Ουάσιγκτον του Τζορτζ Μπους, ακολουθούμενη από σειρά "συμμάχων - επίδοξων πλανηταρχών", εξαπολύει, στις 17 του Γενάρη 1991, στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράκ, την περίφημη "Καταιγίδα της Ερήμου". Μετά από αρκετές ημέρες επιδρομών, ανακτάτο ο έλεγχος του Κουβέιτ στις 26 του Φλεβάρη. Στις 2 του Μάρτη το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίζει ότι οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ θα αρθούν, μόνο εφόσον επιβεβαιωθεί, μέσα από ελέγχους, η πλήρης καταστροφή του οπλοστασίου του.

Ενα μήνα αργότερα, τον Απρίλη του 1991, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία, εκμεταλλευόμενες το πολυσυζητημένο κουρδικό ζήτημα, κηρύσσουν "ασφαλή παράδεισο" για τους Κούρδους, περιοχή 50.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων πάνω από τον 36ο παράλληλο, στο Βόρειο Ιράκ, την οποία επιβάλλουν ως "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων". Αεροσκάφη των τριών χωρών άρχισαν καθημερινές περιπολίες πάνω από την επίμαχη περιοχή, τις οποίες συνεχίζουν μέχρι σήμερα, με εξαίρεση τη Γαλλία που απέσυρε τις δυνάμεις της από την επιχείρηση το Δεκέμβρη του 1996.

Τον Αύγουστο του 1992, "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων" επιβάλλεται από την Ουάσιγκτον και στο Νότιο Ιράκ, σε μια περιοχή που αγγίζει τον 33ο παράλληλο, δηλαδή τα απομακρυσμένα προάστια της Βαγδάτης, ευαγγελιζόμενη την προστασία των αντικαθεστωτικών Ιρακινών σιιτών μουσουλμάνων, των οποίων εξέγερση, λίγο μετά τον Πόλεμο στον Κόλπο, κατέστειλε βίαια ο Ιρακινός Πρόεδρος.Οι πτήσεις ελέγχου από αμερικανικά και συμμαχικά αεροσκάφη συνεχίζονται κανονικά μέχρι σήμερα. Μάλιστα, στις 7 του Γενάρη 1993, τα "συμμαχικά" αεροσκάφη και πολεμικά πλοία, που παραμένουν στην περιοχή, δε διστάζουν να πλήξουν "στρατιωτικές εγκαταστάσεις πυραύλων και πυρηνικών όπλων", όπως υποστήριξαν, επικαλούμενα την άρνηση του Ιρακινού Προέδρου να απομακρύνει πυραυλικά συστήματα, που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι μετέφερε στο Νότιο Ιράκ, "προφανώς θέλοντας να απειλήσει το Κουβέιτ ή τους Σιίτες μουσουλμάνους αντικαθεστωτικούς".

Εξι μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, αμερικανικά πολεμικά πλοία εξαπολύουν επίθεση με 24 πυραύλους σε "μυστικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις" ως αντίποινα για το "σχεδιασμό δολοφονικής απόπειρας κατά του τότε Προέδρου Τζορτζ Μπους".Τον Οκτώβρη του 1994, οι ΗΠΑ αποστέλλουν μεγάλες στρατιωτικές ενισχύσεις στον Κόλπο, μαχητικά αεροσκάφη, αεροπλανοφόρα και, περίπου, 54.000 άνδρες, δίνοντας - όπως ανακοινώθηκε - ένα σαφές μήνυμα στον Ιρακινό Πρόεδρο που είχε δώσει εντολή στα στρατεύματά του να κατευθυνθούν προς το Κουβέιτ. Τα ιρακινά στρατεύματα επέστρεψαν στη βάση τους.

Τα πνεύματα οξύνονται και πάλι τον Αύγουστο του 1996, όταν ιρακινά στρατεύματα σπεύδουν σε βοήθεια μιας από τις αντιμαχόμενες κουρδικές παρατάξεις στο Βόρειο Ιράκ, στην προσπάθειά της να καταλάβει την πόλη Ιρμπίλ, η οποία βρίσκεται εντός των ορίων της "ζώνης απαγόρευσης πτήσεων". Στις αρχές Σεπτέμβρη, τα αμερικανικά στρατεύματα εξαπολύουν πυραυλική επίθεση εναντίον ιρακινών αντιαεροπορικών συστημάτων "για να τιμωρήσουν τη Βαγδάτη". Δύο μήνες αργότερα, το Νοέμβρη του 1996, δύο αμερικανικά F 16 πλήττουν ιρακινά ραντάρ, κοντά στον 32ο παράλληλο, στα σύνορα της "ζώνης απαγόρευσης πτήσεων" στο Νότιο Ιράκ, χωρίς να δοθεί καμία, έστω και πρόχειρη, αιτιολογία.

Τον Οκτώβρη του 1997, η Ειδική Επιτροπή Ελέγχου του Ιρακινού Αφοπλισμού καταγγέλλει, με έκθεσή της προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, ότι οι ιρακινές αρχές θέτουν σειρά εμποδίων στην εργασία των εμπειρογνωμόνων. Μετά από αλλεπάλληλες αντεγκλήσεις, η Βαγδάτη δίνει εντολή στους επιθεωρητές, το Νοέμβρη του 1997, να εγκαταλείψουν τη χώρα, κατηγορώντας τον επικεφαλής τους, Ρίτσαρντ Μπάτλερ, για κατασκοπία υπέρ των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον ενισχύει με ταχύτατους ρυθμούς τις στρατιωτικές της δυνάμεις στον Κόλπο και απειλεί με χρήση στρατιωτικής βίας.

Ενώ η κατάσταση μοιάζει, μετά από αλλεπάλληλες, ρωσικές και γαλλικές κυρίως, διπλωματικές παρεμβάσεις, να εκτονώνεται, στις 13 του Γενάρη 1998, οι ιρακινές αρχές απαγορεύουν την είσοδο σε κτίριο προς έλεγχο σε ομάδα επιθεωρητών, επειδή ο επικεφαλής τους είναι Αμερικανός. Η αμερικανική πολεμική υπεροπλία τίθεται σε θέση μάχης και η ένταση αποκλιμακώνεται μετά από παρέμβαση του ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, ο οποίος πετυχαίνει συμφωνία με τον Ιρακινό Πρόεδρο, στις 23 του Φλεβάρη, η οποία εξασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβαση των επιθεωρητών (συνοδευόμενων από διπλωμάτες) και στα προεδρικά μέγαρα, που ήταν το "μήλο της έριδος" εκείνης της κρίσης.Χωρίς περαιτέρω κλιμάκωση έληξε το πλήγμα αμερικανικού F 16, στις 30 Ιουνίου, κατά ιρακινού αντιαεροπορικού συστήματος, επειδή, όπως υποστήριξαν οι εκπρόσωποι του Πενταγώνου, ιρακινό ραντάρ "κλείδωσε" - ήταν, δηλαδή, έτοιμο να πλήξει - 4 βρετανικά αεροσκάφη που πραγματοποίησαν πτήση ελέγχου στη "ζώνη απαγόρευσης πτήσεων" στο Νότιο Ιράκ.

Τα πρώτα δείγματα της παρούσας κρίσης, που κατέληξε, τελικά, στην πρόσφατη "Αλεπού της Ερήμου", παρουσιάστηκαν, ήδη, από τον περασμένο Αύγουστο, οπότε η ιρακινή ηγεσία ανακοίνωσε ότι αρνείται να συνεργαστεί για διενέργεια επιθεωρήσεων. Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία εξαπολύουν νέες απειλές για στρατιωτική επέμβαση, που ανακόπτεται την ύστατη στιγμή, ενώ έχουν, ήδη, τεθεί σε λειτουργία οι μηχανές των μαχητικών αεροσκαφών, στις 14 του Νοέμβρη, μετά από ανακοίνωση της Βαγδάτης ότι αποδέχεται την επανάληψη των επιθεωρήσεων, οι οποίες, όντως, ξαναρχίζουν στις 18 του ίδιου μήνα.

Δύο ημέρες αργότερα, ο επικεφαλής των επιθεωρητών Ρίτσαρντ Μπάτλερ ζητά από την ιρακινή ηγεσία να του παραδώσει όλα τα έγγραφα σχετικά με το χημικό και βιολογικό οπλοστάσιό της, τα οποία η Βαγδάτη υποστηρίζει ότι έχει, ήδη, παραδώσει. Στις 9 του Δεκέμβρη, οι ιρακινές αρχές απαγορεύουν στους επιθεωρητές να εισέλθουν στα γραφεία του κυβερνητικού κόμματος Μπάαθ, ισχυριζόμενες ότι κάτι τέτοιο δε συμπεριλαμβάνεται ρητά, όπως και συμβαίνει, στις υπάρχουσες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, που μιλούν για "απρόσκοπτη πρόσβαση παντού". Ακολουθεί η κατάθεση της, όπως αναμενόταν και "είθισται", αρνητικής έκθεσης του Μπάτλερ, στις 15 του Δεκέμβρη, ο οποίος, παρακάμπτοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας, διατάζει τους επιθεωρητές να εγκαταλείψουν τη Βαγδάτη. Λίγες, μόνο ώρες, αργότερα, άρχιζε η "Αλεπού της Ερήμου", που σημάδεψε το Ιράκ με περισσότερους από 400 πυραύλους Τόμαχοκ και διήρκεσε, συνολικά, 70 ώρες μέχρι την ανακοίνωση του τερματισμού των επιχειρήσεων, το Σάββατο 18 του Δεκέμβρη. Τα αποτελέσματά της και, κυρίως, τα θύματα που άφησε πίσω της η "Αλεπού" μένουν να εκτιμηθούν τις επόμενες βδομάδες.

Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο τερματισμός της "Αλεπούς της Ερήμου" δεν αποτελεί τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος του Ιράκ, αλλά απλώς ένα διάλειμμα, που συνοδεύεται, όπως έγινε ήδη, από τις συνεχιζόμενες απειλές, την παραμονή των αμερικανο-βρετανικών δυνάμεων στην περιοχή και μάλιστα σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας. Η διαιώνιση της τρομοκράτησης και της στρατιωτικής απειλής είναι δεδομένη και κατά συνέπεια ο τερματισμός των επιδρομών δε σηματοδοτεί την έναρξη μιας "ήρεμης περιόδου", αλλά την περίοδο αναμονής μέχρι την επόμενη "ιρακινή πρόκληση και την αμερικανική τιμωρία". Είναι απλώς η "ανάπαυλα" ανάμεσα σε αλλεπάλληλες πράξεις "αμερικανικής ηγεμονίας" στην περιοχή, είτε διπλωματικά - οικονομικά, είτε στρατιωτικά, οι οποίες αποστέλλουν σαφή και ξεκάθαρα μηνύματα απόλυτης κυριαρχίας προς όλες τις κατευθύνσεις, λαούς και επίδοξους ανταγωνιστές.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Ιρακινοί επιδιορθώνουν ένα νοσοκομείο που βομβαρδίστηκε από τους αμερικανικούς "Τομαχόκ"

Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο τερματισμός της "Αλεπούς της ερήμου" δεν αποτελεί τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος του Ιράκ, αλλά απλώς ένα διάλειμμα, που συνοδεύεται, όπως έγινε ήδη, από τις συνεχιζόμενες απειλές, την παραμονή των αμερικανο-βρετανικών δυνάμεων στην περιοχή, και μάλιστα σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας