13ο

Η CIA και οι μυστικές υπηρεσίες της Βολιβίας υπέβαλαν σε συστηματικό έλεγχο όλους τους δημοσιογράφους που έφταναν στη Λα Πας ή κατευθύνονταν στο Καμίρι για να κάνουν ρεπορτάζ γύρω από τη δίκη του Ρεζί Ντεμπρέ ή τα γεγονότα με τους αντάρτες. Από το Μάη, ο Οβάντο είχε δηλώσει ότι θα παίρνονταν ειδικά μέτρα ασφάλειας, ώστε να μην επιτραπεί η είσοδος σε άτομα που ήταν συνένοχοι των ανταρτών. Οι πρώτοι που έπληξε το μέτρο ήταν οι Σοβιετικοί δημοσιογράφοι Κάρεν Χατσατούροφ, από τη διεύθυνση του πρακτορείου"Νόβοστι" και Βιτάλι Μπορόφσκι, ανταποκριτής της εφημερίδας "Ισβέστια".

Η δίκη του Ρεζί Ντεμπρέ και οι δηλώσεις του Μπαριέντος ότι θα ψηφιζόταν ένας νόμος που προέβλεπε την ποινή του θανάτου για να εφαρμοστεί στην περίπτωσή του, ανησύχησε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρλ ντε Γκολ έγραψε προσωπικά στον Μπαριέντος, ο οποίος απάντησε με προσβολές και νέες απειλές κατά της ζωής του Ντεμπρέ.

Διανοούμενοι από τη Γαλλία και από άλλες χώρες κινητοποιήθηκαν σε ένδειξη αλληλεγγύης. Ανησυχούσαν για την έλλειψη εγγυήσεων σε σχέση με τη δίκη που θα ακολουθούσε. Αρκετοί απ' αυτούς πήγαν στη Βολιβία.

Η συνεχής κριτική στο καθεστώς, που γινόταν στις ευρωπαϊκές χώρες, ανάγκασε τη βολιβιανή κυβέρνηση να επιτρέψει την είσοδο ορισμένων δημοσιογράφων στη χώρα.

Ο Γάλλος διανοούμενος και εκδότης Φρανσουά Μασπερό, συνοδευόμενος από το συμπατριώτη του δικηγόρο Ζορζ Πινέ, το Βέλγο Ροζέ Μ. Λαλμάν, που εκπροσωπούσε τη Λίγκα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και τον Ζακ Βινιερόν της Σχολής Επιστημών του Πανεπιστημίου του Παρισιού, έφτασαν στη Λα Πας, σε ένδειξη αλληλεγγύης στον Ντεμπρέ. Οι υπηρεσίες αντικατασκοπίας της Βολιβίας συνέλαβαν τον Μασπερό, τον υπέβαλαν σε εξαντλητική ανάκριση για τέσσερις ώρες, προκειμένου να υποχρεωθεί να δηλώσει ότι ο Ντεμπρέ ήταν πράκτορας, σύνδεσμος της πολιτικής του Φιδέλ Κάστρο στη Λατινική Αμερική. Μπροστά στην αποφασιστική άρνηση του Γάλλου εκδότη, απείλησαν ότι θα τον εμπλέξουν σε μια συνωμοσία κατά της Βολιβίας κι ότι θα τον μετατρέψουν σε συγκατηγορούμενο στη δίκη του Ρεζί Ντεμπρέ στο Καμίρι.

Επειδή εξακολούθησε να κρατάει την ίδια ανυποχώρητη στάση, απελάθηκε απ' τη Βολιβία στις 8 Ιούλη του 1967. Στις 11.30 έφευγε με κατεύθυνση τη Λίμα, με πτήση της αεροπορικής εταιρίας "Μπράνιφ Ιντερνάσιοναλ".

Ο Μασπερό διηγήθηκε, μεταξύ άλλων, ότι στους παλιούς πλίθινους τοίχους της Λα Πας, παρατήρησε συνθήματα που έλεγαν: "Ζήτω ο Ντεμπρέ", "Ζήτω το αντάρτικο", "Ζήτω η ένοπλη πάλη του λαού". Επιπλέον, είπε ότι ο σκηνοθέτης Κρις Μάρκερ πήγε να ζητήσει από την COMIBOL άδεια για να τραβήξει σκηνές στα ορυχεία και τον δέχτηκε ένας Βορειοαμερικανός που του είπε: "Να τραβήξετε τους μεταλλωρύχους μας; Ούτε να το σκέφτεστε! Θα ήταν η χειρότερη προπαγάνδα εναντίον μας! ".

Στις αρχές του Αυγούστου ταξίδεψαν απ' το Λονδίνο ο Πέρι Αντερσον του περιοδικού "Νιου Λεφτ Ριβιού", ο Ρόμπιν Μπλάκμπερν των "Τρίμπιουν" και "Σάντεϊ Τάιμς", ο Ταρίνγκ Αλί Χαν του "Τάουν Μάγκαζιν" κι ο Ραλφ Σόνμαν του Ιδρύματος Μπέρτραντ Ράσελ. Οταν έφτασαν στη Λίμα πηγαίνοντας για τη Λα Πας, συναντήθηκαν με το Μαριάνο Βαπτίστα Γκουμούσιο, πρώην πρώτο γραμματέα της βολιβιανής πρεσβείας στην Αγγλία και πρώην προσωπικό γραμματέα του πρώην Προέδρου δόκτορα Βίκτορ Πας Εστενσόρο, ο οποίος κανόνισε για το ίδιο εκείνο βράδυ συνάντηση με το δόκτορα Πας και με τον υπουργό Εσωτερικών της κυβέρνησής του, Σίρο Ούμπολτ Μπαρέρο - και οι δύο εξόριστοι. Ο πρώην Πρόεδρος της Βολιβίας τούς δέχτηκε εγκάρδια και τους σύστησε να προσπαθήσουν να πάνε μέχρι το Καμίρι.

Ο Βαπτίστα Γκουμούσιο πήγε μέχρι τη Λα Πας και τους έφερε σ' επαφή με τον Χόρχε Κανέλας, διευθυντή του πρακτορείου ειδήσεων AP στη Βολιβία. Τον παρουσίασε στους συμπαθούντες του αντάρτικου κινήματος. Με τη βοήθεια διαφόρων Βολιβιανών, κατάφεραν να τους επιτρέψουν οι στρατιωτικές αρχές να πάνε στο Καμίρι.

Πριν φύγουν, συναντήθηκαν με την Ζανίν Αλεξαντρά, μητέρα του Ρεζί Ντεμπρέ, και με την πρόξενο της Γαλλίας στη Λα Πας, Τερέζ ντε Λεονκούρ, οι οποίες παρακολουθούνταν στενά και ελέγχονταν από τη CIA. Από εκείνη τη στιγμή, οι τέσσερις δημοσιογράφοι θεωρούνταν ύποπτοι για τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Εκαναν μυστική έρευνα στα δωμάτια όπου έμεναν στο ξενοδοχείο "Κοπακαμπάνα", που βρισκόταν στο Πασέο ντελ Πράδο, στη βολιβιανή πρωτεύουσα.

Οι Ραλφ, Ταρίνγκ και Ρόμπιν πήγαν στο Καμίρι, όπου και συνελήφθησαν. Τους ανέκρινε ο Ρέκε Τεράν, διοικητής της 4ης Μεραρχίας του στρατού, που τους είπε ότι τον Ντεμπρέ έπρεπε να τον λιώσει κανείς με τον ίδιο τρόπο που λιώνει ένα ερπετό στη χλόη κι ότι αν εξαρτιόταν απ' αυτόν, θα το είχε ήδη κάνει.

Σχετικά με τον Σίρο Ρομπέρτο Μπούστος, τους διαβεβαίωσε ότι κι αυτός έπρεπε να πεθάνει. Επέτρεψαν, όμως, στη γυναίκα του να τον επισκεφτεί, ώστε ν' ακούσει αυτά που έλεγαν. Μετά γέλασε δυνατά. Ο Ρέκε Τεράν έδωσε εγγυήσεις στους δημοσιογράφους ότι θα τους επέτρεπαν να κάνουν τη δουλιά τους. Αυτοί πήγαν στο εστιατόριο "Μαριέτα", όπου κι έγιναν αντικείμενο προβοκάτσιας, όταν κάποιος τούς είπε ότι "Θα στρίψουν το λαρύγγι του Ντεμπρέ σαν κοτόπουλο" κι όταν πρόσβαλε τους Αγγλους με επαίσχυντους χαρακτηρισμούς και άρπαξε έναν απ' αυτούς απ' τα μακριά μαλλιά του.

Από κάποια απόσταση παρακολουθούσε ένας αξιωματικός περιμένοντας την αντίδρασή τους, ώστε να τους συλλάβει αν αντιδρούσαν στην επίθεση. Σε λίγο, τούς πλησίασε και τούς προειδοποίησε ότι έπρεπε να κουρευτούν και να ξυριστούν, διαφορετικά οποιαδήποτε στιγμή μπορούσαν να βρεθούν με καμιά σφαίρα στο κεφάλι, γιατί ήταν πιθανό να τους περάσουν για αντάρτες.

Οι Ταρίνγκ, Ραλφ και Ρόμπιν συνελήφθησαν ξανά και μεταφέρθηκαν στις ειδικές δυνάμεις της 4ης Μεραρχίας, όπου ένας αξιωματικός τούς ανέκρινε, μέχρι που εμφανίστηκε ο Ρέκε Τεράν και διέταξε να τους αφήσουν ελεύθερους.Οι αντιθέσεις ανάμεσα στις διαφορετικές υπηρεσίες αντικατασκοπίας της Βολιβίας δεν κρύβονταν ούτε όταν ήταν παρόντες οι ξένοι δημοσιογράφοι. Η στρατιωτική αντικατασκοπία, τόσο του υπουργείου Εσωτερικών όσο και του Εγκληματολογικού της Αστυνομίας, δούλευαν ξεχωριστά η καθεμία για τον εαυτό της. Οι σχέσεις μεταξύ τους ήταν κάκιστες. Μέσω των κρατουμένων προσπαθούσαν να μαθαίνουν τι εξασφάλιζαν κι έκαναν οι άλλοι, κι έτσι δημιουργούνταν συνεχώς αντιθέσεις και αντιζηλίες.

Καθώς οι Ταρίνγκ, Ραλφ και Ρόμπιν έβγαιναν από τη Μεραρχία, τούς έπιασαν πάλι και με την απειλή όπλου τούς οδήγησαν στον αξιωματικό Ούγο Πενιαράντα για νέα ανάκριση.

Σε μια άλλη περίπτωση, τούς πλησίασε ένα άτομο και τους φώναξε ότι ήταν "καστροκομμουνιστές" και ότι πολύ γρήγορα θα γίνονταν "ευνουχισμένοι κομμουνιστές" (1). Διάφοροι Βολιβιανοί που ήταν παρόντες τούς ζήτησαν συγνώμη και επιτέθηκαν στον προβοκάτορα, αλλά στρατιώτες που βρίσκονταν κοντά επενέβησαν για να τον προστατέψουν, συλλαμβάνοντας αυτούς που έδειξαν αλληλεγγύη προς τους ξένους επισκέπτες.

Αργότερα, έφτασαν στο Καμίρι ο Λόταρ Μένεν και ο Πέρι Αντερσον, τους οποίους επίσης έθεσαν υπό στενή παρακολούθηση. Αυτοί οι συστηματικοί έλεγχοι γίνονταν σε όλους όσοι θεωρούνταν ύποπτοι. Σιγάσιγά, εμφανίζονταν δημοσιογράφοι διαφορετικών τάσεων και από διάφορες χώρες, όπως για παράδειγμα ο Μεξικανός Λουίς Σουάρες του περιοδικού "Σιέμπρε", ο Χιλιανός Αουγούστο Καρμόνα του περιοδικού "Πούντο Φινάλ", οι Αγγλοι Ρίτσαρντ Γκοτ και Κρίστοφερ Ρούπερ, ο Δανός Γιαν Στέιτζ, ο Σουηδός Μπιορν Κουμ, οι Γάλλοι Φιλίπ Νουρί και Φρεντερίκ Ποεσέ, οι Ιταλοί Σέρτζιο ντε Σάντις, από την ιταλική τηλεόραση και Φράνκο Πιερίνι του περιοδικού "Λ Εουροπέο", ο φωτογράφος Πολ Σλέιντ κι ο δημοσιογράφος Ζακ Σιπί του "Ράδιο Λουξεμβούργο". Σε όλους έγιναν έλεγχοι σε διάφορες περιπτώσεις, έρευνες στα πράγματά τους, υποκλοπές των τηλεφωνικών τους συνομιλιών. Η CIA διέταξε να εμφανιστούν όλα τα φωτογραφικά φιλμ που είχαν τραβήξει.

Τον Ταρίνγκ Αλί Χαν τον συνέλαβαν ξανά και τον απείλησαν να τον στείλουν κρατούμενο στη Λα Πας, για να τον υποβάλουν σε εξαντλητική ανάκριση. Επίσης, συνέλαβαν τον Ολλανδό αρχαιολόγο Τζον Μπουιβίσβελντ, τον οποίον απήγαγαν στο Καμίρι άτομα της DIC. Τον οδήγησαν στην Κοτσαμπάμπα, τον ανέκριναν και τον κατηγόρησαν ότι ήταν σύνδεσμος των ανταρτών. Είχε πάει στο Καμίρι μέσω Παραγουάης.

Ολες οι τηλεφωνικές επικοινωνίες από το Καμίρι ελέγχονταν από τη CIA. Κάποια φορά που ο Ραλφ Σένμαν τηλεφώνησε στην πόλη Λα Πας στο Βέλγο δικηγόρο Ροζέ Μ. Λαλμάν, υπέκλεψαν την επικοινωνία και ο δικηγόρος υποβλήθηκε σε εξαντλητική ανάκριση.

Από την άλλη μεριά ο Αλφρεντ Χόπκινς, ανταποκριτής της "Νάσιοναλ Γκάρντιαν" της Νέας Υόρκης, ανέφερε ότι όταν ο Ραλφ Σένμαν προσπάθησε να διαβάσει ένα έγγραφο που έκανε κριτική στη δίκη του Ρεζί Ντεμπρέ, τον έδιωξαν απ' την αίθουσα. Μετά απ' αυτό το γεγονός, κατέσχεσαν τα διαβατήρια διαφόρων δημοσιογράφων. Οι πράκτορες της DIC συνέλαβαν τον Χόπκινς και τον κράτησαν στη φυλακή για δύο ώρες.

1. Η "εξυπνάδα" δεν είναι εύκολο να αποδοθεί στα ελληνικά, αφού παίζει με τις λέξεις Castro = Κάστρο και castrado = ευνουχισμένος (σημ. τ. μετ. ).ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΤΟ 14ο ΜΕΡΟΣ

Δεν είναι όμως μόνο ο τουριστικός τομέας. Ασχημη είναι πλέον η κατάσταση και στην αγροτική οικονομία,ύστερα από την κατακόρυφη πτώση, πέρσι, της τιμής του λαδιού, του βασικού αγροτικού προϊόντος του νησιού. Τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται φέτος - οι αγρότες έχουν αρχίσει να βλέπουν το αδιέξοδο που έρχεται - ύστερα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για απαγόρευση των αεροψεκασμών.

Ο Κερκυραίος παραγωγός πουλάει σήμερα το λάδι του μόλις στις 450 δραχμές το "πεντάρι" (βαθμοί οξύτητας), όταν πριν έφτανε τις 1.100 δραχμές!Μέσα σε 6 μόνο μήνες έπεσε 130%, ύστερα από την "απελευθέρωση" της αγοράς του λαδιού. Για τον καταναλωτή βέβαια μόνο προς τα κάτω δεν πάνε οι τιμές, αντίθετα ανεβαίνουν σταθερά. Σήμερα πουλιέται εξευτελιστικά απ' τον παραγωγό, μας έλεγαν αγρότες στις Σινιές, αλλά φτάνει στα ύψη στην αγορά. Και κάθε χρόνο θα πηγαίνει και χειρότερα.

"Θα συγυρίσω είκοσι ελιές, ίσα ίσα για το σπίτι", μας είπε απηυδισμένος με την κατάσταση αγρότης της περιοχής. "Αλλά τώρα χωρίς τους ψεκασμούς, ούτε κι αυτές δε θα μου μείνουν, πάει ο καρπός".

Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, η σοδειά της ελιάς πηγαίνει για καταστροφή, μας εξήγησε ο Σωκράτης Παπαδάτος,νομαρχιακός σύμβουλος της ΝΑΣ στο ΝΣ Κέρκυρας. Υστερα από την απόφαση τμήματος του ΣτΕ μέσα στο Μάη, που απαγόρευσε τους αεροψεκασμούς - την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, χωρίς να υπάρχει ο χρόνος για να βρεθεί εναλλακτική λύση - φέτος δε θα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε το δάκο. Εμείς ζητήσαμε να παραταθούν οι αεροψεκασμοί για ένα ακόμα χρόνο, ώστε να προετοιμαστεί έγκαιρα η αντιμετώπιση του προβλήματος με άλλα μέσα από τη νέα χρονιά. Υπήρξαν σχετικές αποφάσεις όλων των φορέων, της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων, των πρωτοβάθμιων Συνεταιρισμών και Συλλόγων, του Νομαρχιακού Συμβουλίου και όλων των βαθμίδων της ΤΑ στο νησί.Τελικά, σημείωσε ο Σ. Παπαδάτος, οι αγρότες θα κληθούν να πληρώσουν φέτος δακοκτονία χωρίς να γίνει. Η Επιτροπή Παραγωγικών Δραστηριοτήτων της Νομαρχίας - από τη σχετική συνεδρίαση της οποίας αποχώρησε ο σύμβουλος της ΝΑΣ, καθώς δεν υπήρξε η ελάχιστη εγγύηση ότι θα εκτελεστούν πραγματικά ψεκασμοί - αποφάσισε να γίνουν οι ψεκασμοί από το έδαφος, είτε με μηχανήματα, είτε στις δύσβατες περιοχές με το παλιό σύστημα του... μικρού ψεκαστήρα στην πλάτη. Ετσι χώρισε την Κέρκυρα σε 20 ζώνες και ανέθεσε τους ψεκασμούς σε αυτές τις περιοχές σε 16 εργολάβους. Μόνο που αρνήθηκε ακόμη και την ελάχιστη εγγύηση της ανάμειξης του γεωργικού φαρμάκου με χρωστική ουσία ώστε να διακρίνονται όσα δέντρα έχουν ψεκαστεί.

Ο Σ. Παπαδάτος χαρακτήρισε απάτη τη δημοπρασία και προειδοποίησε ότι δεν πρόκειται να γίνουν ψεκασμοί, ενώ ενέταξε αυτή την εξέλιξη στο πλαίσιο της αποθάρρυνσης της ελαιοκαλλιέργειας. Σημείωσε, όσον αφορά τη σημασία της χρωστικής, ότι και ένα δέντρο να μη ραντιστεί, είναι σαν να μην έχει γίνει καθόλου ψεκασμός και κατά συνέπεια, πάνε χαμένα και τα υπόλοιπα δέντρα. Οσο για τα άβατα και τα πανύψηλα δέντρα, από τα οποία είναι γεμάτη λόγω και της ιδιομορφίας της καλλιέργειας της ελιάς η Κέρκυρα, είναι προφανές ότι η προσέγγιση μηχανήματος ή ανθρώπου θα είναι αδύνατη.

Επιπλέον προβλήματα προσθέτει η αγροτική οδοποιία, η οποία είναι σύμφωνα με τους Κερκυραίους αγρότες από ανύπαρκτη έως αναξιόπιστη. Το βέβαιο είναι ότι κανένας απ' τους αγρότες της Κέρκυρας δε θα μπορεί να ελέγξει τι έχει γίνει, παρά μόνο όταν θα είναι αργά. Οταν... θα δει κατεστραμμένη τη σοδειά του.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Γεράσιμος ΤΡΥΦΩΝΑΣ

Ο Νίκος και ο Αλέκος έχουν πολλά κοινά σημεία. Είναι απ' το ίδιο χωριό, τους Σιναράδες.Συμπτωματικά έχουν και το ίδιο επώνυμο, Βασιλάκης. Δεν είναι συγγενείς, στη ζωή τουλάχιστον. Γιατί στην αγωνία της ανεργίας και στον αγώνα για δουλιά, φαίνεται πως θα γίνουν...

Είναι και οι δύο ξενοδοχοϋπάλληλοι, εργαζόμενοι στην ίδια επιχείρηση, όπως και η γυναίκα του Αλέκου, Λουίζα. Τουλάχιστον έως πρόσφατα. Και οι τρεις πετάχτηκαν προκλητικά στο δρόμο, από τον πρώην πρόεδρο της Ενωσης Ξενοδόχων Κέρκυρας και ιδιοκτήτη τεσσάρων μεγάλων μονάδων στο νησί, εργοδότη τους Α. Ρίζο.Υστερα από 19 χρόνια υπηρεσίας ο Νίκος και 13 ο Αλέκος στο ξενοδοχείο "Γυαλισκάρι".

Να τι απαντάνε στην ερώτησή μας για το "πότε ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση;".

- Αλέκος: "Ο δικός μας Γολγοθάς - έχουν απολυθεί άλλοι δέκα συνάδελφοί μας - ξεκίνησε από τη στιγμή που αποφασίσαμε να ειδικευτούμε. Εγώ είμαι μπάρμαν, ο Νίκος μετρ, είπαμε να πάρουμε ένα πτυχίο. Θα ήταν καλό και για τη δουλιά μας και για το ξενοδοχείο, αφού λένε πως θέλουν ποιοτική αναβάθμιση του τουρισμού. Ο Ρίζος όμως θέλει εργάτες και μάλιστα ανειδίκευτους, όχι υπαλλήλους".

- Νίκος: "Το πράγμα φάνηκε από πέρσι. Οταν μου άλλαξε πόστο. Από μετρ, σερβιτόρος. Κι αν έφερνες αντίρρηση, απολυόσουν αυθημερόν. Ηταν Ιούλιος μήνας και να πεις να φύγεις πού να βρεις τότε δουλιά".

- Αλέκος: "Κάναμε τα πάντα. Τυπικά ήμουν μπάρμαν, στην πραγματικότητα ξεβούλωνα επιπλέον βόθρους, έβαφα δωμάτια, κουβαλούσα βαλίτσες. Φέτος αποκαλύφθηκαν οι προθέσεις του, όταν βρεθήκαμε τελικά στο δρόμο".

Και για ποιο λόγο απολύθηκαν;

- Νίκος: "Δεν υπήρξε λόγος, όπως δεν υπήρξε και απόλυση με την έννοια ότι δεν πήραμε ούτε τη νόμιμη αποζημίωση. Απλά φέτος δε μας προσέλαβε. Αντίθετα η διεύθυνση υποστήριξε στον επόπτη εργασίας - όπου απευθυνθήκαμε όπως και στο σωματείο μας - ότι πρόκειται να μας προσλάβει".

- Αλέκος: "Πέρασαν δύο μήνες και όχι μόνο δεν έγινε τίποτα, αλλά μας απειλεί και με μηνύσεις, επειδή αντί να σωπάσουμε, ζητήσαμε τη συμπαράσταση του σωματείου και την παρέμβαση της Επιθεώρησης Εργασίας. Τολμήσαμε να πούμε την αλήθεια και μας έχει κηρύξει πόλεμο. Τις τελευταίες μέρες έδιωξε και τη γυναίκα μου. Η Λουίζα ήταν πωλήτρια σε κατάστημα του ξενοδοχείου και για ένα λάθος προσπάθησαν να της κολλήσουν τη ρετσινιά της κλέφτρας! Εχουμε δύο παιδιά και βρεθήκαμε άνεργοι, κατακαλόκαιρο. Από την Επιθεώρηση Εργασίας μας είπαν "όταν θέλει σε παίρνει, όταν θέλει σε διώχνει και μπορεί να μη σου δώσει και αποζημίωση, να πας σε δικηγόρο". Δηλαδή ό,τι κάνουμε εμείς. Και η Επιθεώρηση Εργασίας γιατί είναι εκεί; Με ποιον είναι;".

Και με την αποζημίωση, τι θα γίνει;

"Κατ' αρχάς είναι ψίχουλα, λέει ο Αλέκος,αλλά ούτε και γι' αυτά ξέρουμε. Αν θα μας τα δώσει ή όχι. Μπορεί να πει ότι δεν έχει, αλλά δε θα είναι αλήθεια". Να σημειωθεί ότι τα ξενοδοχεία "Ρίζου",2.000 περίπου κλινών συνολικά, απλώνονται σε τέσσερις απ' τις καλύτερες παραλίες της Κέρκυρας - Παλαιοκαστρίτσα, Αγιος Γεώργιος Αργυράδων, Αγιος Γόρδης, Γυαλισκάρι - ενώ ο ξενοδόχος έχει στα σκαριά και πέμπτο ξενοδοχείο, που πρόκειται να κτίσει στην παραλία του Κοντογιαλού στον Πέλεκα.

Αποκαλυπτικά είναι τα λόγια και των δυο και για τις συνθήκες εργασίας στο ξενοδοχείο:

- Αλέκος: "Δουλεύαμε σε καθεστώς τρομοκρατίας. Το... σύνθημα ήταν ότι η λέξη "δουλιά" προέρχεται από τη λέξη δουλεία! Και το χειρότερο; Οχι μόνο δεν μπορούσες να παραπονεθείς, αλλά ούτε και στους συναδέλφους σου δεν μπορούσες να μιλήσεις. Εχει δημιουργηθεί ένα καθεστώς ευνοουμένων. Μπορείς να γίνεις σε μια νύχτα από λαντζιέρης, διευθυντής χωρίς ειδικές γνώσεις, ξένες γλώσσες, αρκεί μόνο να ανταποκρίνεσαι στο... ρόλο που απαιτεί ο εργοδότης".

- Νίκος: "Με εξαίρεση το Σωματείο μας και τη ΝΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ δε μας συμπαραστάθηκε κανείς. Ούτε οι αρμόδιοι, ούτε οι τοπικοί φορείς. Οι άλλοι απολυμένοι των ξενοδοχείων του δε μιλάνε, δουλεύουν μέσα συγγενείς τους και φοβούνται μην τους διώξει κι αυτούς. Μόνη μας ελπίδα η δικαστική οδός, να αντιμετωπίσουμε εμείς ως εργαζόμενοι το γίγαντα του νησιού, ο οποίος διακηρύσσει ότι έχει τις πλάτες της πολιτείας.., ότι δε θα κάνουμε τίποτα, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, ότι οι... κομμουνιστές δε θα κάνουν κουμάντο στην περιουσία του".

Η Κέρκυρα, το καταπράσινο τοπίο της, οι ελιές που γυαλίζουν στον ήλιο και το βαθύ μπλε της θάλασσάς της είναι αρκούντως γοητευτικά. Τόσο, ώστε μπορούν να σε πλανέψουν, να μη βλέπεις τίποτα περισσότερο απ' όσα σ' αφήνει ο ήλιος να δεις.

Σ' αυτό μας το ταξίδι, όμως, με τη βοήθεια ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στο νησί, που ασχολούνται με τα κοινά, μπορέσαμε να διαπεράσουμε το νοητό παραπέτασμα του φωτός, να δούμε πίσω από τη βιτρίνα. Εκεί που αναβιώνει με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο ένα ιδιότυπο καθεστώς δουλείας, ανάμεικτο με τις αναγκαίες δόσεις τρομοκρατίας. Για να μένουν όλα πίσω απ' την κουρτίνα, να μην ταράζονται οι ήσυχες μέρες των αρμοδίων και να συνηθίζουν οι υπόλοιποι στην ιδέα πως είναι μάταια κάθε αντίδραση.

Πού συμβαίνουν όλα αυτά; Στα περισσότερα από τα δεκάδες μεγάλα, αστραφτερά, πολυτελή ξενοδοχεία του νησιού. Ποιους αφορούν; Τουλάχιστον εξίμισι χιλιάδες ξενοδοχοϋπαλλήλους και τις οικογένειές τους, που δουλεύουν σε καθεστώς εργασιακού μεσαίωνα.Και από κει και πέρα, ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δέχεται τις συνέπειες της κατάστασης.

Τι φταίει; Οι ξενοδόχοι επικαλούνται τη σταθερή τα τελευταία χρόνια μείωση του τουριστικού ρεύματος. Η αλήθεια είναι ότι εκείνο που βασικά προηγείται είναι το κυνήγι του κέρδους, με την εντεινόμενη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Δεν εξηγείται διαφορετικά πώς, μεσούσης της κρίσης, κατασκευάζεται από τους ίδιους λίγο - πολύ επιχειρηματίες όλο και κάποιο καινούριο ξενοδοχείο κάθε χρόνο;

Στην αρχή δεν το πιστεύαμε. Μέχρι που συνειδητοποιήσαμε πως όσα θεωρητικά περιγράφονται στις σελίδες της "Λευκής Βίβλου", στην Κέρκυρα είναι αυτονόητη πράξη για τους μεγαλοξενοδόχους και οδυνηρή καθημερινότητα για τους εργαζόμενους.

Από πού ν' αρχίσουμε... Τα στοιχεία που συλλέξαμε, οι καταγγελίες του Συνδέσμου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Κέρκυρας,αλλά και οι εκτιμήσεις της ΝΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ,που παρενέβη "τραβώντας την κουρτίνα" της συγκάλυψης, καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Πρόκειται για ένα κράτος εν κράτει με καθεστώς δουλοκτητικού τύπου. Φωτογραφία, μήπως, του μέλλοντός μας ως χώρα;

Ξενοδοχοϋπάλληλοι δουλεύουν απλήρωτοι. Αλλοι παίρνουν "έναντι" προηγούμενων μηνών. Το επίδομα της περσινής άδειας ως την περασμένη βδομάδα δεν είχε καταβληθεί σε πολλά ξενοδοχεία. Αλλοι δεν έχουν ακόμη, δύο μήνες σχεδόν μετά την έναρξη της τουριστικής περιόδου, προσληφθεί. Σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζεται το πενθήμερο, αντίθετα η δουλιά αντιστοιχεί σε... 32 μέρες το μήνα. Αλλού παραβιάζεται ο νόμος και τα ρεπό - μέχρι 8 το μήνα προβλέπονται - πολλαπλασιάζονται χωρίς φυσικά αποζημίωση. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ξενοδοχοϋπάλληλοι εργάζονται και πληρώνονται μόλις για 10 ή 15 μέρες το μήνα.

Δεν είναι λίγοι όσοι δουλεύουν με... το "αλβανικό σύστημα",όπως το χαρακτηρίζουν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι. Δηλαδή, 5.000 μεροκάματο, χωρίς ένσημα!Σε κάποιες περιοχές, όπως στην Κασσιώπη,έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και το καθεστώς των ωρομίσθιων. Περίπου είκοσι άτομα εργάζονται στην περιοχή ως ωρομίσθιοι, μας είπε.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, όπως σημείωσε η γραμματέας του Σωματείου Τζίνα Μαντζάρου,δεν προσλαμβάνονται παρά μόνο όταν ανοίξει επίσημα το ξενοδοχείο, ενώ το δίμηνο που δουλεύουν για να το ετοιμάσουν πληρώνονται με τα μεροκάματα που περιγράφουμε παραπάνω, αν και όταν πληρωθούν.

Στην αρχή της τουριστικής περιόδου ο Σύνδεσμος Ξενοδοχοϋπαλλήλων κατήγγειλε ότι "ενώ στην Κέρκυρα βρίσκονταν πάνω από 15.000 τουρίστες διάσπαρτοι σε ξενοδοχεία της πόλης, καθώς και στις μεγάλες μονάδες του νησιού, οι προσλήψεις προσωπικού δεν είχαν υπερβεί τις 200 έναντι τουλάχιστον 6.000 ανέργων ξενοδοχοϋπαλλήλων"!

Η κατάσταση σήμερα δεν έχει αλλάξει κατά πολύ, με αποτέλεσμα - όπως σημειώνει η Σοφία Λίβερη,πρόεδρος του Σωματείου - να "είναι ζήτημα αν οι 3.000, από τους 6.500 ξενοδοχοϋπαλλήλους, καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα 101 ένσημα, που θα τους εξασφαλίσουν τις 80.000 του επιδόματος ανεργίας το χειμώνα.Για τους περισσότερους θα είναι άπιαστο όνειρο".

Από κει και πέρα... Εργαζόμενοι οδηγούνται να συμφωνήσουν ότι θα δουλέψουν ίσα ίσα για να μαζέψουν τα 101 ένσημα, ώστε με την αποχώρησή τους να προλάβει και ο συνάδελφός τους που θα τους αντικαταστήσει να τα συγκεντρώσει. Μεγαλύτεροι σε ηλικία υπάλληλοι, δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια πριν βγουν στη σύνταξη πετάγονται στο δρόμο, για να πάρουν τη θέση τους χαμηλόμισθοι ανειδίκευτοι νέοι ή αλλοδαποί.

Η εντατικοποίηση της εργασίας είναι καθεστώς. Μία καμαριέρα χρεώνεται 20 ή 22 δωμάτια, όταν πριν μερικά χρόνια είχε λίγα περισσότερα απ' τα μισά. Ούτε και η θεσμοθετημένη ειδικότητα εφαρμόζεται πια, κάθε ξενοδοχοϋπάλληλος κάνει δέκα διαφορετικές δουλιές στο ξενοδοχείο, όποιες θέλει ο εργοδότης του. Οσο για τη σύνθεση του προσωπικού ανά κατηγορία σε κάθε μονάδα, που αποτελούσε πάγιο αίτημα των ξενοδοχοϋπαλλήλων, ουδέποτε θεσμοθετήθηκε. Αλλά ούτε και τα πιο απλά δεν τηρούνται. Σπάνια αναρτώνται οι λίστες με τα ρεπό, που είναι υποχρεωμένες οι διευθύνσεις των ξενοδοχείων να υποβάλουν στην Επιθεώρηση Εργασίας.

Οσο για την ίδια την Επιθεώρηση Εργασίας,οι ξενοδοχοϋπάλληλοι καταγγέλλουν ότι η κακή κατάσταση χειροτέρεψε από τη στιγμή που πέρασε, χωρίς και να στελεχωθεί, στη Νομαρχία. Δύο ή τρεις άνθρωποι για όλο το νησί, και όχι μόνο για τα ξενοδοχεία, όχι μόνο τακτικούς, αλλά ούτε και σποραδικούς ελέγχους δεν μπορούν να κάνουν.

Η εκμετάλλευση ολοκληρώνεται, και είναι η χειρότερη μορφή της όπως παρατηρούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, με τη μεταχείριση που επιφυλάσσουν οι ξενοδόχοι στους σπουδαστές των Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων."Ερχονται για πρακτική εξάσκηση τα παιδιά και τα φορτώνουν δουλιά επαγγελματία, ώστε και προσλήψεις ξενοδοχοϋπαλλήλων να αποφύγουν - μόλις το 20% είναι πτυχιούχοι - και να κάνουν με το πολύ 60.000 δραχμές τη δουλιά τους", μας είπε συνδικαλιστής.

Φαινόμενα σαν αυτά που περιγράψαμε, εμφανίζονται σύμφωνα με τις καταγγελίες του Σωματείου κατά περίπτωση "στα ξενοδοχεία "Κλαμπ Ηλιος", "Μεντιτερανέ", "Βαλτούρ", "Κόρφου Χόλιντεϊ" (πρώην "Χίλτον"), "Κέρκυρα Γκολφ", "Αρίων", "Αλεξίου", Ξενοδοχεία Ρίζου και σε σειρά άλλων τουριστικών μονάδων".

Δυο ή τρεις ακόμη εικόνες ίσως είναι αρκετές για την ολοκλήρωση του σκηνικού, που κάθε άλλο παρά ηλιόλουστο είναι. Πρόσφατα, δεν είναι 20 μέρες, η διεύθυνση του "Αττικα" στον Κάβο απέλυσε παράνομα την σερβιτόρα Ευγ. Μαυροειδή,αν και ήταν έγκυος,έτσι χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανένα. "Τι ψάχνετε τώρα λεπτομέρειες; μας είπε ο Φ. Ανθης.Στα χωριά χρωστάνε οι άνθρωποι 200 και 300 χιλιάδες στα μαγαζιά, στον μπακάλη, το μανάβη από το χειμώνα και περίμεναν τώρα το καλοκαίρι να δουλέψουν για να τα πληρώσουν. Αλλά...".

Αυτό που μας έκανε ωστόσο περισσότερο εντύπωση ήταν η σιωπή. Ηταν στο "Μεσσογή Μπιτσ",όπου οι καμαριέρες αρνήθηκαν και να φωτογραφηθούν την ώρα του διαλείμματος, πόσο μάλλον να μιλήσουν για τη δουλιά τους. Μίλησαν ωστόσο τα μάτια τους κι έλεγαν πολλά - μόνο που δεν μπορείτε να τα δείτε - όπως και κείνο το "ναι, ναι", όταν η γραμματέας του σωματείου τους τις ρώτησε αν πληρώνονται κανονικά και παίρνουν όσα προβλέπει η σύμβαση. Τόσο καθαρό "όχι" να βγαίνει μέσα από ένα απλό "ναι" δεν έχουμε ξανακούσει...

Αποστολή: Γεράσιμος ΤΡΥΦΩΝΑΣ

Με ...αλβανικό σύστημα δουλεύουν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι όσο καιρό ετοιμάζουν το ξενοδοχείο. Μόνο απ' τη μέρα που ανοίγει και μετά έχουν ελπίδες να προσληφθούν

Και παραβίαση ωραρίου στο "Μιραμάρε". Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι καταγγέλλουν ότι κρατάει τους εργαζόμενους μισή ώρα παραπάνω γιατί το μισάωρο του φαγητού δεν πιάνεται στο 8ωρο

Μπροστά φοίνικες, πίσω...

Η σιωπή είναι ο νόμος των ξενοδόχων, καταγγέλλει το Σωματείο των Ξενοδοχοϋπαλλήλων. Και οι εργαζόμενοι φροντίζουν να αποφεύγουν ακόμα και το φωτογραφικό φακό

Το εργασιακό καθεστώς εκ των πραγμάτων μονοπώλησε το ενδιαφέρον μας. Δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε ότι το "Ρίτζενσι" και άλλα ξενοδοχεία δημιουργούν και περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η καταπάτηση και αυθαίρετη οικοδόμηση του αιγιαλού της φωτογραφίας

Τοπία ειδυλλιακά αλλά... στα ξενοδοχεία μεσαιωνικές συνθήκες εργασίας

Θα κάνουν καιρό να ξαναδούν τα κλαδιά να γέρνουν από καρπό οι αγρότες της Κέρκυρας, αν δε γίνουν ψεκασμοί για την καταπολέμηση του δάκου

Μάχη έδωσε η ΝΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ,αντιμετωπίζοντας συχνά την οργή των μεγαλοξενοδόχων, για να σπάσει η σιωπή και να αναδειχτούν σε όλες τους τις διαστάσεις τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον κλάδο του τουρισμού και ιδιαίτερα οι ξενοδοχοϋπάλληλοι.

Ο γραμματέας της ΝΕ, Θ. Γουλής,κατήγγειλε το καθεστώς τρομοκρατίας και εργασιακού μεσαίωνα που επικρατεί σε μεγάλο αριθμό ξενοδοχείων και ως νομαρχιακός σύμβουλος, επικεφαλής της ΝΑΣ, κάλεσε το Νομαρχιακό Συμβούλιο να παρέμβει τόσο εκδηλώνοντας τη συμπαράστασή του, όσο και με την κινητοποίηση των αρμοδίων υπηρεσιών. Παρά τις δεσμεύσεις του Νομάρχη, Α. Παγκράτη,ότι το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό και θα συζητηθεί στο επόμενο Νομαρχιακό Συμβούλιο - προκειμένου να έχουν ενημερωθεί και προετοιμαστεί και οι υπόλοιποι σύμβουλοι - αυτό δεν αναγράφεται στην ημερήσια διάταξη που εκδόθηκε τις τελευταίες μέρες.

Να σημειώσουμε ότι αντίθετα το Δημοτικό Συμβούλιο Κερκυραίων εξέδωσε στην τελευταία του συνεδρίαση ψήφισμα συμπαράστασης προς τους ξενοδοχοϋπάλληλους της Κέρκυρας, υιοθετώντας σχετική πρόταση του επικεφαλής της "Δημοτικής Αγωνιστικής Κίνησης", δημοτικού συμβούλου, Γ. Πιέρρη.Σ' αυτό αφού καλούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να προωθήσουν τη λύση των οξυμένων προβλημάτων των ξενοδοχοϋπαλλήλων, γίνεται λόγος για αύξηση της ανεργίας στον κλάδο, παράνομη εργασία, συρρίκνωση εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν, όπως και οι ίδιοι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι σημειώνουν, άμεση αντανάκλαση στην ποιότητα παροχής υπηρεσιών και στον ίδιο τον τουρισμό του νησιού.