Η Κέρκυρα, το καταπράσινο τοπίο της, οι ελιές που γυαλίζουν στον ήλιο και το βαθύ μπλε της θάλασσάς της είναι αρκούντως γοητευτικά. Τόσο, ώστε μπορούν να σε πλανέψουν, να μη βλέπεις τίποτα περισσότερο απ' όσα σ' αφήνει ο ήλιος να δεις.

Σ' αυτό μας το ταξίδι, όμως, με τη βοήθεια ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στο νησί, που ασχολούνται με τα κοινά, μπορέσαμε να διαπεράσουμε το νοητό παραπέτασμα του φωτός, να δούμε πίσω από τη βιτρίνα. Εκεί που αναβιώνει με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο ένα ιδιότυπο καθεστώς δουλείας, ανάμεικτο με τις αναγκαίες δόσεις τρομοκρατίας. Για να μένουν όλα πίσω απ' την κουρτίνα, να μην ταράζονται οι ήσυχες μέρες των αρμοδίων και να συνηθίζουν οι υπόλοιποι στην ιδέα πως είναι μάταια κάθε αντίδραση.

Πού συμβαίνουν όλα αυτά; Στα περισσότερα από τα δεκάδες μεγάλα, αστραφτερά, πολυτελή ξενοδοχεία του νησιού. Ποιους αφορούν; Τουλάχιστον εξίμισι χιλιάδες ξενοδοχοϋπαλλήλους και τις οικογένειές τους, που δουλεύουν σε καθεστώς εργασιακού μεσαίωνα.Και από κει και πέρα, ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δέχεται τις συνέπειες της κατάστασης.

Τι φταίει; Οι ξενοδόχοι επικαλούνται τη σταθερή τα τελευταία χρόνια μείωση του τουριστικού ρεύματος. Η αλήθεια είναι ότι εκείνο που βασικά προηγείται είναι το κυνήγι του κέρδους, με την εντεινόμενη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Δεν εξηγείται διαφορετικά πώς, μεσούσης της κρίσης, κατασκευάζεται από τους ίδιους λίγο - πολύ επιχειρηματίες όλο και κάποιο καινούριο ξενοδοχείο κάθε χρόνο;

Στην αρχή δεν το πιστεύαμε. Μέχρι που συνειδητοποιήσαμε πως όσα θεωρητικά περιγράφονται στις σελίδες της "Λευκής Βίβλου", στην Κέρκυρα είναι αυτονόητη πράξη για τους μεγαλοξενοδόχους και οδυνηρή καθημερινότητα για τους εργαζόμενους.

Από πού ν' αρχίσουμε... Τα στοιχεία που συλλέξαμε, οι καταγγελίες του Συνδέσμου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Κέρκυρας,αλλά και οι εκτιμήσεις της ΝΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ,που παρενέβη "τραβώντας την κουρτίνα" της συγκάλυψης, καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Πρόκειται για ένα κράτος εν κράτει με καθεστώς δουλοκτητικού τύπου. Φωτογραφία, μήπως, του μέλλοντός μας ως χώρα;

Ξενοδοχοϋπάλληλοι δουλεύουν απλήρωτοι. Αλλοι παίρνουν "έναντι" προηγούμενων μηνών. Το επίδομα της περσινής άδειας ως την περασμένη βδομάδα δεν είχε καταβληθεί σε πολλά ξενοδοχεία. Αλλοι δεν έχουν ακόμη, δύο μήνες σχεδόν μετά την έναρξη της τουριστικής περιόδου, προσληφθεί. Σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζεται το πενθήμερο, αντίθετα η δουλιά αντιστοιχεί σε... 32 μέρες το μήνα. Αλλού παραβιάζεται ο νόμος και τα ρεπό - μέχρι 8 το μήνα προβλέπονται - πολλαπλασιάζονται χωρίς φυσικά αποζημίωση. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ξενοδοχοϋπάλληλοι εργάζονται και πληρώνονται μόλις για 10 ή 15 μέρες το μήνα.

Δεν είναι λίγοι όσοι δουλεύουν με... το "αλβανικό σύστημα",όπως το χαρακτηρίζουν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι. Δηλαδή, 5.000 μεροκάματο, χωρίς ένσημα!Σε κάποιες περιοχές, όπως στην Κασσιώπη,έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και το καθεστώς των ωρομίσθιων. Περίπου είκοσι άτομα εργάζονται στην περιοχή ως ωρομίσθιοι, μας είπε.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, όπως σημείωσε η γραμματέας του Σωματείου Τζίνα Μαντζάρου,δεν προσλαμβάνονται παρά μόνο όταν ανοίξει επίσημα το ξενοδοχείο, ενώ το δίμηνο που δουλεύουν για να το ετοιμάσουν πληρώνονται με τα μεροκάματα που περιγράφουμε παραπάνω, αν και όταν πληρωθούν.

Στην αρχή της τουριστικής περιόδου ο Σύνδεσμος Ξενοδοχοϋπαλλήλων κατήγγειλε ότι "ενώ στην Κέρκυρα βρίσκονταν πάνω από 15.000 τουρίστες διάσπαρτοι σε ξενοδοχεία της πόλης, καθώς και στις μεγάλες μονάδες του νησιού, οι προσλήψεις προσωπικού δεν είχαν υπερβεί τις 200 έναντι τουλάχιστον 6.000 ανέργων ξενοδοχοϋπαλλήλων"!

Η κατάσταση σήμερα δεν έχει αλλάξει κατά πολύ, με αποτέλεσμα - όπως σημειώνει η Σοφία Λίβερη,πρόεδρος του Σωματείου - να "είναι ζήτημα αν οι 3.000, από τους 6.500 ξενοδοχοϋπαλλήλους, καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα 101 ένσημα, που θα τους εξασφαλίσουν τις 80.000 του επιδόματος ανεργίας το χειμώνα.Για τους περισσότερους θα είναι άπιαστο όνειρο".

Από κει και πέρα... Εργαζόμενοι οδηγούνται να συμφωνήσουν ότι θα δουλέψουν ίσα ίσα για να μαζέψουν τα 101 ένσημα, ώστε με την αποχώρησή τους να προλάβει και ο συνάδελφός τους που θα τους αντικαταστήσει να τα συγκεντρώσει. Μεγαλύτεροι σε ηλικία υπάλληλοι, δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια πριν βγουν στη σύνταξη πετάγονται στο δρόμο, για να πάρουν τη θέση τους χαμηλόμισθοι ανειδίκευτοι νέοι ή αλλοδαποί.

Η εντατικοποίηση της εργασίας είναι καθεστώς. Μία καμαριέρα χρεώνεται 20 ή 22 δωμάτια, όταν πριν μερικά χρόνια είχε λίγα περισσότερα απ' τα μισά. Ούτε και η θεσμοθετημένη ειδικότητα εφαρμόζεται πια, κάθε ξενοδοχοϋπάλληλος κάνει δέκα διαφορετικές δουλιές στο ξενοδοχείο, όποιες θέλει ο εργοδότης του. Οσο για τη σύνθεση του προσωπικού ανά κατηγορία σε κάθε μονάδα, που αποτελούσε πάγιο αίτημα των ξενοδοχοϋπαλλήλων, ουδέποτε θεσμοθετήθηκε. Αλλά ούτε και τα πιο απλά δεν τηρούνται. Σπάνια αναρτώνται οι λίστες με τα ρεπό, που είναι υποχρεωμένες οι διευθύνσεις των ξενοδοχείων να υποβάλουν στην Επιθεώρηση Εργασίας.

Οσο για την ίδια την Επιθεώρηση Εργασίας,οι ξενοδοχοϋπάλληλοι καταγγέλλουν ότι η κακή κατάσταση χειροτέρεψε από τη στιγμή που πέρασε, χωρίς και να στελεχωθεί, στη Νομαρχία. Δύο ή τρεις άνθρωποι για όλο το νησί, και όχι μόνο για τα ξενοδοχεία, όχι μόνο τακτικούς, αλλά ούτε και σποραδικούς ελέγχους δεν μπορούν να κάνουν.

Η εκμετάλλευση ολοκληρώνεται, και είναι η χειρότερη μορφή της όπως παρατηρούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, με τη μεταχείριση που επιφυλάσσουν οι ξενοδόχοι στους σπουδαστές των Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων."Ερχονται για πρακτική εξάσκηση τα παιδιά και τα φορτώνουν δουλιά επαγγελματία, ώστε και προσλήψεις ξενοδοχοϋπαλλήλων να αποφύγουν - μόλις το 20% είναι πτυχιούχοι - και να κάνουν με το πολύ 60.000 δραχμές τη δουλιά τους", μας είπε συνδικαλιστής.

Φαινόμενα σαν αυτά που περιγράψαμε, εμφανίζονται σύμφωνα με τις καταγγελίες του Σωματείου κατά περίπτωση "στα ξενοδοχεία "Κλαμπ Ηλιος", "Μεντιτερανέ", "Βαλτούρ", "Κόρφου Χόλιντεϊ" (πρώην "Χίλτον"), "Κέρκυρα Γκολφ", "Αρίων", "Αλεξίου", Ξενοδοχεία Ρίζου και σε σειρά άλλων τουριστικών μονάδων".

Δυο ή τρεις ακόμη εικόνες ίσως είναι αρκετές για την ολοκλήρωση του σκηνικού, που κάθε άλλο παρά ηλιόλουστο είναι. Πρόσφατα, δεν είναι 20 μέρες, η διεύθυνση του "Αττικα" στον Κάβο απέλυσε παράνομα την σερβιτόρα Ευγ. Μαυροειδή,αν και ήταν έγκυος,έτσι χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανένα. "Τι ψάχνετε τώρα λεπτομέρειες; μας είπε ο Φ. Ανθης.Στα χωριά χρωστάνε οι άνθρωποι 200 και 300 χιλιάδες στα μαγαζιά, στον μπακάλη, το μανάβη από το χειμώνα και περίμεναν τώρα το καλοκαίρι να δουλέψουν για να τα πληρώσουν. Αλλά...".

Αυτό που μας έκανε ωστόσο περισσότερο εντύπωση ήταν η σιωπή. Ηταν στο "Μεσσογή Μπιτσ",όπου οι καμαριέρες αρνήθηκαν και να φωτογραφηθούν την ώρα του διαλείμματος, πόσο μάλλον να μιλήσουν για τη δουλιά τους. Μίλησαν ωστόσο τα μάτια τους κι έλεγαν πολλά - μόνο που δεν μπορείτε να τα δείτε - όπως και κείνο το "ναι, ναι", όταν η γραμματέας του σωματείου τους τις ρώτησε αν πληρώνονται κανονικά και παίρνουν όσα προβλέπει η σύμβαση. Τόσο καθαρό "όχι" να βγαίνει μέσα από ένα απλό "ναι" δεν έχουμε ξανακούσει...