Τη δραστήρια συμμετοχή του στην υπόθεση του Κυπριακού ανέδειξε χτες ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπανδρέου, στις δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντησή του με τον Τάσσο Παπαδόπουλο, προβάλλοντας τις συχνές επαφές του με τον απεσταλμένο του ΟΗΕ Ι. Γκαμπάρι, με τη φινλανδική προεδρία της ΕΕ, με τον Κόφι Ανάν και γενικότερα με όσους εμπλέκονται στην υπόθεση.

Από τη μακροσκελή δήλωσή του βέβαια δεν προκύπτει κάτι το σημαντικό πέραν της βιασύνης του να ξεκινήσουν οι επιτροπές και κυρίως «να μπούμε στα θέματα ουσίας». Ζήτησε ακόμα να αξιοποιηθεί η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και εντόπισε στη φινλανδική προεδρία «μια νέα ευκαιρία ιδιαίτερα για την Ελλάδα, να παίξει ένα ρόλο στη διαμόρφωση ενός νέου Οδικού Χάρτη τύπου Ελσίνκι, ο οποίος θα δώσει διέξοδο στο μπλοκάρισμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή, μεταξύ Κύπρου - Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ζήτησε, τέλος, από την Τουρκία να τηρήσει τις υποσχέσεις της και τα προαπαιτούμενα για την πορεία της προς την ΕΕ, «ως μια χώρα που πρέπει να σέβεται το διεθνές δίκαιο, να τηρεί σχέσεις καλής γειτονίας με την Κύπρο, αλλά και με την Ελλάδα και, βεβαίως, να ακολουθήσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο».

«Οταν διεκδικούμε παίρνουμε, κερδίζουμε. Δε θα πάρουμε τίποτα αν δε διεκδικήσουμε, ούτε κανένας θα μας κάνει δώρο, γι' αυτό να μην έχουμε ψευδαισθήσεις».

Τη θέση αυτή εξέφρασε χτες ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Γ. Λιλήκας, στέλνοντας, έμμεσα, ένα μήνυμα και στην ελληνική κυβέρνηση για την «τακτική» που πρέπει να ακολουθηθεί στο εξής για το Κυπριακό και τα Ευρωτουρκικά. Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε με νόημα ότι «δεν έχουμε απαρνηθεί, ούτε θα απαρνηθούμε του δικαιώματος του βέτο» όσον αφορά την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, ενώ ξεκαθάρισε ότι η κυπριακή κυβέρνηση δε θα δεχτεί τίποτα λιγότερο από την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.

Σε συνέντευξή του στον «Αλφα 9,89» ο Κύπριος υπουργός ανέφερε ότι στις συνομιλίες μεταξύ του Τ. Παπαδόπουλου και του Κ. Καραμανλή διαπιστώθηκε ότι «υπάρχει σύμπνοια τόσο όσον αφορά την εκτίμηση της σημερινής κατάστασης και στο Κυπριακό και στα Ευρωτουρκικά, όσο υπάρχει συναντίληψη και στους στόχους που θα πρέπει να επιδιώξουμε, αλλά και στην τακτική που θα πρέπει να ακολουθήσουμε». Σημείωσε, ωστόσο, ότι «ο διάλογος θα συνεχιστεί το Σεπτέμβρη», ώστε «να επεξεργαστούμε και με λεπτομέρεια πλέον τις κινήσεις μας». Εκτίμησε ότι «υπάρχει αρκετός χρόνος, αλλά και έδαφος από τώρα μέχρι το Σεπτέμβρη να διαμορφωθούν κάποιες εξελίξεις. Αυτός είναι ο στόχος που θα μας επιτρέψει στη συνέχεια να μπούμε στη λεπτομέρεια κάποιων ζητημάτων».

Κράτησε «κλειστά τα χαρτιά» του για τη διαπραγματευτική τακτική της κυπριακής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του Τελωνειακού Πρωτοκόλλου από την Τουρκία, αλλά προχώρησε σε δύο επισημάνσεις με σημασία. Πρώτον, ότι «θα είναι εγκληματικό λάθος όποιος υποστηρίζει το θέμα της παράτασης (σ.σ. αναβολή της εφαρμογής του πρωτοκόλλου) να το λέει από τώρα» και δεύτερον ότι «δεν έχουμε απαρνηθεί ούτε θα απαρνηθούμε του δικαιώματος του βέτο».

Κληθείς να σχολιάσει τις πληροφορίες που φέρουν την Κομισιόν να προωθεί «συμβιβαστική λύση» που προβλέπει άνοιγμα ενός λιμανιού (της Σμύρνης), ενός περιφερειακού αεροδρομίου και του λιμανιού της Αμμοχώστου, ο Γ. Λιλήκας ήταν σαφής: «Είτε λιμανάκι ανοίξει, είτε περιφερειακό ελικοδρόμιο ανοίξει, σημασία έχει ότι θα πρέπει να περάσει το πρωτόκολλο από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση και θα πρέπει να αποδέχεται τα έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να διαβουλεύεται με την Κυπριακή Δημοκρατία». Κατά συνέπεια, πρόσθεσε, δεν είναι θέμα ούτε αριθμού λιμανιών και αεροδρομίων, ούτε μεγέθους αεροδρομίων και λιμανιών. Είπε ακόμα ότι αυτό έχει μεγάλη σημασία και για τη νέα συνολική λύση του Κυπριακού, γιατί «πλέον δε θα είναι υπό συζήτηση η παρθενογένεση ενός νέου κράτους με ό,τι άλλο συνεπάγεται, αλλά θα μιλούμε για μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα αναγνωρίζεται και από την Τουρκία». Για εμάς, κατέληξε, το σημαντικό είναι να υιοθετήσει το πρωτόκολλο η Τουρκία και να το εφαρμόσει.

Πριν ολοκληρωθεί η επίσκεψη του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Αθήνα σπεύδουν στο υπουργείο Εξωτερικών οι Αμερικανοί, οι οποίοι δεν κρύβουν την απαίτησή τους να συνεχιστεί ανεμπόδιστα η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας.

Χτες, μια μέρα μετά τη συνάντηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσου Παπαδόπουλου, με τον πρωθυπουργό, Κ. Καραμανλή, και τις δηλώσεις περί «κοινής στρατηγικής και συμπόρευσης» Αθήνας και Λευκωσίας, ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα, Τ. Ρις, ζήτησε να δει την Ντόρα Μπακογιάννη. Οπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, το αίτημα του Αμερικανού πρεσβευτή ικανοποιήθηκε άμεσα και έτσι πήγε στο υπουργείο Εξωτερικών χτες το πρωί, λαμβάνοντας από πρώτο χέρι ενημέρωση για τις εξελίξεις στις ελληνοκυπριακές σχέσεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πρόσφατα, κατά την επίσκεψη της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση άκουσε τη δημόσια παραίνεση της Κοντολίζα Ράις για συνετισμό της Λευκωσίας. Δεν είναι, λοιπόν, μυστικό ότι η Ουάσιγκτον ζητά από την Αθήνα να συμβάλει έτσι ώστε η κυπριακή κυβέρνηση να αντιμετωπίζει με ρεαλισμό και να υιοθετήσει ελαστικές συμπεριφορές σε ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

Η επίσκεψη του Αμερικανού πρεσβευτή στο ΥΠΕΞ, όπως σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου, πραγματοποιήθηκε και για την προετοιμασία της επίσκεψης του βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Μπράιζα στην Αθήνα. Ο Μάθιου Μπράιζα, θα πρέπει να σημειωθεί, ανέλαβε προ ημερών να παρέμβει δημόσια υπέρ της Τουρκίας στη διαμάχη της που εξελίσσεται με την ΕΕ, εξαιτίας της άρνησης της Αγκυρας να ανοίξει τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της για τα κυπριακά προϊόντα. Ο Αμερικανός υφυπουργός είχε δηλώσει πως η χώρα του θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μη διακοπούν οι ευρωτουρκικές διαπραγματεύσεις. Μάλιστα, ο Μπράιζα είχε υποστηρίξει ότι το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών για τα κυπριακά προϊόντα είναι συνδεδεμένο με τη μακροπρόθεσμη λύση του Κυπριακού. Αυτές τις θέσεις της Ουάσιγκτον ενδεχομένως τις επανέλαβε ο Αμερικανός πρεσβευτής χτες στην Ντόρα Μπακογιάννη. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα ακουστούν στο τέλος της βδομάδας, όταν θα σπεύσει στην περιοχή ο Αμερικανός βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών Μ. Μπράιζα.

Ο Πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος δε θα δεχτεί τον Αμερικανό βοηθό υφυπουργό Εξωτερικών, Μάθιου Μπράιζα, αν αυτός συναντηθεί στο «προεδρικό μέγαρο» στα Κατεχόμενα με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.

Αυτό δήλωσε στο ΡΙΚ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χριστόδουλος Πασιαρδής, ο οποίος είπε ότι πρόκειται για θέση πολιτικά σωστή. Ο Χ. Πασιαρδής επισήμανε ότι η θέση αυτή ισχύει και θα εφαρμοστεί και στην περίπτωση του Αμερικανού βοηθού υφυπουργού, όπως εφαρμόστηκε προ μηνών και κατά την επίσκεψη του τέως υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας, Τζακ Στρο. Ωστόσο, ο Χ. Πασιαρδής ανέφερε ότι μέχρι στιγμής η κυπριακή κυβέρνηση δεν είναι ενήμερη για τις λεπτομέρειες του προγράμματος του Μ. Μπράιζα. Ο Αμερικανός βοηθός υφυπουργός βρίσκεται ήδη στην Τουρκία, πρώτο σταθμό περιοδείας του στο τρίγωνο Αγκυρα-Αθήνα-Λευκωσία.

Με την πρακτικά ανεφάρμοστη υπόδειξη πως «χρειάζεται μια εθνική στρατηγική που θα συνεκτιμά και θα υπηρετεί τα συμφέροντα όλου του ελληνισμού και όχι αποσπασματικά ή επιμέρους τμημάτων του» και που θα υπηρετεί συγχρόνως και την «ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας», ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΝ Ν. Κωνσταντόπουλος ξεκίνησε τις δηλώσεις του, αμέσως μετά τη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο της Κύπρου Τάσσο Παπαδόπουλο, χτες.

Κατά τον Ν. Κωνσταντόπουλο, προέχει λύση του Κυπριακού που «να αξιοποιεί» τις αποφάσεις του ΟΗΕ, αλλά και το περιβόητο ευρωπαϊκό κεκτημένο, το οποίο βλέπει σαν πανάκεια, εκτιμώντας ότι στο πλαίσιό του «η Τουρκία μπορεί να ανταποκριθεί σε εκείνα τα οποία αποτελούν σήμερα κατάκτηση όλων των λαών της Ευρώπης».

Τέλος, ο Ν. Κωνσταντόπουλος εκτίμησε ως θετική τη συμφωνία μεταξύ του κ. Παπαδόπουλου και του κ. Ταλάτ, εκφράζοντας την άποψη ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ και θα ήταν παράδοξο η Κύπρος, ως μέλος της ΕΕ, να παραμένει διαμελισμένη από στρατό κατοχής που διατηρεί στο νησί μια χώρα που θέλει να γίνει μέλος της ΕΕ».