«Η απόκρυψη της αλήθειας για το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι ασυγχώρητο έγκλημα», τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος(ΠΙΣ).

Ο ΠΙΣ θεωρεί «αυταπόδεικτη τη σχέση ανάμεσα στα πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται σε έναν πόλεμο, είτε αυτά περιέχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο είτε όχι, και τη μόλυνση του περιβάλλοντος που φτάνει μέχρι σημείου καταστροφής - άμεσης και μακροπρόθεσμης». Με αφορμή, συνεχίζει η ανακοίνωση, την πληθώρα των πληροφοριών που βλέπουν τις τελευταίες μέρες το φως της δημοσιότητας σχετικά με τις ολέθριες συνέπειες των βομβαρδισμών στη Βοσνία και το Κόσσοβο, ο ΠΙΣ εκφράζει έντονη αγωνία, αλλά και αποδοκιμασία. Καθώς είναι πλέον πεισμένος ότι ο σκοπός της επιστήμης, που είναι να κάνει τον άνθρωπο ευτυχέστερο, έχει βάναυσα ανατραπεί, προς χάριν ποικιλώνυμων συμφερόντων, γεγονός που συνιστά ένα ανεξίτηλο ηθικό στίγμα για τους επιστήμονες - τους πρωταρχικούς γνώστες - και τις «πολιτισμένες» κυβερνήσεις λαών, που επαίρονται για αγαθές προθέσεις και ιδανικά, όπως θα μπορούσε και θα έπρεπε να συμβαίνει.

«Από την εποχή της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, δεν υπάρχει "άλλοθι" για τους κάθε είδους χρήστες της πυρηνικής ενέργειας, ως προς την επικινδυνότητα και τη μακροχρόνια απειλή, ακόμη και όταν αυτή χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς», τονίζει ο ΠΙΣ και υπογραμμίζει: «Οσον αφορά στις συνέπειες των βομβαρδισμών στη Βοσνία και το Κόσσοβο, η ρύπανση της ατμόσφαιρας και του εδάφους, των υπογείων υδάτων, της χλωρίδας και της πανίδας, είναι πολλαπλά και επίσημα διαπιστωμένη από έγκυρα ερευνητικά κέντρα και επιστημονικές ομάδες όπως, π.χ., την ομάδα Φόκους και την έκθεση Μπέκα Αβίτσο. Προκύπτει αναμφίβολα ότι το απεμπλουτισμένο ουράνιο, ακόμη και όταν εκλύει μικρής ποσότητας ραδιενέργεια - σε περιπτώσεις περιορισμένης χρήσης του - ταυτόχρονα δρα ως τοξικό βαρύ μέταλλο, με όσες συνέπειες συνεπάγεται η μεγάλη αυτή τοξικότητα για τη ρύπανση του περιβάλλοντος.Οι σταθμοί μέτρησης ραδιενεργών ουσιών στον ελλαδικό χώρο (Δημόκριτος - Σταθμός Ιωαννίνων, Κοζάνης, Ξάνθης) εξειδικεύονται στις προαναφερθείσες μετρήσεις και δεν ασχολούνται με την τοξικότητα των ραδιενεργών ουσιών και των υποπροϊόντων τους. Είναι, όμως, αυτονόητο ότι οι υψηλού κινδύνου ρυπαντές του περιβάλλοντος δεν προέρχονται μόνο από τα πυρομαχικά με απεμπλουτισμένο ουράνιο, αλλά σε σημαντικό βαθμό από τα τοξικά προϊόντα των βομβαρδισμένων βιομηχανιών και εγκαταστάσεων. Ασφαλώς, όλα αυτά συγκαταλέγονται στους ελλοχεύοντες κινδύνους κάθε πολέμου, ακόμη κι αυτών που χρίστηκαν ως "ανθρωπιστικοί" και που, ωστόσο, στρέφονται κατά των ανθρώπων οι οποίοι μακροχρόνια θα υφίστανται σοβαρότατη απειλή της υγείας και της ζωής τους ακόμη».

Και η ανακοίνωση καταλήγει: «Ο ΠΙΣ θεωρεί πιθανή μια υπερεκτίμηση των κινδύνων, υπό το κράτος των εντυπώσεων των τελευταίων ημερών. Επιμένει, όμως, στην ανάγκη υπεύθυνης, ενδελεχούς και ολόπλευρης εξέτασης του θέματος που προέκυψε. Γιατί πρέπει να υπάρξει η μέγιστη δυνατή προστασία έναντι της κυοφορούμενους απειλής. Αλλά και γιατί πρέπει να γίνει συνείδηση, κύρια των επιστημόνων και των κρατούντων, ότι η αμέλεια όσον αφορά στην έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση του κοινού και, ακόμη χειρότερα, η σκόπιμη απόκρυψη της αλήθειας σε τέτοιου είδους θέματα, συνιστούν βαρύ και ασυγχώρητο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».

Συμπεράσματα, θέσεις και προτάσεις που προκύπτουν από τις έρευνες και τη συμβολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) στην αποτίμηση της περιβαλλοντικής καταστροφής από τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, παρουσίασαν χτες σε συνέντευξη Τύπου ο πρύτανης του Ιδρύματος Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος και οι δυο αντιπρυτάνεις Σίμος Σιμόπουλος και Ανδρέας Ανδρεόπουλος. Από τις μετρήσεις του Εργαστηρίου Πυρηνικής Τεχνολογίας (ΕΠΤ) του ΕΜΠ προκύπτει σαφώς ότι το έδαφος της Γιουγκοσλαβίας έχει υποστεί μεγάλη οικολογική καταστροφή και από τη χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου και, μάλιστα, πρόκειται για ρύπανση «εξαιρετικά μακροχρόνια, που δεν επιτρέπει εύκολα την αποκατάσταση του περιβάλλοντος».

Σύμφωνα με μετρήσεις της ραδιενέργειας σε τυχαία εδάφη του Κοσσόβου πριν και μετά τους βομβαρδισμούς, είναι φανερό ότι η προερχόμενη από το ουράνιο ενέργεια είναι εφτά φορές μεγαλύτερη (344 Bq/kg πριν τον πόλεμο, έφτασαν τα 2.417 Bq/kg μετά τους βομβαρδισμούς). Μάλιστα, σύμφωνα και με αντίστοιχες μετρήσεις σε άσκαστα βλήματα που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο κι έχουν στη διάθεσή τους τα εργαστήρια του ΕΜΠ, αποδεικνύεται ότι ο τύπος του απεμπλουτισμένου ουράνιου που παρουσιάζει αυτή την αλματώδη αύξηση στα Γιουγκοσλαβικά εδάφη είναι ο ίδιος μ' αυτό που περιέχουν τα βλήματα (2,0% σε U 235). Είναι χαρακτηριστικό και το πείραμα που έγινε μπροστά στα μάτια των δημοσιογράφων κατά τη χτεσινή συνέντευξη, όπου βλήμα DU ίδιο με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν από το ΝΑΤΟ, συσκευασμένο σε δοκιμαστικό σωλήνα, όταν πλησίαζε στον ειδικό μετρητή ακτινοβολίας η τιμή της ανέβαινε σταδιακά.

Μετά από όλα αυτά και με το δεδομένο ότι το Κόσσοβο και άλλες περιοχές της Γιουγκοσλαβίας σπάρθηκαν με δεκάδες χιλιάδες τέτοια βλήματα, γίνεται αντιληπτό το μέγεθος του εγκλήματος απέναντι στο σύνολο του γιουγκοσλαβικού λαού. Γι' αυτό το θέμα ο κ. Σιμόπουλος τόνισε ότι χρειάζεται ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας να δει τι γίνεται με τους ανθρώπους που μένουν εκεί και μίλησε για την ανάγκη διεθνούς επιτροπής για την αποτίμηση της κατάστασης.

Σε ό,τι αφορά τον ελλαδικό χώρο, σύμφωνα με δειγματοληψίες και μετρήσεις την περίοδο των βομβαρδισμών, το Μάη του 1999, προκύπτει ότι δεν υπήρξε αύξηση της ραδιενέργειας στη χώρα μας εξαιτίας των βομβαρδισμών στη γειτονική χώρα. Κατά την εκτίμηση μάλιστα των υπευθύνων του ΕΜΠ, εφόσον δεν παρουσιάστηκε εκείνη την περίοδο αύξηση της ραδιενέργειας στα εδάφη της χώρας μας, δεν είναι πιθανό να έχει συμβεί κάτι τέτοιο τώρα.

Οι πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία έχει δημιουργήσει «ωρολογιακές βόμβες» στις ψυχές των ανθρώπων της γειτονικής χώρας, που θα εμφανιστούν στο μέλλον, όπως άρχισαν να εμφανίζονται τώρα οι επιπτώσεις στην υγεία από το απεμπλουτισμένο ουράνιο.

Τη δραματική αυτή προειδοποίηση έκανε χτες ο καθηγητής της Ψυχιατρικής Γ. Χριστοδούλου, σε συνέντευξη Τύπου, παρουσιάζοντας το σύγγραμμα «Ψυχιατρική» (Εκδόσεις «Βήτα»), αναφερόμενος στα έντονα ψυχικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λαός της Γιουγκοσλαβίας. Τα συμπεράσματα αυτά αφορούν τις επιπτώσεις από τον πόλεμο στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη και του εμπάργκο που επιβλήθηκε εδώ και εννιά χρόνια.

Αναφερόμενος στους βομβαρδισμούς στο Κόσσοβο, ο καθηγητής ήταν κατηγορηματικός: «Δεν έχουμε τα αποτελέσματα. Ομως και στο Κόσσοβο έγινε λίγο - πολύ αυτό που έγινε και στον πόλεμο στη Βοσνία: Αύξηση του άγχους, της χρήσης των ναρκωτικών, της χρήσης του αλκοόλ και της εγκληματικότητας».

Οι επιπτώσεις, όπως εξήγησε ο καθηγητής, είναι ιδιαίτερα έντονες στα παιδιά, στους ηλικιωμένους, στους φτωχούς, στους αρρώστους και τους πρόσφυγες και έδωσε τα εξής αριθμητικά στοιχεία: Μέχρι το 1994, είχαν αυξηθεί μέχρι 5% οι θάνατοι από καρκίνους και η γενική θνησιμότητα κατά 8%. Ενας στους δέκα κατοίκους της Γιουγκοσλαβίας είναι πρόσφυγας.

Λόγω των στερήσεων και του χρόνιου στρες που συνοδεύει τους κατοίκους, είπε, οι προσαρμοστικές δυνατότητες των κατοίκων έχουν εξαντληθεί, με συνέπεια τη σωματική και ψυχική νόσηση. Σημαντική είναι η αύξηση των αγχωδών και καταθλιπτικών καταστάσεων, των ψυχοσωματικών νοσημάτων, των εξαρτήσεων από οινόπνευμα και ουσίες, καθώς και της εγκληματικότητας.

Η θνησιμότητα των ψυχικών αρρώστων που νοσηλεύονται σε ψυχιατρεία διπλασιάστηκε, οι ανάγκες των ασθενών σε ψυχοφάρμακα δεν καλύπτονται παρά μόνο σε μικρό ποσοστό, με συνέπεια την παράταση του χρόνου νοσηλείας, η φαρμακοθεραπεία συντήρησης είναι προβληματική, εξαιτίας της έλλειψης φαρμάκων, ενώ υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για καθυστέρηση στην ψυχοσωματική ανάπτυξη των παιδιών, γεγονός που θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες.

Μια πτυχή του πολέμου στο Κόσσοβο, που δεν τονίστηκε αρκετά, αφορά στις ψυχολογικές και ψυχιατρικές επιπτώσεις του πολέμου στον τοπικό πληθυσμό και στους στρατιώτες που πήραν μέρος στον πόλεμο. Ιδιαίτερη σημασία έχει η λεγόμενη συνδρομή μετατραυματικού στρες, που εμφανίζεται, όταν κάποιος έρχεται σε επαφή με έντονα ψυχοτραυματικά γεγονότα, όπως θάνατο, ακρωτηριασμό, απειλή θανάτου, κλπ. Εκδηλώνεται με συναισθήματα φόβου, φρίκης και ψυχολογικού αδιεξόδου (σε πρώτη φάση) και στη συνέχεια με αναβίωση του ψυχοτραυματικού γεγονότος, αυξημένη εγρήγορση (ο ασθενής «ξαφνιάζεται» εύκολα), επαναλαμβανόμενα όνειρα με σχετικό με το τραυματικό γεγονός περιεχόμενο, αποφυγή ερεθισμάτων που θυμίζουν το γεγονός αυτό, μείωση ενδιαφερόντων, δυσκολία στη συγκέντρωση, αϋπνία, απαισιοδοξία, ευερεθιστότητα και περιορισμό στην έκφραση συναισθημάτων. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ψυχολογική αναπηρία.

Σε καταγγελία για τη ρίψη βλημάτων με απεμπλουτισμένο ουράνιο και σε άλλες περιοχές της Γιουγκοσλαβίας εκτός από αυτές που επισήμως παραδέχεται το ΝΑΤΟ, προέβη χτες κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου της Ενωσης Ελλήνων Χημικών, ο κ. Νίκος Κατσαρός, πρώην πρόεδρος της Ενωσης και νυν διευθυντής ερευνών του «Δημόκριτου». Η καταγγελία στηρίζεται σε στοιχεία που διέθεσαν στον κ. Κατσαρό Σέρβοι συνάδελφοί του από το πυρηνικό εργαστήριο της Βίντσα στο Βελιγράδι.

Σύμφωνα με τα όσα υποστήριξε ο κ. Κατσαρός, εκτός από τα 31.000 βλήματα εξασθενημένου ουρανίου που το ΝΑΤΟ έριξε στο Κοσσυφοπέδιο ή τα 11.000 βλήματα που έριξε στη Βοσνία (τα οποία έχει παραδεχτεί επισήμως ότι έχει ρίξει) τώρα διατυπώνονται καταγγελίες και για επιπλέον 5.000-7.000 βλήματα εξασθενημένου ουρανίου, που το ΝΑΤΟ φαίνεται να έριξε στη Νότια Σερβία.

Η πόλη Νις, στο πανεπιστήμιο της οποίας φοιτούν πολλοί Ελληνες, είναι μια από τις περιοχές της Νότιας Σερβίας που θεωρείται ότι επλήγησαν. Ο κ. Κατσαρός ζήτησε την επιστροφή των φοιτητών και συγχρόνως τον προληπτικό ιατρικό έλεγχο όλων των Ελλήνων που βρίσκονται στη Γιουγκοσλαβία - στρατιωτών και φοιτητών.

Αναφορικά με τις μετρήσεις που η ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας πραγματοποίησε στα ελληνικά στρατόπεδα του Κοσσυφοπεδίου και στην ευρύτερη περιοχή τους, ο ίδιος επιστήμονας εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η ραδιενέργεια θα είναι σε χαμηλά επίπεδα. Υποστήριξε ότι ήδη από τον Ιούνιο του 1999 είχαν ενημερωθεί τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εθνικής Αμυνας για την περιβαλλοντική επιβάρυνση στη Γιουγκοσλαβία από επιστημονικούς φορείς του εξωτερικού.

Ο πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών, Γιάννης Γαγλίας, ζήτησε να συνεχιστούν οι μετρήσεις στον ελλαδικό χώρο για ραδιενέργεια, αλλά και για χημικούς τοξικούς ρύπους (η Ενωση υπογράμμισε ότι δεν είναι μόνο η ραδιενέργεια από την οποία κινδυνεύουν οι πληθυσμοί των Βαλκανίων), ζήτησε επίσης να ενταθεί ο έλεγχος των εισαγόμενων από τη Γιουγκοσλαβία τροφίμων.