Η τακτική του ΔΗΚΚΙ στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές, που αποτέλεσαν το κορυφαίο γεγονός της χρονιάς, χαρακτηρίστηκε από μια ευκαιριακή, αλλά και ρηχή, προσέγγιση της σημερινής πραγματικότητας και από μια δήθεν πιο "ευέλικτη τακτική" για "αντίσταση" στη νεοφιλελεύθερη πολιτική. Με την πρόταση για το λεγόμενο "αντινεοφιλελεύθερο προοδευτικό μέτωπο" που καλούσε από το Νοέμβρη του '97, να συναποτελέσουν οι προοδευτικές - όπως τις ονόμαζε - δυνάμεις ΔΗΚΚΙ, ΚΚΕ, ΣΥΝ, ΑΚΟΑ, ΝΑΡ, που "θα οριοθετούνταν από τη συντηρητική πολιτική" θέλησε να θολώσει τα νερά. Μάλιστα, για μεγάλο χρονικό διάστημα σπεκουλάριζε και συνεχίζει και σήμερα να κατηγορεί, ιδιαίτερα το ΚΚΕ, ότι "στη λογική της καταμέτρησης των κουκιών" δεν απάντησε στην πρόταση αυτή. Η αλήθεια βέβαια είναι εντελώς διαφορετική. Το ΚΚΕ όχι μόνο απάντησε, αλλά και ξεκαθάρισε ότι ούτε κοινή συνάντηση μπορούσε να γίνει, αλλά και ούτε πάνω σε μια ασαφή και θολή βάση, με αντιδιαμετρικά αντίθετες θέσεις, να φτιαχτεί οποιοδήποτε μέτωπο.

Η λογική του ΔΗΚΚΙ για την ΤΑ κινήθηκε μέσα στα πλαίσια του ισχύοντος αντιδραστικού νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θεωρεί ικανοποιητικό. Εξέφρασε δε τη θέση ότι η ΤΑ πρέπει να λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ανταποδοτικά, επιχειρηματικά. Οπως σημείωσε, "οι μονάδες παραγωγής κοινωνικού χαρακτήρα έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν τα όποια κέρδη τους και να τα μεταφέρουν στους ΟΤΑ για έργα τεχνικής και κοινωνικής υποδομής", γιατί "οι δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις είναι περισσότερο ευέλικτες από τις δύσκαμπτες κρατικές... ". Δηλαδή, μέσω των δημοτικών επιχειρήσεων ανοίγεται ο δρόμος της ιδιωτικοποίησης τομέων κοινωνικής πολιτικής και όχι μόνο...

Βέβαια, η μετάβαση από τη "θεωρία" στην πράξη ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτική. Μέσα από τη συγκεκριμένη τακτική στις εκλογές του Οκτώβρη αποδείχτηκε τόσο η σοβαρότητα της πρότασης περί "προοδευτικού μετώπου", όσο και η συμβιβαστική λογική του. Στήριξε όλες τις υποψηφιότητες, κύρια για τις δημοτικές εκλογές, των, καταχρηστικά λεγόμενων, ανταρτών του ΠΑΣΟΚ. Δηλαδή όλων εκείνων που χωρίς να έχουν ουσιαστικές, αλλά μόνο κάποιες επουσιώδεις διαφορές με την ασκούμενη αντιλαϊκή συντηρητική κυβερνητική πολιτική, δεν είχαν την επίσημη στήριξη του επίσημου ΠΑΣΟΚ. Στηρίχτηκαν στελέχη του κυβερνώντος κόμματος και δήμαρχοι (Δ. Μπέης, Α. Ντεντιδάκης, Λ. Κωνσταντινίδης, Φ. Σακελλαρίδου, Γ. Κυριόπουλος κλπ.), που πρωτοστάτησαν στην αντιλαϊκή λαίλαπα και στις ιδιωτικοποιήσεις. Το φυσικό επακόλουθο ήταν όλοι αυτοί και μαζί και η δήθεν "εναλλακτική πρόταση του ΔΗΚΚΙ στην ΤΑ", να καταγραφούν σαν οι πιο επίσημοι "νεροκουβαλητές" του ΠΑΣΟΚ.

Χωρίς εμβάθυνση και ουσιαστική ανάλυση ήταν όμως και όλες οι επίσημες δηλώσεις - εκτιμήσεις του προέδρου του ΔΗΚΚΙ και οι ανακοινώσεις της ΠΓ και της ΚΟ για το αποτέλεσμα και το μήνυμα των εκλογών. Απόφυγαν όπως ο "διάολος το λιβάνι" να αναφερθούν στο γεγονός της μειωμένης επιρροής του ΔΗΚΚΙ σε Αθήνα - Πειραιά και Θεσσαλονίκη (και σε ποσοστά και πολύ περισσότερο σε ψήφους). Αντίθετα, η προσοχή επικεντρώθηκε στο "ότι είναι ανησυχητικό φαινόμενο η μεγάλη αποχή και η αύξηση των λευκών και άκυρων ψηφοδελτίων και ότι την ευθύνη για αυτό έχουν όλα τα παραδοσιακά κόμματα". Ετσι όχι μόνο δεν παίρνεται υπόψη ότι, για παράδειγμα, στο δεύτερο γύρο το ΚΚΕ είχε καλέσει τα μέλη του και τους ψηφοφόρους τους να μαυρίσουν με τον πιο πρόσφορο τρόπο (λευκό, άκυρο, αποχή) τους εκφραστές και νεροκουβαλητές της νεοφιλελεύθερης αντιλαϊκής πολιτικής, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ, αλλά επιχειρείται, μέσω μιας τέτοιας εκτίμησης, να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να διασκεδαστεί η δική του σημαντική μείωση στα αστικά κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι η ηγεσία του ΔΗΚΚΙ εξήγησε τη στάση της για συνεργασία με στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, κάνοντας το άσπρο μαύρο και μιλώντας για "γέφυρες με τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ" και μάλιστα για "απεγκλωβισμό από την πολιτική της ανιστόρητης "εκσυγχρονιστικής" συλλογικής ηγεσίας του νέου ΠΑΣΟΚ" που θα επιφέρει μελλοντικές συνεργασίες.

Στη διάρκεια του περασμένου χρόνου το ΔΗΚΚΙ επιβεβαίωνε με κάθε ευκαιρία ότι συμφωνεί με τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ, προβάλλοντας ωστόσο ότι η ΕΕ πρέπει να "αλλάξει" και να επικρατήσουν οι "δυνάμεις της προόδου". Οσο για τον "εθνικό στόχο" της ΟΝΕ, πίσω από τις ηχηρές διατυπώσεις, αυτό που επιδίωξε αλλά και καλλιέργησε ήταν η αυταπάτη ότι μπορεί να υλοποιηθεί προς το συμφέρον των εργαζομένων. Ετσι πρόβαλε την αιτίαση ότι μπορεί να γίνει καλύτερη διαπραγμάτευση στα πλαίσια της ΕΕ. Η ηγεσία του ΔΗΚΚΙ, επανειλημμένα, προσπάθησε να συγκαλύψει την ουσία της συμβιβαστικής και διαχειριστικής της λογικής, προβάλλοντας την άποψη ότι απαιτείται πρώτα "πολιτική ένωση" και μετά "οικονομική", ενώ παράλληλα κατηγόρησε το "συντηρητικό ΠΑΣΟΚ", ότι το "οικονομικά ανέφικτο πάει να το κάνει πολιτικά εφικτό" μέσα από υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα.

Στην εξαγγελία της κυβέρνησης για είσοδο της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ) το 2001, αντιπαρέβαλε τηνάποψη ότι αυτή δεν είναι εφικτή, και άσκησε "κριτική", λέγοντας ότι κάνει υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα, προκειμένου να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Προχωρώντας το σκεπτικό αυτό υποστήριξε ότι αναφορικά με την τακτική της χώρας στην ΕΕ, δε χρειάζεται να βιαζόμαστε. Γιατί: "η Ενοποίηση της Ευρώπης περιέχει ή πρέπει να περιέχει δύο πολιτικές. Την πολιτική ένωση και τη νομισματική ένωση και πρέπει να προηγείται η πολιτική ένωση και η σύγκλιση των επιπέδων οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας των λαών".

Επίσης, θεωρεί ότι στην πολιτική ενοποίηση η Ελλάδα πρέπει να έχει φωνή, να διεκδικεί καλύτερους όρους στο εσωτερικό να χαραχτεί εθνική στρατηγική (λες και δεν υπάρχει τέτοια για την αστική τάξη με συναίνεση ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ) και μέσω της διεκδίκησης να αποκαλυφθούν οι "ψευδεπίγραφοι σοσιαλδημοκράτες που ακολουθούν φιλελεύθερη πολιτική".

Αποκωδικοποιώντας αυτό το σκεπτικό, που έντεχνα το ΔΗΚΚΙ, περιέπλεκε με υψηλές κορόνες για τη δύσκολη κατάσταση που βιώνει η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων, το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι σαφώς τοποθετήθηκε υπέρ της ΕΕ και της ΟΝΕ. Οι "ενστάσεις" του εστιάζονταν, στο ότι η ΟΝΕ πρέπει να εφαρμοστεί με κοινωνικό πρόσωπο, με άλλους ρυθμούς και αφού πρώτα προηγηθεί πολιτική ένωση και "στάση αλληλεγγύης" από τους άλλους "εταίρους". Αν δηλαδή εξασφαλιστούν αυτές οι προϋποθέσεις όπως ισχυρίζεται το ΔΗΚΚΙ μπορεί να υπάρξει "οικονομική και κοινωνική πολιτική μέσα από ανάπτυξη με άξονα την αποκέντρωση, την περιφερειακή ανάπτυξη, τη μικρή και μεσαία επιχείρηση, επιλέγονταςμε βάση κλάδους που έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα".

Ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ, Δ. Τσοβόλας, παρ' όλο που συνεχώς κατηγορούσε την ΕΕ για Ευρώπη των τραπεζιτών και των χρηματιστών, δε σταμάτησε να σπέρνει αυταπάτες ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στα πλαίσια της, αν αλλάξουν τα άρθρα 3 και 102 της Συμφωνίας του Μάαστριχτ, δηλαδή οι ίδιοι οι πυλώνες της της ΕΕ, που εξασφαλίζουν την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και εργαζομένων.

Στην ίδια λογική της υποταγής ουσιαστικά στην ΕΕ, κινήθηκε και η στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα, σε μια περίοδο που προωθούνται σημαντικές αλλαγές προς το αντιδραστικότερο, όπως η λεγόμενη νέα δομή της "Συμμαχίας", το ΔΗΚΚΙ - και ο πρόεδρος του - συνέχιζε να θεωρεί ότι η συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ είναι αναγκαία και αυτό που πρέπει να διεκδικούμε ως χώρα, είναι να έχουμε φωνή και να ασκούμε "βέτο" σε ό,τι αντίκειται στα "εθνικά της συμφέροντα".

Παρότι εμφανίστηκε να καταδικάζει τη συμμετοχή της χώρας σε αποστολές έξω από τα σύνορα, όπως οι δήθεν "ειρηνευτικές" δυνάμεις, σε Βοσνία, Αλβανία, από την άλλη δεν αντιπαρατέθηκε στο ελάχιστο στις ιμπεριαλιστικές επιλογές και στα σχέδια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στην περιοχή.

Εκείνο όμως επιδιώχτηκε να περάσει και σαν "αντιπαράθεση" με το ΝΑΤΟ ήταν η ανάγκη, στα πλαίσια της ΕΕ, να υπάρξει μια Κοινή Εξωτερική Πολιτική Αμυνας και Ασφάλειας (ΚΕΠΑΑ). Δηλαδή ακόμα και η ΚΕΠΑΑ, που προωθούν τα μονοπώλια της Ευρώπης και επιχειρείται να παίξει το ρόλο του πυλώνα άμυνας και ασφάλειας για τα συμφέροντά τους, θεωρείται από το ΔΗΚΚΙ ότι μπορεί "να αξιοποιηθεί" και με κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να αποβεί υπέρ της χώρας μας.

Παράλληλα δεν έχασε ευκαιρία να αμολήσει υπερπατριωτικές έως και εθνικιστικές κορόνες (όπως για το όνομα της ΠΓΔΜ, τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο θέμα των "S-300"), χωρίς όμως να αποδώσει τα δέοντα στους ιμπεριαλιστές - κύρια τους Αμερικανούς - που με την πολιτική τους όξυναν τα υπάρχοντα προβλήματα μεταξύ των λαών της περιοχής.

Στο χρόνο που έφυγε, η παρέμβαση συνολικά του ΔΗΚΚΙ στην κοινωνία - αν εξαιρέσει κανείς τη δραστηριότητα του προέδρου του - βρέθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα και πλέον από όλους διατυπώνεται η εκτίμηση ότι για να προχωρήσει παραπέρα το Κόμμα, χρειάζεται να αλλάξουν οι ρυθμοί ανάπτυξης, να προχωρήσει η πολιτικοποίηση, αλλά και η ομογενοποίηση των μελών στις Τοπικές Οργανώσεις, όπου αυτές υπάρχουν. Ιδιαίτερα στο συνδικαλιστικό κίνημα διατυπώνονται απόψεις για τη δημιουργία παράταξης, κάτι που - μέχρι στιγμής - απορρίπτεται στο όνομα της μη κομματικοποίησής του. Δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις Τοπικών Οργανώσεων στις επιλογές της ηγεσίας στις δημοτικές εκλογές, όπως στην Πάτρα. Από την άλλη, λίγες ήταν οι προσχωρήσεις από μέλη του ΠΑΣΟΚ, ενώ παράλληλα υπήρξαν και αποχωρήσεις.

Στη διάρκεια της χρονιάς πραγματοποιήθηκαν τέσσερις θεματικές Σύνοδοι της ΚΠΕ και δύο πανελλαδικές συνδιασκέψεις για το συνδικαλισμό και την ΤΑ. Ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ παραχώρησε πολλές συνεντεύξεις ενώ ακόμα κρατεί η προσπάθεια για την εξειδίκευση των θέσεων του ΔΗΚΚΙ σε διάφορα θέματα. Πάντως, ενόψει και των ευρωεκλογών, έχει ανακοινωθεί ότι στις αρχές του 1999, θα συγκληθεί Σύνοδος με θέμα τις θέσεις του κόμματος για την ΕΕ.

Γενική, πάντως, είναι η εκτίμηση ότι τη χρονιά που πέρασε αναπτύχθηκε σε νέα επίπεδα η προσπάθεια του ΔΗΚΚΙ να αποτελέσει αποτελεσματικό ανάχωμα για τους, δυσαρεστημένους από την κυβερνητική πολιτική, εργαζόμενους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, εμπλουτίζοντας ακόμη παραπέρα τα υπερπατριωτικά και λαϊκίστικα χαρακτηριστικά του.

Δημήτρης ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ