Με την καθιέρωση της βάσης του 10 για την εισαγωγή στα AEI και TEI, ένα στα δύο παιδιά μένει εκτός ΑΕΙ - TEI. Η πλειοψηφία των παιδιών αυτών είναι από την εργατική τάξη, την αγροτιά και τα άλλα λαϊκά στρώματα και στράφηκαν σε χαμηλού επιπέδου ΙΕΚ, Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών κ.α. και με υψηλό οικονομικό κόστος χωρίς ανάλογη εργασιακή προοπτική. Το εμπόριο ελπίδας ανθεί ιδιαίτερα σ' αυτά τα άτομα που, λόγω της οικονομικής θέσης, δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο τεράστιο κόστος της προετοιμασίας για την εισαγωγή σε σχολές AEI και ΤΕΙ.
Τα ποσά είναι τεράστια, το βάρος για την οικογένεια είναι δυσβάστακτο, ιδιαίτερα για τη γυναίκα, όταν την ίδια στιγμή η ΓΣΕΕ υπογράφει μαζί με την κυβέρνηση αυξήσεις στους μισθούς μόλις 0,77 ευρώ. Και η κυβέρνηση παρέχει μόλις το 3,48% του προϋπολογισμού για την Παιδεία.
Από την άλλη το σχολείο όλο και πιο πολύ ξεκόβει από το ρόλο του, να παρέχει δηλαδή ολόπλευρη μόρφωση.
Προωθείται η «διαθεματική» προσέγγιση της γνώσης και της αυτενέργειας των μαθητών. Ετσι:
1. Αποσπασματικότητα.
2. Αντιεπιστημονικότητα.
3. Ιδεολογική μεροληψία και μονομέρεια.
4. Περιορισμό της ανάπτυξης της γλώσσας και του λόγου.
5. Προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας όπως φαίνεται μέσα από:
Ολα αυτά ενισχύονται με τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα που αναλαμβάνουν και διάφορες επιχειρήσεις να υλοποιήσουν. Εισάγεται η ωφελιμιστική αντίληψη για τη γνώση, η εκπαίδευση σε επικοινωνιακές δεξιότητες σε βάρος της Γενικής Παιδείας. Το εκπαιδευτικό σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να συσκοτίσει την πραγματικότητα, να προετοιμάσει τον «ενεργό πολίτη», θύμα του συστήματος της εκμετάλλευσης που θα το αποδέχεται και θα το υποστηρίζει, να μάθουν οι μαθητές τη λέξη «αγορά», «ανταγωνιστικότητα», «εμπόριο», «κέρδος», «χρήμα», ενώ θα έπρεπε να μαθαίνουν το συναγωνισμό, την άμιλλα, την προσπάθεια για το καλύτερο, την κοινωνική ισοτιμία, τον αγώνα για την ανατροπή της εκμετάλλευσης.
Εχουν χρέος οι γυναίκες ως γονείς να αντιδράσουν για τον τύπο του ανθρώπου που σχεδιάζεται και ως εκπαιδευτικοί να αντισταθούν στην υποβάθμιση του μορφωτικού ρόλου του σχολείου και να αρνηθούν το ρόλο του διαμεσολαβητή στην ημιμάθεια των μαθητών.
Κυρίως αυτά τα προγράμματα απευθύνονται στις αποκαλούμενες «ευπαθείς» ομάδες, όπως μακροχρόνια ανέργους, γυναίκες, άτομα με ειδικές ανάγκες, τρέφοντας ψεύτικες ελπίδες για καταπολέμηση της ανεργίας.
Συμπεράσματα:
1. Η σχέση της ΤΑ με την εκπαίδευση αποκτά πιο στενό χαρακτήρα. Το επόμενο διάστημα θα δυναμώσει και θα διευρυνθεί σε όλες τις βαθμίδες.
2. Το κράτος παραχωρεί στην ΤΑ όλες τις διαχειριστικές λειτουργίες. Αργότερα η ΤΑ θα καθορίζει και την πρόσληψη του εκπαιδευτικού προσωπικού με ό,τι αυτό συνεπάγεται (ανατροπή εργασιακών σχέσεων, ομηρία εκπαιδευτικών, περιορισμός προσλήψεων, υποβάθμιση εκπαίδευσης).
3. Οι τοπικοί εκφραστές - όχι άμοιροι ευθυνών - επικαλούμενοι την οικονομική δυσπραγία επιβάλλουν δίδακτρα, εισάγουν χορηγούς και επιχειρηματίες.
4. Ο αποκλεισμός των φτωχότερων μαθητών από το αγαθό της εκπαίδευσης είναι το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής. Πρώτα θύματα οι γυναίκες. Ετσι θα πολλαπλασιαστούν τα σχολεία β΄ ευκαιρίας και τα κάθε λογής προγράμματα κατάρτισης. Οι γυναίκες πρέπει να απορρίπτουν και να αντιπαλεύουν τα σχέδια του εκπαιδευτικού κατακερματισμού και του περιορισμού των μορφωτικών δικαιωμάτων. Να παλεύουν για δημοτικές αρχές που να υπηρετούν τον ενιαίο σκοπό της βασικής εκπαίδευσης, την καλλιέργεια ολοκληρωμένης προσωπικότητας κάθε γυναίκας χωρίς φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις.
(Και η δίκη της κατάργησης των τόνων)
Η ΑΝΑΦΟΡΑ του «Ρ» στα προχτεσινά «Διακριτικά» στη «Δίκη των τόνων», με το άρθρο του σ. Ηρ. Κακαβάνη, μας φέρνει στο νου μια δύσκολη στιγμή της χιτλεροφασιστικής Κατοχής, που όλα μπορούσαμε να τα λογαριάζουμε στον αγώνα μας, όχι, όμως, πως θα άρχιζε τότε, από τους σκοταδιστές του Πανεπιστημίου της Αθήνας, το άγριο κυνηγητό στον καθηγητή Γιάννη Κακριδή για την κατάργηση των τόνων.
Ο ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟΣ είχε ξεχειλίσει στη Φιλοσοφική και η γνωστή ομάδα των Ν. Εξαρχόπουλου, Λογοθέτη, Αντ. Χατζή κι άλλων είχαν επιβάλει στη Σχολή το δικό τους καθεστώς, που ήταν καλά συντονισμένο με τους μηχανισμούς της βασιλομεταξικής δικτατορίας. Τις αίθουσες της Φιλοσοφικής αλώνιζαν οι χαφιέδες του Μανιαδάκη, που αρκετές φορές «παρακολουθούσαν» και τις παραδόσεις των καθηγητών, κρατώντας με επιμέλεια και σημειώσεις!!!
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ του καθηγητή Γιάννη Κακριδή (είχε έρθει από τη Θεσσαλονίκη το 1939) είναι ευνόητο πως δεν είχε γίνει αποδεκτή από τα γκεσέμια αυτά της Φιλοσοφικής και επιζητούσαν ευκαιρία για να τον χτυπήσουν και να τον εκπαραθυρώσουν από την έδρα του. Τους ενοχλούσε ιδιαίτερα η ανταπόκριση που είχε στους φοιτητές, όχι μόνο της Φιλοσοφικής, αλλά και των άλλων σχολών, που πλημμύριζαν την αίθουσα τις ώρες που έκανε μάθημα.
ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ, φυσικά, η στιγμή που ο δάσκαλος Γιάννης Κακριδής δίδασκε πάνω στο κείμενο του «Επιτάφιου» του Περικλή και το αμφιθέατρο ήταν από πολύ νωρίς ασφυχτικά γεμάτο. Η διδασκαλία του Κακριδή εκείνη τη στιγμή ακουγόταν σαν φωνή ενάντια στον αυταρχισμό, στη δικτατορία, κραυγή που έφθανε από τα βάθη αιώνων στην αίθουσα της οδού Σόλωνος.
Η ΖΩΝΤΑΝΙΑ που ήταν πια ολοφάνερη με τη διδασκαλία του Κακριδή είχε δημιουργήσει μέσα στη Φιλοσοφική μια πλατιά αποδοχή και στήριξη, που έκανε τους γλωσσαμύντορες να θέλουν την εκκαθάριση του λογαριασμού... Και βρήκαν τους τόνους και με τη διαδικασία του Πειθαρχικού της Σχολής στο «άψε - σβήσε» του επέβαλαν δίμηνη παύση.
Ο Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ επώνυμα, στο χρονογράφημά του στην «Πρωία», έκανε τη δική του εκτίμηση, γράφοντας ότι: «Δεν υπάρχει σχεδόν άνθρωπος, που να μην έγινε σοβαρός με τις σημερινές συνθήκες της ζωής και δεν υπάρχει επίσης άνθρωπος, που να συγχύζει τα ζωτικά προβλήματα με τις μπακατέλες...».
ΚΑΙ πραγματικά μπακατέλες ήταν όλη αυτή η ιστορία που έστησε η Φιλοσοφική Σχολή, που, κατά τον Βάρναλη, θυμήθηκε τα δημοκοπικά κλέη της μιστριωτικής εποχής «και εξεστράτευσε εναντίον του Ι. Κακριδή, επειδή ο κ. καθηγητής εφόνευσε ασπλάχνως τους τόνους και τα πνεύματα της ελληνικής γραφής...».
ΑΛΛΑ στη Φιλοσοφική Σχολή, παρόλη τη ζοφερή αυτή ατμόσφαιρα που είχαν δημιουργήσει οι γλωσσαμύντορες, υπήρχε και στα χρόνια της Μεταξικής δικτατορίας, αλλά και στην Κατοχή μια επίσης μικρή όαση στα μαθήματα που έκανε τότε ο καθηγητής, ο σοφός Νίκος Βέης, που κάθε χρόνο οι παραδόσεις του είχαν ένα πολυπληθές ακροατήριο και που ποτέ δεν παρέλειπε να ανταμώνει ο λόγος του το σήμερα.
Η ΑΙΘΟΥΣΑ, με κομμένη την ανάσα, παρακολουθούσε το μάθημα και του καθηγητή, που έχει πια αφήσει την έδρα του και περπατά ανάμεσα στους φοιτητές, να ανοίγει τις μεγάλες σελίδες της εθνικής μας ιστορίας, να μας φέρνει μηνύματα από το Βελιγράδι και τον αχό της πολιορκίας του Μεσολογγίου.
Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ μπότα την ίδια στιγμή ακουγόταν συχνά στην αίθουσα, καθώς χτυπούσε στο κοντινό πεζοδρόμιο. Και ο καθηγητής συνταίριαζε το λόγο του, τη φωνή του, απαγγέλλοντας Σολωμό. Στην αίθουσα, πάντα κοσμοπλημμύρα... Και πάνω στην έδρα του κ. καθηγητή, τα μπουκέτα με τα κοτσάνια μόνο... Γιατί ο Ν. Βέης συνήθιζε να τα αποκόβει τα λουλούδια και να τα ρίχνει στους νέους, που παρακολουθούσαν το μάθημα. Σ' αυτούς ταιριάζουν τα λουλούδια.
Στην ίδια γραμμή πλεύσης βρίσκονται και οι αλλαγές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
1. Με μια σειρά μέτρα (ευέλικτη ζώνη, σχέδιο της Επιτροπής του ΕΣΥΠ για τη Β/θμια Εκπαίδευση, Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα) προετοιμάζουν το έδαφος για το «αποκεντρωμένο» σχολείο που σημαίνει:
- Σχολείο χωρίς ή με ελάχιστους κρατικούς πόρους.
- Αυτοχρηματοδοτούμενο με πόρους από επιχειρηματίες - χορηγούς, δίδακτρα από γονείς, εμπορικές δραστηριότητες.
Ανοίγει ο δρόμος για σχολεία διαφορετικών ταχυτήτων και κατηγοριών ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες της τοπικής κοινωνίας και τις διαχειριστικές ικανότητες κάθε σχολικής μονάδας.
Ο ορισμός οικονομικού υποδιευθυντή που προωθείται για τα σχολεία με πάνω από 100 μαθητές και η διαχείριση των πόρων από τους συλλόγους θα προσδώσουν στα σχολεία χαρακτήρα ανταγωνιστικής επιχείρησης με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον τους (κλείσιμο ή υπολειτουργία σε σχολεία αγροτικών και εργατικών περιοχών).
2. Καταργείται σταδιακά ο όποιος ενιαίος χαρακτήρας του σχολικού προγράμματος καθώς η συγκρότηση και χρηματοδότηση του 1/3 των προγραμμάτων του Δημοτικού (ευέλικτη ζώνη) και του Γυμνασίου (ελεύθερη ζώνη) σχεδιάζουν να ανατεθεί στη σχολική μονάδα σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους συλλόγους γονέων. Δηλαδή, τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων που προορίζονται για εργάτες θα μαθαίνουν διαφορετικά πράγματα από τα παιδιά των πλουσίων οικογενειών που προορίζονται για αφεντικά.
3. Με σκληρά εξεταστικά μέτρα και άλλες δοκιμασίες που προβλέπεται να ξεκινούν από το Δημοτικό και να κορυφώνονται στο Λύκειο εντείνονται οι φραγμοί στη μόρφωση για τους κοινωνικά αδύναμους μαθητές με σκοπό τη μαζική εξώθησή τους το νωρίτερο στη διά βίου κατάρτιση και ψευτοαπασχόληση.
4. Ο διαχωρισμός σε Γενικά Λύκεια και ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ διευρύνει την ανισότητα. Τα ΕΠΑΛ ανακυκλώνουν την υποβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης, ενώ οι Επαγγελματικές Σχολές αποτελούν το σύγχρονο Καιάδα των αυριανών ανέργων.
Ολα αυτά αποτελούν κομμάτια του παζλ των αναδιαρθρώσεων στην Παιδεία και επιβεβαιώνουν:
α. Τη μετατροπή του σχολείου σε εργαλείο της οικονομίας των επιχειρήσεων για την αύξηση των κερδών τους.
β. Την ενίσχυση των φραγμών στη μόρφωση των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων και κατ' επέκταση των γυναικών.
γ. Την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης και το γρήγορο βηματισμό προς την κατάργηση της δωρεάν Εκπαίδευσης.
δ. Αναπαραγωγή ενός φτηνού, ευέλικτου και πειθήνιου εργατικού δυναμικού με χειρότερους όρους εργασίας, αμοιβής και ζωής.
Οπως όλα τα στοιχεία μαρτυρούν (λειτουργικός, αναλφαβητισμός, κόστος εκπαίδευσης) και με τη λειτουργία των νέων μέτρων, η μόρφωση των γυναικών θα σταματά στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
Τα κείμενα είναι αποσπάσματα από την κεντρική εισήγηση που παρουσιάστηκε στην ημερίδα της ΟΓΕ για την Παιδεία.