Δραματική προειδοποίηση για το μέλλον των νέων στην Ευρώπη, αποτελούν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ), που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα.

• Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καταγράφονται 7.000-8.000 αιφνίδιοι θάνατοι που αποδίδονται στα ναρκωτικά.
• Στις χώρες της Κεντρικής Ανατολικής Ευρώπης, παρουσιάζεται - ιδιαίτερα ανάμεσα στους μαθητές - αύξηση του πληθυσμού που δοκιμάζει τις παράνομες ουσίες.
• Η κάνναβη - που παρουσιάζεται από κάποιους ως εντελώς αθώα ουσία - εξακολουθεί να είναι το ναρκωτικό, το οποίο δοκιμάζουν περισσότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση και απ' το οποίο ζητούν αποθεραπεία οι εξαρτημένοι.

Αν και στην έκθεση δε γίνεται καμιά αναφορά στις κοινωνικές αιτίες που οδηγούν τους νέους στη χρήση των ναρκωτικών, εντούτοις η ίδια η έκθεση αποτελεί μια δραματική προειδοποίηση για το μέλλον των νέων της Ευρώπης.

Η κάνναβη εξακολουθεί να είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία σε όλες τις χώρες της ΕΕ, τόσο από την άποψη της δοκιμής τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή, όσο και από την άποψη της πρόσφατης χρήσης (εντός του τελευταίου έτους). Η δοκιμή της κάνναβης τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή από άτομα ηλικίας 15 έως 64 ετών κυμαίνεται από περίπου 10% στη Φινλανδία έως 20-25% σε Δανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες και το UK. Το 9% αναφέρει ότι έκανε πρόσφατη χρήση, ενώ παρόμοια χρήση άλλων παράνομων ναρκωτικών ουσιών σπάνια υπερβαίνει το 1%.

Η χρήση κάνναβης είναι υψηλότερη μεταξύ ενηλίκων ηλικίας 15-34 ετών. Την έχει δοκιμάσει περίπου το 15% στη Φινλανδία και τη Σουηδία και το 28-40% στη Δανία, στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Ιρλανδία, στις Κάτω Χώρες και το UK.

Η εμπειρία δοκιμής κάνναβης τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15 έως 16 ετών κυμαίνεται από 8% στην Πορτογαλία και τη Σουηδία έως 35% στη Γαλλία. Στην Ελλάδα και τη Σουηδία, η χρήση, στην ομάδα αυτή, τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή εισπνεόμενων ουσιών (πτητικές ουσίες) είναι υψηλότερη ή ίση με τη χρήση κάνναβης.

Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι, καθώς οι τάσεις και οι αγορές αλλάζουν, τα παραδοσιακά όρια μεταξύ εύπορων και περιθωριακών χρηστών κοκαΐνης εξασθενίζουν.

Ενας παράγοντας είναι η νέα τάση «αναβάθμισης» του καπνίσματος κοκαΐνης σε χώρους νυχτερινής διασκέδασης. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν ενδείξεις για κοκαΐνη «βάση / κρακ» αναμειγμένη με καπνό σε «τσιγαριλίκι», όπως αναφέρεται από πέντε χώρες: Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Κάτω Χώρες και Αγγλία.

Το ΕΚΠΝΤ δηλώνει ότι η χρήση κοκαΐνης είναι γενικά πολύ μεγαλύτερη σε ομάδες με υψηλά επίπεδα χρήσης παράνομων ναρκωτικών, παρά σε νεαρούς ενήλικες συνολικά. Παραδείγματος χάριν, το ναρκωτικό αυτό χρησιμοποιείται από ομάδες αποκλεισμένες κοινωνικά, όπως άστεγα νεαρά άτομα, άτομα που ασκούν επαγγέλματα που σχετίζονται με το σεξ και προβληματικούς χρήστες οπιούχων ναρκωτικών. Αλλά και οι κοινωνικά ενταγμένοι νέοι, που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν διάφορα ψυχαγωγικά ναρκωτικά σε χώρους νυχτερινής διασκέδασης, χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο κοκαΐνη, σε συνδυασμό με αλκοόλ. Στην έκθεση διαπιστώνεται, ωστόσο, ότι το σχετικά υψηλό κόστος του ναρκωτικού, σε συνδυασμό με τη μικρή διάρκεια επήρειας, αποθαρρύνουν την τακτική ψυχαγωγική χρήση, η οποία απαιτεί υψηλό διαθέσιμο εισόδημα.

Μεταξύ των χρηστών ναρκωτικών που υποβάλλονται σε θεραπεία, το ποσοστό των προβλημάτων που συνδέεται με τη χρήση κοκαΐνης αυξάνεται σε ορισμένες χώρες. Στην Ισπανία και τις Κάτω Χώρες, επί παραδείγματι, έχουν αυξηθεί τα άτομα που ζητούν θεραπεία για προβλήματα που συνδέονται με την κοκαΐνη ως το κύριο ναρκωτικό που λαμβάνουν. Η Γερμανία, η Ελλάδα και η Ιταλία παρουσιάζουν, επίσης, αύξηση στη θεραπεία κοκαΐνης, όπως παρουσίαζε και η Ιρλανδία μέχρι το 1998.

Ο αριθμός των σχετικών με τα ναρκωτικά αιφνίδιων θανάτων (υπερβολικές δόσεις ή δηλητηριάσεις) φαίνεται τα τελευταία χρόνια να κυμαίνεται σε ολόκληρη την ΕΕ μεταξύ 7.000-8.000 ετησίως, μολονότι παρατηρούνται διαφορετικές εθνικές τάσεις. Στους λόγους που συντέλεσαν σ' αυτό μπορεί να περιληφθούν η σταθεροποίηση του αριθμού των προβληματικών χρηστών, η μείωση των επικίνδυνων πρακτικών, η διεύρυνση των θεραπειών υποκατάστασης και η καλύτερη ιατρική συνδρομή. Ο αριθμός των νεκρών ετησίως στην ΕΕ, με 376 εκατομμύρια κατοίκους, ανέρχεται περίπου στο ήμισυ εκείνων στις ΗΠΑ, με 270 εκατομμύρια κατοίκους, μολονότι οι συγκρίσεις αυτές θα πρέπει να ερμηνευτούν με εξαιρετική προσοχή.

Στην έκθεση διαπιστώνεται αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (ιδιαίτερα των μαθητών), που έχουν δοκιμάσει τουλάχιστον μία φορά παράνομες ουσίες, καθώς και ο μείζων ρόλος της περιοχής για τη διακίνηση και διαμετακόμιση των ναρκωτικών προς την ΕΕ.

Η έκθεση αναφέρει ότι η δοκιμή - τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή - παράνομων ουσιών στους 15χρονους και 16χρονους διπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 1995 και 1999 σε όλες τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, εκτός της Τσεχικής Δημοκρατίας (αυξήθηκε 1,5 φορά), όπου ήταν ήδη πολύ υψηλή. Τα υψηλότερα ποσοστά παρουσιάζουν η Τσεχική Δημοκρατία (ένας στους τρεις νέους ηλικίας 15 έως 16 ετών) και η Σλοβενία (ένας στους τέσσερις).

Η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην κάνναβη. Οπως και στην ΕΕ, είναι το ναρκωτικό που έρχεται πρώτο με διαφορά στις προτιμήσεις των χρηστών ναρκωτικών.