Ετεροβαρές και στην ουσία αποικιοκρατικού τύπου μνημόνιο χαρακτήρισε ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής την «Κύρωση της διά ανταλλαγής ρηματικών διακοινώσεων συμφωνίας περί παρατάσεως του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ» Ελλάδας και ΗΠΑ «σχετικά με την επιβολή εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού και βυζαντινού εκκλησιαστικού εθνολογικού υλικού μέχρι και τον 15ο αιώνα μ.Χ. της Ελληνικής Δημοκρατίας», το οποίο ψηφίστηκε χτες με διευρυμένη πλειοψηφία στην Ολομέλεια της Βουλής.

Πρόκειται για συμφωνία που είχε υπογραφεί ανάμεσα σε Ελλάδα - ΗΠΑ για πρώτη φορά πριν από 5 χρόνια και τώρα προβλέπεται η ανανέωσή της έως το 2021. Το ΚΚΕ, όπως ακριβώς έπραξε την πρώτη φορά που ήρθε η συμφωνία αυτή στη Βουλή, έτσι και τώρα καταψήφισε, καθώς, όπως ανέδειξε o Γ. Δελής ως ειδικός αγορητής του Κόμματος, με το μνημόνιο αυτό «η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη μεν να αποδεικνύει ότι παίρνει μέτρα κατά της παράνομης εξαγωγής, με άλλα λόγια να προφυλάσσει το νόμιμο εμπόριο των αρχαιοτήτων έναντι του λαθρεμπορίου και του παρεμπορίου, ενώ αντιθέτως δεν κατατίθεται κανένα απολύτως στοιχείο που να επιβεβαιώνει ότι οι ΗΠΑ τήρησαν αυτήν τη συμφωνία, δηλαδή να περιορίσουν τις εισαγωγές τέτοιου υλικού ή πόσα αντικείμενα επέστρεψαν στην Ελλάδα μετά την υπογραφή της. Τίποτα από αυτά, αφού σύμφωνα με τα όσα αναγράφονται στη σύμβαση, πουθενά δεν υπάρχει έστω μια γραμμή που να επιβάλλει στις ΗΠΑ να δίνουν λογαριασμό στην Ελλάδα για το τι έκαναν σχετικά με τα ζητήματα αυτά».

Εξάλλου, σημείωσε ο Γ. Δελής, η αποτίμηση της συμφωνίας για τα πρώτα 5 χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, είναι η επιστροφή από τις ΗΠΑ μόλις 15 ασημένιων νομισμάτων και τμήματος μιας σαρκοφάγου. Ενώ δεν υπάρχει, τόνισε, «κανένα στοιχείο αν οι ΗΠΑ περιόρισαν τις εισαγωγές αρχαιολογικού και βυζαντινού υλικού».

Σχολιάζοντας ακόμα τις αναφορές της υπουργού ότι βασικός στόχος του μνημονίου είναι η προστασία των πολιτιστικών αγαθών, που είναι προϊόντα λαθρανασκαφής και παράνομης εξαγωγής προς τις ΗΠΑ, ο Γ. Δελής επισήμανε ότι «ασφαλώς, λέμε εμείς, και πρέπει η λαθρανασκαφή αρχαιοτήτων, όπως και η αρχαιοκαπηλία, να παταχθούν και να εκλείψουν. Το παράνομο εμπόριο, όμως, αρχαιοτήτων δεν αναπτύσσεται άραγε δίπλα στο νόμιμο εμπόριο αυτών των αρχαιοτήτων; Στους μεγάλους οίκους δημοπρασιών, αλλά και ορισμένων μουσείων δεν είναι που εκβάλλουν και οι δυο τελικά αυτές εμπορικές δραστηριότητες;».

Το νομοσχέδιο υπερψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΜέΡΑ25. Το κόμμα Βελόπουλου καταψήφισε, ζητώντας ορισμένες βελτιώσεις στη συμφωνία.