Η επικοινωνιακή καταιγίδα προβολής του σχεδίου της διοίκησης Μπακογιάννη στο δήμο της Αθήνας για το «Μεγάλο Περίπατο» παρουσιάζει ως στόχους αυτών των αλλαγών στο κέντρο της πόλης, τα λιγότερα διερχόμενα ΙΧ, τον περισσότερο ελεύθερο δημόσιο χώρο για περίπατο ή ποδήλατο μεταξύ ορισμένων εκ των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων και μουσείων της Αθήνας. Ακούγοντας ο οποιοσδήποτε τέτοιους στόχους να τίθενται, είναι δύσκολο να διαφωνήσει.

Αν ήταν το κίνητρο η βελτίωση της ποιότητας ζωής των λαϊκών στρωμάτων της Αθήνας, η συζήτηση θα ξεκίναγε με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αναβάθμισης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της πρωτεύουσας, με πύκνωση του δικτύου των δρομολογίων, με αύξηση του προσωπικού και των οχημάτων, ώστε να μπορούσε ευκολότερα να υποκατασταθεί η χρήση των ΙΧ από τη χρήση των ΜΜΜ. Επίσης, θα συνδυαζόταν με ένα αντίστοιχο σχέδιο αύξησης του δημόσιου χώρου σε όλη την έκταση του δήμου, με δημιουργία νέων πλατειών, πάρκων, παιδικών χαρών και δεν θα είχαμε το «παράδοξο» η ίδια διοίκηση να έχει «παγώσει» ακόμα και δρομολογημένες απαλλοτριώσεις για να κερδηθεί δημόσιος χώρος ή να συνεχίζει την τεράστια συρρίκνωση του δικτύου των παιδικών χαρών που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία 15 χρόνια. Και επιπλέον, η πρόσβαση των λαϊκών στρωμάτων της πόλης στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, που τόσο προβάλλεται, θα αντιμετωπιζόταν ως δικαίωμα και όχι ως ένα πανάκριβο τουριστικό προϊόν.

Το σχέδιο για το «Μεγάλο Περίπατο» της Αθήνας, όπως προτάθηκε από τη διοίκηση Μπακογιάννη και ψηφίστηκε από τις παρατάξεις ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ στο Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας, αποτελεί μια νέα εκδοχή παλιότερων σχεδίων που έχουν παρουσιαστεί για την αναμόρφωση του κέντρου της πρωτεύουσας. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ριζικής αλλαγής στην παραγωγική δομή του κέντρου της Αθήνας, στην κατεύθυνση να γίνει ένα τεράστιο ενιαίο τουριστικό κέντρο για να προσελκύει ακόμα περισσότερα εκατομμύρια τουρίστες για αρκετούς μήνες το χρόνο. «Η Αθήνα γίνεται προορισμός», όπως δήλωσε ο δήμαρχος, και όχι μέρος διέλευσης.

Συνεπώς, ως τέτοιο σχέδιο πρέπει να κριθεί. Γιατί η στόχευση αυτών των αλλαγών καθορίζει και τις συνέπειές τους και στο αν τελικά θα ωφεληθούν οι εργαζόμενοι και οι επαγγελματίες που ζουν και δουλεύουν στην πόλη ή κυρίως το μεγάλο ξενοδοχειακό και εμπορικό κεφάλαιο, που έσπευσαν ήδη να αποθεώσουν την πρωτοβουλία της διοίκησης Μπακογιάννη.

Η εμπειρία από άλλες μεγάλες πόλεις καπιταλιστικών χωρών είναι σαφής για το προς τα πού θα πάνε τα πράγματα. Με ολόκληρες περιοχές να τουριστικοποιούνται πλήρως και με αύξηση των τιμών των ακινήτων, άρα και των ενοικίων και των δημοτικών τελών, μόνιμοι κάτοικοι «εκδιώκονται» από ολόκληρες γειτονιές, στις οποίες αλλάζει ριζικά η σύνθεση του πληθυσμού τους.

Η μεταφορά ακόμα περισσότερης εμπορικής κίνησης προς το κέντρο της πόλης στα μεγάλα εμπορικά κέντρα, θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη χειροτέρευση των όρων δουλειάς για δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στις γειτονιές της Αθήνας, αλλά και γειτονικών δήμων. Ενώ μικροί επαγγελματίες και έμποροι που θα παραμείνουν ανοιχτοί στο κέντρο της πόλης, θα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ακόμα πιο άνισο ανταγωνισμό από τα μεγαθήρια του κλάδου.

Οι αντιδράσεις επαγγελματιών σε παραδοσιακούς εμπορικούς δρόμους, όπως στην Αθηνάς ή στο Μοναστηράκι, είναι έντονες, καθώς βλέπουν ότι πάρα πολλοί από αυτούς απειλούνται με κλείσιμο, καθώς θα γίνει πιο δύσκολη έως αδύνατη η πρόσβαση του κόσμου.

Εμπειρικά στοιχεία που υπάρχουν, δείχνουν ότι σε γειτονιές που αυξήθηκε κατακόρυφα η τουριστική κίνηση, αυτοί που πήραν τη μερίδα του λέοντος ήταν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ και όχι τα μικρά εμπορικά καταστήματα. Ακόμα και ο κλάδος της εστίασης - διασκέδασης θα υποστεί αλλαγές.

Παράλληλα, εκατοντάδες μικρά επιστημονικά ή τεχνικά γραφεία θα αντιμετωπίσουν μια σημαντική αύξηση των εξόδων λειτουργίας τους, ενώ οι ιδιοκτήτες ταξί, ακόμα και αν δεν τους απαγορευτεί σε πρώτη φάση η πρόσβαση, θα χάνουν διαρκώς μερίδιο στο κομμάτι της μεταφοράς από τις αλυσίδες του κλάδου που θα έχουν συμφωνίες με τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα.

Το επιχείρημα ότι θα «καλλωπιστεί» το κέντρο και θα φύγουν τα στέκια της εγκληματικότητας, διαψεύδεται από την ίδια την πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων. Οι πιάτσες διακίνησης ναρκωτικών, πορνείας, εγκληματικότητας δεν θα εξαλειφθούν, αφού δεν εξαλείφονται οι όροι ύπαρξής τους. Απλά «μετακομίζουν» σε κοντινές περιοχές. Το ίδιο και τα σημεία κυκλοφοριακής συμφόρησης, που η ίδια η μελέτη για το σχέδιο προβλέπει ότι θα μεταφερθούν προς παράπλευρους δρόμους, όπως η Πειραιώς, η Βασ. Σοφίας, η Αλεξάνδρας, η 3ης Σεπτεμβρίου κ.ά.

Η Αθήνα χρειάζεται σημαντικές παρεμβάσεις. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Αυτές οι παρεμβάσεις θα πρέπει να υπηρετούν τις ανάγκες και τους όρους ζωής των εργαζομένων, των κατοίκων, των επαγγελματιών του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας και όχι όσων προσδοκούν να βγάλουν κι άλλα υπερκέρδη αλλοιώνοντας τη φυσιογνωμία του και μετατρέποντάς το σε κλειστό κλαμπ μεγαλοξενοδόχων, μεγαλεμπόρων και επιχειρηματιών βραχυχρόνιων μισθώσεων.