Ποτέ δε φανταζόμουνα ότι τώρα που γέρνω στο ηλιοβασίλεμα θα μπορούσα να ζήσω μια τέτοια εμπειρία ή μάλλον έναν τέτοιο συγκλονισμό. Μια τραγική ιστορική συγκυρία που αιωρείται ανάμεσα στην ανατροπή ή την πτώση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, έφερε στη γκαρσονιέρα της πικρής μοναξιάς μου μια νεράιδα από το Κίεβο. Λυγερόκορμη, ωραιοπλέξουδη, χρυσοδακτυλιδόμαλλη και γαλανομάτα. Ετσι είχα φανταστεί στην εφηβεία μου την ηρωίδα του Ομήρου Βρισηίδα για την ομορφιά της οποίας ήρθαν σε τρομερή σύγκρουση «Ατρείδης Αναξ ανδρών και Δίος Αχιλλεύς».

Με χάρη και άνεση με ανεπιτήδευτη ευγένεια, διακριτική, πολιτισμένη, άψογη στη συμπεριφορά και την εργασία της σου 'δινε τη δυνατότητα για μια οικεία προσέγγιση ήταν ευπρόσδεκτη, λίγο μελαγχολική αλλά υπερήφανη. Από τις πρώτες μέρες έμεινα έκπληκτος για το πόσο καλά μιλούσε την ελληνική γλώσσα, ακόμα και εγώ που μένω στην παραίσθηση ότι έχω τη χάρη της γραφής και του λόγου. Τη ρώτησα για το Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας. Είναι πολύ ωραία πόλη, είπε νοσταλγικά, με 30% πράσινο, με τα πάρκα και τις λιμνούλες με τους κύκνους, μεγάλες δεντροστοιχίες με σημύδες, ασημοέλαια, πλατάνια και φιλύρες, αυτά που λέμε και φλαμπουριές. Ο ποταμός Δνείπερος που το διασχίζει με τις πολυκεντημένες γραφικές του γέφυρες το Μάη, οι όμορφες πλατείες γεμάτες ολάνθιστες μηλιές. Ενα δάκρυ κύλησε στο μάγουλό της. Θυμήθηκα αυτό που έχω γράψει στο βιβλίο μου «20ός αιώνας» «Στα φασιστικά στρατόπεδα της κατοχής το κάθε δάκρυ μας έγινε σταγόνα της φεγγαροδροσιάς».

Συνέχισε να μιλάει χαμηλόφωνα, απολογητικά, σαν να 'θελε να μη δείξει εγωισμό και έπαρση. Ημουν στο Κίεβο καθηγήτρια Μουσικής και έπαιζα σε πιάνο από έβενο Ραχμάνινοφ (πολύ δύσκολος συνθέτης).

Πολλές φορές το απόγευμα προς το δειλινό την άκουγα στο διπλανό δωμάτιο να σιγοτραγουδάει κομμάτια κλασικής μουσικής. Σοστακόβιτς και το πένθιμο εμβατήριο του «Επέσατε θύματα αδέλφια εσείς». Ενα άλλο βράδυ τραγούδησε το βαλς των λουλουδιών από τον «Καρυοθραύστη» του Τσαϊκόφσκι.

Και στις 5 του Γενάρη είδα να παρουσιάζεται από την ΕΤ1 ένα ντοκιμαντέρ για τη Μόσχα, την άβυσσο της φτώχειας και της εξαθλίωσης και ένα παρανοϊκό επιδειξιομανή πλούτο. Το απροσδόκητο περιθώριο και Αντουανέτες της χλιδής. Ακολουθούσε συνέντευξη του Γκορμπατσόφ. Ελευθερία, Δημοκρατία, Περεστρόικα και μεγάλες προσδοκίες που δεν πραγματεύτηκαν γιατί φταίξανε οι άλλοι. Το ντοκιμαντέρ τελείωνε με ένα θρηνητικό ρέκβιεμ του Γκορμπατσόφ και τον πόνο του για το χαμό της γυναίκας του της Ραΐσα. Καπηλεύτηκαν ακόμα και την ανθρώπινη μοίρα για να μας φανεί συμπαθής και ανθρώπινος ο Γκορμπατσόφ χωρίς να τον δέρνουν Ερινύες. Η Κίρκη της τηλεόρασης σκέφτηκα, όταν άρχισε το ντοκιμαντέρ φώναξα. Μαρία έλα να δεις, Ρωσία! Κάθισε δίπλα μου σκεφτική και παρακολουθούσε. Οταν άκουσε τον Γκορμπατσόφ και για περεστρόικα μεταμορφώθηκε. Τινάχτηκε έξαλλη. Μαινάδα θα μπορούσε να γίνει και Μήδεια. Ναι, περεστρόικα καταραμένε, πώς θα γινόταν μας κατάστρεψες. Η Σοβιετική Ενωση ήταν μεγάλη και περήφανη. Χάσαμε τις δουλιές μας, τα χρήματά μας. Εφυγε από μέσα μας η χαρά και η ελπίδα και πήραμε το σκληρό δρόμο της ξενιτιάς. Κύριε Τάκη, αυτοί δεν είναι κομμουνιστές. Οι κομμουνιστές πολεμάγανε και πεθαίνανε όρθιοι. Αυτοί κάνανε τη Ρωσία πορ... Δεν μπορώ να τελειώσω το όνειδος αυτής της λέξης! Εγινε κατακόκκινη και έφυγε με μεγάλο άγχος και λυγμούς. Εμεινα μόνος περίλυπος. «Της παγωνιάς αετόπουλο της ερημιάς γεράκι». Θυμήθηκα τον πρώτο στίχο από τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη. «Στης ζωής μου ως ήμουν το μισό το χρόνο βρέθηκα σε δάσος σκοτεινό γεμάτο και ο αληθινός ο δρόμος ήταν για μένα χαμένος».

Την άλλη μέρα το πρωί ήρθε πρόσχαρη η Μαρία και με λουλούδια στο χέρι, σαν να ήθελε να απαλύνει την πίκρα που μοιραστήκαμε το προηγούμενο βράδυ. Πέρασε στο δωμάτιό μου, κοίταξε στον τοίχο το πορτρέτο του Αρη, το τιμητικό δίπλωμα της Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΕΑ) και τα μικρά καδράκια με τα ξεραμένα αγριολούλουδα και τις πορφυρές και γαλάζιες ανεμώνες από τις χαράδρες της Πάρου. Ενα πλατύ χαμόγελο άνθισε στα χείλη της. Με χτύπησε με το χέρι στον ώμο της και μου είπε: καλημέρα σύντροφε!!!