Από παλιότερη κινητοποίηση συλλόγων και φορέων ενάντια στην εγκληματική πολιτική για τα σκουπίδια

Στην Ερώτηση, την οποία υπογράφουν οι 8 περιφερειακοί σύμβουλοι, αναφέρεται αναλυτικά:

Η διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) αγνοώντας προκλητικά τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των κατοίκων και φορέων της ευρύτερης περιοχής, με τη θερμή και έμπρακτη συμπαράσταση της κοινότητας Βαρνάβα, κλιμακώνει απτόητη τον καταστροφικό για το περιβάλλον και την υγεία σχεδιασμό της προηγούμενης διοίκησης. Προχωρά στην ολοκλήρωση του αντιλαϊκού εγχειρήματος, που λέγεται «ΟΕΔΑ Βορειοανατολικής Αττικής», δημοπρατώντας τη «ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΑ) ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΛΕΓΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΒΑ) ΣΤΗΝ ΟΕΔΑ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ», δηλαδή τη ΜΕΑ - ΜΕΒΑ Γραμματικού. Υστερα από αλλαγή της αρχικής ημερομηνίας η υποβολή των προσφορών μετατέθηκε για τις 29.4.2021.

Πρόκειται για δύο διακριτές μονάδες, που συναποτελούν μια ενιαία εγκατάσταση επεξεργασίας αποβλήτων με κοινά συνοδά έργα. Σύμφωνα με τον ισχύοντα ακόμη σχεδιασμό του ΠΕΣΔΑ - 2016, διατηρείται η ετήσια ποσότητα των σύμμεικτων αποβλήτων, που θα οδηγούνται στη ΜΕΑ, 60.000 τόνων. Το ίδιο και για τη ΜΕΒΑ των 20.000 τόνων.

Εν ολίγοις, τα τεύχη δημοπράτησης του έργου όπως τα αποφάσισε η διοίκηση αποτελούν μνημείο:

- Ανεπίτρεπτων μεθοδεύσεων καθώς η ΜΕΑ δημοπρατείται μεν ως τέτοια, με αυξημένη πάντως μέσω βιοξήρανσης παραγωγή RDF, αλλά κατόπιν μεταλλάσσεται, μέσω του «δικαιώματος προαίρεσης», σε αμιγή μονάδα βιοξήρανσης καθολικής παραγωγής αποβλήτων για καύση!

- Θεσμικής αυθαιρεσίας, καθώς η ΜΕΑ δημοπρατείται χωρίς να διαθέτει νόμιμη ΑΕΠΟ (Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων). Τα τεύχη δημοπράτησης επικαλούνται μια προ 18ετίας ΑΕΠΟ, αυτή που στην ουσία αφορούσε και αφορά στο ΧΥΤΑ Γραμματικού. Αλλά και η «τηλεγραφική» αναφορά της υπόψη ΑΕΠΟ στη «Μονάδα Προεπεξεργασίας» σύμμεικτων αποβλήτων, τύπου απλής «βιοξήρανσης», καμία σχέση δεν έχει με τη δημοπρατούμενη ΜΕΑ.

- Κατασπατάλησης κεντρικών δημόσιων πόρων, καθώς οδηγεί σε μονάδα με προϋπολογισμό κατασκευής τριπλάσιο από τον προβλεπόμενο στο ΠΕΣΔΑ - 2016, ενώ ταυτόχρονα:

- Προαναγγέλλει νέα δεινά για την ευρύτερη περιοχή μέσω της, τύπου «ΧΥΤΑ Φυλής», σχεδιαζόμενης επέκτασης του ΧΥΤΑ Γραμματικού.

Συγκεκριμένα, ως προς την τεχνολογία και τις αποδόσεις της ΜΕΑ.

Το δημοπρατούμενο αντικείμενο περιλαμβάνει (ι) την κατασκευή της ενιαίας εγκατάστασης των δύο μονάδων (ΜΕΑ - ΜΕΒΑ) με την εξάμηνη δοκιμαστική λειτουργία και το «δικαίωμα προαίρεσης» και (ιι) τη 12ετή λειτουργία τους (με το δικαίωμα προαίρεσης). Το «δικαίωμα προαίρεσης» προαναγγέλλει το δικαίωμα του ΕΔΣΝΑ να αλλάξει άρδην την «αλυσίδα παραγωγής» της ΜΕΑ, με βάση την οποία δημοπρατήθηκε το έργο, προς την κατεύθυνση της ολοκληρωτικής βιοξήρανσης και αυτό έναντι τεράστιας πρόσθετης χρηματικής αποζημίωσης.

Ετσι, η δημοπρατούμενη ΜΕΑ από μονάδα (ι) μηχανικής επεξεργασίας - ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών (>10% των εισερχόμενων αποβλήτων) και (ιι) παραγωγής καύσιμων αποβλήτων μέσω βιοξήρανσης θα μετατραπεί ολόκληρη σε μονάδα βιοξήρανσης, μέθοδος απλούστερης τεχνολογίας, με τα ανακτώμενα υλικά να αποτελούνται μόνο από μέταλλα, κυρίως μεταλλικά κουτάκια (περί το 2%). Ολη η υπόλοιπη ποσότητα θα μετατρέπεται σε SRF για τις τσιμεντοβιομηχανίες και σε άχρηστα υπολείμματα για την αυτόνομη μονάδα καύσης Αττικής - Στερεάς Ελλάδας, υψηλής υγειονομικής (και δη καρκινογόνας) και περιβαλλοντικής επικινδυνότητας, όπως προβλέπεται στο νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ).

Και το ερώτημα βγαίνει από μόνο του: Αφού το νέο ΕΣΔΑ του 2020 δίνει τη δυνατότητα να δημοπρατηθεί εξαρχής το έργο ως μονάδα βιοξήρανσης, όπως άλλωστε προβλέπουν γι' αυτό και οι νεκραναστημένες ΜΠΕ και ΑΕΠΟ του 2003, με προϋπολογισμό χαμηλότερο κατά πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ (βλ. ενότητα 3), γιατί η διοίκηση Πατούλη σε Περιφέρεια και ΕΔΣΝΑ, με τη συναίνεση προφανώς της κυβέρνησης της ΝΔ, αποφάσισε να προχωρήσει στις παραπάνω εκκωφαντικές λαθροχειρίες; Ρητορικό το ερώτημα. Επαληθεύεται ο «χρυσούς κανών» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, τις ποικίλες προσωνυμίες της οποίας θα ζήλευε και ο πιο μεγάλος απατεώνας: «Υπέρ πάντων τα κέρδη του κεφαλαίου»!

Σύμφωνα με τον Ν. 4782/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις, «πριν από την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού» ενός έργου θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον σχετικό Υποφάκελο και η οικεία «απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων». Παρόμοιος όρος έχει περιληφθεί και στον Ν. 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, όπως ισχύει.

Στον υπόψη, όμως, διαγωνισμό ως ΑΕΠΟ της υπό δημοπράτηση εγκατάστασης των ΜΕΑ - ΜΕΒΑ, νεκρανασταίνεται και εμφανίζεται η προ 18ετίας ΑΕΠΟ, του 2003, που στην ουσία αφορούσε μόνο στο ΧΥΤΑ Γραμματικού και ακροθιγώς ασχολείτο με τις άλλες εγκαταστάσεις της ΟΕΔΑ.

Συγκεκριμένα, όλες οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν από τότε, σχετίζονται με το έργο του ΧΥΤΑ χωρίς καμία αναφορά σε άλλη από τις τότε προβλεπόμενες εγκαταστάσεις της ΟΕΔΑ.

Ειδικότερα, τα οριζόμενα στα τεύχη δημοπράτησης διαφοροποιούνται σε σχέση με τους γενικούς όρους της ΑΕΠΟ του 2003 στα παρακάτω:

• Στην ΑΕΠΟ προβλέπεται «ΚΔΑΥ» ετήσιας δυναμικότητας 72.500 τόνων - Εχει πλέον καταργηθεί.
• Προβλέπεται «Μονάδα Κομποστοποίησης» προδιαλεγμένων οργανικών (βιοαποβλήτων) 40.000 τόνων - Εχει περιοριστεί στους 20.000 τόνους.
• Και το βασικότερο: Στην ΑΕΠΟ προβλέπεται «Μονάδα Προεπεξεργασίας» σύμμεικτων απορριμμάτων δυναμικότητας 127.500 τόνων - Εχει περιοριστεί στους 60.000 τόνους αλλά με διαφορετικές διεργασίες και τεχνικά χαρακτηριστικά.

Οι παραπάνω «εκπτώσεις», που είχαν ήδη θεσμοθετηθεί με το ΠΕΣΔΑ του 2016 των ΣΥΡΙΖΑ - Δούρου, είχαν προφανώς το στόχο τους: Να «περισσέψει» έκταση και χώρος για την παραπέρα μελλοντική επέκταση του ΧΥΤΑ Γραμματικού, κατά το προηγούμενο του ΧΥΤΑ Φυλής, όπως θα δείξουμε παρακάτω. Ειδικότερα, οι όροι της ενότητας του κεφ. Δ4 της ΑΕΠΟ, που αναφέρονται ειδικά στη «μονάδα προεπεξεργασίας» δεν προδιαγράφουν συγκεκριμένη ποιότητα των ανακτώμενων μετάλλων ούτε καν των προς «ενεργειακή αξιοποίηση» υλικών. Αλλωστε και ο σχεδιασμός της παραγωγικής διαδικασίας της μονάδας, που περιγράφει η ΑΕΠΟ, ελάχιστη σχέση έχει με τη δημοπρατούμενη ΜΕΑ, καθώς από τους 5 συνολικά όρους που τίθενται στην ΑΕΠΟ γι' αυτή:

• Τροποποιείται άρδην ο υπ' αρ. 1 σχετικά με τα εισερχόμενα απορρίμματα.
• Ο όρος 4 παραπέμπει γενικά σε όρους για τα συστήματα αποκονίωσης, απόσμησης και ελέγχου του θορύβου, που ισχύουν γενικά σε όλες τις κλειστές εγκαταστάσεις της ΟΕΔΑ.
• Παραβιάζεται συνολικά ο όρος 2 για τη «...μείωση της υγρασίας των (σ.σ. εισερχομένων) σύμμεικτων απορριμμάτων προς αριστοποίηση των κατάντη μηχανικών διαχωρισμών...».
• Παραβιάζονται οι δύο από τους τέσσερις επιμέρους όρους του όρου 3: (ι) «Επεξεργασία του (εισερχόμενου) σύμμεικτου απορρίμματος προς απομείωση της υγρασίας του», (ιι) «Ανάκτηση (μόνο) αλουμινούχων και σιδηρούχων υλικών...».
• Από τον όρο 5 παραβιάζεται ο βασικότερος επιμέρους όρος 5.1, που προδιαγράφει τη μέθοδο της βιοξήρανσης: «...Η βιολογική ξήρανση θα λαμβάνει χώρα στην πρώτη φάση της παραγωγικής διαδικασίας και θα στοχεύει στην απομείωση της υγρασίας...». Απαίτηση που επαναλαμβάνεται και στον επιμέρους όρο 5.2.

Η άρνηση της διοίκησης Πατούλη σε Περιφέρεια και ΕΔΣΝΑ να συμμορφωθεί, έστω και τύποις, ακόμη και σ' αυτήν την περιβαλλοντοκτόνα νομοθεσία της αστικής τάξης εξηγείται: Εχοντας πλήρη συνείδηση των μαζικών αντιδράσεων, που θα προσθέσει στις ήδη υπάρχουσες η επιβαλλόμενη προσφυγή στη διαδικασία έκδοσης νέων περιβαλλοντικών όρων, επιχειρεί να την αποφύγει. Φτάνει, μάλιστα, στο σημείο να μην προβλέψει καν την ύπαρξη πτυχίου για περιβαλλοντικές μελέτες στο μελετητικό επιτελείο των διαγωνιζομένων!

Η συνολική δαπάνη του έργου (ΜΕΑ - ΜΕΒΑ) μαζί με το «δικαίωμα προαίρεσης» προϋπολογίζεται στα 139.053.293 ευρώ (!) με τον ΦΠΑ. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται 63.647.875 ευρώ για την κατασκευή του έργου και 75.405.418 ευρώ για τη 12ετή λειτουργία με λειτουργικό κόστος 78,55 ευρώ/τόνο. Το κόστος κατασκευής ανηγμένο σε 20ετή ανεμπόδιστη λειτουργία της ενιαίας εγκατάστασης ανέρχεται σε 39,78 ευρώ/τόνο. Συνεπώς, το τελικό κόστος επεξεργασίας της ενιαίας εγκατάστασης (80.000 τόνοι/έτος) με το δικαίωμα προαίρεσης ανέρχεται στο εξωφρενικό ύψος των 118,33 ευρώ/τόνο!

Εάν επικεντρώσουμε στα κόστη της εγκατάστασης ΜΕΑ - ΜΕΒΑ χωρίς το δικαίωμα προαίρεσης (σε αυτήν την περίπτωση προσομοιάζει ως παραγωγική διαδικασία με τη ΜΕΑ - ΜΕΒΑ Ηπείρου), το κόστος επεξεργασίας διαμορφώνεται στα 99,42 ευρώ/τόνο, διπλάσιο από το τέλος εισόδου στη ΜΕΑ Ηπείρου, που το 2019 διαμορφώθηκε στα 50,20 ευρώ/τόνο, παρόλο που σε αυτό περιλαμβάνεται και το υψηλό ποσοστό κέρδους του ιδιωτικού κεφαλαίου, που επενδύθηκε λόγω ΣΔΙΤ.

Σημειώνουμε ακόμη ότι στο ΠΕΣΔΑ - 2016 το κόστος κατασκευής των ΜΕΑ - ΜΕΒΑ προκύπτει 11,48 ευρώ/τόνο, έναντι των 39,78 ευρώ/τόνο (υπερτριπλάσιο) της υπό δημοπράτηση εγκατάστασης!

Στο τεύχος «ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΜΕΛΕΤΗ» περιλαμβάνεται το διάγραμμα «03. Γενική Διάταξη Εργων - Οκτώβριος 2020», όπου δεσπόζει η λεκάνη του ΧΥΤΑ Γραμματικού έκτασης 100 στρ. και χωρητικότητας 2,0 εκατ. m³ σύμφωνα με την ΑΕΠΟ. Εμφανίζεται και μια 2η σε συνέχεια της πρώτης, επιγραφόμενη ως «Λεκάνη Φάσης Β'», ο πυθμένας της οποίας διαμορφώνεται με σημαντική εκσκαφή στο φυσικό έδαφος. Η ΑΕΠΟ προβλέπει, πράγματι, τη δυνατότητα για Φάση Β' έκτασης 50 στρ., η διάταξη, όμως, των δύο αυτών λεκανών στο υπόψη διάγραμμα και ο ελεύθερος χώρος έξω από αυτές προϊδεάζουν για επανάληψη της τακτικής των επεκτάσεων και πανωσηκωμάτων «τύπου Φυλής».

Με βάση όλα τα παραπάνω, πόσο απίθανη προβάλλει ως κυβερνητική πρόθεση μια «εξίσωση» του τύπου:

Λειτουργία όλων των ΜΕΑ στην Αττική + Καύση υπολείμματος των ΜΕΑ, ΜΕΒΑ Αττικής και Στερεάς Ελλάδας - Απομείωση φορτίου ΧΥΤΑ Φυλής + Επικίνδυνη ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω καύσης = + Απόβλητα καύσης στο ΧΥΤΑ Γραμματικού;

Καθόλου απίθανη, αλλά έχουν πλέον γνώση οι φύλακες! (Εχουν νιώσει στο πετσί τους τι θα πει καπιταλιστική «πράσινη ανάπτυξη»).

Κύριε περιφερειάρχη, η απαγόρευση - όπως και από την προκάτοχό σας - κάθε συζήτησης στο ΔΣ του ΕΔΣΝΑ, σχετικά με το σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων διαχείρισης των αποβλήτων στην Αττική, μας υποχρέωσε να θέσουμε σε έκταση το σκεπτικό, στο οποίο στηρίζουμε τα παρακάτω σκέλη της Ερώτησής μας:

Πώς απαντάτε:

- Για τους απαράδεκτους και εν πολλοίς αλλοπρόσαλλους όρους στη διακήρυξη και τα τεύχη δημοπράτησης του έργου, που ήδη υποχρέωσαν τον αντιπεριφερειάρχη σας, ως πρόεδρο του ΕΔΣΝΑ, να εκδώσει το από 16.3.21 «Τεύχος τροποποιήσεων των συμβατικών τευχών», 73 σελίδων, στο οποίο περιλαμβάνονται έξι (6) τροποποιήσεις και ογδόντα οκτώ (88) διευκρινίσεις!

- Για την έλλειψη ουσιαστικής ΑΕΠΟ του έργου.

- Για τη θηριώδη υπερτιμολόγηση του έργου και, φυσικά,

- Για το διαφαινόμενο ακόμη πιο «σκοτεινό» μέλλον της ευρύτερης περιοχής περί την ΟΕΔΑ Γραμματικού.