Εντεκα χρόνια πριν, τα ξημερώματα, της δεκάτης εβδόμης Ιανουαρίου, ηχούσαν οι σειρήνες της ιρακινής πρωτεύουσας. Η επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου», που σήμανε την έναρξη του πολέμου στον Κόλπο, είχε αρχίσει, δίνοντας τέλος στην αντίστροφη μέτρηση που άρχισε τον Αύγουστο του 1990, όταν ο ιρακινός στρατός εισέβαλε στο Κουβέιτ. Εντεκα χρόνια μετά, σήμερα, οι επιθεωρητές του ΟΗΕ για το πολυσυζητημένο ιρακινό οπλοστάσιο έχουν εγκαταλείψει το Ιράκ, από το Δεκέμβρη του 1998, ενώ στην Ουάσινγκτον και στο διεθνή Τύπο εντείνεται η φημολογία ότι πολλοί είναι εκείνοι που τοποθετούν το Ιράκ, μέσα στους πιθανότερους «υποψηφίους» νέους στόχους της «αντιτρομοκρατικής εκστρατείας».

Η φημολογία εντάθηκε τόσο πολύ, που σχολιάστηκε και από τον ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, ο οποίος στη μαραθώνια συνέντευξη Τύπου που έδωσε για να αποχαιρετήσει την απερχόμενη χρονιά, χαρακτήρισε μια επικείμενη στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράκ «τουλάχιστον χωρίς σύνεση», ιδιαίτερα εφόσον, όπως είπε, «δεν υπάρχει κανένα απολύτως στοιχείο που να συνδέει τη Βαγδάτη με τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου». Ανάλογη φέρεται να είναι και η άποψη της πλειοψηφίας των αραβικών ηγεσιών και της Αγκυρας, που δεν κρύβουν την ανησυχία τους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ έθεσε το θέμα στον Αμερικανό Πρόεδρο, κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους.

Η Αγκυρα ανησυχεί βαθύτατα για το ενδεχόμενο στρατιωτικού πλήγματος κατά του Ιράκ καθώς εκτιμά ότι θα δρομολογήσει απρόβλεπτες εξελίξεις, στις οποίες δεν αποκλείεται να περιλαμβάνεται ακόμη και η επέκταση του πολέμου και στο έδαφός της. Από την πλευρά τους, οι αραβικές ηγεσίες, χωρίς να σημαίνει ότι «τρέφουν αισθήματα συμπάθειας» για τον Σαντάμ Χουσεΐν, φοβούνται πολύ τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης εντός των χωρών τους, τόσο γιατί δεν υπάρχουν ενοχοποιητικά στοιχεία σε βάρος της Βαγδάτης, όσο και γιατί έχει ξεχειλίσει το ποτήρι της οργής για τον αραβικό κόσμο με το παλαιστινιακό ζήτημα, το οποίο, όμως, δε φαίνεται να «συγκινεί» τόσο τους «αντιτρομοκρατικούς ιππότες».

Τι κλίμα, όμως, επικρατεί εντός του Ιράκ;

Κατά τη διάρκεια της «Καταιγίδας της Ερήμου», τα συμμαχικά αεροσκάφη «άδειασαν» πάνω από το Ιράκ, μια έκταση δηλαδή που δεν ξεπερνά τα 2/3 της πολιτείας του Τέξας, 88.000 τόνους εκρηκτικά, τονίζει ο Αμερικανός φιλειρηνιστής Ράμζι Κιζία, επικαλούμενος στοιχεία του Πενταγώνου. Πέτυχαν ανυπολόγιστες καταστροφές στις βασικές υποδομές της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία του ιορδανικού παραρτήματος του Ερυθρού Σταυρού, κατά την επιχείρηση, έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 113.000 άμαχοι Ιρακινοί, ενώ υπολογίζεται ότι η αναλογία νεκρών Αμερικανών πεζοναυτών και νεκρών Ιρακινών (στρατιωτών και πολιτών) ήταν 1 προς 1.000.

Οπως δήλωνε, τότε, ο στρατηγός Κόλιν Πάουελ «δε με ενδιαφέρουν καθόλου οι αριθμοί». Βέβαια, όπως σχολιάζει ο Κιζία, όταν η αναλογία είναι τέτοια, δεν πρόκειται για πόλεμο αλλά μάλλον για σφαγή. Σε αυτές τις «πολεμικές απώλειες», μπορεί κανείς να προσθέσει και τον επίσημο αριθμό νεκρών Ιρακινών που ανακοίνωσε το Πεντάγωνο μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης επιχείρησης κατά του Ιράκ, το Δεκέμβρη του 1998, της «Αλεπούς της Ερήμου»: 10.000 νεκροί.

Ο πόλεμος, όμως, και οι συνέπειές του είναι η ιρακινή καθημερινότητα υπό το ζυγό των οικονομικών κυρώσεων που είχε επιβάλει, ήδη από τις αρχές του 1991, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στο Ιράκ. Υποτίθεται ότι τη στυγνή πραγματικότητα του εμπάργκο ήρθε να «ελαφρύνει» το Πρόγραμμα πώλησης Πετρελαίου έναντι Τροφίμων, που τέθηκε σε εφαρμογή το 1996, προκειμένου να απαλύνει την τραγωδία.

Σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του ΟΗΕ, στο πλαίσιο του προγράμματος, μέχρι το τέλος του 2001, το Ιράκ είχε εξαγάγει μέσω του Οργανισμού, πετρέλαιο που αντιστοιχεί σε 50 δισεκατομμύρια δολάρια, όμως τα τρόφιμα και το ιατροφαρμακευτικό υλικό που έλαβε ήταν αξίας 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Και αυτό γιατί τα υπόλοιπα παρακρατήθηκαν, προκειμένου να δοθούν αποζημιώσεις σε όσους επλήγησαν από την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ. Αν κάποιος θελήσει να υπολογίσει το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα του ιρακινού λαού με βάση αυτά τα έσοδα, τότε θα ανακαλύψει ότι δεν ξεπερνά τα 150 δολάρια, κάτι που τοποθετεί το Ιράκ στις φτωχότερες χώρες του κόσμου.

Επίσης, από τα ίδια τα στοιχεία του ΟΗΕ προκύπτει ότι μέχρι το Νοέμβρη του 2001, εξαιτίας των κυρώσεων είχαν χάσει τη ζωή τους 1.614.203 Ιρακινοί πολίτες, εκ των οποίων οι 667.773 δεν ήταν παρά παιδιά μικρότερα των 5 ετών. Οπως υπολογίζει ο ΟΗΕ και η UNICEF ο αριθμός των νεκρών παιδιών στο Ιράκ, είτε από το εμπάργκο είτε από τις στρατιωτικές επιδρομές, είναι μεγαλύτερος από το σύνολο των νεκρών Αμερικανών στρατιωτών σε όλους τους πολέμους του 20ού αιώνα.

Ενημερώνοντας τον Τύπο για την πορεία του Προγράμματος έναντι Τροφίμων στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, ο Συντονιστής του Προγράμματος, Τουν Μυάτ, τόνιζε ότι έχει επιτευχθεί πρόοδος, έχουν μειωθεί σημαντικά τα ποσοστά υποσιτισμού και ότι γίνεται ορθή κατανομή των τροφίμων και του ιατροφαρμακευτικού υλικού που παρέχεται από το Πρόγραμμα. Ο Μυάτ, όμως, παραδέχτηκε ότι μέγιστο πρόβλημα στο Ιράκ είναι οι κατεστραμμένες υποδομές. Δεν υπάρχει υδροδότηση, δεν υπάρχει αποχέτευση, εξαιτίας των κυρώσεων, κατέρρευσε το σύστημα Υγείας και το σύστημα εκπαίδευσης, ενώ τα πετρελαϊκά εργοστάσια που χρησιμοποιούνται, λειτουργούν υπό άθλιες και εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες.

Ο Μυάτ υπογράμμισε ότι πλέον οι περισσότερες απώλειες προέρχονται από την έλλειψη νοσηλευτικές υποδομής και από το μολυσμένο νερό ή από άλλες μολύνσεις, εξαιτίας της καταστροφής του αποχετευτικού συστήματος, και προειδοποίησε ότι αν δεν αλλάξει το πλαίσιο του προγράμματος, ώστε να επιτραπεί η εισαγωγή των απαραίτητων υλικών για την επιδιόρθωσή τους, τότε ο ΟΗΕ και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις θα είναι ανίσχυροι να σταματήσουν την τραγωδία.

Ο Μυάτ, πάντως, απέφυγε να επιβεβαιώσει την κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων διαφόρων ειδών καρκίνου, αλλά και των τερατογενέσεων στο νότιο Ιράκ, όπου και διεξήχθησαν οι μάχες, δηλώνοντας ότι συνεχίζονται οι έρευνες. Ιρακινοί γιατροί, όμως, και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι τα ποσοστά τερατογενέσεων και παιδικού καρκίνου έχουν τετραπλασιαστεί από το 1991 και ότι συνήθως η εξέλιξη της πάθησης είναι τόσο ραγδαία που τα θύματα δε ζουν περισσότερους από 4 μήνες. Σύμφωνα με την ιρακινή ηγεσία, στο νότιο Ιράκ, κυρίως, έχουν πέσει περισσότεροι από 940.000 πύραυλοι με απεμπλουτισμένο ουράνιο.

«Οι ΗΠΑ και η Βρετανία, ως μεγάλες δυνάμεις και ως μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, φέρουν ακέραια την ευθύνη για μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της ανθρωπότητας, που υπήρχε δυνατότητα να αναστραφεί» υποστηρίζουν οι Χανς φον Σπόνεκ και Ντένις Χάλιντεϊ, επικεφαλής του ανθρωπιστικού προγράμματος του ΟΗΕ στο Ιράκ από το 1998 - 2000, ο πρώτος, και από το 1997 - 1998, ο δεύτερος. Και οι δύο επιφανείς διπλωμάτες, όπως και άλλοι συνάδελφοί τους, παραιτήθηκαν καταγγέλλοντας ότι δεν μπορούν υπό τον «μανδύα του ΟΗΕ που άγεται και φέρεται από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία» να παίρνουν μέρος σε μια προαποφασισμένη γενοκτονία.

Και οι δύο, επικαλούμενοι και τα διαρρέοντα στοιχεία του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκαν τον Ιανουάριο του 1999, στις αμερικανικές εφημερίδες «Ουάσινγκτον Ποστ» και στην «Μπόστον Γκλόουμπ», υπογραμμίζουν ότι οι ιρακινοί ισχυρισμοί περί κατασκοπίας εκ μέρους των επιθεωρητών του ΟΗΕ, μετά από παρέμβαση των ΗΠΑ, είναι αληθινοί. Επίσης, υπογραμμίζουν ότι «ιδίοις όμμασι» έχουν διαπιστώσει την παντελή, πλέον, αδυναμία του Ιράκ να κατασκευάσει όπλα μαζικής καταστροφής.

Κατηγορούν τις ΗΠΑ και τη Βρετανία ότι μπλοκάρουν την αποδέσμευση επιπλέον 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που προέρχονται από πετρελαϊκά συμβόλαια της Βαγδάτης, υποχρεώνοντας τον ιρακινό λαό, σε συνδυασμό με τις κρατήσεις για τις αποζημιώσεις, σε ολική γενοκτονία, ενώ αντίθετα ενισχύουν την εξουσία του Σαντάμ Χουσεΐν. «Η προοπτική ενός πλήγματος κατά του Ιράκ είναι ανείπωτα φρικώδης, υπογραμμίζουν, αφού ο ιρακινός λαός πεθαίνει, ήδη, εδώ και 11 χρόνια.»