Εντονα αντέδρασε η Κίνα στην απόφαση των ΗΠΑ, Αυστραλίας, Βρετανίας (AUKUS) να προχωρήσουν σε συνεργασία και για κατασκευή υπερηχητικών όπλων και συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, κατηγορώντας τες για «αύξηση των κινδύνων διάδοσης πυρηνικών όπλων» και «χτυπήματα στο διεθνές σύστημα μη εξάπλωσης» τέτοιων συστημάτων. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, Ζάο Λιζιάν, σχολίασε ότι η επέκταση της τριμερούς συνεργασίας «υπονομεύει την ειρήνη και σταθερότητα σε Ασία - Ειρηνικό» υποστηρίζοντας ότι «οι χώρες της περιοχής πρέπει να τεθούν σε υψηλό συναγερμό». Χαρακτήρισε δε την AUKUS «μια αγγλοσαξονική κλίκα» με «τελικό στόχο» τη δημιουργία αντιγράφου του ΝΑΤΟ σε Ασία - Ειρηνικό για να υπηρετηθούν η ηγεμονία και τα εγωιστικά συμφέροντα των ΗΠΑ».

Στο μεταξύ, χτες, ο υπουργός Αμυνας της Αυστραλίας, Πίτερ Ντάτον, ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα δαπανήσει 2,6 δισ. δολάρια ΗΠΑ (3,5 δισ. δολάρια Αυστραλίας) για να αναβαθμίσει τους πυραύλους της και να αντιμετωπίσει το «ολοένα και πιο δύσκολο περιβάλλον ασφαλείας» στην περιοχή, λόγω της «επιθετικότητας της Κίνας». Αναφερόμενος στις «πιθανότητες που υπάρχουν για σύγκρουση στον Ινδο-Ειρηνικό» συμπλήρωσε ότι «πρέπει να είμαστε ρεαλιστές» για το «πώς θα αποτρέψουμε οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια και για να βοηθήσουμε στη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή μας». Σύμφωνα με τις πρώτες ανακοινώσεις, η Καμπέρα θα προχωρήσει στην απόκτηση πυραύλων αέρος - εδάφους με εκτεταμένη εμβέλεια, τύπου JASSM, για τα μαχητικά αεροσκάφη «F/A-18» και «F-35A», αλλά και πυραύλων «Naval Strike Missile» για τις φρεγάτες και τα αντιτορπιλικά της και ναρκών για την προστασία των λιμανιών και των θαλάσσιων συνόρων της. Οι νέοι πύραυλοι αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία μέχρι το 2024.

Σημειωτέον, οι ΗΠΑ επενδύουν όλο και περισσότερο στη συνεργασία τους με την Αυστραλία, δεδομένης και της γεωγραφικής της θέσης (δίπλα στην Κίνα), όπως έδειξε η χτεσινή συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ ο Αμερικανός υπουργός Αντονι Μπλίνκεν και η Αυστραλέζα ομόλογός του, Μαρίζ Πέιν.

Την ίδια στιγμή, ειδικό βάρος στη στερέωση των συμμαχιών των ΗΠΑ ασκούν και οι επενδυτικές κολιγιές. Χτες βρέθηκε στην Καμπέρα ο Ινδός υπουργός Εμπορίου, Πιγιούς Γκογιάλ, επικεφαλής επιχειρηματικής αποστολής από τη χώρα του. Βασικός στόχος της επίσκεψης, όπως μετέδωσε το «Ασοσιέιτεντ Πρες», ήταν να διερευνηθούν οι νέες ευκαιρίες οικονομικών συνεργασιών που άνοιξαν με τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που υπέγραψαν οι δύο πλευρές το Σάββατο, καταρχάς διαδικτυακά. Ο Αυστραλός ομόλογός του, Νταν Τέχαμ, είπε ότι η διμερής σχέση αναπτύσσεται δυναμικά μέσω της «Quad» (συνεργασία ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Ινδίας, Αυστραλίας) και ότι «είναι πολύ σημαντική η διατήρηση του Ινδο-Ειρηνικού ανοιχτού και ελεύθερου ώστε να ανθίζουν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες». Από τη μεριά του, ο Γκογιάλ δήλωσε «βέβαιος» ότι η στενότερη οικονομική συνεργασία, ως «διάσταση στις γεωπολιτικές σχέσεις», «θα φέρει τις χώρες μας πιο κοντά».

Στο μεταξύ, το αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε προχτές ότι εγκρίθηκε μια «προτεινόμενη πώληση» κι άλλων οπλικών συστημάτων (αντίστοιχη πώληση είχε εγκριθεί και τον Φλεβάρη) στην Ταϊβάν, με την Κίνα να αντιδρά έντονα και το ΥΠΕΞ να μιλά για «σοβαρή υπονόμευση της κυριαρχίας και της ασφάλειας της Κίνας, όπως και των αναπτυξιακών της συμφερόντων» αλλά και για «σοβαρή επιβάρυνση των σχέσεων ΗΠΑ - Κίνας, αλλά και της ειρήνης και σταθερότητας κατά μήκος των Στενών της Ταϊβάν».

Στο μεταξύ, στη Σρι Λάνκα συνεχίζονται οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, αλλά ο Πρόεδρός της, Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα, επιμένει ότι δεν θα παραιτηθεί.

Θυμίζουμε ότι η χώρα (που τα τελευταία χρόνια έχει εντείνει τη συνεργασία σε μια σειρά τομέων με την Κίνα) εδώ και καιρό αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε ξένο συνάλλαγμα και ενεργειακά αποθέματα, με συνέπεια πολύωρες διακοπές ρεύματος αλλά και ελλείψεις σε διάφορα βασικά είδη. Είναι ενδεικτικές οι κινητοποιήσεις γιατρών που διαμαρτύρονται για τις ελλείψεις φαρμάκων, με συνθήματα όπως «Ενισχύστε το δικαίωμα των ανθρώπων στη ζωή. Κηρύξτε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Υγεία».

Ο Ρατζαπάξα είναι επικεφαλής της κυβέρνησης από το 2019. Την Τρίτη ήρθη η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που είχε επιβληθεί την περασμένη βδομάδα, μετά και από την αποχώρηση βουλευτών από τον κυβερνητικό συνασπισμό, με αποτέλεσμα αυτός να χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η αντιπολίτευση απέρριψε πρόταση για συμμετοχή σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας.