Εκβιασμό από πλευράς του υπουργείου Παιδείας καταγγέλλουν οι εκδότες πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, προειδοποιώντας πως οι εξελίξεις οδηγούν σε κατάργηση του δωρεάν συγγράμματος στα πανεπιστήμια, ενώ ορατός προβάλλει ο κίνδυνος να μην υπάρχουν συγγράμματα για τους φοιτητές το επόμενο εξάμηνο αν το υπουργείο εμμείνει στη στάση του.

Οπως ανακοίνωσαν την περασμένη Πέμπτη από κοινού ο Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων, η Ενωση Ελληνικού Βιβλίου, ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών και ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου, το υπουργείο τούς ανακοίνωσε πως όποιος εκδότης δεν παρέχει μέχρι τον Μάη του 2022 το 25% των συγγραμμάτων του προς τους φοιτητές και σε ηλεκτρονική μορφή, πέραν της έντυπης, δεν θα του επιτραπεί να μοιράσει ούτε τα έντυπα συγγράμματα. Οι ίδιοι τονίζουν ιδιαίτερα πως «δεδομένης της βέβαιης παράνομης αναπαραγωγής και διακίνησης (όλα τα ηλεκτρονικά βιβλία αναπαράγονται παρανόμως) και της τεράστιας απώλειας εσόδων από την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των συγγραφέων, οι οποίοι δεν θα έχουν επιπλέον κίνητρο προς συγγραφή νέων βιβλίων, οι Ελληνες εκδότες αρνούνται να υποκύψουν στον εκβιασμό και να θέσουν στη διάθεση του υπουργείου τα συγγράμματά τους ηλεκτρονικά, χωρίς την απαιτούμενη ασφάλεια».

Το υπουργείο Παιδείας διά του γενικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης έσπευσε να δηλώσει «έκπληξη» για την ανακοίνωση των εκδοτών, διαβεβαιώνοντας πως «επιδιώκει να δώσει τη δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν το σύγγραμμα που επιθυμούν σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή, όπως πάντα δωρεάν για όλους». Επικαλείται τον διάλογο με τους εκπροσώπους των εκδοτών για το θέμα της ασφάλειας, δηλώνει πως περιμένει τις δικές τους προτάσεις, ωστόσο παράλληλα δηλώνει πως «κάθε διαδικασία διαλόγου πρέπει να έχει ένα χρονικό όριο ολοκλήρωσης», που στην προκειμένη περίπτωση είναι ο Μάης, περίοδος που αρχίζει η ροή εργασιών για τη χορήγηση συγγραμμάτων σε έντυπη μορφή.

Εκπρόσωποι των εκδοτών σημειώνουν πως παρά τη μονότονη επίκληση του ψηφιακού μετασχηματισμού, εδώ και χρόνια δεν έχει γίνει κανένα σοβαρό βήμα ώστε να κατοχυρωθεί στην πράξη το ζήτημα της διαφύλαξης της πνευματικής ιδιοκτησίας των συγγραφέων και των εκδοτικών οίκων. Παράλληλα, εντοπίζουν κενό και στο νομοθετικό πλαίσιο, στην περίπτωση που, όπως προειδοποιούν, υπάρξει παράνομη αναπαραγωγή και διακίνηση και τεράστια απώλεια εσόδων από την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των συγγραφέων. «Με αυτόν τον εκβιασμό το υπουργείο Παιδείας στερεί κατ' ουσίαν από τους φοιτητές την πρόσβαση στο δωρεάν βιβλίο, αφού θέτει ως προϋπόθεση διανομής έντυπων συγγραμμάτων την άνευ ασφάλειας παράδοση των ηλεκτρονικών», τονίζουν οι εκδότες.

Τα παραπάνω είναι πάντως άλλο ένα παράδειγμα της προσήλωσης της κυβέρνησης στην προώθηση πλευρών που ιεραρχεί η αστική στρατηγική, στην προκειμένη περίπτωση του ψηφιακού μετασχηματισμού και στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αλλωστε, το μαρτυρά και η επιχειρηματολογία από πλευράς του γγ Ανώτατης Εκπαίδευσης για τη θεσμοθέτηση του ψηφιακού συγγράμματος, με το υπουργείο να παραγνωρίζει την αποδεδειγμένη και αναντικατάστατη αξία του εντύπου. Στην απάντησή του προς τους εκδότες σημειώνει πως «ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί προτεραιότητα του υπουργείου Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης», υποστηρίζοντας πως «η θεσμοθέτηση του ηλεκτρονικού συγγράμματος θα συμβάλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στην περαιτέρω ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των φοιτητών».

Δεν πρέπει όμως να διαφεύγει πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί έναν γενικά και αόριστα εκσυγχρονισμό λειτουργιών με αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Διέπεται από τις προτεραιότητες που θέτει η αστική στρατηγική σε όλες τις πλευρές της ζωής και δεν είναι ξεκομμένος από τα μέτρα που παίρνονται και τους στόχους που τίθενται. Στην προκειμένη περίπτωση του ακαδημαϊκού συγγράμματος έρχεται σε ένα περιβάλλον μείωσης του κόστους για το κράτος, στροφής σε χρήσιμες για τους εργοδότες ψηφιακές δεξιότητες, με τους περιορισμούς στο πανεπιστημιακό σύγγραμμα να έχουν βρεθεί πολλές φορές και στο παρελθόν στην ατζέντα μεταρρυθμίσεων, σε βάρος των αναγκών των φοιτητών και της επιστήμης τους.