Νέο γύρο παρεμβάσεων και πιέσεων από Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, με στόχο την «ευθυγράμμιση» της Σερβίας στην ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση με τη Ρωσία, όπως και την «εξομάλυνση» των σχέσεων με το προτεκτοράτο του Κοσόβου (ως μια από τις προϋποθέσεις για την προώθηση της ευρωατλαντικής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων), σηματοδοτούν οι νέες επαφές που ξεκινούν σήμερα σε Βελιγράδι και μετά στην Πρίστινα οι ειδικοί απεσταλμένοι ΗΠΑ και ΕΕ, Γκάμπριελ Εσκομπάρ και Μίροσλαβ Λάιτσακ, αντίστοιχα.

Οι δύο αξιωματούχοι φτάνουν λίγα 24ωρα μετά από τις συναντήσεις που είχε στην περιοχή ο σύμβουλος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, Ντέρεκ Τσόλετ, που ξεκαθάρισε ότι Βελιγράδι και Πρίστινα πρέπει να προχωρήσουν σε αμοιβαίες υποχωρήσεις, ώστε - όπως τόνισε μιλώντας στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» - να προχωρήσει η εξομάλυνση των διμερών τους σχέσεων, ακόμα και χωρίς να αναγνωρίσει ο ένας τον άλλον πλήρως, όπως έκαναν και άλλες χώρες.

Εξηγώντας τα αμερικανικά σχέδια, ανέφερε ότι η μεν σερβική ηγεσία πρέπει να αποδεχτεί ένα επίπεδο κυριαρχίας για την Πρίστινα, η δε κοσοβάρικη πλευρά πρέπει να παραχωρήσει στους Σέρβους του Κοσόβου μεγαλύτερη αυτονομία. Σχολιάζοντας τις νέες εντάσεις που επικράτησαν για μέρες στα σύνορα των δύο πλευρών, ο Τσόλετ είπε ότι οι ΗΠΑ θέλουν να εμποδίσουν «τη μετάσταση της βίας» και πως «το τελευταίο πράγμα που θέλει καθένας από μας είναι μια κρίση σε αυτό το μέρος του κόσμου, με δεδομένο ότι ήδη η μεγαλύτερη κρίση από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν εξελίσσεται πολύ πιο μακριά». Η εντεινόμενη αντιπαράθεση βέβαια μεταξύ του ευρωατλαντικού μπλοκ, της Ρωσίας και της Κίνας για την ενίσχυση της θέσης τους στην κρίσιμη περιοχή των Βαλκανίων είναι αυτή που τροφοδοτεί την «κρίση» στην ευρύτερη περιοχή.

Σημειωτέον ότι μεταξύ άλλων, ο Τσόλετ χαρακτήρισε τη Σερβία «έναν εποικοδομητικό εταίρο» και μίλησε για «πολλά κοινά συμφέροντα» που έχει με τις ΗΠΑ και στα οποία θα έπρεπε να εργαστούν από κοινού, περιλαμβανομένης της Ενέργειας. «Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή όσον αφορά τις διμερείς μας σχέσεις» εκτίμησε, καθώς εντείνεται η προσπάθεια των ΗΠΑ να βελτιώσουν τη θέση τους, αδυνατίζοντας τις σχέσεις Βελιγραδίου και Μόσχας.

Τα σχέδια αυτά βέβαια από ΗΠΑ και ΕΕ προχωρούν με το καρότο και το μαστίγιο, με «κίνητρα» και «προειδοποιήσεις».

Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η έκθεση που ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο, ζητώντας να μην υπάρξει πρόοδος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Σερβία αν εκείνη δεν υιοθετήσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η ίδια έκθεση προτείνει την επιβολή κυρώσεων κατά του ηγέτη των Σερβοβόσνιων, Μ. Ντόντικ, για «αποσχιστική ρητορική».

Οπως ήταν αναμενόμενο, ο Σέρβος Πρόεδρος Αλ. Βούτσιτς επέκρινε έντονα την έκθεση, χαρακτηρίζοντας όσους την ενέκριναν ως «αναιδείς και αδίστακτους» και κατηγορώντας τους 22 της ΕΕ (που αναγνωρίζουν το Κόσοβο) ως τους «χειρότερους αποσχιστές». Επανέλαβε επίσης ότι οι δυτικές χώρες έχουν «διπλά πρότυπα όταν κρίνουν διάφορες περιπτώσεις βίαιης απόσχισης εδαφών».

Αναφερόμενος στις επαφές που ξεκινούν Γκάμπριελ - Εσκομπάρ σε Βελιγράδι και Πρίστινα, ο Βούτσιτς είπε ότι «μας περιμένουν δύσκολες στιγμές. Κανένας δεν θέλει να δει ή να ακούσει κάποια διαφορετική άποψη. Τους ενδιαφέρουν μόνο οι κυρώσεις, το ανεξάρτητο Κόσοβο και τίποτα άλλο. Οποιος αντιτίθεται θεωρείται αντίπαλος». Χαρακτήρισε δε το 2023 ως την «πιο δύσκολη χρονιά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας».

Την ίδια ώρα, στη Βουλγαρία, όπου όλα τα δεδομένα οδηγούν στην προκήρυξη νέων πρόωρων εκλογών, ο πρώην πρωθυπουργός, Κ. Πετκόφ, φέρεται να επιβεβαίωσε ανοιχτά ότι όπλα από τη χώρα έφτασαν στην Ουκρανία μέσω μεσαζόντων, πολύ πριν εγκριθεί από τη Σόφια το πρώτο επίσημο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας (κι ενώ στο θέμα της αποστολής όπλων εκφράζονταν διαφωνίες εντός του τότε κυβερνητικού συνασπισμού).

Τα όπλα μεταφέρθηκαν μέσω εταιρειών τρίτων στη Βουλγαρία και στο εξωτερικό, σημείωσε, σύμφωνα με σχετικά βουλγαρικά ΜΜΕ, ενώ μίλησε για «εταίρους» από Πολωνία, Ρουμανία, ΗΠΑ και Βρετανία που «αγόραζαν όπλα από τη βουλγαρική βιομηχανία» και «ναι, ορισμένα από αυτά τα όπλα έφτασαν στον ουκρανικό στρατό...».