Η εκδήλωση έγινε το απόγευμα της Τετάρτης 24 Γενάρη, στην Αίθουσα Συνεδρίων στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ, στον Περισσό και είχε θέμα: «Επίκαιρα διδάγματα από τη δράση και τις επεξεργασίες του ΚΚΕ την περίοδο 1967 - 1974».

Μεγάλο ενδιαφέρον συγκέντρωσε και η έκθεση στο πλαίσιο της εκδήλωσης, με πολύ κόσμο να την περιηγείται κατά μόνας ή μέσω των ξεναγήσεων που γίνονταν. Σε αυτήν εκτέθηκαν μια σειρά από πρωτότυπα υλικά από το Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ που αφορούσαν την περίοδο αυτή, την κατάσταση στο αστικό πολιτικό σύστημα, την ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων του ΚΚΕ, την ίδρυση της ΚΝΕ, που έδωσαν αποφασιστική ώθηση στην αντιδικτατορική πάλη.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία της Ελ. Μπέλλου.

«Μελετάμε την Ιστορία του ΚΚΕ, μελετάμε την εξέλιξη της ιδεολογίας του, της στρατηγικής του, όλων των πλευρών της πολιτικής του δράσης, της παρέμβασής του σ' όλα τα πεδία της ταξικής πάλης, προσπαθώντας να εξετάζουμε παράλληλα τουλάχιστον τους πιο σημαντικούς εσωτερικούς και διεθνείς παράγοντες.

Κρίνουμε μελετητικά-ερευνητικά πώς - σωστά ή μ' ελλείψεις ή και λάθη - έκρινε τις τότε συνθήκες το Κόμμα μας κι επιχειρούμε να βγάλουμε συμπεράσματα που θα μας κάνουν πιο ικανούς.

Η Ιστορία, και της περιόδου της δικτατορίας, μας βοηθά να καταλάβουμε πιο βαθιά πώς λειτουργεί το εκμεταλλευτικό κοινωνικό σύστημα στο οποίο ζούμε, αλλά και το πώς μπορούμε να το πολεμήσουμε, πώς καλύτερα να υπηρετήσουμε τον στόχο για την επαναστατική ανατροπή του, για να αλλάξει η τάξη στην εξουσία, ν' ανοίξει ο δρόμος της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Η Ιστορία μάς διδάσκει πώς μπορούμε έγκαιρα να βλέπουμε τις χαραμάδες, τις ρωγμές στο σύστημα, να αξιοποιούμε τις ευκαιρίες.

Η πιο κρίσιμη και χαρακτηριστική περίοδος γι' αυτόν τον σκοπό ήταν η δεκαετία του 1940, πιο ειδικά τα χρόνια 1943 - 1948, όταν στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.

Ωστόσο, έχει και η περίοδος της δικτατορίας τη δική της σημασία από γεγονότα που δείχνουν ρωγμές, δυνατότητες μιας σχετικά πιο μαζικής πολιτικής δράσης.

Κεντρική εκτίμηση του Δοκιμίου είναι ότι το Κόμμα δεν ήταν έτοιμο ιδεολογικά - πολιτικά - οργανωτικά ν' αντιμετωπίσει τη δικτατορία, πολύ περισσότερο στο ξεκίνημά της, με διαβάθμιση στην πορεία, παρόλο που με ηρωισμό ηγήθηκε στον αντιδικτατορικό αγώνα και στην κορύφωσή του τον Νοέμβρη του 1973.

Τι εννοούμε: Στοιχείο της ιδεολογικής ικανότητας είναι το Κόμμα να εκτιμά αντικειμενικά την επερχόμενη πολιτική κατάσταση και να προετοιμάζεται έγκαιρα.

Από το 1966 είχε μπει η προοπτική της δικτατορίας στην ημερήσια διάταξη. Προετοιμαζόταν, ζυμωνόταν από τον βασιλιά, βιομηχάνους, εκδότες, αστούς πολιτικούς, στρατιωτικούς.

Κι αυτό γιατί είχε φρακάρει το πολιτικό σύστημα, όπως είχε διαμορφωθεί για να πετύχει και να διαχειριστεί την ήττα του ΔΣΕ.

Τότε, Ηνωμένο Βασίλειο - ΗΠΑ είχαν μπει μπροστά με τις στρατιωτικές δυνάμεις τους για να συσπειρώσουν - κινητοποιήσουν όλες τις αντιδραστικές δυνάμεις και επανέφεραν τον βασιλιά ως κέντρο συγκεντροποίησης. Τον θρόνο δεν τον έστησαν διακοσμητικά αλλά ως κέντρο συγκεντροποίησης της εξουσίας (ενισχυμένες αρμοδιότητες: καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση κυβέρνησης, στον έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων) και ωμού αντικομμουνισμού.

Ωστόσο, όλη η δομή, η σχέση βασιλιά - Βουλής - κυβέρνησης - στρατού - άλλων κρατικών μηχανισμών είχε εξαντλήσει τις δυνατότητες να λειτουργεί απρόσκοπτα αλλά και να ενσωματώνει τις εργατικές - λαϊκές μάζες με την ανοιχτή βία, την ακραία καταστολή.

Ολα αυτά είχαν την αντανάκλασή τους και μέσα στον Στρατό, στην κριτική που έκαναν στρατιωτικοί προς τα αστικά κόμματα, που τυπικά εμφανίζονταν ως ανίκανα να εξασφαλίσουν σταθερότητα στη συγκρότηση πλειοψηφικής κοινοβουλευτικής ομάδας (αποστασίες κ.λπ.).

Υπήρχαν ανησυχίες περί κυβερνητικής αστάθειας που αφορούσαν και σχέδια εφοπλιστών, βιομηχάνων, εκκρεμούσαν επενδύσεις. Ισως εκδηλώνονταν και παραπανίσιοι φόβοι σε σχέση με ανερχόμενους αστούς πολιτικούς, π.χ. τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Ποιο ήταν το κέντρο που οργάνωσε - επέβαλε τη δικτατορία. Ο ακριβής προσδιορισμός του πραξικοπήματος έχει σημασία γιατί αστοί πολιτικοί επιχειρούν συστηματικά να παρουσιάσουν τη δικτατορία σαν μια παρέκκλιση από τη δημοκρατία, από την κανονική αστική εξουσία.

Εκτίμηση του Δοκιμίου: Το κέντρο ήταν μέσα στην Ελλάδα, ήταν τμήμα της διοίκησης του Στρατού, του Ελληνικού Στρατού, όχι της ανώτερης διοίκησης (στρατηγών) ή του βασιλιά αλλά συνταγματαρχών, ταγματαρχών, αξιωματικών. Το πραξικόπημα δεν έγινε από κάποιον ξένο κατασταλτικό μηχανισμό, όπως συχνά συνέβαινε π.χ. σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας, με άμεση παρέμβαση των ΗΠΑ ή άλλων καπιταλιστικών κρατών. ΗΠΑ - ΝΑΤΟ δεν είχαν κάποια κρίση στις σχέσεις τους με την Ελλάδα ώστε να τους χρειαζόταν κυβέρνηση ανδρεικέλων.

Εκείνη την περίοδο δεν κινδύνευε η θέση της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, ή ειδικότερα τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στη ΝΑ Μεσόγειο ή η θωράκισή τους απέναντι στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης ή στη Μέση Ανατολή. Καμιά αστική πλευρά δεν αμφισβητούσε την ενεργητική συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, ούτε και υπήρχε ανάπτυξη της ταξικής πάλης που να έθετε σε κίνδυνο την αστική εξουσία (κομμουνιστική απειλή, όπως υποστήριζαν οι πραξικοπηματίες Παπαδόπουλος / Ιωαννίδης).

Βέβαια, οι πραξικοπηματίες και το 1967 και ο Ιωαννίδης που τους ανέτρεψε, είχαν διατελέσει στην ΚΥΠ, είχαν στενούς δεσμούς με τη CIA, ο Παπαδόπουλος είχε σχέσεις μ' εφοπλιστές όπως ο Ωνάσης, με Ελληνοαμερικανούς καπιταλιστές όπως ο Τομ Πάπας, με εκδότες όπως ο Σάββας Κωνσταντόπουλος, με πολιτικούς, με Ελληνοαμερικανούς πανεπιστημιακούς καθηγητές, με Αμερικανούς πρέσβεις.

Είναι άλλο αυτό και άλλο ποιο κέντρο οργανώνει τι, για ποιο σκοπό, εγχώριο ή ξένο. Δεν σημαίνει ότι ασκούν εξουσία για λογαριασμό αυτών των ξένων κέντρων. Βέβαια, τα εγχώρια καπιταλιστικά συμφέροντα διαπλέκονται με τα ξένα καπιταλιστικά, αλλά σε κάποια ζητήματα μπορεί να έχουν και διαφορές, π.χ. στο Κυπριακό ζήτημα, στις διαχρονικές διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Εχει σημασία να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις, είτε κοινοβουλευτικά προερχόμενες είτε πραξικοπηματικά, δεν ήταν υποχείρια των ΗΠΑ, όμως συνειδητά αναγνώριζαν τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στην πάλη με τον κομμουνισμό. Απ' αυτήν τη σχέση καθοριζόταν και η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας επί δικτατορίας και με τον ελλιμενισμό του 6ου στόλου των ΗΠΑ.

Σε γενικές γραμμές η εξωτερική πολιτική της δεν διέφερε ούτε από τις προδικτατορικές ούτε από τις μεταδικτατορικές κοινοβουλευτικά προερχόμενες κυβερνήσεις. Ολες ήταν ανοιχτές στα αιτήματα για Συμφωνίες αμερικανικών βάσεων και διευκολύνσεων, τότε στ' όνομα της αντιμετώπισης του κομμουνιστικού εχθρού από βορρά, αλλά και όλες κάτι διαπραγματεύονταν αντισταθμιστικά, κάτι ζητούσαν σε σχέση με την ισορροπία εξοπλισμών μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας, κάπου φαινομενικά παρουσίαζαν κάποια αντίσταση, ίσως στην αποθήκευση πυρηνικών.

Αλλά και στους αραβο-ισραηλινούς πολέμους, σε τελευταία ανάλυση, εξυπηρέτησαν ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, τασσόμενοι με το μέρος του Ισραήλ ενάντια στ' αραβικά κράτη, όπως και σήμερα ενάντια στην Παλαιστίνη.

Ειδικότερα το Κυπριακό ήταν μόνιμο αγκάθι στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, η οποία διαχρονικά θα λέγαμε ότι πάταγε σε δύο βάρκες, ιδιαίτερα από το 1960 και μετά την Απόφαση του ΟΗΕ για τυπική ανεξαρτησία της Κύπρου.

Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας αναγνώριζε την ανεξαρτησία της Κύπρου, όμως τμήμα των εγχώριων Ενόπλων Δυνάμεων συνδεόταν με εθνικιστικά κινήματα στην Κύπρο. Η χούντα κινήθηκε πιο εμφανώς στη γραμμή της Διπλής Ενωσης και επί Παπαδόπουλου, και πιο ενεργητικά επί Ιωαννίδη. Τα αρχεία δεν έχουν ακόμα ανοιχτεί πλήρως ώστε ν' αποκαλύψουν αν ο Ιωαννίδης κινήθηκε πραξικοπηματικά στην ανατροπή του Μακαρίου, Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, με πλάτες όχι μόνο ενός τμήματος ή συνολικότερα της CIA, ή κι άλλων επιτελείων των ΗΠΑ, ή απατηλά πίστεψε στη βοήθειά τους για μη απόβαση των τουρκικών δυνάμεων. Πάντως, η στρατιωτική δικτατορία επέφερε τη διχοτόμηση της Κύπρου.

Κυπριακό και ζητήματα εσωτερικά στις κρατικές λειτουργίες στην Ελλάδα ήταν στους στόχους της στρατιωτικής δικτατορίας, αν και όχι με από τα πριν ενιαίο σχέδιο και συμφωνία όλων των δυνάμεων του πραξικοπήματος, του λεγόμενου «Επαναστατικού Συμβουλίου».

Πιο αναλυτικά για αναδόμηση ορισμένων κρατικών λειτουργιών που επέφερε η δικτατορία ας δούμε κάπως γενικότερα ορισμένες λειτουργίες:

Τα κόμματα, οι βουλευτικές εκλογές, η σύνθεση της Βουλής είναι ένας αστικός μηχανισμός που οδηγεί στη διαμόρφωση ή επικύρωση του κεντρικού οργάνου εξουσίας που είναι η κυβέρνηση. Οπωσδήποτε η κυβέρνηση έχει καθοδηγητικό ρόλο σε όλα τα κέντρα εξουσίας, αλλά δεν ταυτίζεται με αυτά, τα οποία είναι:

• Ενοπλες Δυνάμεις (Στρατός, Ναυτικό, Αεροπορία)
• Υπηρεσίες Κατασκοπείας (σταθμός CIA, κλιμάκιο CIA στην Ελλάδα πριν και μετά τη δικτατορία σε Αθήνα, Καβάλα)
• Αστυνομία
• Δικαστικό σύστημα
• Οργανα Περιφερειακής Διοίκησης που μπορεί να διαθέτουν και δικούς τους μηχανισμούς καταστολής, πληροφόρησης, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Επίσης, υπάρχουν αλλά όχι πλήρως διαφανείς διαδικασίες και σχέσεις μεγαλοκαπιταλιστών με τη δημιουργία κομμάτων, τη σύνθεσή τους, τη στήριξη, την προώθηση για επικράτηση σε βουλευτικές εκλογές κ.λπ.

Αυτό ισχύει και για την περίοδο της δικτατορίας, παρόλο που ήταν παράνομα τα κόμματα (σχέσεις με πολιτικούς, καπιταλιστές).

Η δικτατορία επιχείρησε, με τη λειτουργία της και με τα δύο Συντάγματα, ιδιαίτερα το δεύτερο του 1973, να αναδομήσει αυτόν τον μηχανισμό καταργώντας τη βασιλεία και διαμορφώνοντας ως κέντρο συγκεντροποίησης της εξουσίας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

- Στα συμπεράσματα να κρατήσουμε ότι ένα ΚΚ πρέπει να βλέπει τη λειτουργία του αστικού κράτους στο σύνολο αλλά και στα μέρη του, να έχει πηγές, αντικειμενική πληροφόρηση για να μπορεί να κάνει κι αντικειμενική εκτίμηση για τον πραγματικό συσχετισμό στις δυνάμεις του ταξικού αντιπάλου. Μόνο έτσι μπορεί να καθοδηγήσει το εργατικό κίνημα για να χτυπήσει τον ταξικό εχθρό στα αδύνατα σημεία του κι όχι να γίνει ουρά κάποιων αστικών δυνάμεων.

Ας το δούμε συγκεκριμένα:

Οταν ο Παπαδόπουλος είχε ξεκινήσει το λεγόμενο "πείραμα Μαρκεζίνη", δηλαδή ενσωμάτωση κάποιων πολιτικών στην κυβέρνηση, χαλάρωση της στρατιωτικής καταστολής (απέλυσε εξόριστους, χαλάρωσε την αστυνόμευση, άφησε τη λειτουργία τοπικών φοιτητικών συλλόγων κ.λπ.), υποσχέθηκε εκλογές, το Κόμμα μας σωστά την κατήγγειλε.

Το ΚΚΕ σωστά έθετε στόχο ανατροπής της δικτατορίας με τη δράση από τα κάτω και όχι ως συνεννόηση των κορυφών, με μεσάζοντες προς τη δικτατορία ξένων παραγόντων, όπως των ΗΠΑ, της ΕΟΚ κ.ά. Ταυτόχρονα, όμως, έθετε και τον στόχο της κυβέρνησης όλων των "αντιδικτατορικών δυνάμεων".

Ετσι το Κόμμα απευθυνόταν σε αστικά κόμματα, π.χ. στην Ενωση Κέντρου, στο ΠΑΚ (Ανδρ. Παπανδρέου) για αντιδικτατορική πολιτική συνεργασία, τους έκανε κριτική για ασυνέπεια, πιστεύοντας λαθεμένα ότι έτσι θα αποσπούσε τη βάση τους. Ωστόσο το "πάνω" και το "κάτω" στα κόμματα έχει δεσμό, έχει σχέση. Είναι άλλο ζήτημα πώς ψηφίζουν οι εργατικές - λαϊκές δυνάμεις. `Η, έστω και μια πορεία συνειδητοποίησης να αφορά άτομα ή και οργανωμένες δυνάμεις ενός κόμματος, που διαφοροποιούνται, αλλά κι αυτό κρίνεται από τη συνεπή πολιτική δράση τους και στους αγώνες.

Ωστόσο, οι αστοί πολιτικοί που ήταν ενάντια στη δικτατορία, π.χ. ο Ανδρ. Παπανδρέου, ο Γ. Μαύρος, ακόμα και ο Κων. Μητσοτάκης, διαβουλεύονταν και με παράγοντες των ΗΠΑ, της ΕΟΚ, για την "κυβέρνηση εθνικής ενότητας" υπό τον Κ. Καραμανλή. Μέσα στις διαβουλεύσεις ήταν και εφοπλιστές, ο Ελληνοαμερικανός καπιταλιστής Τομ Πάπας, διπλωμάτες των ΗΠΑ.

Κατά τ' άλλα έλεγαν μεγάλα λόγια, όχι μόνο από την Ενωση Κέντρου (ΕΚ) και προς τ' αριστερά, αλλά και ο Κανελλόπουλος που θεωρούσε ότι το χουντικό Σύνταγμα ακύρωνε τη "λαϊκή κυριαρχία", θαρρείς και υπήρχε τέτοια με τις κυβερνήσεις ΕΡΕ ή και της ΕΚ πριν από τη δικτατορία.

Συμπέρασμα: Το ΚΚ, για λογαριασμό της αποτελεσματικής ταξικής πάλης, πρέπει να βλέπει πίσω από τη βιτρίνα της συνοχής των μηχανισμών της αστικής εξουσίας, να βλέπει μέχρι πού φτάνουν οι εσωτερικές αντιθέσεις τους, να βλέπει πίσω από τις διακηρύξεις τους.

Αδυναμία του ΚΚΕ σ' όλη την 7ετία ήταν ότι δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τη στρατηγική των σταδίων, από τη γραμμή της "ενότητας των αντιδικτατορικών δυνάμεων", της διαμόρφωσης μιας τέτοιας κυβέρνησης που θα συμπεριλάμβανε και το ΚΚΕ, και θα έκανε εκλογές που ελεύθερα θα αποφάσιζε ο λαός.

Να κρατήσουμε ως δίδαγμα:

- Η ουσιαστική πολιτική συσπείρωση - συμπόρευση με το ΚΚΕ και στο κίνημα, στη γραμμή της σύγκρουσης και της ανατροπής, πρέπει να παλεύεται σ' όλες τις συνθήκες, κοινοβουλευτικές ή όχι, νόμιμες ή παράνομες για το Κόμμα.

Αυτήν τη γραμμή δεν κατόρθωσε να την επεξεργαστεί έτσι ούτε στο σημαντικό σώμα του 1968, τη 12η Πλατιά Ολομέλεια, παρόλο που έβαλε φρένο στην οργανωτική διάλυση του Κόμματος και άνοιξε τον δρόμο στην ίδρυση της ΚΝΕ. Δεν μπόρεσε όμως να δώσει σημαντική ώθηση στη συγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων, παρά μόνο μετά τη 18η Ολομέλεια (1973) που απάλλαξε τον Κώστα Κολιγιάννη από την ευθύνη του Α΄ Γραμματέα της ΚΕ κι ανέδειξε σ' αυτήν τον Χ. Φλωράκη.

Στο Δοκίμιο εξετάζουμε τη σχέση στρατηγικής - οργανωτικής πολιτικής / συλλογικότητας σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Σίγουρα μια προβληματική στρατηγική επιδρά και στην οργανωτική, π.χ. παράλληλα με τον στόχο συγκρότησης παράνομων Κομματικών Οργανώσεων, το Κόμμα έθετε στόχο ανασυγκρότησης της ΕΔΑ. Ομως, μπορεί να υπάρχουν αδυναμίες στην κομματική οργάνωση και λειτουργία με γενικά σωστά ξεκαθαρισμένη στρατηγική. Συμβαίνει γιατί η στρατηγική πρέπει να μετουσιώνεται σε καθημερινό πολιτικό και μαζικό αγώνα αλλά κάθε τέτοιος αγώνας δεν έχει άμεσο στόχο την εξουσία. Πρέπει όμως να τον υπηρετεί, να φέρνει αποτελέσματα στην οργάνωση και μαχητικοποίηση σ' αυτήν την κατεύθυνση.

Ολη η χρονική περίοδος που συζητάμε και όχι μόνο σε χώρες της Ευρώπης, αλλά και άλλων ηπείρων, έδωσε γεγονότα αυξημένων λαϊκών αντιδράσεων, δεν λέμε "επαναστατικής κατάστασης", αλλά "συν Αθηνά και χείρα κίνει". Στο Δοκίμιο επιχειρούμε να βαθύνουμε σε γεγονότα όπως ο Μάης '68 στη Γαλλία, στη Χιλή, στην Πορτογαλία, για την κρίση στη Μ. Ανατολή. Βέβαια, στον τόμο επικεντρώνουμε πιο συστηματικά στην ελληνική περίπτωση, του φοιτητικού και εργατικού - λαϊκού ξεσηκωμού του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη 1973.

Αυτόν τον κορυφαίο αντιδικτατορικό αγώνα, που ξεκίνησε από τους φοιτητές με τη μορφή κατάληψης του Πολυτεχνείου, τον χαρακτηρίζουμε "ξεσηκωμό" και όχι "εξέγερση". "Ξεσηκωμός" ταιριάζει πιο πολύ στον "αυθόρμητο" χαρακτήρα του, αλλά και στο τοπικά πιο περιορισμένο, κυρίως στο ταξικά πιο περιορισμένο.

Δεν ξεκίνησε από το εργατικό κίνημα, αλλά εκδηλώθηκε ως εργατική - λαϊκή συμπαράσταση σε μια έξαρση του φοιτητικού κινήματος, η οποία δεν περιορίστηκε σε στενά φοιτητικά αιτήματα, αλλά συνδέθηκε με πιο συνολική εναντίωση στη δικτατορία.

Ωστόσο, το πώς ξεσπά ένας μαζικός μαχητικός αγώνας, πότε ακριβώς, τι μορφή παίρνει, αν γενικεύεται και κυρίως ποιο στόχο έχει ως προς τον ταξικό χαρακτήρα της εξουσίας, αυτό είναι ζήτημα που εξετάζουμε ως συνειδητή πολιτική έκφραση από τη μεριά του επαναστατικού εργατικού, δηλαδή του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Ιδιαίτερο κομματικό ζήτημα αυτής της περιόδου αποτελεί ο θάνατος του Ν. Ζαχαριάδη, για την ακρίβεια η αυτοκτονία του ως πράξη ύστατης αντίδρασης για την πολιτική εξορία του. Θα διαβάσετε στο Δοκίμιο, κάνουμε την εκτίμηση ότι υπήρχαν κινήσεις από πλευράς ΚΚΕ που δεν έγιναν αποφασιστικά. Δεν θεωρούμε υπερβολική την αυτοκριτική μας επειδή η έδρα της ΚΕ και μεγάλο μέρος των δυνάμεών του παρέμεναν τότε στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Το γεγονός ότι αντιμετωπίζουμε κατάματα και σε βάθος τις ιδεολογικές/στρατηγικές και οργανωτικές αδυναμίες του Κόμματος, ούτε αναιρεί ούτε υποβαθμίζει ότι το Κόμμα πάλεψε με συνέπεια τη δικτατορία, με ηρωική αυτοθυσία στελεχών, μελών, ΚΝιτών και οπαδών του, με πρωτοβουλία και ευθύνη και στις συνθήκες της κατάληψης.

Η μελέτη της Ιστορίας μας είναι πηγή ισχυροποίησης του Κόμματος και της ΚΝΕ για τις σημερινές και αυριανές προκλήσεις της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, στην ευρύτερη περιοχή που βρισκόμαστε, σ' όλο τον κόσμο».