Από πρόσφατη ΝΑΤΟική άσκηση κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία

Το ΝΑΤΟ και στη συγκεκριμένη Σύνοδο θα τονίσει πως όλα τα ιμπεριαλιστικά μέτωπα συνδέονται μεταξύ τους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για πρωτοκαθεδρία, αγορές, πρώτες ύλες, δρόμους μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων, και επικεντρώνεται στις «απειλές» «360 μοιρών». Ομως ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, καθώς έχει ανατρέψει ή κινδυνεύει να ανατρέψει εντελώς την καθιερωμένη «αρχιτεκτονική ασφαλείας» υπέρ του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.

Ετσι, η πρόσκληση στην Ουκρανία για ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν είναι μεν στην ημερήσια διάταξη, όμως η υποστήριξη στο Κίεβο είναι το κρίσιμο ζήτημα στη Σύνοδο και πέρα από αυτή, καθώς η κατάσταση στο ουκρανικό μέτωπο θα εξακολουθήσει να είναι καθοριστική για την «πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας» στην Ευρώπη και στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο γενικά.

Με φόντο την αβεβαιότητα γύρω από ενδεχόμενη επανεκλογή του Ντ. Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, αλλά και τις πάγιες πιέσεις της Ουάσιγκτον τα κράτη της ΕΕ να αναλάβουν μεγαλύτερο βάρος στην «ασφάλεια» της Ευρώπης, η Σύνοδος Κορυφής αναμένεται να θέσει υπό ΝΑΤΟική ομπρέλα τον συντονισμό της στρατιωτικής βοήθειας και της εκπαίδευσης Ουκρανών στρατιωτών.

Μέχρι τώρα αυτόν τον ρόλο, της συγκέντρωσης των εξοπλισμών, τον είχε η Ομάδα Επαφής για την Αμυνα της Ουκρανίας («Ομάδα Ραμστάιν»), υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης είχαν αναλάβει η ΕΕ και μεμονωμένα κράτη.

Μια δεύτερη συμφωνία φέρεται να είναι η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, 40 δισ. ευρώ για το 2025, μετέδωσε το πρακτορείο «Reuters», ωστόσο τα κράτη - μέλη δεν κατέληξαν σε συμβιβασμό για ένα Ταμείο για σταθερή ετήσια στρατιωτική βοήθεια ύψους 40 δισ. ευρώ, και συμφώνησαν ότι το ΑΕΠ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς του ποσού.

Η Σύνοδος Κορυφής της Ουάσιγκτον θα δημιουργήσει επίσης μια ανώτερη πολιτική θέση για την επίβλεψη των σχέσεων ΝΑΤΟ - Ουκρανίας, με στόχο τη «βαθύτερη ολοκλήρωση», καθώς ιδιαίτερα μετά την εισβολή της Ρωσίας προωθείται η ντε φάκτο ΝΑΤΟποίηση του ουκρανικού εδάφους.

Αναμένεται ακόμα να αλλάξει η φράση ότι το ΝΑΤΟ υποστηρίζει την Ουκρανία «για όσο χρειαστεί», σε μια διατύπωση που θα δίνει έμφαση στο «με ό,τι χρειάζεται», δηλαδή με όλα τα βαρέα όπλα, μαχητικά F-16, «δυτική» έγκριση να χτυπάει ρωσικό έδαφος κ.λπ.

Σχετικά με τη διατύπωση για την ένταξη, διεξάγονται μέχρι την τελευταία στιγμή διαπραγματεύσεις. Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι «κόκκινη γραμμή» για τη Ρωσία, θα έκλεινε κάθε παράθυρο μελλοντικών διαπραγματεύσεων και θα επέκτεινε τον πόλεμο στην Ευρώπη, με βάση το Αρθρο 5.

Η διατύπωση που θεωρείται επικρατέστερη είναι ότι το ΝΑΤΟ «θα λάβει μέτρα για να χτίσει μια γέφυρα προς την ένταξη της Ουκρανίας», ή ότι η πορεία της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ είναι «μη αναστρέψιμη».

Στη Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους πέρυσι είχαν καταλήξει ότι «το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ» και ότι η ένταξη θα έρθει «όταν συμφωνήσουν οι Σύμμαχοι και εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις».

Πηγές στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ αναφέρουν ότι η διατύπωση για «γέφυρα της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ» θεωρείται μια δήλωση ακόμα πιο αδύναμη από την περσινή.

Το ενδεχόμενο επιστροφής του Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ και τι θα σηματοδοτούσε αυτό για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ συζητιέται εδώ και μήνες, καθώς διεξάγεται ενδοαστική αντιπαράθεση μεταξύ των αμερικανικών ομίλων για τις στρατηγικές προτεραιότητες στην πάλη για την πρωτοκαθεδρία με την Κίνα και άλλους ανταγωνιστές. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ - όπως απειλεί ο τέως Πρόεδρος και υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων - δεν θεωρείται πιθανό ενδεχόμενο, ωστόσο μια κυβέρνηση Τραμπ ενδέχεται να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους συμμετοχής των ΗΠΑ.

Το τελευταίο διάστημα έχουν διαρρεύσει διάφορες θέσεις για την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ από πρώην συμβούλους ασφαλείας του Τραμπ, ακόμα όμως ούτε ο ίδιος ούτε το επιτελείο του έχουν ξεδιπλώσει επίσημα και δημόσια τη γραμμή τους. Πρόσφατα το «Politico» απέσπασε ανώνυμες δηλώσεις αξιωματούχων που βρίσκονται κοντά στον Τραμπ, και σε αδρές γραμμές το «σχέδιο Τραμπ» περιλαμβάνει τα εξής:

-- Οι ΗΠΑ θα αποδυναμώσουν τον ρόλο τους ως κύριου «παρόχου» και «εγγυητή ασφάλειας» στην Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται να αναλάβουν πολύ μεγαλύτερο στρατιωτικό ρόλο και, φυσικά, οικονομικό βάρος.

-- Οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την αεροπορική τους δύναμη και τις βάσεις τους σε Γερμανία, Αγγλία και Τουρκία. Θα διατηρήσουν επίσης τις ναυτικές τους βάσεις. Ο κύριος όγκος του πεζικού, των τεθωρακισμένων, της επιμελητείας και του πυροβολικού θα περάσει από αμερικανικά σε ευρωπαϊκά χέρια.

-- Το Αρθρο 5 (επίθεση σε ένα κράτος - μέλος θεωρείται επίθεση σε όλη τη «συμμαχία») να εφαρμόζεται υπό προϋποθέσεις. Οι χώρες που δεν πληρούν τον στόχο για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ και πάνω ενδέχεται να μη λάβουν «πλήρεις εγγυήσεις ασφαλείας» από τις ΗΠΑ, δηλαδή να μην τις υπερασπιστούν οι αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις σε περίπτωση που εμπλακούν σε πόλεμο. Οι ΗΠΑ θα παραμείνουν στο ΝΑΤΟ αν οι ευρωπαϊκές χώρες «παίξουν δίκαια» και αυξήσουν τις στρατιωτικές συνεισφορές τους.

Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ, σχολίασε ότι «θα ήταν πολύ δύσκολο να συνεχιστεί ο εξοπλισμός της Ουκρανίας» χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, «αλλά όχι αδύνατο». «Υπάρχει όμως η πολιτική βούληση; Εχω τις αμφιβολίες μου», συνέχισε, υπονοώντας κάποια διαφοροποίηση στη μέχρι τώρα στάση κυβερνήσεων χωρών της ΕΕ.

-- Μετατόπιση του στρατού των ΗΠΑ περισσότερο προς την αντιμετώπιση της Κίνας σε Ασία - Ειρηνικό, με τους Ευρωπαίους να αναλαμβάνουν τη μεγαλύτερη ευθύνη σε Ευρώπη και Ευρασία.

-- Αμεση διαπραγμάτευση με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν για τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας, με δέσμευση για μη επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, κυρίως σε Ουκρανία και Γεωργία. Πίεση στο Κίεβο για τερματισμό του πολέμου, ενδεχομένως και με παραχώρηση ορισμένων εδαφών.

Σε αυτήν τη συγκυρία, δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν σχολίασε την Πέμπτη για πρώτη φορά τους ισχυρισμούς του Τραμπ πως αν εκλεγεί θα τερματίσει άμεσα τη σύγκρουση στην Ουκρανία, λέγοντας ότι η Μόσχα «λαμβάνει σοβαρά υπόψη» τις δηλώσεις αυτές. «Δεν γνωρίζω τις πιθανές προτάσεις του για το πώς σκοπεύει να το κάνει αυτό - και αυτό είναι φυσικά το βασικό ερώτημα - αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το λέει ειλικρινά, και θα το υποστηρίξουμε», ανέφερε.

Το Κίεβο και τη Μόσχα επισκέφτηκε την περασμένη βδομάδα ο Ούγγρος πρωθυπουργός Β. Ορμπαν, ενώ η Βουδαπέστη ανέλαβε την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της ΕΕ.

Στην Ουκρανία, την οποία επισκέφτηκε για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, συζήτησε με τον Β. Ζελένσκι την προοπτική «ειρηνευτικών» διαπραγματεύσεων για «διευθέτηση».

«Συζητήσαμε πιθανούς τρόπους διευθέτησης της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Ο Ορμπαν ζήτησε κατάπαυση του πυρός. Το Κίεβο δεν είναι έτοιμο να σταματήσει τον πόλεμο μέχρι να νικήσει», δήλωσε την Παρασκευή ο Πούτιν σε συνέντευξη Τύπου στη Μόσχα, καθώς και ότι η Ρωσία «δεν εμπιστεύεται το Κίεβο.

Με δεδομένη την προεδρία της Ουγγαρίας στην ΕΕ, συζητήσαμε τους δεσμούς με την ΕΕ. Βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο τους. Ο Ορμπαν μάς μετέφερε τη δυτική οπτική. Είμαστε ευγνώμονες για την επίσκεψή του στη Μόσχα, το βλέπουμε αυτό ως μια προσπάθεια αποκατάστασης του διαλόγου».

Η ΕΕ αντέδρασε, ξεκαθαρίζοντας ότι «η εκ περιτροπής προεδρία δεν έχει εντολή να συνδιαλέγεται με τη Ρωσία εξ ονόματος της ΕΕ» και ότι πρόκειται για μια συνάντηση «σε διμερή πλαίσια».

Η Βουδαπέστη «συνειδητοποιεί ότι θα είναι οι μεγάλες δυνάμεις που θα κανονίσουν συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας», δήλωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός, που είναι υποστηρικτής του Τραμπ.