Την ίδια μέρα που ο Τραμπ ως νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε πράξη το σύνθημα «drill, baby, drill», ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός της «Chevron» εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για γεωτρήσεις υδρογονανθράκων σε ελληνικά θαλάσσια «οικόπεδα».

Ο δεύτερος μεγαλύτερος ενεργειακός όμιλος των ΗΠΑ και 8ος στον κόσμο ακολουθεί την επίσης αμερικανική «ExxonMobil», η οποία ήδη πραγματοποιεί υποθαλάσσιες έρευνες (σε συνεργασία με τη «Helleniq Energy», που συμμετέχει στην κοινοπραξία με 25%). Τον Απρίλη η «Exxon» αναμένεται να καταλήξει στα σχέδιά της για τα δύο «οικόπεδα» που της παραχωρήθηκαν από το 2019, έκτασης 20.000 και 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων («Δυτικά Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά Κρήτης»).

Οπως ανακοίνωσε επίσημα τη Δευτέρα το υπουργείο Ενέργειας, η «Chevron» πήρε το «πράσινο φως» από την κυβέρνηση για να πραγματοποιήσει έρευνες κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και έως δυτικά της Κρήτης.

Πρόκειται για μια νέα περιοχή που εκτείνεται σε έκταση 11.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων με την ονομασία «Νότια Πελοπόννησος», και στην οποία η αμερικανική εταιρεία έχει ήδη εξετάσει σεισμικά ερευνητικά δεδομένα που απέκτησε στο παρελθόν.

Το συγκεκριμένο «οικόπεδο» δεν έχει βγει μέχρι σήμερα σε διαγωνισμό. Μετά την κίνηση της «Chevron», όμως, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει άμεσα στην έκδοση σχετικής απόφασης, η οποία θα προβλέπει την ακριβή έκταση αλλά και την άμεση προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού, με περιθώριο 90 ημερών για την κατάθεση προσφορών.

Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, το γεγονός ότι τα «οικόπεδα» που έχουν βάλει στο μάτι οι δύο αμερικανικές πολυεθνικές και η «Helleniq Energy» συνορεύουν ενισχύει την πιθανότητα να προκύψουν στο μέλλον νέες συμπράξεις μεταξύ τους.

Δημοσιεύματα στον οικονομικό Τύπο αναφέρουν ότι πριν καταθέσει ο αμερικανικός κολοσσός την πρότασή του, είχε προηγηθεί μακρά περίοδος παζαριών με την κυβέρνηση, αλλά και σενάρια που ήθελαν την εταιρεία να συμπράττει με την κοινοπραξία «ExxonMobil» - «Helleniq Energy».

Σε αυτές τις επαφές η αμερικανική εταιρεία φέρεται να ζήτησε και να έλαβε διαβεβαιώσεις για fast track διαδικασίες στην έκδοση των περιβαλλοντικών μελετών και άλλων αδειοδοτήσεων, πρόβλημα που κατά το παρελθόν είχε οδηγήσει σε αποχώρηση κάποιων από τους ενδιαφερόμενους. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) κατέθεσε άμεσα, μέσα στη βδομάδα, τη σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εν λόγω περιοχή, ενώ άμεσα θα αξιολογηθεί και η χωρική επέκταση των ερευνών.

Το ενδιαφέρον της «Chevron» καταγράφεται σε μια περίοδο που οι επενδύσεις στις έρευνες υδρογονανθράκων έχουν αυξηθεί σημαντικά σε όλο τον κόσμο, καθώς οι ενεργειακοί πόροι και οι ανταγωνισμοί γύρω από αυτούς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντιπαράθεση για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα ανάμεσα σε ΗΠΑ - Κίνα και στους συμμάχους τους.

Το 2024 οι επενδύσεις στις εξορύξεις ανήλθαν παγκοσμίως στα 425 δισ. δολάρια, από 300 δισ. δολάρια το 2020, ποσό υψηλότερο από τον μέσο όρο της πενταετίας 2015 - 2019. Ετσι, η κίνηση της «Chevron» γίνεται στο πλαίσιο μιας συνολικότερης στροφής των ενεργειακών ομίλων στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, αφήνοντας σταδιακά στην άκρη τα «πράσινα» χαρτοφυλάκια, καθώς αποδείχθηκαν ανεπαρκή για να απορροφήσουν κεφάλαια που λιμνάζουν, αλλά και να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό με την Κίνα, που η οικονομία της προσαρμόστηκε γρήγορα στα δεδομένα της «πράσινης μετάβασης».

Με τους ίδιους στόχους δρομολογείται επίσης από τη «Chevron» η έναρξη της παραγωγής στο κοίτασμα «Αφροδίτη» στην Κύπρο, ενώ την Κυριακή ανακοινώθηκε από την κυπριακή κυβέρνηση η NAVTEX για την έναρξη των γεωτρήσεων στο «οικόπεδο 5» της κυπριακής ΑΟΖ από την «ExxonMobil» και την «Qatar Energy».

Η διαπάλη για τις προτεραιότητες στην ενεργειακή πολιτική και συνολικά στην οικονομία εκφράζεται στη συγκεκριμένη φάση με την επικράτηση Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, τον οποίο στήριξαν ισχυρά μονοπώλια μέσα και έξω από τις ΗΠΑ, που δεν αφορούν βέβαια μόνο τον τομέα της Ενέργειας. Για παράδειγμα, στην ορκωμοσία Τραμπ πόζαραν οι επικεφαλής των μεγαλύτερων αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών, που σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις είχαν εκδηλώσει τη στήριξή τους στους Δημοκρατικούς, όπως άλλωστε και ο Ελον Μασκ.

Φαίνεται δηλαδή ότι η διακυβέρνηση Τραμπ συγκεντρώνει τις προσδοκίες πως θα κάνει ό,τι είναι αναγκαίο για να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να ηγούνται οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Τα πρώτα δείγματα γραφής, με τις απειλές για στρατιωτική κατάληψη της Διώρυγας του Παναμά και ενσωμάτωση της Γροιλανδίας και του Καναδά, είναι ενδεικτικά.

Η ενεργειακή ατζέντα Τραμπ συμπυκνώνεται στο σύνθημα «drill, baby, drill», το οποίο επανέλαβε κατά την ορκωμοσία του, προσθέτοντας: «Η κρίση του πληθωρισμού προκλήθηκε από τις μαζικές - υπερβολικές δαπάνες και την κλιμάκωση των τιμών της Ενέργειας, και αυτός είναι ο λόγος που σήμερα θα κηρύξω επίσης κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε εθνικό επίπεδο. Η Αμερική έχει τη μεγαλύτερη ποσότητα πετρελαίου και φυσικού αερίου από οποιαδήποτε χώρα στη Γη, και θα το χρησιμοποιήσουμε (...) Θα μειώσουμε τις τιμές, θα γεμίσουμε ξανά τα στρατηγικά μας αποθέματα, μέχρι την κορυφή, και θα εξάγουμε αμερικανική Ενέργεια σε όλο τον κόσμο. Θα είμαστε πάλι πλούσιο έθνος, και αυτός ο υγρός χρυσός κάτω από τα πόδια μας θα βοηθήσει να το κάνουμε».

Κατά τις πρώτες ώρες της θητείας του ο Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικά διατάγματα που μεταξύ άλλων αφορούν την εξόρυξη υδρογονανθράκων από αμερικανικούς επιχειρηματικούς ομίλους. Κήρυξε εθνική ενεργειακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για τη διευκόλυνση από τις κρατικές υπηρεσίες της εξόρυξης, της μεταφοράς, της διύλισης και της παραγωγής Ενέργειας, αλλά και για την επιτάχυνση νέων έργων ενεργειακής υποδομής.

Διατάχθηκε επίσης η ανάκληση της απαγόρευσης που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Μπάιντεν στις γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στα περισσότερα παράκτια ύδατα των ΗΠΑ, όπως και η ανάκληση αποφάσεων που αφορούν την παύση των έργων για υποδομές εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου. Παράλληλα τέθηκε ως στόχος η μεγιστοποίηση των εξορύξεων στην Αλάσκα, με προτεραιότητα την ανάπτυξη έργων υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Να σημειωθεί ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ εκτιμάται πως θα αυξηθεί κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια, ωθούμενη από επενδύσεις σε data centers και στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, που καθίσταται ιδιαίτερα ενεργοβόρα.

Στα διατάγματα του Τραμπ περιλαμβάνονται η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και η διαταγή προς όλες τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες για διακοπή εκταμίευσης κονδυλίων βάσει του νόμου της κυβέρνησης Μπάιντεν για την «πράσινη μετάβαση». Με άλλο εκτελεστικό διάταγμα αναστάλθηκαν προσωρινά οι νέες ή ανανεωμένες μισθώσεις για υπεράκτια και χερσαία αιολικά πάρκα, ενώ σταμάτησε και η μίσθωση έργων αιολικής ενέργειας στην εξωτερική υφαλοκρηπίδα.

Ολα τα παραπάνω προμηνύουν ένταση και όχι ύφεση των ανταγωνισμών με επίκεντρο την Ενέργεια, που αφορούν άμεσα τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, τη χώρα μας και τις σχέσεις με τα γειτονικά κράτη, κυρίως την Τουρκία.

Από αυτήν τη σκοπιά είναι επικίνδυνη η προσπάθεια της κυβέρνησης να καλλιεργήσει εφησυχασμό, έως και πανηγυρικό κλίμα για το ενδιαφέρον των αμερικανικών ενεργειακών ομίλων να αξιοποιήσουν τα πιθανά κοιτάσματα, την ώρα που στην ευρύτερη περιοχή «πέφτουν κορμιά» για τους δρόμους και τις πηγές Ενέργειας και παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη το παζάρι με την Τουρκία, υπό ΝΑΤΟική ομπρέλα, για διευθετήσεις που φτάνουν μέχρι τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και της Ανατ. Μεσογείου.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, «εδραιώνονται οι σχέσεις στρατηγικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ μέσω της παρουσίας στη χώρα μας των δύο ισχυρότερων αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών στην έρευνα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων (...) δημιουργείται πρόσθετη ασπίδα προστασίας για τα ελληνικά και αμερικανικά συμφέροντα», όπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν επίσης ότι «η Ελλάδα χτίζει με τον τρόπο αυτό πιο ισχυρή τη συμμαχία της με τις ΗΠΑ, αποκτώντας πιο δυναμική γεωπολιτική θέση. Η χώρα αναδεικνύεται σε σταθερό πυλώνα ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή, υποδεχόμενη τεράστιας στρατηγικής σημασίας επενδύσεις».

Αυτό που προσπαθούν να κρύψουν τα κυβερνητικά στελέχη κάτω από το χαλί, με υποσχέσεις για «λαγούς με πετραχήλια» από την εκμετάλλευση των ενδεχόμενων κοιτασμάτων, είναι οι κίνδυνοι που συνεπάγονται με την ενεργότερη εμπλοκή της χώρας στους ενεργειακούς και γεωπολιτικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ και των Ευρωατλαντικών. Σχεδιασμοί που αποτελούν έναν από τους βασικούς «τροφοδότες» των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή και παγκόσμια.

Τα περί ενεργειακών επενδύσεων που φέρνουν σταθερότητα τα έχει ακούσει πολλές φορές ο ελληνικός λαός. Το κεφάλαιο «υδρογονάνθρακες» στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, όμως, περιέχει έναν σημαντικό συντελεστή που η κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθεί να πετάξει στα «ήρεμα νερά» της «Ρax ΝΑΤΟικάνα»: Τη συμφωνία για διευθετήσεις μεταξύ άλλων και στα Ελληνοτουρκικά, οι οποίες θα ανοίξουν τον δρόμο για ενεργειακά σχέδια που «κουμπώνουν» με τα συμφέροντα της αστικής τάξης, περιέχουν όμως το σπέρμα ενός νέου γύρου συγκρούσεων και ανταγωνισμών, ακόμα πιο ισχυρών, όπως συμβαίνει και με κάθε άλλη συμφωνία που υπαγορεύεται από τα συμφέροντα των μονοπωλίων και όχι των λαών.

Οσο για το επιχείρημα ότι η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα φέρει δημοσιονομική ελάφρυνση στον λαό και φτηνότερη Ενέργεια, την απάντηση δίνουν τα μεγάλα ενεργειακά έργα που έχουν ολοκληρωθεί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια και από τα οποία κανένα πραγματικό όφελος δεν είδαν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα. Εργα όπως η επέκταση του τερματικού LNG της Ρεβυθούσας, το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, οι αγωγοί TAP και IGB, έγιναν με κριτήριο την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, ενώ ο λαός βυθίζεται ολοένα και πιο βαθιά στην ενεργειακή φτώχεια.

Η αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων για την ευημερία του λαού και την ανάπτυξη της οικονομίας με κριτήριο τις ανάγκες του προϋποθέτει την κατάργηση του κέρδους στην οργάνωση της οικονομίας, με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και των πηγών Ενέργειας, κεντρικό σχεδιασμό και σχέσεις αμοιβαίου οφέλους με τα άλλα κράτη.

Ολα αυτά είναι αδύνατο να υπάρξουν στο έδαφος του καπιταλισμού, που τρέφει και τρέφεται από τους ανταγωνισμούς, την εκμετάλλευση για το κέρδος, τους πολέμους. Ο σοσιαλισμός προβάλλει και εδώ ως η μόνη ρεαλιστική απάντηση στο ερώτημα «πώς μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα», αξιοποιώντας για τις διευρυμένες ανάγκες του λαού και τον ενεργειακό πλούτο που κρύβεται κάτω από το έδαφος και τον πυθμένα των θαλασσών μας.