Απ' όλες διαπιστώθηκε ένα κενό ιστορικής μνήμης που αφορά τα χρόνια κυρίως του εμφυλίου πολέμου. Να οφειλόταν αυτό στο γεγονός ότι το θέμα πονούσε πολύ (θάνατοι, βία, εμπλοκή) και ακόμα στο ότι οι άνθρωποι που είχαν πάρει μέρος στους αγώνες τότε ένιωθαν απώθηση να μιλήσουν γι' αυτές τις σκληρές μέρες στα παιδιά τους; Οχι, δεν είναι αυτός ο λόγος, υποστηρίχτηκε στη συζήτηση που ακολούθησε: Η ιστορική μας μνήμη βάλλεται εδώ και χρόνια από το κατεστημένο. Παρεμποδίζεται η γνώση - και δεν είναι τυχαίο που δε διδάσκεται στα σχολεία: Δε θέλουν να τη γνωρίσει η νεολαία, δε θέλουν να μεταλαμπαδεύσει το πνεύμα της Αντίστασης. Ετσι, παρατηρείται το φαινόμενο ενώ όλη η Ευρώπη θυμάται την ιστορία της, η Ελλάδα που είχε ένα από τα ισχυρότερα αντιστασιακά κινήματα, να την «ξεχνά»!

Η διάσταση της γυναικείας συμβολής σ' αυτό το αντιστασιακό κίνημα, που υπήρξε καθοριστική, προβάλλεται σε πολύ λίγα βιβλία που αναφέρονται στην Αντίσταση, παρατήρησε η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη. Κι όμως, η δεκαετία του '40 ήταν αποφασιστική για τη διαμόρφωση της τύχης των Ελληνίδων. Στις κρίσιμες περιόδους οι γυναίκες βρέθηκαν με τους αγώνες τους στο προσκήνιο. Μετά τον πόλεμο τις γυρίσανε πάλι στο σπίτι, στους παλιούς τους ρόλους. Γι' αυτό, όπως τονίστηκε στη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε, η σημερινή γυναίκα πρέπει να δώσει το δικό της αγώνα, να αντισταθεί στους ρόλους που θέλουν να της επιβάλουν.

Η Εαμική αντίσταση υπήρξε η πιο μαζική από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, ενώ στο Δημοκρατικό Στρατό οι γυναίκες μαχήτριες ήταν το 50% - ούτε στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο δεν υπήρξε τέτοια συμμετοχή!

Στην αντίσταση οι νέες είχαν τη μεγαλύτερη πολιτική δράση και τότε για πρώτη φορά οι Ελληνίδες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου. Στη συνέχεια, οι γυναίκες βρέθηκαν μπροστά στο δίλημμα: «Συνεχίζουμε την πολιτική δράση ή γυρίζουμε πίσω στο σπίτι μας»; Οσες αποφάσισαν να συνεχίσουν να μετέχουν πλήρωσαν βαρύ τίμημα: Αλλες έχασαν την ίδια τους τη ζωή, άλλες δεν άντεξαν και έκαναν δήλωση, άλλες παντρεύτηκαν και άλλαξαν το επίθετό τους, άλλες βγήκαν στην παρανομία ή σύρθηκαν σε φυλακές και εξορίες - και όλες γνώρισαν τις συνέπειες της τρομοκρατίας!

Η ιστορική μας μνήμη καταπιέστηκε. Μόνο τις δυο τελευταίες δεκαετίες αρχίσαμε να συζητάμε ανοιχτά γι' αυτή την οδυνηρή περίοδο.

Η επίσημη ιστορία δε μιλά γι' αυτά τα θέματα, παρά μόνο όταν δε θίγονται τα ταξικά συμφέροντα της καθεστηκυίας τάξης. Η τηλεόραση, κατά κανόνα, δε θίγει παρόμοια θέματα. Εχουν και οι γονείς ευθύνη απέναντι στα παιδιά τους να τους μεταδώσουν αυτή την ιστορική μνήμη, να αγωνιστούν για να περάσει η ιστορία στα σχολεία. «Ας αρχίσουμε, ακούστηκε στη διάρκεια της συζήτησης, από εκεί: Από τις επετείους, από τα λογοτεχνικά κείμενα. Κι εμείς στο σπίτι μας ας διηγηθούμε την ιστορία στα παιδιά, στα εγγόνια μας... Θα βρούμε τρόπους!».