Η ομάδα Μακρονησιωτών Αθήνας-Πειραιά που έγραψαν το βιβλίο «Μακρόνησος, Ιστορικός τόπος» το οποίο σύντομα πρόκειται να εκδοθεί

Το μισοκατεστραμμένο αρχείο του «Ριζοσπάστη» 1947, φέρνει στη μνήμη μας στιγμές αγωνιστικού μεγαλείου και διδάσκει στους αναγνώστες, τους ακατάλυτους δεσμούς της εφημερίδας με το λαό και την αγωνιζόμενη νεολαία.

Την 28η του Μάη 1947, μάς μεταφέρουν από το Πόρτο-Ράφτη στη Μακρόνησο. Είμαστε οι πρώτοι όμηροι δεσμώτες στο κολαστήριο της Μακρονήσου και ο «Ριζοσπάστης» στις 4 του Ιούνη θα γράφει την πρώτη μικρή παράνομη ανταπόκρισή μας και θα ανοίξει ένα δύσκολο, επίμονο αγώνα για την κατάργηση της Μακρονήσου.

Το φύλλο αυτό του «Ριζοσπάστη» δεν έφτασε στη Μακρόνησο και δεν είχαμε τη χαρά να τον διαβάσουμε.

Συνεχώς, κάτω από αφάνταστες δυσκολίες και παράτολμες πρωτοβουλίες, στέλνονται γράμματα, σημειώματα στον Τύπο και σε πρώτη γραμμή στο «Ριζοσπάστη» απ' όλα τα Τάγματα σκαπανέων και τη ΣΦΑ, που εγκαθίστανται στη Μακρόνησο.

Μια μεγάλη επιστολή μας στο «Ριζοσπάστη», έκλεινε με την παρακάτω παράγραφο:

«Εμείς οι 1.500 δεσμώτες του Β΄ Τάγματος Σκαπανέων, με μια φωνή βροντοφωνάζουμε. Δεν υπογράφουμε την εξευτελιστική δήλωση που μας ζητάνε. Αυτή είναι η τελευταία μας λέξη. Δεν έχουμε να πούμε τίποτε άλλο». Δημοσιεύτηκε στο φύλλο 25.6.1947 του «Ριζοσπάστη».

Αυτό το περιστατικό είναι το μοναδικό στην ιστορία της Μακρονήσου.

Θέλουν να πάρουν από τους δεσμώτες φαντάρους υπογραφές διάψευσης του «Ριζοσπάστη». Μα θα αποτύχουν παταγωδώς.

Το ΓΕΣ από μόνο του θα στείλει στον Τύπο κάποια σχετική διάψευση, θα επιτρέψει ακόμα επίσκεψη δημοσιογράφων του «Ριζοσπάστη» στη Μακρόνησο.

Μέσα σε λίγες μέρες, Κυριακή, χωρίς να έχουμε καμιά πληροφόρηση, έφτασαν στο Β΄ Τάγμα οι δημοσιογράφοι Σπ. Μαρκαντώνης του «Ριζοσπάστη» και Στάθης Δρομάζος του «Ρίζου της Δευτέρας». Είναι ένα σοβαρό γεγονός.

Ετσι στις 10 και 11 του Ιούλη, μέσα στο καμίνι των μεγάλων συλλήψεων σε Αθήνα - Πειραιά, ο «Ριζοσπάστης» εκτεταμένα θα γράφει για τη Μακρόνησο και στις 14 Ιούλη ο «Ρίζος της Δευτέρας».

Ο σκληρός αγώνας για την κατάργηση των στρατοπέδων της Μακρονήσου, στην αποφασιστική του φάση θα συνεχίζεται και θα κρατήσει μέχρι το κλείσιμο του «Ριζοσπάστη», το Δεκέμβρη 1947.

Αργότερα, με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, θα συνεχιστεί πολύπλευρα και με τη συμπαράσταση του προοδευτικού Τύπου.

Σε πρόσφατή μας συνάντηση, μού έλεγε.

«Εχω τη γνώμη ότι με βάση το τότε αρχείο του "Ριζοσπάστη" -"Ρίζου της Δευτέρας" και "Ελεύθερης Ελλάδας", αξιοποιώντας και άλλες δημοσιογραφικές πηγές, χρειάζεται και πρέπει να γραφτεί μια ολοκληρωμένη μελέτη γι' αυτό το θέμα.

Μια τέτοια σκέψη με απασχόλησε εδώ και τρία χρόνια με τον πρώτο σχεδιασμό του βιβλίου. Εκανα μάλιστα κρούσεις - συζητήσεις με μερικούς δημοσιογράφους, τότε του "Ριζοσπάστη" και του αριστερού προοδευτικού Τύπου. Βεβαίως ο προβληματισμός μου ήταν για μικρό κεφάλαιο του βιβλίου».

Σήμερα, ο προβληματισμός αυτός του συντρόφου Νίκου Καραντηνού, αρχισυντάκτη της Νέας Γενιάς, με βρίσκει σύμφωνο και νομίζω ότι αξίζει τον κόπο, μέσα στις υπάρχουσες μικρές δυνατότητες να μελετηθεί από τη Διεύθυνση του «Ριζοσπάστη».

θα πρόσθετα ακόμη ότι για μια τέτοια εργασία θα πρέπει να αξιοποιηθούν ό,τι έχει γραφτεί μέχρι σήμερα από όλους τους προοδευτικούς δημοσιογράφους που έζησαν στη Μακρόνησο.

Σε πρώτη γραμμή, από τους δημοσιογράφους τότε του «Ριζοσπάστη» και της Ελεύθερης Ελλάδας, αναφέρω εδώ όσα ονόματα θυμάμαι.

Σπύρος Μαρκαντώνης, Στάθης Δρομάζος, Σπύρος Λιναρδάτος, Γιάννης Κάτρης, Σόλωνας Γρηγοριάδης (Ικαρία), Γιώργης Κουρτίδης, Θανάσης Τσοπαρόπουλος...

Από την Ελεύθερη Ελλάδα - Νέα Γενιά, Νίκος Παπαπερικλής, Τσαπόγας Γιώργης, Κώστας Κύρκος, Λυγερός Μανώλης, Μιχαηλίδης Τάκης, Νίκος Καραντηνός...

Μερικοί έχουν γράψει και έχουν δημοσιευτεί σχετικές μελέτες τους. Πιστεύω επίσης ότι οι τότε αριστεροί και προοδευτικοί δημοσιογράφοι θα έχουν δημοσιεύσει κάτι για τη Μακρόνησο.

Για την Επιτροπή Εργασίας,

Διονύσης Γεωργάτος.

Η Επιτροπή Εργασίας των Μακρονησιωτών για τη συγγραφή και έκδοση του βιβλίου «Μακρόνησος, Ιστορικός Τόπος», στη μνήμη των συντρόφων, μελών της που έχουν γράψει κείμενα του βιβλίου και που έχουν πεθάνει τα τελευταία χρόνια:

Στέφανος Παπαγιάννης - Ντίνος Ζήκος - Τάκης Παπανικολάου -Γεράσιμος Κοτροκόης - Αχιλλέας Μπλάνας - Αριστείδης Λαμπρούλης - Βαγγέλης Τσακίρης - Γιάννης Γιάνναρης - Κώστας Παλαιολόγου - Τάκης Παπάς - Γιάννης Παλαβός - Βενετσάνης Βενετσανόπουλος (πρόσφατα).

Αντί μνημοσύνου προσφέρει στο «Ριζοσπάστη», το συμβολικό ποσό των 900 ευρώ.

Η Επιτροπή Εργασίας Μακρονησιωτών