Την κεντρική εισηγητική παρέμβαση για την πρόταση του ΚΚΕ για «Ενιαίο 12χρονο, Δημόσιο και Δωρεάν Σχολείο για όλους», έκανε ο Νίκος Ζώτος, εκπαιδευτικός, μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του Κόμματος, αναλυτικά αποσπάσματα από την οποία παραθέτουμε σήμερα. Ο εισηγητής σημείωσε:

«Υιοθετώντας την αρχή για ισότιμη πρόσβαση όλων στα βασικά υλικά και πνευματικά αγαθά, πιστεύουμε ότι η μόρφωση δεν είναι μόνο κοινωνικό αγαθό, αλλά κοινωνικό δικαίωμα και υποχρέωση. Γι' αυτό πρέπει να παρέχεται από ένα ισότιμο κύκλωμα δημόσιων σχολείων.

Πρέπει να μην προχωρήσει άλλο η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου σχολείου μέσα από την υποχρηματοδότηση, την ανάθεση των εξόδων στις σχολικές επιτροπές, την αναζήτηση χορηγών και την επιβολή δημοτικών φόρων.

Ενιαίο δεν μπορεί να θεωρείται το σχολείο των ξεχωριστών βαθμίδων και επικαθήμενων τμημάτων.

Είναι το απομεινάρι της πολιτικής που θεωρούσε τη χαμηλότερη μόνο βαθμίδα για τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Αυτή την πολιτική φαίνεται πως ζηλεύουν σήμερα οι εμπνευστές του Απολυτηρίου, που θέλουν να περιορίσουν αυτούς που τελειώνουν το σημερινό Λύκειο. Το Ενιαίο σχολείο επιδιώκει να ολοκληρώσουν τις 12χρονες σπουδές τους όλοι οι νέοι για να διαμορφώσουν και να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους. Από μια τέτοια αλλαγή θα προκύψει ένα ποιοτικά διαφορετικό σχολείο, γιατί θ' αλλάξει και η δυναμική του μαθητικού πληθυσμού.

Αυτό δημιουργεί νέες απαιτήσεις για το διδακτικό προσωπικό, που πρέπει ανεξάρτητα από την ειδίκευση, το χρόνο και το βάθος των σπουδών, να είναι της ίδιας προέλευσης, δηλαδή να είναι πτυχιούχοι πανεπιστημιακών παιδαγωγικών σχολών. Μέσα από την εκπαίδευσή τους στα παιδαγωγικά τμήματα, ταυτόχρονα με την ειδικότητά τους, θα εξασφαλίζεται και η παιδαγωγική τους επάρκεια όχι ως συμπληρωματικό προσόν, αλλά ως βασικό επιστημονικό υπόβαθρο του εκπαιδευτικού.

Το ενιαίο σχολείο δε διαφοροποιείται σύμφωνα με τη μετέπειτα επαγγελματική προοπτική του μαθητή. Κατά τη διάρκεια της διαπαιδαγώγησης του νέου ανθρώπου πριν την ενηλικίωσή του (18 χρονών) δεν πρέπει να υπάρχει ούτε επαγγελματική επιλογή ούτε διαδικασία διαχωρισμού της εκπαίδευσης. Οταν το ενιαίο σχολείο ολοκληρώνει το διαπαιδαγωγητικό του έργο, τότε οι κλίσεις και οι διαθέσεις του νέου αναπτύσσονται.

Δεν έχει σχέση με την επαγγελματική εκπαίδευση και δεν αποβλέπει στο να εξασφαλίζει ειδικούς τεχνίτες. Είναι σχολείο πολύπλευρης μόρφωσης. Τέτοια μόρφωση δεν μπορεί να δοθεί από το τεχνικοεπαγγελματικό σχολείο, το πρακτικίστικο σχολείο των σύγχρονων προλετάριων, με την αποσπασματική γνώση και εμπειρία, με την παθητική ένταξη στην παραγωγή. Χρειάζεται ένα σχολείο γενικής μόρφωσης με πολυτεχνικό ορίζοντα, που θα ενσωματώνει στο πρόγραμμά του στοιχεία προετοιμασίας, όχι για επαγγελματική εξειδίκευση, αλλά ως γενική προετοιμασία για τη ζωή και την εργασία, που θα συνδέει τις βασικές αρχές της επιστήμης με τις εφαρμογές της στην παραγωγή και την κοινωνική ζωή.

Το ενιαίο σχολείο μέσα από την αυτοτέλειά του ολοκληρώνει το διαπαιδαγωγητικό του ρόλο.

Σήμερα η αυτοτέλεια του σχολείου είναι ανύπαρκτη. Το ΤΕΕ δεν είναι καν σχολείο. Το ΕΛ περισσότερο μοιάζει με προθερμαντήριο - εκγυμναστήριο για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, παρά ως αυτοτελής βαθμίδα εκπαίδευσης. Το ενιαίο σχολείο εξασφαλίζει την αυτοτέλειά του, υποτάσσοντας όλη τη λειτουργία του σ' ένα σκοπό: Να συμβάλει στην αρμονική ανάπτυξη σταθερής προσωπικότητας και την κοινωνική διαπαιδαγώγηση ενός νέου συνειδητού ανθρώπου. Που θ' αντιμετωπίζει με αισιοδοξία τη ζωή, θα διαθέτει κρίση, συναισθήματα, ήθος και βούληση, ώστε να κατανοεί τον κόσμο στην ολότητά του και να μπορεί να τον αλλάξει.

Μετά τις 12χρονες βασικές σπουδές, επειδή για μια σειρά παραγωγικές δραστηριότητες χρειάζεται ειδίκευση, που δεν είναι επιπέδου της ανώτατης εκπαίδευσης ή δεν μπορεί ν' αποκτηθεί άμεσα στην παραγωγή, απαιτείται η ίδρυση δημόσιων ειδικών επαγγελματικών σχολών, που θα είναι ενταγμένες στο εκπαιδευτικό σύστημα, με σκοπό την εξασφάλιση δημόσιας και δωρεάν επαγγελματικής μόρφωσης και όχι εφήμερης κατάρτισης επί πληρωμή, όπως γίνεται στα κάθε ΙΕΚ, ΚΕΚ, Κολέγια που πρέπει να καταργηθούν.

Η σημερινή πραγματικότητα απαιτεί τη συγκρότηση δημόσιας και δωρεάν ενιαίας ανώτατης εκπαίδευσης για να ξεπεραστεί οριστικά η ιστορική διάκριση της ανώτατης σε δύο βαθμίδες (ΑΕΙ και ΤΕΙ) και να απαλλαγεί η ανώτατη εκπαίδευση από προγράμματα στενής κατάρτισης (ΠΣΕ, νέα τμήματα με υποβαθμισμένα προγράμματα). Μια ανώτατη εκπαίδευση που θα παρέχει όλη τη σύγχρονη γνώση, θα καλλιεργεί την κριτική σκέψη και θα επιτυγχάνει την εμβάθυνση στο επιστημονικό αντικείμενο.

Το σύστημα πρόσβασης στα ΑΕΙ - ΤΕΙ είναι ένα χαρακτηριστικό πρόβλημα που δεν μπορεί να βρει λύση στα πλαίσια της σημερινής πολιτικής.

Ουσιαστική αντιμετώπιση μπορεί να υπάρξει στο βαθμό που προωθείται για όλους τους νέους και εργαζόμενους η υποχρεωτική φοίτηση στη 12χρονη γενική μόρφωση, που εξασφαλίζει σε όλους εργασία με δικαιώματα, στο βαθμό που εξελίσσεται μια ουσιαστική και όχι παραπλανητική και υποβαθμισμένη διεύρυνση της ανώτατης εκπαίδευσης. Το σύστημα επιλογής που επιβάλλεται από το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων αποτελεί ζήτημα μελέτης. Πρέπει ωστόσο να πληρεί τα παρακάτω κριτήρια:

α) Να είναι εντελώς ανεξάρτητο από τη λειτουργία του σχολείου.

β) Να προβλέπει ειδικά κίνητρα για τα παιδιά της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

γ) Να πιστοποιεί ένα ελάχιστο επίπεδο ικανοτήτων που απαιτεί η σπουδή μιας επιστήμης και το κοινωνικό λειτούργημα του επιστήμονα.

Ολα αυτά, βέβαια, προϋποθέτουν τη σχεδιασμένη ανάπτυξη της οικονομίας προς όφελος των εργαζομένων.

Παλλαϊκό κοινωνικό μέτωπο: Ικανή και αναγκαία συνθήκη για Ενιαία Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία για όλο το λαό

Γνωρίζουμε ότι η πρότασή μας για ενιαίο 12χρονο βασικό υποχρεωτικό σχολείο συγκρούεται με τις κεντρικές επιταγές των ιμπεριαλιστικών κέντρων και του μεγάλου κεφαλαίου. Το μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα στην εκπαίδευση δε δημιουργήθηκε από λάθη ατόμων και τεχνοκρατικά κενά, όπως διατείνονται τα άλλα κόμματα, αλλά είναι αποτέλεσμα στρατηγικών επιλογών της άρχουσας τάξης. Η διατήρηση του καπιταλιστικού συστήματος, η πρόσδεσή μας στον ευρωμονόδρομο της ΟΝΕ, επιβάλλει την αντιεκπαιδευτική πολιτική, την ανακύκλωση του προβλήματος των ταξικών φραγμών, την αποσπασματική και στείρα μόρφωση, την ιδιωτικοποίηση. Η πολιτική τους εκφράζει τα συμφέροντά τους. Δεν απευθύνουμε σε αυτούς την πρότασή μας. Αλλωστε η λύση και η διέξοδος βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντά τους. Την πρότασή μας την απευθύνουμε στους εργαζόμενους, στους εκπαιδευτικούς, στους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, στους νέους, σε κάθε άνθρωπο που ευαισθητοποιείται και αγωνίζεται για μια άλλη παιδεία, σε όλο το λαό. Πρέπει να συνειδητοποιηθεί πλατιά ότι ο αγώνας για τη γνώση και τη μόρφωση είναι αναπόσπαστη πλευρά της ταξικής πάλης. Οτι η πάλη για ένα σχολείο που αντιστοιχίζεται με τις ανάγκες και τα οράματα του ελληνικού λαού είναι κοινωνική και πολιτική πάλη που πρέπει να γίνει υπόθεση του ίδιου του λαού.

Ο λαός καλείται σήμερα να αποφασίσει αν θα πάρει στα δικά του χέρια την υπόθεση της παιδείας του ή θα την αφήσει έρμαιο της ιδιωτικής κερδοσκοπίας. Αν θα συμβιβαστεί με την ταξική πολιτική της αντιδραστικής αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης ή θα την αντιπαλέψει. Αν θ' ανοίξει το δρόμο για την αναγκαία αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης, που είναι αναπόσπαστη από την ανάγκη μιας νέας οργάνωσης ολόκληρης της κοινωνίας, τη σοσιαλιστική κοινωνία. Ωστε όλα τα κοινωνικά αγαθά, τόσο τα υλικά, όσο και τα πνευματικά, που σήμερα είναι εμπόρευμα, προνόμιο και μονοπώλιο της άρχουσας τάξης, να περάσουν στον κοινωνικό έλεγχο από τους ίδιους τους δημιουργούς τους και να γίνουν κτήμα του κοινωνικού συνόλου.

Είναι ανάγκη να συνειδητοποιηθεί πλατιά ότι μόνο η δύναμη ενός αντιιμπεριαλιστικού - αντιμονοπωλιακού - λαϊκού μετώπου και η θέληση μιας εξουσίας, που δε θα υποτάσσεται ούτε θα συμβιβάζεται με τις επιταγές της άρχουσας τάξης, που θα είναι σε αντιπαράθεση και ρήξη και σε σύγκρουση με τις επιλογές των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, μπορεί να δημιουργήσει όρους και προϋποθέσεις για ποιοτικές κατακτήσεις στην εκπαίδευση, ως σταθερό υπόβαθρο για την υλοποίηση της πρότασης για ενιαίο 12χρονο βασικό υποχρεωτικό σχολείο».