Πέρασαν 120 χρόνια από τότε που άρχισε η ανασκαφή στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Της πόλης της θεάς των σιτηρών, της Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Της πόλης, που η θεά τη «μοίρανε» με δύο «αγαθά» για να τα διδάξει σ' όλο τον αρχαιοελληνικό χώρο. Το ένα αγαθό ήταν ο «πολιτισμός» της καλλιέργειας της γης και το άλλο η μύηση των Ελλήνων σε μια ανώτερη πνευματική εμπειρία, στο γεγονός του αέναου κύκλου της γέννησης και του θανάτου, δηλαδή στα «Ελευσίνια Μυστήρια». Η πόλη αυτή με τα δύο «αγαθά» της απέκτησε πανελλήνια ακτινοβολία. Κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα έγινε «κέντρο» μιας μεγάλης πολιτισμικής και θρησκευτικής έκφρασης, η οποία ακτινοβολούσε στην αρχαιότητα και με σπουδαία αρχιτεκτονικά μνημεία, ναούς λατρείας, δημόσια κτίρια, θέατρο και με τον εκτεταμένο οικισμό της. Τα μνημεία της πόλης αυτής, της οποίας η θρησκευτική λατρεία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα μεγάλο επιστημονικό αίνιγμα, διασώθηκαν σε σημαντικό βαθμό μέσα στο διάβα τριάντα περίπου αιώνων για να υποστούν τεράστιες βλάβες και «βεβηλώσεις» από μικρές και μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Σαν απόκρυψη της ενοχής του απέναντι στις «πολυτραυματικές» αρχαιότητες - από τα διυλιστήρια και άλλες βλαπτικές και για το περιβάλλον εγκαταστάσεις - μοιάζει ο φετινός ετήσιος αφιερωματικός τόμος της Τράπεζας του ομίλου Λάτση, με τίτλο «ΕΛΕΥΣΙΝΑ - Ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο». Η εξαιρετικά καλαίσθητη, είναι αλήθεια, έκδοση (υπογράφεται από τις εκδόσεις «Ολκός» και προλογίζεται από τον υπουργό Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλο) παρουσιάστηκε χτες, ενώπιον πλήθους επωνύμων επιστημόνων και πολλών αρχαιολόγων του ΥΠΠΟ, καθώς πρόκειται για αρχαιολογικό πόνημα της επιμελήτριας Αρχαιοτήτων Ελευσίνας, Καλλιόπης Παπαγγελή, ενώ υπάλληλος του ΥΠΠΟ είναι και ο Σωκράτης Μαυρομμάτης, με φωτογραφίες του οποίου εικονογραφείται η έκδοση, επιμελημένη από τη ζωγράφο Λίκα Φλώρου.

Για τον τόμο, που «φιλοδοξεί να γίνει πηγή γνώσης και αισθητικής» και να γίνει πλήρης «οδηγός» για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Ελευσίνας, μίλησαν οι Μ. Λάτση, Ν. Νανόπουλος, Ε. Λούβρου, η συγγραφέας του και η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ Λ. Μενδώνη, η οποία δεν μπόρεσε, βέβαια, να αποκρύψει ότι η Ελευσίνα είναι «χώρος τραυματισμένος επί δεκαετίες από επιχειρηματικές δραστηριότητες», αλλά «χρυσώνοντας το χάπι» είπε ότι «σήμερα αρχίζει να ομορφαίνει και ίσως τα επόμενα χρόνια να έρθει πιο κοντά στον Αθηναίο».