ΔΕ συγκρατιέται η συγκίνηση, φτεροκοπάει για να σπάσει η καρδιά, να κρατάς, να μπορείς να κρατάς μια έκδοση μνημειακή πολυσήμαντη, όπως το «Λεύκωμα», που μας έδωσαν πριν λίγες μέρες ο «Ριζοσπάστης» και οι εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Τα φύλλα του «Ρ» της χιτλεροφασιστικής κατοχής, των Δεκεμβριανών και αυτά ως τη Συμφωνία της Βάρκιζας είναι μια μοναδικά επιβλητική έκδοση κι όπως σωστά παρατηρεί ο εκδότης: «... Το υλικό αυτό αποτελεί πολύτιμο βοήθημα γνώσης, πείρας, αγωνιστικής ανάτασης και απόφασης για θυσίες σε δύσκολους και χαλεπούς καιρούς...».

ΕΠΙΚΗ η διαδρομή της εφημερίδας μας και πολύ σωστά η σ. ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα στην ομιλία της τόνισε: «Ο "Ρ" δεν είναι μια απλή εφημερίδα που λειτουργεί όπως οι άλλες... Είναι το όπλο μας στον αγώνα μας και παραμένει ως τέτοιο, όσο κι αν έχουν εισβάλει στην ενημέρωση και άλλα μέσα, ο ηλεκτρονικός Τύπος, η τηλεόραση, το Ιντερνετ κλπ.».

ΚΙ ΑΜΕΣΩΣ έπειτα το καυτό ερώτημα: «Ποια εφημερίδα που κυκλοφορεί σήμερα στον τόπο μας κυκλοφορούσε και στα δύσκολα χρόνια του φασισμού, της κατοχής, στα πέτρινα μετακατοχικά χρόνια, συγκέντρωσε στις γραμμές της και συγκεντρώνει έως σήμερα τόσους λαϊκούς αγωνιστές, που διώχτηκαν, φυλακίστηκαν, έχασαν τη ζωή τους, έχασαν τη βόλεψή τους... Καμιά άλλη, γιατί και η πιο δημοκρατική, προοδευτική, που γνώρισε ο τόπος, δεν τα έβαλε με τέτοιο τρόπο, με τέτοια αποφασιστικότητα και πίστη με τους εχθρούς του λαού».

ΚΑΙ τώρα μια πολύ σύντομη αναφορά από τα μεγάλα και τα μικρά της εφημερίδας, απειροελάχιστα μπροστά σ' όλα εκείνα τα οποία έχει με τη γραφή του αποτυπώσει ο «Ρ».

Σ' ΟΛΑ σχεδόν τα κατοχικά φύλλα του «Ρ» φτάνουν ανταποκρίσεις από τα εργοστάσια, τις γειτονιές, τα σχολεία. Παρ' όλες τις φοβερές, τις δύσκολες συνθήκες παρανομίας, η εφημερίδα μας είναι πάντα παρούσα και πάντα με ακρίβεια ενημερωμένη για τους αγώνες, τις κινητοποιήσεις που γίνονται στους χώρους της δουλιάς. Φλογερή, μαχητική αρθρογραφία, που βρίσκεται πάντα δίπλα στους εργαζόμενους. «... Ο κίνδυνος να τουφεκιστούν οι 50 αθώοι εργάτες (οι τραμβαγέρηδες) συγκίνησε βαθύτατα τον πληθυσμό της Αθήνας - Πειραιά... Στο κέντρο των διεκδικήσεων των απεργών και όλου του λαού είναι να απολυθούν οι 50 τραμβαγέρηδες». Ο «Ρ» είχε έγκαιρα τότε καταγγείλει ότι η πυρκαγιά στο μηχανοστάσιο της Καλλιθέας, που θυμίζει το Ράιχσταγκ, είναι δουλιά των Γερμανών για να ενοχοποιήσουν τους κομμουνιστές να οργανώσουν καινούριες σφαγές.

ΔΩΡΙΚΟ το ρεπορτάζ για την Πρωτομαγιά του 1944, στο Σκοπευτήριο, το φοβερό εκείνο έγκλημα. Με το δίστηλο τίτλο: «Φωτιά κι αστροπελέκι στους δολοφόνους Γερμανοράλληδες» γράφει: «Οι αποκτηνωμένοι δήμιοι του Σιμάνα - Ντερτιλή εκτέλεσαν πάλι 400 διαλεχτά παλικάρια. Κάτοικοι της Αθήνας, της Εύβοιας... Ολοι οι Ακροναυπλιώτες και οι εξόριστοι των νησιών, που απ' το 1936 βρίσκονταν στις φυλακές. Οι μοναρχοφασίστες του Γλίξμπουργκ αφού τους παράδωκαν στους Γερμανούς για να τους εκτελέσουν σήμερα».

«Οι άθλιοι Κιβωτός νομάρχης Αττικοβοιωτίας, Μικρουλέας εισαγγελέας και οι ασφάλειες παζάρευαν την έξοδο αυτών που εκτελέστηκαν από το στρατόπεδο Χατζηκώστα, ζητώντας αισχρές 4αυγουστιανές δηλώσεις. Πλησιάζει η ώρα που όλοι οι αισχροί δολοφόνοι θα λογοδοτήσουν μπροστά στο λαό».

«... ΑΓΕΡΩΧΟΙ προϋπάντησαν το σκληρό θάνατο οι ήρωες του έθνους μας. Σ' όλη τη διάρκεια της θλιβερής πομπής πετούσαν απ' τα παράθυρα των αυτοκινήτων χαρτάκια που έγραφαν ότι πεθαίνουν για τη λευτεριά, για τη Λαϊκή Δημοκρατία. Τραγουδούσαν τον Εθνικό Υμνο. "Εχε γεια καημένε κόσμε" και ζητωκραύγαζαν για την Ελλάδα, το λαό, τ' ατσαλένιο ΚΚΕ. Η στάση τους καταπτόησε τους δολοφόνους. Ακούστηκαν αξιωματικοί της Ασφάλειας να λένε: "Μάταιος ο αγώνας μας. Με ανθρώπους που έχουν τέτοια πίστη δεν κάνουμε τίποτε!". Ετσι παλικαρίσια πέθαναν οι ήρωες της Ακροναυπλίας, της Ανάφης και οι αγωνιστές της Αθήνας και της Εύβοιας».

ΚΑΙ αποχτούνε όλη την ξεχωριστή αξία τους, τα λόγια, η προτροπή της σ. Αλέκας στη νεολαία, στα μέλη και τα στελέχη της ΚΝΕ, που είπε: «... Κρατήστε στο χέρι αυτήν την πολύτιμη έκδοση που σήμερα παρουσιάζουμε. Εκεί θα τα βρείτε όλα, την είδηση, την εικόνα, το γεγονός, την ιστορία. Μια ιστορία, που δε μαθαίνεται σήμερα ούτε στο θρανίο...».