Ατμομηχανή της πολιτικής για την ιδιωτικοποίηση και μηχανισμό ελέγχου των ΑΕΙ - ΤΕΙ από τα μονοπώλια, αποτελεί η επιχείρηση «αξιολόγησης» των Ανώτατων Ιδρυμάτων και όχι σύστημα «διασφάλισης της ποιότητας», όπως δημαγωγικά διακηρύσσει η κυβέρνηση. Οι αληθινοί στόχοι της «αξιολόγησης», παρότι επιμελώς αποκρύπτονται στο προσχέδιο νόμου, είναι ολοφάνεροι και πασίγνωστοι στην πανεπιστημιακή κοινότητα μέσα από τις εκθέσεις αξιολόγησης των ελληνικών ΑΕΙ, που συντάσσει, εδώ και μία δεκαετία, η Οργάνωση Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, με τις οδηγίες της ΕΕ και την προσυπογραφή της κυβέρνησης. Οι εκθέσεις αυτές, αφού εξετάζουν δεκάδες παραμέτρους της λειτουργίας, των συνθηκών εκπαίδευσης, των προγραμμάτων σπουδών, των ερευνητικών δραστηριοτήτων κλπ. κάθε ιδρύματος, καταλήγουν στις ίδιες, κοινότοπες και κοινές για οποιοδήποτε ΑΕΙ, προτροπές - εντολές: στη σύγχρονη δήθεν απαίτηση κάθε ίδρυμα να διευρύνει την ιδιωτικοοικονομική - επιχειρηματική λειτουργία του, να διαφοροποιήσει τους σκοπούς του αναδεικνύοντας τα ανταγωνιστικά σημεία και τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα, να διασυνδεθεί αποφασιστικότερα με τις επιχειρήσεις - χρηματοδότες και τις «ανάγκες» τους και να προσαρμόσει τις σπουδές σύμφωνα με τις προτεραιότητες της αγοράς εργασίας, για την αναπαραγωγή ημιμαθών και προσαρμοστικών αποφοίτων στο νέο εργασιακό μεσαίωνα της «απασχολησιμότητας» και της ανεργίας. Δελεαστικές έννοιες και εύηχες λέξεις, όπως «αυτοτέλεια» και «αυτονομία» από το κράτος, επιστρατεύονται στις εκθέσεις αυτές, ως άλλοθι για την αποδέσμευση του κράτους από την υποχρέωσή του να καλύπτει οικονομικά τη λειτουργία των ΑΕΙ και την αποπνιχτική δέσμευσή τους στα συμφέροντα των ιδιωτών χρηματοδοτών (μονοπωλίων και μονοπωλιακών οργανισμών όπως ΝΑΤΟ, ΕΕ κλπ.), για την κατάργηση και τυπικά της κοινωνικής τους αποστολής.
Η οδυνηρή εμπειρία από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή αυτής της πολιτικής, η συνεχής υποβάθμιση της πανεπιστημιακής διδασκαλίας και έρευνας, η υπονόμευση της έννοιας της ανώτατης εκπαίδευσης μέσα από τη διεύρυνσή της με τμήματα και σχολές που θυμίζουν ΙΕΚ, ο πληθωρισμός τίτλων και πτυχίων χωρίς επιστημονικό και επαγγελματικό αντίκρισμα, η ανυπαρξία υποδομών, η αθλιότητα των όρων εργασίας του νέου διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, που απαρτίζεται κυρίως από συμβασιούχους, πείθουν και τον πλέον ανυποψίαστο, ότι κάθε άλλο παρά η «ποιότητα», είναι αυτό που απασχολεί την κυβέρνηση και την ΕΕ. Αυτό που πραγματικά τους ενδιαφέρει είναι η θέσπιση, μέσα από την «αξιολόγηση», ενιαίων κανόνων «ανταγωνισμού» στη νέα «αγορά» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στη βάση των οποίων τα πιο ισχυρά πανεπιστήμια θα γίνονται ισχυρότερα, συγκεντρώνοντας τη μερίδα του λέοντος σε πόρους και επιστημονικό δυναμικό, σε βάρος των αδύναμων οικονομικά ιδρυμάτων, όπως είναι τα ελληνικά. Επομένως, η «αξιολόγηση» αντί για τη συνολική αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης, που υπόσχεται η κυβέρνηση, θα ενισχύσει τις ανισότητες και την κατηγοριοποίηση των ανώτατων ιδρυμάτων, σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Στην πορεία και παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι στόχος της αξιολόγησης δεν είναι η ταξινόμηση, η διαβάθμιση, η τιμωρία ή η επιβράβευση, νέα μέτρα «αυτοτέλειας», που διαφαίνονται στα κείμενα της ΕΕ, όπως ο καθορισμός του αριθμού των εισακτέων και των κριτηρίων επιλογής τους από τα ίδια τα ΑΕΙ, η σύνδεση της κρατικής επιχορήγησης με τον αριθμό των φοιτητών κλπ., θα προστεθούν και θα γιγαντώσουν τις διακρίσεις ανάμεσα στα ιδρύματα, στους διδάσκοντες και στους αποφοίτους τους, με πρώτα θύματα τα ΤΕΙ. Ηδη, σε πρόσφατη ανακοίνωση της Κομισιόν προβλέπεται η ύπαρξη «πανεπιστημιακών» ιδρυμάτων προσανατολισμένων αποκλειστικά στη διδασκαλία, χωρίς δηλαδή την αναγκαία ερευνητική δραστηριότητα που αποτελεί το βασικό διακριτικό γνώρισμα της ανώτατης εκπαίδευσης. Στο φως αυτών των εξελίξεων, κανείς δεν πρέπει να τρέφει αυταπάτες για τη δυνατότητα μιας βελτιωμένης και δικαιότερης αξιολόγησης με κριτήρια «ακαδημαϊκά».
Η κατάφωρη υποβάθμιση της στάθμης των σπουδών έως και η πλήρης απώλεια της επιστημονικής υπόστασης των περισσότερων ανώτατων ιδρυμάτων, θα είναι η τραγικότερη συνέπεια της πολιτικής που εξαρτά την επιβίωσή τους από την επιχειρηματική τους ικανότητα και το βαθμό ανταπόκρισής τους στην απαίτηση της αγοράς για παραγωγή αναλώσιμων «γνώσεων» και αποφοίτων. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται και από το δεύτερο μέρος του προσχεδίου νόμου, που αφορά την ίδρυση Ινστιτούτων Διά Βίου Εκπαίδευσης, με σκοπό την «κατάρτιση σε τρέχουσες ανάγκες της αγοράς» των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και των πτυχιούχων των ΑΕΙ - ΤΕΙ.
Η εισαγωγή του θεσμού της «διά βίου κατάρτισης» στα ΑΕΙ, θα επιδράσει καταλυτικά στο περιεχόμενο και στην «ποιότητα» της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας των Ανώτατων Ιδρυμάτων. Είναι ολοφάνερο ότι, οι ήδη ανεπαρκέστατες υποδομές και το ελλιπές διδακτικό προσωπικό θα δεσμευτούν σε μη επιστημονικές ενασχολήσεις, όπως είναι η εφήμερη «κατάρτιση» και θα κληθούν να ανταποκριθούν σε ανάγκες πολλαπλάσιων φοιτούντων, χωρίς ανάλογη πρόβλεψη του κρατικού προϋπολογισμού. Σταδιακά, προκειμένου τα προσφερόμενα έναντι διδάκτρων και «ιδιωτικών» επιχορηγήσεων Προγράμματα Διά Βίου Εκπαίδευσης να εξασφαλίσουν σταθερή πελατεία από τους πτυχιούχους, θα ακολουθήσει αντίστοιχη προσαρμογή των προπτυχιακών σπουδών, με μέτρα συρρίκνωσης του περιεχομένου και της διάρκειάς τους, ώστε η ισόβια κατάρτιση και επανακατάρτιση στα Ινστιτούτα να αναδεικνύεται ως μονόδρομος για τους αποφοίτους, στο πλαίσιο της πρόσκαιρης απασχόλησης και της διαρκούς εναλλαγής αντικειμένων εργασίας.
Επομένως, η εφαρμογή του θεσμού αυτού, σε συνδυασμό με την καθιέρωση των μεταπτυχιακών ειδίκευσης, σημαίνει έμμεσα την υλοποίηση των αποφάσεων της Μπολόνια, για μια μαζική και χαμηλής ποιότητας, τριετή προπτυχιακή εκπαίδευση. Παράλληλα, επιχειρείται η συμβολή των ΑΕΙ - ΤΕΙ στην καταξίωση της βαθιά αντιεκπαιδευτικής και αντιλαϊκής πολιτικής της ΕΕ για υποκατάσταση της εκπαίδευσης, όχι μόνο της πανεπιστημιακής, από μια ρηχή και αποσπασματική κατάρτιση. Χαρακτηριστικά, η σημαντική σταδιακή μείωση του αριθμού των εισακτέων, δεν αποτελεί κίνηση καλής θέλησης της κυβέρνησης προς τα ΑΕΙ και ΤΕΙ, που εναντιώθηκαν στην πολιτική της απότομης διόγκωσης του φοιτητικού πληθυσμού χωρίς τους αναγκαίους πόρους, όπως προβλήθηκε από την κυβερνητική προπαγάνδα. Ο πραγματικός στόχος της μείωσης των εισακτέων είναι η διοχέτευση ενός μεγάλου τμήματος των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Λυκείων και ΤΕΕ), απ' ευθείας στα Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης, για ληξιπρόθεσμες καταρτίσεις με πανεπιστημιακό επίχρισμα, επί πληρωμή. Να ποια είναι η «ελεύθερη πρόσβαση»!
Οι φοιτητές - σπουδαστές, οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι γονείς, οι εργαζόμενοι, δε θα πρέπει να παρασυρθούν από την κυβερνητική δημοκοπία για ποιότητα και ανανέωση της ανώτατης εκπαίδευσης. Στα εκβιαστικά διλήμματα του υπουργού Παιδείας ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προσέλθει στην επόμενη Σύνοδο των υπουργών Παιδείας της ΕΕ, το Σεπτέμβρη στο Βερολίνο, με ψηφισμένο στη Βουλή το προσχέδιο αυτό, διότι διαφορετικά τα πτυχία μας δε θα αναγνωριστούν ως ισότιμα με εκείνα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, χρειάζεται να απαντήσουν κατηγορηματικά ότι, μια τέτοια ισοτιμία, που αποσκοπεί στην προς τα κάτω εξίσωση των πανεπιστημιακών τίτλων μας με τα τρίχρονα «μπάτσελορ», μας είναι περιττή. Να απαιτήσουν την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου, γιατί το πραγματικό δίλημμα σήμερα δεν είναι αν είμαστε υπέρ ή κατά της αξιολόγησης, αλλά το αν η εκπαίδευση θα αποκατασταθεί σαν λειτουργία κοινωνική, όπως θα έπρεπε να είναι, ή θα εκφυλιστεί σε επιχείρηση ανταποδοτική.
Σύγχρονη λαϊκή ανάγκη και απαίτηση δεν είναι η φτηνή, εμπορευματοποιημένη και απίστευτα κατηγοριοποιημένη τριτοβάθμια κατάρτιση «απασχολήσιμων», αλλά η δημόσια και δωρεάν Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση επιστημόνων που θα είναι ικανοί να αναπτύξουν στο έπακρο τις παραγωγικές και πνευματικές δυνατότητες της χώρας μας.
- Απαίτηση των νέων ανθρώπων είναι τα πανεπιστήμια να τους παρέχουν επιστημονική γνώση και πτυχία με ουσιαστικό αντίκρισμα, αντί για αποσπασματικές γνώσεις με ημερομηνία λήξης, εξαναγκάζοντας τους αποφοίτους να τρέχουν πίσω από την παραμικρή τεχνολογική μεταβολή και να κυνηγούν διά βίου «καταρτίσεις», για να ανανεώσουν τη μάταιη ελπίδα τους να βρουν μια ικανοποιητική δουλιά. Γι' αυτό διεκδικούν μία ανώτατη εκπαίδευση, χωρίς αντιεπιστημονικούς, ταξικούς διαχωρισμούς των Ιδρυμάτων σε κατηγορίες και των προπτυχιακών σπουδών σε κύκλους που βαφτίζονται μεταπτυχιακοί.
- Ανάγκη των πτυχιούχων είναι η οργάνωση μέσα από τα πανεπιστημιακά τμήματα ενός συστήματος δημόσιας και δωρεάν συνεχούς επιμόρφωσης, με επικαιροποιημένα προγράμματα διδασκαλίας στις σημαντικότερες εξελίξεις κάθε επιστημονικού αντικειμένου, στα οποία θα πρέπει να συμμετέχει σε τακτά διαστήματα, το σύνολο του επιστημονικού μας δυναμικού. Η «κατάρτιση» δεν έχει καμία θέση στα ΑΕΙ.
- Αίτημα των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δεν επιλέγουν την ανώτατη εκπαίδευση ή αποκλείονται από αυτή, είναι η καθιέρωση συστήματος Δημόσιων και Δωρεάν Επαγγελματικών Σχολών, που θα εξασφαλίζει ουσιαστική επαγγελματική μόρφωση και όχι πρόχειρη «κατάρτιση» μέσα από τα κάθε λογής ΙΕΚ και ΚΕΚ, ακόμη και αν αυτά είναι πανεπιστημιακά.
Μα πάνω απ' όλα, συμφέρον όλου του λαού, και όχι μόνο των φοιτητών και των δασκάλων τους, είναι να πάψει να χρυσοπληρώνει έμμεσα ή άμεσα μια ανώτατη εκπαίδευση, που αντί να εκπληρώνει την κοινωνική της αποστολή, όλο και βαθύτερα προσαρτάται στις αντικοινωνικές σκοπιμότητες της ολιγαρχίας που μας εξουσιάζει. Συμφέρον του λαού είναι να μην επιτρέψει στην κυβέρνηση, στην ΕΕ και σε κάθε πολιτικό εταίρο των μονοπωλίων να τον εμπαίζουν ότι η «αξιολόγηση» είναι δήθεν για το δικό του καλό, για τον έλεγχο και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής αξιοποίησης των κοινωνικών δαπανών. Γιατί μόνο μία ανώτατη εκπαίδευση στην οποία εξασφαλίζονται από το κράτος όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιστημονική ισοτιμία των ιδρυμάτων της και προπαντός η «ελευθερία» και η απεξάρτηση της επιστήμης από το μονοπωλιακό εναγκαλισμό, μπορεί να αφοσιωθεί στον κοινωνικό της ρόλο.
Γι' αυτό καλούμε όλους - φοιτητές, πανεπιστημιακούς, εργαζόμενους - όχι απλά να εμποδίσουν το έγκλημα που συντελείται σε βάρος της ανώτατης βαθμίδας της εκπαίδευσής μας, αλλά να ανοίξουν δρόμο στις ανεξάντλητες δυνατότητες της επιστήμης να μεταμορφώσει τη ζωή μας, με τον αγώνα τους για την απελευθέρωση της ανώτατης εκπαίδευσης, αλλά και όλης της κοινωνίας από τα σιδερένια δεσμά της καπιταλιστικής αγοράς.
Της
Ελένης ΜΗΛΙΑΡΟΝΙΚΟΛΑΚΗ*
* Η Ε. Μηλιαρονικολάκη είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Παιδείας
Κυρίως φύλλο
Feeds
