Το νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης, με τον οποίο επανακαθορίζεται ο ρόλος του θεσμού στο πολιτικό σύστημα ως μηχανισμού υλοποίησης των πολιτικών, που χαράσσει η κεντρική διοίκηση, αναμένεται να παρουσιάσει τη Δευτέρα στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), ο υπουργός Εσωτερικών, Κ. Σκανδαλίδης. Επιγραμματικά, ο νέος Κώδικας θα επανακαθορίσει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των δήμων και του Β' βαθμού Αυτοδιοίκησης, ώστε αυτό να εξυπηρετεί την απρόσκοπτη εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής.

Στην κατεύθυνση αυτή πρώτος «στόχος» είναι η κατάργηση της όποιας αυτονομίας και δυνατότητας λαϊκής παρέμβασης διατηρούσε ο θεσμός, με την παραπέρα συγκέντρωση της τοπικής εξουσίας και κατάργησης «βημάτων» έκφρασης της λαϊκής βούλησης. Ακολουθούν, η διαμόρφωση μηχανισμών ελέγχου της λειτουργίας των δήμων, ώστε να μην «παρασπονδούν» από την εφαρμογή της κυρίαρχης πολιτικής. Επεται η προτροπή στους δήμους να λειτουργήσουν σε σύμπραξη με το ιδιωτικό κεφάλαιο ή με ιδιωτικοοινομικά κριτήρια και η θεσμοθέτηση της δυνατότητας επιβολής και είσπραξης φόρων, για να αντεπεξέλθουν στη μείωση της κρατικής επιχορήγησης που αναμένεται.

Οι σχεδιασμοί εξυπηρετούν ουσιαστικά την κυβερνητική πολιτική για μείωση των κρατικών δαπανών, μέσα από τη μεταφορά σειράς αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση, τις οποίες θα ασκούν με ίδια έσοδα και στην απορρόφηση των όποιων λαϊκών αντιδράσεων από τα κατώτερα επίπεδα διοίκησης, πριν δηλαδή αυτές «φτάσουν» στο κεντρικό κράτος.

Καταργείται η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, όπως τη γνωρίζουμε. Θεσμοθετείται η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο (ΠΣ) και αιρετό Περιφερειάρχη, στο οποίο θα συμμετέχουν οι νομάρχες με ρόλο την εφαρμογή των αποφάσεων του ΠΣ στο νομό τους. Στο ΠΣ τοποθετείται κρατικός εκπρόσωπος που θα «εγγυάται» την προσήλωση της, κατά τα άλλα, αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στο γράμμα της κυβερνητικής πολιτικής.

Προωθούνται οι Συμπολιτείες (διαδημοτικές συνεργασίες), που θα αναλάβουν την άσκηση αρμοδιοτήτων για λογαριασμό των όμορων δήμων, αρχικά στους τομείς των τεχνικών και οικονομικών υπηρεσιών και της δημοτικής αστυνομίας. Η ύπαιθρος φιμώνεται παραπέρα, με την κατάργηση των τοπικών συμβουλίων (των πρώην κοινοτήτων που συνενώθηκαν σε ένα δήμο), ενώ παραμένει ο πρόεδρος που απλά μετέχει στο δημοτικό συμβούλιο.

Προωθούνται οι Μητροπολιτικοί Σύνδεσμοι σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα, Βόλο και Γιάννενα, που θα ασκούν ενδιάμεσες (ανάμεσα στον πρώτο και δεύτερο βαθμό) αρμοδιότητες.

Προβλέπεται η απόδοση στους δήμους της δυνατότητας να επιβάλλουν και να διαχειρίζονται φόρους, ενώ η κρατική χρηματοδότηση που θα λαμβάνουν θα προσδιορίζεται με βάση αυτή τη δυνατότητα. Προωθείται η συνεργασία με το ιδιωτικό κεφάλαιο (όπως leasing) και η δυνατότητα ίδρυσης δημοτικών επιχειρήσεων για την αύξηση των εσόδων τους. Επίσης, ο έλεγχος των οικονομικών των δήμων θα γίνεται από ορκωτούς λογιστές, ενώ υποχρεούνται στην κατάθεση τετραετούς προγράμματος οικονομικής διαχείρισης.