Κυριακή 31 Αυγούστου 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ
ΒΙΒΛΙΟ
Η τραγική γελοιότητα του φασισμού

Ιδιον κάθε αληθινά μείζονος συγγραφέα δεν είναι μόνον το κάλλος της γλώσσας του, ο γνωσιακός πλούτος και η δύναμη της γραφής του, η πολύπλευρη συνθετικότητα της μυθιστορηματικής πλοκής του, αλλά και το να πρωτοπορεί θεματολογικά έναντι των ελασσόνων ομοτέχνων της εποχής του. Να «οσμίζεται» έγκαιρα, να αποκαλύπτει και να καταδικάζει με το έργο του τον όποιο επερχόμενο κοινωνικό κίνδυνο, ώστε και η κοινωνία να προϊδεαστεί, να συνειδητοποιήσει και να αντιμετωπίσει το κακό. Αυτών και άλλων θαυμαστών ιδιοτήτων συγγραφέας είναι η κορυφαία της γαλλικής λογοτεχνίας Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Η δημιουργός των «Απομνημονευμάτων του Αδριανού» (ένα λογοτεχνικό αριστούργημα του 20ού αιώνα), πρωτοπόρησε γράφοντας το 1933 και δημοσιεύοντας το 1934 το πρώτο στη δυτική Ευρώπη αντιφασιστικό μυθιστόρημα. Τον «Οβολό του ονείρου». Μια καυστικότατη αλληγορία για τη γελοιότητα αλλά και τον κίνδυνο που εγκυμονούσε ο ιταλικός φασισμός. Η Γιουρσενάρ διέκρινε το μέγεθος του κινδύνου τότε που οι ιταλικές μάζες αποθέωναν τον φασίστα Μουσολίνι και πριν ακόμα αυτός εκστρατεύσει στην Αιθιοπία, βοηθήσει τον Ισπανό δικτάτορα Φράνκο, προσεγγίσει και υποταχθεί στον Χίτλερ. Η Γιουρσενάρ, με την τεράστια ιστορική γνώση της, δε σάρκασε μόνον την πορεία του Μουσολίνι και των μελανοχιτώνων του προς τη Ρώμη στις 28/10/1922 για την κατάληψη της εξουσίας, θυμίζοντας το ρωμαϊκό ιμπέριουμ. Τίμησε τα «σπέρματα» του μετέπειτα ιταλικού αντιφασιστικού αγώνα. Πρόβλεψε -διά στόματος ενός προσώπου του έργου της, του ζωγράφου Κλεμάν Ρου- και το τέλος του δικτάτορα. «Θα τα τινάξει σαν Καίσαρας».

Οι πραγματικά σπουδαίοι μυθιστοριογράφοι έχουν και άλλη αρετή. Δε ναρκισσεύονται, δεν επιδεικνύουν τις γνώσεις τους, δε μυθοπλοκούν αυτοβιογραφικά. Κάνουν αυτοκριτικό επανέλεγχο του έργου τους. Δε θεωρούν τετελεσμένη και αναμφισβήτητη την αξία του. Ετσι η Γιουρσενάρ, παρά την επιτυχία του έργου της, το 1958 το ανέπλασε ουσιαστικά. Εδωσε μεγαλύτερο ρεαλιστικό βάθος στη ζωή, στο χαρακτήρα, στις ιδέες, στην ψυχολογία των προσώπων. Αποσαφήνισε τις αλληγορικές έννοιες. Εμπλούτισε τα, φανταστικά μεν αλλά βασισμένα στην κοινωνική πραγματικότητα της φασιστικής Ιταλίας επεισόδιά του (όπως η προσπάθεια της Μαρτσέλα Αρντεάτι να δολοφονήσει τον Μουσολίνι, επεισόδιο εμπνευσμένο από πραγματικές, θανάσιμα τιμωρημένες απόπειρες δολοφονίας του δικτάτορα). Το αναπλασμένο έργο δημοσιεύτηκε το 1959, προλογισμένο από τη συγγραφέα. Αυτή η γραφή του κυκλοφόρησε (εκδόσεις Χατζηνικολή), σε αριστοτεχνική μετάφραση της Τερέζας Στ. Παναγιώτου, μετάφραση, που τιμά την υπέροχη λογοτεχνία της Γιουρσενάρ.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ